27 ноябрь куни Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратлари Халқаро мусулмон уламолар кенгаши раиси, шайх, проф., др. Алий Муҳйиддин Қорадоғий ҳазратларини қабул қилдилар.

Файзли суҳбат чоғида Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратлари др. Алий Муҳйиддин Қорадоғий жанобларига 2023 йил 25-26 ноярбь кунлари бўлиб ўтган нуфузли тадбирлар ва халқаро конференцияларда фаол иштироклари учун миннатдорлик билдириб, у киши томонидан билдирилган муҳим таклифларни юқори баҳоладилар.

Ўз навбатида, раис жаноблари таклиф учун ташаккур айтиб, Тошкент ва Бухоро шаҳарларида бўлиб ўтган тадбирлар жуда юқори савияда ўтказилганини билдирди. Давлатимиз раҳбари томонидан диний-маърифий соҳага алоҳида эътибор қаратилаётганини барча уламолар томонидан эътироф этилганини алоҳида қайд этди.

Қорадоғий ҳазратлари Ўзбекистонда аёл-қизларни илм-маърифатли бўлишига катта эътибор берилаётганини юқори баҳолаб, уларни билимли бўлиши фарзандлар тарбияси ва жамият фаровонлигида жуда муҳим эканини изоҳлади. Бундан ташқари, мусулмон дунёсида мўътадиллик, бағрикенглик тамойилларини кенг тарғиб қилиш ва бузғунчи ғояларга қарши курашиш зарурлигини қўшимча қилди.

Мартабали меҳмон Ўзбекистон тинчлик-хотиржамлик белгиси бўлиб, табаррук юртдаги зиёратлари чоғида одамларни тинч-осуда ҳаёт кечираётгани, ёшларнинг илмга чанқоқлиги, бу юртнинг олиму уламолари ҳурмат ва эҳтиромдалиги таҳсинга лойиқ эканини маълум қилди.

Шунингдек, Аллоҳ таолонинг каломидаги “Иқро” хитобига мос равишда Ўзбекистон заминида илм-маърифат, таълим-тарбия ва инсонга эътибор каби тамойилларга урғу берилишини юқори баҳолади. Шунингдек, келажакда Ўзбекистон яна илм-маърифат марказига айланишига ишонч билдирди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Матбуот хизмати

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.

«Қадар» сўзи «ўлчов» маъносини англатади. Ислом ақийдасида эса Аллоҳ таоло азалда Ўз илми ва иродаси ила ҳар бир нарсани ўлчовли қилиб қўйганига эътиқод қилишни билдиради.

Уламолар қазо ва қадарни қуйидагича таърифлайдилар:
«Қазо – Аллоҳ таоло ҳамма нарсаларнинг келажакда қандай бўлишини азалдан билишидир».

«Қадар – ўша нарсалар Аллоҳнинг азалий илмига мувофиқ равишда вужудга келишидир».

Аҳли сунна вал жамоа мазҳабига биноан, балоғатга етган мусулмон Аллоҳ таоло бандаларнинг ҳамма ишларини, махлуқотларга боғлиқ нарсаларнинг барчасини аввалдан билишига иймон келтириши вожиб бўлади.

Қазо ва қадар ақийдаси Аллоҳга иймон келтириш асосидаги Ислом ақийдаларидан бири ҳисобланади. Бу ақийда тўғри маърифат асосида Аллоҳ таолони камол сифатлари билан сифатлашга асосланган.

Ана ўша сифатларнинг бири – Аллоҳнинг илми, у илмнинг чексизлиги, Аллоҳ иродасининг шомиллиги ва қудратининг комиллигидир.

Қазо ва қадар ақийдаси Аллоҳ таолонинг ана шу сифатларига асосланган ақийдадир. Шунинг учун ҳам қазои қадарга иймон бўлмаса, Аллоҳга бўлган иймон тугал бўлмайди.
Дарҳақиқат, Аллоҳ таоло ҳамма нарсани билади. Уяси ичида ғимирлаётган чумолининг ҳаракатию ўз йўлида ҳаракат қилаётган сайёралардан ҳам бохабар. У Зотнинг илмидан ҳеч нарса четда қолмайди. Аллоҳ таоло дунёдаги ҳар бир зарра ва унинг ҳаракатини ҳам билиб туради.

Шунингдек, қиёматгача нима бўлиши ҳам Аллоҳга маълум. Агар уларни билмаса, У Зотнинг баркамоллик сифатига нуқсон етган бўларди.

Қадарга бўлган ишонч ўз эгасини доимо ҳаракатда бўлишга чорлайди. У ўз фойдасини ҳаракатдан топади. «Бу ишим бесамар бўлмаса, кейингиси натижа берар», деб доимо яхши умидда иш олиб боради, чунки унга нима тақдир қилингани маълум эмас, белгилари ҳам йўқ. Қадарга бўлган ишончнинг ҳикматларидан яна бири инсон бошига мусибат тушганида қайғуни енгиллаштиришидир. Шунингдек, қазо ва қадарга иймон келтирган инсон ўз ҳаётида муваффақиятларга эришган чоғида ҳам ўзини йўқотиб қўймайди. Барча нарсани Аллоҳдан деб билиб, мусибат етганда сабр қилади, яхшиликка эришганда шукр қилади.

Албатта, иймоннинг бошқа рукнлари каби қадарга иймон ҳам инсон бахт-саодати учун хизмат қиладиган муҳим омиллардан биридир.

