muslim.uz

muslim.uz

Олам яралганидан буён кишилар ўзаро ҳамкорликка интилган. Негаки, буни ҳаётнинг ўзи тақозо этган. Албатта, инсоният ибтидоий жамоа тузумидан бошлабоқ, ўзганинг кўмагига муҳтож бўлган. Аслида, ҳамкорлигу ҳамжиҳатликда ҳикмат бор. Ундан нафақат моддий балки, маънавий рағбат олинган.

Диний бағрикенглик, дўстлик ва ҳамжиҳатлик, дўстона муносабатлар одамийликнинг олий намунасидир. Сир эмас, ўтган аждодларимиз ўз авлодларига бу борада мислсиз катта маънавий мерос қолдирган.

Зеро, аҳилликда маъно ва ҳикмат жамулжамдир. Яратган ер юзида яшовчи инсонларга диний ва миллий қарашларида тенгликни раво кўрган. Исломда барча миллат ва элатларнинг тенг ҳуқуқлилиги, мукаррамлик фақат тақвода экани ҳақида Қуръони каримда шундай марҳамат қилинади: яъни “Эй инсонлар! Дарҳақиқат, Биз  сизларни бир эркак (Одам) ва бир аёл ( Ҳавво)дан яратдик ҳамда бир-бирларингиз билан танишишингиз учун сизларни (турли туман) халқлар ва қабила (элат)лар қилиб қўйдик. Албатта, Аллоҳ наздида (энг азизу) мукаррамроғингиз тақводорроғингиздир. Албатта, Аллоҳ билувчи ва хабардор зотдир”.

(Ҳужурот сураси,13-оят).

Давлат раҳбари “Биз жамиятда миллатлараро тотувлик, диний бағрикенглик муҳитини мустаҳкамлаш борасидаги ишларни изчил давом эттирамиз. Бу борада 30 июль - “Халқаро дўстлик куни” муносабати билан юртимизда биринчи марта “Дўстлик ҳафталиги”ни  ва “Дўстлик” халқаро форум-фестивалини ўтказишни таклиф этаман. Мамлакатимизда “жаҳолатга қарши – маърифат” деган эзгу ғоя асосида ислом динининг инсонпарварлик моҳиятини, тинчлик ва дўстлик каби олижаноб мақсадларга хизмат қилишини тарғиб этиш кун тартибимиздаги доимий масалалардан бири бўлиб қолади”, деб таъкидлаб ўтганди.

Юртимизда турли миллату элат вакиллари дўстона, биродарликда, тинчлик-тотувликда яшаб келмоқда. Биласизки, ота-боболаримиз юртимиздаги ўзга дин вакилларига мудом бағрикенглик билан муносабатда бўлишган. Ўз навбатида улар ҳам ўлкамизни ўз Ватани сифатида қабул қилишиб, диёримизнинг ривожланиши йўлида ўз меҳнатлари билан хизмат қилганликларига гувоҳмиз.

Ўзбекистон аҳолиси 33 миллиондан ошиб кетди. Улар орасида эса 130дан ортиқ  миллат вакиллари бор. Юртимиз фуқароларнинг 94 фоиздан кўпроғи муқаддас  Ислом динига эътиқод қилади. 3,5 фоиз аҳоли эса православ динига мансубдир. Аҳолининг қолган қисми бошқа динга мансуб ҳисобланади. Юртимизда кўплаб диний ташкилотлар ҳам фаолият олиб бораётганлиги озод ва обод ҳаётда яшаётган халқимиз бағрикенглигининг амалий ифодаси бўлиб ҳисобланади.

Сўнги йилларда юртимизда дўстона амалий ҳамкорлик, ўзаро биродарлик борасида кўплаб хайрли ишлар амалга оширилмоқда.

Ўзбекистон Республикаси Президенти Осиёда ҳамкорлик ва ишонч чоралари бўйича Кенгашининг бешинчи Саммитида “Энг муҳими, бугунги кунда жаҳон ишонч инқирозига юз тутмоқда. Зеро, мамлакатлар ва халқлар ўртасидаги ишонч хавфсизлик ва барқарорликнинг энг муҳим шартидир”,  дея алоҳида эътироф этган эди.

