muslim.uz

muslim.uz

Дунёдаги энг гўзал метролар рўйхатида “А.Навоий” метро бекати ҳам бор

Тошкент метрополитенининг А.Навоий метро бекатидан фоторепортаж
 
Ноёб ва бетакрор меъморчилик санъатини ўзида жамлаган Тошкент метрополитенининг А.Навоий метро бекати 1984 йилнинг 8 декабрь куни ишга туширилган. 
 
6.JPG
 
Тошкент метрополитенининг Алишер Навоий бекати дунёдаги энг гўзал метро бекатлари қаторида саналади. Бу рўйхатда Москва, Неаполь, Вашингтон, Киев, Гаосюн, Прага, Мюнхен, Санкт-Петербург, Монреаль, Стокгольм каби шаҳарларда жойлашган метро бекатлари ҳам жой олган.
 
8.JPG
 
Алишер Навоий метросидаги ноёб миллий архитектура намуналаридан завқланган мутахассислар мазкур бекатни “Инсонлар қалбига ўзгача гўзаллик ва туйғу олиб кирувчи метро”, дея таъриф беришган. 
 
9.JPG
 
Эслатиб ўтамиз, жорий 2018 йилнинг 1 июнь кунидан Тошкент метрополитенида суратга тушишга ва видеога олишга расман рухсат берилган.
 
10.JPG
 
11.JPG
 
12.JPG
 
16.JPG
 
5.JPG
 
7.JPG
 

 

Темур Мамадаминов (сурат), ЎзА
Машраб (тахаллуси; асл исм-шарифи Бобораҳим Мулла Вали ўғли) (1640, Наманган — 1711, Балх) — шоир ва мутафаккир.
 
Машраб номи 18 — 19-асрларда тузилган тазкира ва тасаввуфий йўналишдаги асарларда (масалан, Баде Самарқандийнинг «Музокир ул-асҳоб» ва бошқа) зикр этилади. Аммо уларда шоир ҳаёти ва ижодий фаолияти ҳақида келтирилган маълумотлар ниҳоятда кам. Машрабнинг қолдирган адабий мероси хусусида ҳам аниқ маълумот берувчи манба йўқ.
 
Унинг ўз асарларини тўплаб, девон ёки бирор мажмуа тузганлиги маълум эмас. Фақат «Девони Машраб», «Девонаи Машраб», «Эшони Машраб», «Ҳазрати шоҳ Машраб» номлари остида халқ орасида қўлёзма ва тошбосма шаклида тарқалган қиссалардагина (уларнинг ким томонидан ва қачон тузилганлиги номаълум) шоирнинг ҳаёт йўли ва ижодий фаолияти маълум тартиб ва изчилликда баён этилади, шу жараёнда асарларидан намуналар ҳам келтирилади. 
 
Машраб ҳақидаги қиссалар шоир ҳаёт йўлини нисбатан тўла ва босқичма-босқич баён этувчи, шунингдек, яратган асарларининг кўпгина қисмини ўзида жамловчи адабий-тарихий манба сифатида илмий аҳамият касб этади.
 

ЎРТАР

Агар ошиқлиғим айтсам, куюб жону жаҳон ўртар,
Бу ишқ сиррин баёт этсам, тақи ул хонумон ўртар.

Кишига ишқ ўтидин заррае етса, бўлур гирён,
Бўлуб бесабру бетоқат, юрак-бағри чунон ўртар.

Нечук тоқат қилай, дўстлар, бу дард ила бўлуб ҳайрон,
ғамим бошқа, алам бошқа, юрагимни фиғон ўртар.

Мени бехонумон тинмай куюб ҳар дам фироқингда,
“Нигоро!” деб отинг айтсамки, шавқингдин забон ўртар.

Қаю тил бирла, эй жоно, сенинг васфинг баён айлай,
Тилим лолу кўзум гирён, сўнгакларни ниҳон ўртар.

На қаттиғ кун экан, дилбар, висолингдин жудо бўлмоқ,
Менинг оҳим ўтиға бул замину осмон ўртар.

Юракда дарду ғам қат-қатки, менда қолмади тоқат,
Агар бу заррасин бул вақт десам, ишқи баён ўртар.

Бу дард ила хароб ўлдум, келиб ҳолимни сўрмассан,
Унум чиқса юракдин, бу тану жон, устихон ўртар.

Бу Машраб дардини, жоноки, ҳеч ким бошиға солма,
Агар маҳшарда оҳ урсам, биҳишти жовидон ўртар.