Исломда инсоннинг ақийдаси борасидаги барча масалалар аллақачон ҳал бўлган. Бу борада мусулмонлар бошқаларга ўхшаб ҳардамхаёл бўлмайдилар. Дунёдаги энг тўғри эътиқодда, Аллоҳ таолонинг Ўзи баён қилиб берган ақийдада эканликларига тўлиқ ишонч билан саодатли ҳаёт кечириб бораверадилар. Ўзларининг ташвишга, хавотирга ва иккиланишга қолмасликларини яхши биладилар.

«Ислом тарихи» биринчи жузи асосида тайёрланди

27 ноябрь куни Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратлари Миср Араб Республикаси муфтийси Шавқий Иброҳим Алломни қабул қилдилар.

Мулоқот чоғида Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратлари Шавқий Иброҳим Аллом жанобларига Ўзбекистондаги нуфузли тадбирлар ва халқаро конференцияларда фаол иштироклари учун миннатдорлик билдириб, у киши томонидан нуфузли тадбирларда билдирилган муҳим таклифларни юқори баҳоладилар.

Учрашув чоғида икки давлат муфтийлари Миср ва Ўзбекистон қадимдан Ислом дини марказлари бўлгани, бу диёрлардан етишиб чиққан алломалар, хусусан, Имом Бухорий, “Соҳиби Ҳидоя” Бурҳониддин Марғилоний, “Бадоиъус-саноиъ” муаллифи Имом Косоний, шунингдек, исломни илм-маърифат ва тинчлик дини сифатида намоён этган ал-Хоразмий, Беруний, Ибн Сино, Мирзо Улуғбек сингари улуғ мутафаккирлар ватани экани билан ҳақли равишда фахрланиш кераклиги, шу каби алломаларнинг бутун дунёда Исломнинг ёйилиши ва ривожига муносиб ҳисса қўшганлари, бу қадим анъана бугунги кунда ҳам давом этаётганини таъкидладилар.

Хусусан, Ўзбекистон ва Миср давлат раҳбарларининг саъй-ҳаракатлари, диний-маърифий соҳага қаратаётган алоҳида эътиборлари натижасида икки давлат диний идоралари бутун дунё Ислом олами мамлакатлари учун бугунги куннинг долзарб мавзуларига бағишланган мана шундай халқаро анжуманлар, учрашувлар ва мулоқотлар ўтказаётганларини қайд этдилар.

Миср Араб Республикаси муфтийси Шавқий Иброҳим Аллом Имом Бухорий номидаги Тошкент ислом институти ва Ўзбекистон мусулмонлари идораси ҳузуридаги Фатво марказига ташриф буюрдилар.

 Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Матбуот хизмати

Имом Абу Довуд Ойша онамиз разияллоҳу анҳодан ривоят қиладилар: “Мен Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг Фотима билан сўзлашда, ҳусни хулқда, муомалада, сийратда ва ҳолатда бўлганчалик кимсани кўрмадим. Фотима разияллоҳу анҳу кирсалар, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам унга пешвоз чиқиб ўрнидан турардилар, унинг қўлини ушлаб (қўлидан ёки пешонасидан) ўпардилар ва ўз олдиларига ўтқазардилар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳам унинг олдига кирсалар, Фотима разияллоҳу анҳу ўрнидан туриб кутиб оларди, ул зотнинг қўлларини ўпарди ва (муносиб) ўринларига ўтқазарди”. (Абу Довуд, 4/5219).

Ушбу ҳадиси шарифдан оладиган муҳим хулосамиз шуки, ота-оналаримизга чиройли ва гўзал муомалада бўлмоқ; қизларимизга ўта шафқат билан муомалада бўлиш; биров олдимизга кириб келганда ўрнимиздан туриб кутиб олиб, уни муносиб ўринга ўтқазмоқ; агар муносиб одам ташриф буюрса, кўришганда қўлидан ўпиш мумкин эканлигидир!

Юкоридаги хадиси шариф бу саволимизга жавоб бўла олади. Бироқ бизнинг юртларда азалдан ота боболаримиз ва бугунги кун мусулмонлари орасида кадрли одамларни (ота-онани) қўлларидан ўпиб ҳурмат изҳор қилишган.

Валлоҳу аълам!

 Абдулазиз Бобамирзаев

Имом ас Субкий раҳимаҳуллоҳ мутлақ ижтиҳод даражасига етган эканлар.
Шунда унинг асҳоблари;
Нима учун ижтиҳод қилмайсиз? деб савол қилишганида,
-Олдин ўтган салафларимиз, биз ижтиҳод қиладиган нарсалар қолдирмади-ку! дея жавоб қилдилар.

Аммо ҳозирги салафийларни ҳаммаси мужтаҳид, ижтиҳод даражасига етиб қолдилар.

Фақатгина ўзини фикри, ўзини гапларигина гўё асосли гапдек, бошқаларни далиллари, муқобил тарафни ҳадисларини инкор қилишда асло қараб турмайди.

Буюк ислом олимлари Имом Нававий, Имом Субкий, Алий Қорий, ибн Ҳажар Асқолоний, Ҳайтамийлар ва ҳатто минг китоб ёзган Жалолиддин Суютий, Абул Фараж Ибнил Жавзий, раҳимаҳумуллоҳлар ҳам мазҳабга тақлид қилишарди, аммо бизнинг замон хаворижлари эса мужтаҳиддурлар.

Маъруфхон Алоходжаев