Минг афсуски, гуруч курмаксиз бўлмайди, деганларидек, кейинги пайтларда миллатлараро тотувлик, бағрикенглик, ўзаро дўстлик-биродарликка салбий таъсир кўрсатаётган омиллар ҳам учраб турмоқда.

Барчамизга маълум бўлган бир калима шеър бор:

Самарқанд сайқали руйи замин аст,

Бухоро қуввати исломи дин аст.

Азизлар, эътибор берган бўлсангиз, бу сатрдаги шеърнинг мазмун ва маъносини барчамиз жуда яхши англаймиз. Ва шу баробарида қалбимизда чексиз фахр тўямиз. Негаки, ушбу сатрлар мисоли қўёш каби бутун оламга порлаган каби маълум бўлган. Форсий битилган ушбу шеър заминимизнинг нақадар улуғланганлигини беихтиёр қалбларимизга ҳузур билан бирга ҳаловат ҳам бахшида этади. Аждодларимизнинг араб тилида битган илмий асарлари ва форсийда ёзган шеърлари бутун инсониятни лол қолдирганлигини тарихдан маълум. Бу эса диёримизда турли миллат вкилларининг бир тану бир жон бўлиб яшаганлигидан далолатдир.

Ватан-остонадан бошланади. Шундай экан, оила тинч бўлса, юрт ривож топади. Жамиятимизда диний ва маънавий муҳитни соғломлаштириш, миллатлараро тотувликни мустаҳкамлаш йўлида кенг қамровли хайрли ишлар амалга оширилмоқда. Элимизнинг ўзига хос меҳр-оқибат, аҳиллик, ўзаро тотувлик сингари фазилатларни ўзга миллат вакилларига ибрат ва намуна сифатида намойиш этилмоқда.

Пайғамбаримиз саллоҳу алайҳи вассалам ҳадисларининг бирида шундай дедилар: яъни: “Бир-бирингизга ҳасад қилманглар, молнинг нархини ёлғондан кўтарманглар, бир-бирингизга буғзу – адовот қилманглар, бир-бирингиздан юзингизни бурманглар, ҳеч бирингиз бошқанинг савдоси устига савдо қилмасин, Аллоҳнинг биродар бандалари бўлинглар! Мусулмон – мусулмоннинг биродаридир, унга зулм қилмайди, уни ёрдамсиз ташлаб қўймайди, уни таҳқирламайди. Тақво мана бу жойдадир, деб, уч марта кўкракларига ишора қилиб айтдилар. Кишининг мусулмон биродарини таҳқирлаши унинг ёмонлигига кифоя қилади. Ҳар бир муслмонга мусулмоннинг қони, моли ва обрўйи ҳаромдир.” (Имом Муслим ривоятлари.)  

Пойтахтимизнинг Миробод туманида ҳам миллатлараро тотувлик масаласида бир қатор хайрли ишлар бажарилмоқда. Мутасадди идоралар ҳамкорлигида аҳоли орасида турли учрашувлар ва суҳбатлар ташкил қилиняпти. Суҳбатлар давомида турли миллат вакилларини тотувлик ва аҳилликка ундовчи диний бағрикенглик борасида тушунтириш ишлари олиб борилмоқда.

Бу борада айниқса, туман имом хатиби бошчилигида маънавий ва маърифий тадбирлар пешма пеш олиб борилаётгани таҳсинга лойиқдир. Жойларда туман имом хатибининг маърифий тадбирларни ўтказилиши аҳоли орасида катта қизиқиш ўйғотмоқда. Қайд этиш лозимки, инсон диний қарашлари ҳар хил бўлса-да, унинг яратганнинг олдида бир хил мақомда эканлиги ва барчамиз инсоният ривожи ва унинг камоли учун енг шимариб хизмат қилишимиз зарурлиги мазкур суҳбатлар давомида алоҳида уқтирилмоқда. Ва бу борада турли ҳикоятлар билан бирга ривоятларни амалий мисолларни келтирган ҳолда, тушунтиришиб берилмоқда. Бу эса ўз навбатида миллатлараро тотувлик ва диний бағрикенгликни таъминлашда ўзига хос замин вазифасини ўтамоқда.