ХОҲИ ИНОН ХОҲИ ИНОНМА

Сенсан севарим, хоҳи инон, хоҳи инонма,
Қондур жигарим, хоҳи инон, хоҳи инонма.

Ғам шоми фироқингда кабоб этти фалакни
Оҳи саҳарим, хоҳи инон, хоҳи инонма.

Ногаҳ сари зулфунг сори бўлдум санга мойил,
Эй тожи сарим, хоҳи инон, хоҳи инонма.

Лаълинг ғамидин кўнглум эрур ғунча киби қон,
Гулбарги тарим, хоҳи инон, хоҳи инонма.

Заҳри ғами ҳажринг мени ўлдурғали етти,
Эй лабшакарим, хоҳи инон, хоҳи инонма.

Машраб, бўлубон кўйинга чун барқи тажалли,
Қолмай асарим, хоҳи инон, хоҳи инонма.

МАШРАБМАН

Санамнинг ишқида тинмай юруб, оввора Машрабман,
Кўзи ёшлиғ, қади хамлиғ, дили садпора Машрабман.

Кўнгулда заррача дунёни меҳри бўлмайин менда,
Сени деб икки оламдин кечиб, безора Машрабман.

Ўлиб кетсам, лаҳад ичра сўнгакдин кетмагай дардинг,
Жаҳонда топмадим чораки, мен – бечора Машрабман.

Анодин қай куни бўлдум, сенинг ишқингда оҳ урдум,
Муҳаббат даштида юрган бўлуб оввора Машрабман.

Муҳаббат жомидин май туттилар, ичмасга чорам йўқ,
Кўзумдин қон ёшим тинмай оқар, хунбора Машрабман.

Бошимга минг бало келса, тиларман васлин, эй зоҳид,
“Тилим кессанг, тўёрим йўқ, — деган, — дийдора” Машрабман.

Халойиқлар мени қувлар, ёмон деб ҳар шаҳар борсам,
Ажаб мардуд, ажаб махрум, ажаб сангсора Машрабман.

Ўзумни халқ аро ихфолиғимни ҳеч киши билмас,
Дилу жоним фидо айлаб, ажаб айёра Машрабман.

Мени девона Машрабга муҳаббатдин баён айланг,
Намозу рўзадин фориғ бўлуб сайёра Машрабман.

МEН НОЛА ҚИЛАЙ ШОМУ САҲАР…

Мен нола қилай шому саҳар дод, эшигингда,
Жонимни берай, шўхи паризод, эшигингда.

Ул лолаву райҳону суман, тоқа қизил гул,
Ҳам сарв букулди, қади шамшод эшигингда.

Хўбони жаҳон бўлса тақи Юсуфи Канъон,
Султону амир бандаё, озод эшигингда.

Зулфинг сени бу жонима юз доми балодур,
Жоним қуши сайд ўлди чу сайёд эшигингда.

Олам бориси лаззати ҳуснунгни топибдур,
Гирёну фиғон, нолаву фарёд эшигингда.

Савдойи муҳаббатга тушубман сени излаб,
Ўлтурди ғаминг, кўзлари жаллод, эшигингда.

Ашким тўкубон ҳажру ғамингда кеча-кундуз,
Вайрона ватан – манзул обод эшигингда.

Ул ҳусну жамолинг ўти Машрабға тушубдур,
Парвонасифат қуйди, паризод, эшигингда.
 

 

ЎзА мухбири Озода Бекмуродова тайёрлади

Жавҳар Ас-Сицили ёки cицилиялик Жавҳарнинг тарихи ажойиб ва афсонага ўхшайди. Туғилган санаси ҳеч кимга маълум бўлмаган киши қулдан олий табақали лашкарбошига айланган ва ислом тарихида энг кучли қўшинни ташкил қилишга эришган.

Фотимийлар сулоласининг пойтахти бўлмиш Туниснинг Мадхия шаҳрида туғилиб ўсган. Бошқа тарихий манбаларга кўра, у Италиядаги Сицилияда, баъзи бирларга қараганда умуман Хорватияда туғилганлиги тўғрисида тахминлар бор. Маҳдия Коҳиранинг архитектурасига таъсир кўрсатганлиги тўғрисида фикрлар мавжуд.

Жавҳар араб дунёсини Ироқ, Сурия ва Мисрдан тортиб Марокаш сохилларигача бирлаштирган деб ҳисобланади. У Ўртаер денгизини айланиб ўтган, мисли кўрилмаган саргузаштларни бошидан кечирди, хаттоки денгиз қароқчилари томонидан ўғирланган ҳам. Шуларни ҳаммасини ўз бошидан ўтказиб, араб пойтахтини, тарихий масжид ва энг муҳим дорилфунунни ташкил қилишга киришди.

