Тўрақўрғон тумани

"Абдулваҳҳоб қори" жоме масжиди имом-хатиби

Фахриддинов Муҳаммад Аюб

1517 йили Усмоний турклар томонидан Мисрга ҳанафий мазҳаби киритилади. Ҳозирги кунда суд маҳкамаларида шахсий мақом борасида ҳанафий мазҳаби татбиқ этилсада, кўп мисрликлар, айниқса, қишлоқ жойларда ўз диний урф-одатларида шофеъий анъаналарига содиқ қолганлар. Фаластин ва Иорданиянинг аксарият мусулмонлари, Сурия, Ироқ, Ҳижоз, Покистон, Ҳиндистон, Индонезия ҳамда Эрон ва Ямандаги сунний мусулмонлар ҳам шундай қиладилар.
Шофеъий мазҳаби мураккаб мантиқий таҳлилни талаб қилувчи Ҳанафий мазҳабидан ва Мадина фиқҳий мактабининг ҳуқуқий мажмуасини тўлиқ билишни талаб қилган Моликий мазҳабидан фарқ қилади. Айнан мана шу бу мазҳабнинг Сурия, Ироқ ва Мисрда чуқур илдиз тарқалишига ва мусулмон давлатларига ёйилишига имкон берди.
Ҳанбалийлик тарқалган ҳудудлар ХХ аср Саудлар оиласининг ҳукумат тепасига қайтиши Саудия Арабистонида ҳанбалий мазҳабини расмий мазҳаб сифатида таъсис этилишига олиб келди. Шунингдек, ҳанбалийлик Қатарда расмий мазҳаб ва Фаластин, Сурия, Ироқ ва яна бошқа жойларда ўз издошларига эга.

Хулоса қилиб айтганда тўрт фиқҳий мазҳаблар юқорида таъкидлаганимиздек, баъзи жузъий масалалардагина фарқланадилар холос. Шунингдек бир фиқҳий мазҳаб ичида ҳам турли фикрлаш кенг миқёсда йўлга қўйилган. Мисол учун Ҳанафий мазҳабида баъзи масалаларда Имом Абу Ҳанифанинг шогирдлари у кишининг фатволаридан бошқача фатво чиқарганлар ва шогирднинг фатвосига амал қилинган.

Лекин, фуқаҳоларнинг бу фикр эркинликлари зулм ва жавр ила баъзи кишилар томонидан ихтилоф, деб номланган. Аслида бу иш ихтилоф эмас, кўпфикрликдир. Масалани ҳал қилишда афзал ва осон йўлни танлашга уринишдир. Айни пайтда бу кўпфикрлилик юксак одоб доирасида бир бирини ҳурмат қилган ҳолда йўлга қўйилган. Мунозара одоблари ишлаб чиқилган ва бу бобда китоблар ҳам битилган. Буларнинг ҳаммаси фикр ва сўз эркинлигининг самарасидир.
Мазҳабсизлар Қуръони карим ва суннатдан шаръий ҳукмларни чиқаришда ўзларининг қадимги маслакдошлари бўлмиш “Зоҳирийлик” мазҳабининг йўлини тутганлар. Ҳеч ким мазҳабларни фақат шу тўрт мазҳабга чеклаб қўймаган, балки тарихий шароит шуни тақозо қилган. Мазҳаблар орасидаги ихтилоф ақидавий ихтилофлар каби шариат ман этган ихтилоф эмас, аксинча улар мусулмонлар учун раҳмат. Бу ихтилофлар саҳобий ва тобеъийлар орасидаги ихтилофларнинг узвий давомидир.
Мазҳаб имомларининг саҳиҳ ҳадис ҳақидаги гаплари Имом Бухорий ва Муслим каби саҳиҳ ҳадислар тўпламида мазҳабга тўғри келмайдиган масалаларда мазҳабни ташлаб, ҳадисга эргашиш керак дегани эмас, бу гаплар фақат жуда ҳам кам кишилар бажара оладиган шартларга жавоб бера оладиган мазҳаб ичидаги мужтаҳидларга ва мутлоқ мужтаҳидларга қаратилган.
Мазҳабсизлик жамият ҳаётида ихтилоф ва жанжалларни келтириб чиқаради ва бунинг натижасида турли радикал оқимларга мойил “кадрлар” етишиб чиқади. Бирдамлик ва барқарорликка салбий таъсир этади. Бугунги кунда мазҳабсизликнинг олдини олишнинг маънавий, диний ва маърифий асосларига алоҳида аҳамият бериш лозим.