Мамлакатимиздаги мавжуд тинчлик ва осойишталик турган гапки, турли миллат ва халқларнинг ўзаро иноқлигига асосланган. Бу ҳақида Президент “Ўзбекистон миллатлараро тотувлик ва диний бағрикенглик соҳасида ўз анъаналарига доимо содиқ бўлиб, бу йўлдан ҳеч қачон оғишмасдан илгари боради. Мамлакатимизда турли миллат ва диний конфессиялар вакиллари ўртасида ўзаро ҳурмат, дўстлик ва аҳиллик муҳитини мустаҳкамлашга биринчи даражали эътибор қаратилади. Бу–бизнинг энг катта бойлигимиз ва уни кўз қорачиғидек асраб-авайлаш барчамизнинг бурчимиздир”, дея таъкидлаганди.

Миробод туманида ҳам юқоридаги вазиятларни инобатга олган ҳолда, тегишли идоралар ҳамкорлигида миллатлараро тотувлик борасида бир қатор хайрли ишлар  амалга оширилмоқда. Жумладан, туман имом хатиби турли диний эътиқод вакиллари билан бирга ҳамкорлик асосида ишлар экан, уларга динимизнинг нақадар олижаноб ва бағрикенглигини  амалий мисоллар билан кўрсатмоқда.

Сўзимизнинг исботи сифатида, тумандаги “Байналмилал” маҳалласида 5200 аҳоли ва 1470 хонадон мавжуд бўлиб, у ерда юзга яқин миллат вакиллари аҳил ва иноқ бўлиб ҳаёт кечиришаётганлиги алоҳида қайд этмоғимиз зарур. Бу ердаги аҳоли бир бирининг ҳолидан хабар олиб, яхши- ёмон кунларида елкадош бўлиб яшамоқдалар. Шу ўринда, турли байрам ва шодиёналарда бир бирининг ҳолидан хабар олиш ҳамда бошига мусибат тушганида янада бир бўлиб, ҳамкорликда миллат ва эътиқодидан қатъий назар  беминнат кўмак бериш ҳолатлари киши қалбига қувонч бағишлаши дилларни яйратади.

 Одил Холмуродов

 Миробод тумани  “Ал-Бадр” жоме масжиди имом-хатиби

Маълумки, сўнгги йиллар давомида мамлакатимизда сайёҳлик жабҳасини равнақ топтиришга жуда катта эътибор қаратилмоқда. Бунда зиёрат туризмини ривожлантириш алоҳида ўрин тутади, хабар бермоқда «Дунё» АА.

Ўзининг бой тарихи, маданияти, жаҳон цивилизацияси ривожига улкан ҳисса қўшган кўплаб олим ва мутафаккирлари, бетакрор маданий мероси, кўҳна меъморий обидалари, пазандачилик ва халқ амалий санъатига эга бўлган Ўзбекистон зиёрат сайёҳлиги йўналишида ҳам улкан салоҳиятга эга экани халқаро миқёсда ўз эътирофини топган.

Ўзбекистон Президентининг «Ўзбекистон Республикасида ички ва зиёрат туризмини янада ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги фармони мамлакатимизда сайёҳликнинг мазкур йўналишини ривожлантириш учун ҳуқуқий асос бўлиб хизмат қилмоқда.

Республикамиз ҳудудида турли динларга оид маданий мерос объектларининг мавжудлиги Ўзбекистонда зиёрат туризмини кенг тарғиб қилишга, бу йўналишда хорижий сайёҳлар оқимини оширишга сабаб бўлаётган муҳим омиллар сирасига киради. Мамлакатимиздаги зиёрат туризми учун ҳар жиҳатдан мос келадиган жами 622 та маданий мерос объектининг 595 таси ислом динига, 19 таси насронийлик, 8 таси эса буддавийлик динига мансубдир.

Мамлакатимиз ҳудудида яшаб ижод қилган Имом Бухорий, Имом Термизий, Имом Мотуридий, Баҳоуддин Нақшбандий, Хўжа Абдуҳолиқ Ғиждувоний, мусулмон оламидаги бошқа қатор машҳур аллома ва мутафаккирлар мақбаралари мусулмон динига эътиқод қиладиган кўплаб сайёҳларнинг диққат-эътибори марказида бўлган қадамжолар ҳисобланади.