Жавҳар қачон туғилганлиги номаълум, бунинг сабаби қулларнинг туғилиши рўйхатга олинмаган. Биз фақат у 10 асрда таваллуд топганлигини биламиз халос.

Ўлган санаси аниқ, чунки у пайтда Фотимийлар тарихида энг муҳим лашкарбоши, Коҳира, Ал-Азҳар масжиди ва шу номли университет асосчиси эди. Бу 992 йил 1 февралда содир бўлган.

Жавҳар Шимолий Африкага ёшлик пайтида олиб келинган эди и халифа Исмоил Мансур Биллаҳникига тушди. Халифанинг ўғли Муизз ҳукуматга келганда Жавҳарни озод этишди. Кўп ўтмай у лашкарбошигача кўтарилди.

969 йилда у Коҳирага асос солган, унинг номи музаффар маъносини билдирувчи Ал-Коҳира сўзидан олинган. Лекин кўпчиликнинг фикрича унинг энг катта муваффақияти бу Ал-Азҳар университетини тузишидир.

Ал-Азҳар масжиди амирларга севимли бўлган ва у ҳокимиятни билдирарди ҳамда ҳолат асрлар оша сақланиб келмоқда.

Жавҳар Италия ярим оролидан Мисрга биринчи кўчиб келганлардан эди, лекин уларни орқасидан бошқалар ҳам кела бошлади. Падуа университетининг ислом давлатлар тарихи профессори Лайла Ал-Хусси қайд қилишича: “Миср Италиядан бўлган миграциянинг бир неча тўлқинига дуч келган”.

 

Манба: e-tarix.uz

samedi, 14 juillet 2018 00:00

Оила – давр эврилишида

Муҳр босилди. Унинг зарбидан столгина эмас, еру кўк ларзага келди. Буни биров сезди ё сезмади. 
 
“Тамом бўлди”, ғудранди эр. Лабини қимтиб, кўзида айланган ёшини ғурур тўктирмаган аёл оғир ва мағрур хонадан чиқди. Улар бир-бирига тўғри келмабди. Қутулдилар. Ташқаридан нур оқиб кираётган, йўлак ҳам иккига ажралган ҳув анави дераза олдидаги икки норасида эса...
 
Жамиятнинг соғлом бўлиши оиладаги муҳитга боғлиқ. Бу ўзгармас ҳақиқат. Зеро, ҳар қачон оила, қариндош-уруғ, қўни-қўшни муносабатлари жамиятнинг жон томирлари бўлиб келган. Унинг тараққиёти ҳам, таназзули ҳам айни шуларга дахлдор. Бугун қай бир соҳада ривожланиш шиддат билан кечмасин, эврилишлар даврида ҳам ота-она, эр-хотин, фарзандлар, қайнона-қайнота алоқалари муҳим. Шу боис, оилавий ажримлар, келишмовчиликлар, ака-ука, опа-сингил, ота-бола, қайнона-келин муносабатларидаги нохуш ҳолатлар сони ортаётгани кишини хавотирга солади. Айниқса, кейинги пайтларда оилавий низоларнинг жиноят билан якун топаётгани, куч ишлатиш ҳолатлари, ажримлар сонининг ортиб бораётгани бу борада маълум бир чора-тадбир кўришни талаб қилмоқда.
 
Мазкур масала кеча ёки бугун муҳокама қилинаётгани йўқ. Бу миллат эртасига дахлдор мавзу бўлгани учун ҳам ҳар қачон, ҳар ерда долзарб аҳамият касб этган. Бироқ унинг ечимига ёндашув турлича.
 
Дунёнинг айрим мамлакатларида оила институти, ёшларни оилага тайёрлаш, ажримлар, низоларни бартараф этиш бўйича чора-тадбирлар ишлаб чиқилганки, улар тажрибасини ўрганиш бу каби муаммоларга ечим топишда миллий концепцияни ишлаб чиқиш имконини беради.
 
Татаристон Республикасидаги таълим муассасаларида 2013 йилдан буён "Оила юритиш сабоғи" дарслари ўтиб келинади. Бу лойиҳа бугун Россия бўйлаб ҳам кенг қулоч ёймоқда. Ҳафтада бир марта ўтказиладиган дарслар давомида оила аъзоларининг ҳуқуқ ва мажбуриятлари, оила тутуми ва бюджетини шакллантириш масалалари, бола парвариши, фарзанд асраб олиш ёки қарамоғига олиш шартлари каби масалалар ёшларга тушунтириб борилади.
 