Абдуллоҳ Саматов

Президент Шавкат Мирзиёев раислигида видеоселектор йиғилиши бўлиб ўтди, деб хабар бермоқда ЎзА.
–Ҳозир дунёда жуда мураккаб давр давом этаяпти. Ҳар куни янги синовлар билан тўқнаш келаяпмиз. Лекин, бу – эртага нима бўлади деб, кутиб ўтириш керак, дегани эмас. Муаммоларни тезкор аниқлаб, ҳал қилиш ва янги имкониятларни излаб топишимиз зарур, – деди Президент.
Қорақалпоғистон, Андижон, Сурхондарёда тадбиркорларнинг муаммоларини ичига кириб, кўп таклифлар тайёрлангани қайд этилиб, қолган вилоятларнинг ҳаракати суст, ташаббус ва таҳлил йўқлиги танқид қилинди.
Масалаларни доимий таҳлил қилиш ва тезкор чораларни кўриб бориш мақсадида Бош вазир бошчилигида кундалик ишлайдиган Республика штаби ташкил этилади. Ушбу штабга вилоят ҳокимлари ва тегишли вазирлар ҳам аъзо бўлади.
Штаб олдига бозордаги нарх-навони кундалик аҳволи бўйича зарур тезкор чораларни кўриб бориш вазифаси қўйилди.
Президент март ойи бошида кузатилган шакарга “ажиотаж” мавзусига тўхталди.
Айрим ҳудудларда шакар нархи асоссиз ошган. Айниқса Жиззах, Самарқанд вилоятлари ва Тошкент шаҳрида мавжуд захиралар ўз вақтида тарқатилмагани сабабли шакар нархи кескин ошган.
–Савол туғилади. Ушбу ҳудудларнинг ҳокимлари ва прокурорлари қаёққа қараган, –деди Президент.
Шунинг учун вилоят, шаҳар ва туман ҳокимлари ҳар куни ўз ҳудудидаги озиқ-овқат, айниқса, ун, шакар ва ёғнинг нархини жойларда юриб ўрганади ва барқарорликни таъминлаш учун тезкор тадбирларни кўриб боради.
Айниқса, кириб келаётган Рамазон ойида нархларнинг барқарорлигини таъминлаш учун тадбиркорларга амалий ёрдам кўрсатиб, нахрларни арзонлаштириш бу улуғ айём кунларида катта савоб эканлигини барча тадбиркорларга тушунтиришлари кераклиги кўрсатиб ўтилди.
Республикага четдан буғдой, ўсимлик ёғи ва шакарни олиб келиш бўйича барча масалалар ҳал қилиб берилгани, энди буни ақл билан самарали ташкил этиш кераклиги таъкидланди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Ўзбекистон мусулмонлари идораси томонидан “Хотин-қизлар ўртасида маънавий-маърифий ишларни амалга оширишдаги вазифалар: муаммолар ва уларнинг ечими” мавзусида Республика отинойилари иштирокида тадбир ўтказилди.  

Унда Дин ишлари бўйича қўмитанинг  Хотин-қизлар билан ишлаш  бўлими мудираси Фарида Абдураҳимова ва Ўзбекистон мусулмонлари идораси раис ўринбосари Иброҳим домла Иномов иштирок этишди. Тадбирда сўз олганлар томонидан маърифатли отинойи аввало ўзлари бошқаларга ўрнак бўлиши, доимо билим-кўникмаларини бойитиб бориши  кераклиги таъкидланди. Шунингдек, юртимизда аёл-қизларга кўрсатилаётган эътибор, яратилаётган имкониятлар борасида аёллар ўртаси кенг қамровли тушунтир ишларини олиб бришлари айтилди. Келаётган Рамазон ойини муносиб ўтказиш ва отинойилар аёллар орасида ифторлик маросимларида исрофга йўқ қўймаслик борасида тавсия беришлари  айтилди.

Тадбир якунида келгусида қилинадиган вазифалар белгилаб олинди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси

Хотин-қизлар масалалари бўйича бўлими

Фахритдин Худойназаров - Имом Тeрмизий ХИТМ илмий ходими