– Ўзбекистон дунё сайёҳлари учун муҳим манзил бўлган диёрдир, - деб таъкидлади «Damga» газетаси муҳбири Мурат Палавар (Туркия). - Мамлакат зиёратчиларни жозибадор муҳити билан ҳайратга солади. Феруза ранглар билан жилоланган тарихий масжидлар, мадрасалар, тарих қаърига элтувчи карвонсаройлар ҳар қандай сайёҳни ром этиши табиий. Мамлакат туризм имкониятлари билан бир қаторда асрлар оша сайқаллашиб келаётган миллий урф-одатлар ва қадриятлар ҳам меҳмонлар эътиборини тортади.

Шуни қайд этиш жоизки, мамлакатимизда зиёрат туризмини ривожлантиришга қаратилган чора-тадбирлар ўзининг амалий самараларини бермоқда. Бунга сабаб бўлаётган омиллар эса талайгина.

Энг аввало, юртимизга зиёратчи сайёҳларни жалб қилиш бўйича қабул қилинган ҳужжатларга биноан, қатор мамлакатларга визасиз режимнинг жорий этилганини қайд этиш жоиздир. Бунинг натижасида 2018-2019 йилларда Ўзбекистонга Индонезиядан келган сайёҳлар сони 170 фоиз, Малайзиядан 158 фоиз, Туркиядан 154 фоиз ва БААдан 153 фоизга ўсди.

Шунингдек, ҳалол туризм бўйича Сингапурда жойлашган жаҳоннинг нуфузли ташкилоти бўлган “Crescent Rating” агентлиги билан 2018 йилда яқиндан ҳамкорлик йўлга қўйилди. Crescent Rating ва Mastercard ташкилотлари томонидан ҳар йили эълон қилиндиган “Жаҳон мусулмон сайёҳлари индекси” (Global Muslim Travel Index) рейтингида мамлакатимиз 32-ўриндан 22-ўринга кўтарилди ва Ислом ҳамкорлик ташкилотига аъзо мамлакатлар орасида сайёҳларни жалб қилаётган “энг жозибадор” ҳамда “хавфсизлик ва бағрикенглик даражаси юқори” бўлган 10 та мамлакат қаторидан ўрин олди.

“Crescent Rating” агентлиги маълумотномаларида қайд этилишича, 2026 йилга қадар дунё бўйлаб ҳалол туризм йўналишида 230 миллион сайёҳ бўлиши тахмин қилинмоқда. “Pew Research Center” тадқиқот маркази 2050 йилга келиб дунё аҳолисининг деярли 30 фоизи мусулмонлардан иборат бўлишини ҳисоблаб чиққани ҳам назарда тутилар экан, мамлакатимизда зиёрат туризмини ривожлантириш қай даражада муҳим эканлиги яна бир бор аён бўлади.

– Санкт-Петербург ва Россиянинг Шимоли-Ғарбий округи мусулмонлари диний идораси ва Ўзбекистон мусулмонлари идораси томонидан зиёрат туризми, ислом қадамжоларини зиёрат қилиш йўналишидаги саъй-ҳаракатлар фаол ривожлантирилмоқда, - деди Санкт-Петербург ва Россиянинг Шимоли-Ғарбий минтақаси мусулмонлари диний идораси раиси шайх Равиль ҳазрат Панчеев. – Шу маънода Ўзбекистон ўзининг тарихий ва муқаддас обидалари билан алоҳида мавқега эга. Мамлакатингизда Бухоро, Самарқанд, Хива ва бошқа зиёрат қилинадиган табаррук шаҳарлар кўп.

Мамлакатимизда туризм соҳасини янада ривожлантириш ва ушбу йўналишда хорижий мутахассислар тажриба алмашиш мақсадида 2019 йил 21-23 февраль кунлари Бухоро шаҳрида I Халқаро зиёрат туризми форуми ўтказилди. Мазкур анжуманда 130 дан зиёд мамлакатнинг туризм ҳамда дин соҳаси олимлари ва мутахассислари иштирок этди. Форум тадбирлари дунёнинг 20 дан зиёд ОАВ ва интернет тармоқлари орқали кенг ёритилди. Тадбир якунида қабул қилинган “Бухоро декларацияси”да Ўзбекистон зиёрат туризми марказларидан бири сифатида эътироф этилди.