Шу ўринда бу тажрибани ўзимизда қўллаш оилавий муносабатларни тартибга солишдаги миллий ёндашувнинг бир қисми бўлиши мумкинлигини таклиф қилган ҳолда, оиланинг ижтимоий ҳолатига бевосита таъсир кўрсатаётган бошқа омилларни ҳам ёдда сақлаш кераклигини таъкидлаш даркор.
 
– Жамият ҳаётида рўй бераётган ҳар бир жараён оила институтига бевосита таъсир кўрсатади, – дейди социолог Наргиза Алимова. – Урбанизация ва миграция ана шундай омиллардан биридир. Илгарилари кўп фарзандлилик, икки ва ундан ортиқ авлод вакилларининг биргаликда яшаши оилавий қадриятларнинг асосини ташкил қилган бўлса, бугун шаҳарлашиш ҳамда миграция таъсирида бундай анъаналарга путур етмоқда. Эндиликда кўп болалиликнинг ўрнини икки ёки бир фарзандлилик эгаллаб, ёш оилаларнинг алоҳида ҳаёт кечиришга бўлган интилиши ортиб бормоқда. Аслида муаммо бунда эмас. Ривожланиш бир ерда тўхтаб қолмаслиги инкор этиб бўлмас ҳақиқат. Гап ана шундай ўзгарувчан замонда оила аталмиш қўрғоннинг бутлигини сақлаш учун замон руҳига мос аниқ режалар ва ечимлар илгари сурилмаётганида. Шу маънода, Президентимиз Шавкат Мирзиёев 4 июль куни ёшлар масалаларига бағишлаб ўтказган видеоселектор йиғилишида оилавий ҳаётда юзага келиши мумкин бўлган салбий ҳолатларга қарши курашишда манзилли ишлаш тизимини жорий этиш кераклигини таъкидлаганда ҳақ эдилар.
 
Ёши улуғлар тилидан айтиладиган “Ҳозирги ёшлар қийинчилик нималигини билишмайди” мазмунидаги эътирозлар кунора қулоғимизга чалинади. Уларнинг қарашларини инкор қилмаган ҳолда, бугунги кун ёшларининг ҳам ўз муаммолари ва ўй-ташвишлари борлигини унутмаслик керак, назаримда. Боиси бир томондан анъанаю қадриятлар, бошқа томондан эшик қоқмай бостириб келаётган глобаллашув асрида ҳаётий маслагини аниқламай, кенг дунёқараш учун етарли билимга эга бўлмай аросатда қолиш эҳтимоли юқори. Демоқчи бўлганимиз, мустаҳкам оила учун пойдевор қураётиб, давр тақозо этаётган – ҳуқуқий билим, мажбурият ва масъулият каби жиҳатлар ҳам инобатга олинса, шунда ота-оналарнинг “бир-бирига тўғри келмаган” фарзандлари сони камаярмиди?
 
Моҳира Отабоева, ЎзА
Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг Касб-ҳунар таълими марказида “Таълим муассасалари раҳбар ходимлари ўртасида коррупцияга қарши курашиш ва одоб-ахлоқ қоидаларига риоя этиш” мавзуида семинар ўтказилди.
 
Семинарда Касб-ҳунар таълими маркази раҳбари М.Холмуҳамедов ва бошқалар Президент Шавкат Мирзиёев томонидан давлат ва жамият ҳаётининг барча соҳаларида кенг кўламли ислоҳотлар амалга оширилаётгани, бу жараёнда коррупцияга қарши қатъий ва муросасиз кураш олиб бориш устувор вазифа сифатида белгиланганини алоҳида қайд этди.
 
Президентнинг 2017 йил 2 февралдаги «Коррупцияга қарши курашиш тўғрисида»ги Ўзбекистон Республикаси Қонунининг қоидаларини амалга ошириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги қарори ўз мазмун-моҳияти, мақсади билан мамлакатимизда коррупцияга қарши курашнинг янги босқичини бошлаб бергани алоҳида таъкидланди.
 
Шу боис барча соҳаларда бўлгани каби таълим тизимида ҳам коррупцияга йўл қўйиб бўлмаслиги, раҳбар ва педагоглар коррупцияга оид ҳуқуқбузарликларнинг олдини олишга қаратилган кенг кўламли тарғибот ишларини йўлга қўйиш, порахўрлик, таъмагирлик, фирибгарликнинг мудҳиш оқибатлари, уларга имкон берувчи сабаблар ва шарт-шароитларни бартараф этиш юзасидан тегишли вазифалар белгилаб берилди.
 
Марказ томонидан коррупциянинг олдини олиш мақсадида қатъий чоралар кўрилаётган бўлса-да, ўқитувчи деган шарафли номга доғ тушириб, ўз касбига хиёнат қилаётганлар ҳам йўқ эмас. Уларнинг бундай хатти-ҳаракатини кечириб бўлмаслиги қайд этилди. 
 
Семинарда прокуратура ва ички ишлар органлари тақдимномалари асосида Тошкент телекоммуникация технологиялари касб-ҳунар коллежи ходимлари устидан Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексининг тегишли моддалари билан жиноят иши қўзғатилгани, Тошкент алоқа касб-ҳунар коллежи ҳамда Мирзо Улуғбек туманидаги политехника касб-ҳунар коллежида содир этилган фирибгарлик билан боғлиқ жиноят тафсилотлари, мазкур ҳолатлар бўйича раҳбар ва ўринбосарлар, бўлим бошлиқлари эгаллаб турган лавозимидан озод этилганига ҳам муносабат билдирилди.
 
Жиноятларнинг содир этилишига раҳбар ходимларнинг ўз хизмат вазифаларига виждонан ёндашмаслиги, жамоа орасида ижтимоий соғлом муҳит шакллантирилмагани сабаб бўлаётганлиги алоҳида қайд этилди. 
 
Семинар сўнггида таълим муассасаларида коррупцияга қарши кураш борасида унинг ҳалокатли оқибатларидан ёшларни огоҳлантириш, бунда таъсирчан тарғибот воситаларидан фойдаланиш, тизим ходимлари орасида эса касбга садоқат туйғусини мустаҳкамлаш, ҳар бир ноқонуний ҳаракат учун жазо муқаррарлиги, давлат ва жамият олдида маънавий жавобгарлик борлигини тушунтириб бориш ва галдаги вазифалар белгилаб берилди.
 
ЎзА

ХОРИЖДАГИ ЮРТДОШИМ САҲИФАСИ

КОНЦЕПЦИЯ

Дунё дарвозалари янада кенгроқ очилиб, хорижий давлатлар фуқароларининг юртимизга келиб-кетишларига қулай шароитлар яратилмоқда. Жумладан, 39 та давлат фуқароларига туристик визаларни расмийлаштириш тартиби соддалаштирилди, Ўзбекистон билан визасиз давлатлар сони кўпайди.

Шунинг баробарида бизнинг юртдошларимизнинг ҳам хорижий давлатларга чиқиши ортмоқда.

Одатда, чет элга, умуман, йўлга чиқаётган ҳар қандай йўловчига олдиндан йўловчилик машаққатини тортган, бу борада бой тажриба тўплаган кишилар; китоб кўрган олиму уламолар йўл-йўриқлар кўрсатиб, панду наисҳатлар қилишган. Зеро, нотаниш манзиллар сари сафарга отланган кишиларга бундай тавсияю насиҳатларнинг аҳамияти жуда ҳам катта.

Бинобарин, хорижга чиқаётган мўмин-мусулмонлар ушбу сафарида давлатнинг қонунларига амал қилгани каби шариатимиз кўрсатмаларига ҳам амал қилмоғи ниҳоятда муҳимдир.

Масаланинг ана шу жиҳатлари эътиборга олиниб, muslim.uz Интернет порталида “Муҳожир ватандошлар” лойиҳаси иш бошлади. Ушбу лойиҳа доирасида янги рукн очилиб “Хориждаги юртдошим” номланди.

Ушбу рукнда:

- хорижда таълим олаётган, меҳнат қилаётган, узоқ муддатга даволанишга кетган ватандошларимиз тўғрисида ҳаётий мақолалар;

- йўлга чиқувчиларга тавсиялар, маслаҳатлар;

- узоқ муддатли сафарларнинг ижтимоий ҳаётга, оилавий масалаларга таъсири ва бошқа долзарб муаммоларга доир савол-жавоблар дастурий равишда ёритилади;

- Интернет сайтда эълон қилинган мақоланинг аудио формати ҳам тавсия қилинади.

Ушбу материаллар оят, ҳадис ва уламоларимизнинг илмий меросларига асосланган ҳолда ёритилади.

 

Top