– Ўзбекистон очиқ осмон остидаги музейга ўхшайди, - дейди Анқара университети Илоҳиёт факультети профессори, мотуридийшунос олим Сўнмез Кутлу (Туркия). - Бу заминда ўзингизни ёлғиз ҳис қилмайсиз. Мен Ўзбекистонга борганимда ўзимни худди туғилиб ўсган Эрзинжан вилоятида юргандек ҳис қилдим. Мамлакатдаги ҳар бир гўша ва анъаналар қадрдондек, танишдек туюлаверади. Мен барча дўстларимга ҳеч ўйлаб ўтирмасдан Ўзбекистонга боришни, ушбу юртдаги муқаддас қадамжоларни зиёрат қилишни тавсия этаман.

Шу билан бирга, 2020 йилда Таълим, фан ва маданият масалалари бўйича Ислом ташкилоти (ISESCO) томонидан Бухоро “Ислом олами маданияти пойтахти” деб эълон қилингани муносабати билан онлайн шаклда илмий конференция ва мулоқотлар ҳам ўтказилди.

Сўнгги йилларда хорижий мамлакатлардаги тасаввуф йўналиши вакилларининг юртимиздаги “Етти пир” ва Нақшбандия тариқатига оид зиёратгоҳларга қизиқиши тобора ортиб бормоқда. Малайзияда жойлашган “World Sufi Centre” жамияти билан биргаликда 2018-2019 йилларда анъанавий тарзда ўтказилган Нақшбандия фестивалига хориждан 500 дан ортиқ иштирокчи келди. Кейинги йилларда янада кўпроқ хорижий сайёҳни жалб қилиш мақсадида ушбу зиёратгоҳларда кенг кўламли қурилиш ва реконструкция ишлари олиб борилди, уларда зиёрат амалларини бажариш учун таҳоратхоналар, замонавий информацион технологиялар, сенсорли инфокиосклар ўрнатилди, янги музей ва кутубхоналар, овқатланиш шохобчалари барпо этилди.

Шунингдек, мамлакатимизнинг бошқа сайёҳлик объектларида ҳам зиёратчилар учун тегишли шароитлар ва қулайликлар яратилмоқда. Меҳмонхона ва овқатланиш масканларини “ҳалол” сертификатлаш йўлга қўйилди. Республиканинг халқаро аэропортлари ва темир йўл вокзалларида ибодат қилиш ва таҳорат олиш учун махсус жойлар ташкил қилинди. Шу тариқа мустақил зиёратчилар ёки “Умра+” каби катта гуруҳдан иборат сайёҳларни кутиб олиш имкониятлари яратилди.

Мамлакатимизнинг Ислом цивилизацияси маркази сифатидаги обрў-эътиборини тарғиб этиш бўйича ҳам халқаро миқёсда эътиборга молик ишлар олиб борилмоқда. Хусусан, Дубай, Аланья, Қозон, Жакарта ва Сингапур шаҳарларида ўтказилган кўргазма ва конференциялар доирасида, шунингдек, Туркиянинг «TRT Avaz», Индонезиянинг «Trans7», «NetTV», «SCTV», Малайзиянинг «AlHijrah», Сингапурнинг «HalalTrip» ва бошқа хорижий медиа-платформалар орқали тарғибот ишлари амалга оширилди. Натижада, “Mastercard-Crescentrating Halal Travel Frontier 2020” ҳисоботида исломий меросни қайта тиклаш орқали мусулмонлар туризми бозорида Ўзбекистон янги трендга асос солган мамлакат сифатида бутун дунёга эълон қилинди.

Афсуски, коронавирус пандемияси туризм соҳасига ҳам ўзининг салбий таъсирини кўрсатди. Шунга қарамасдан давлатимиз раҳбарияти томонидан пандемия шароитида мамлакатда туризм соҳасини ривожлантириш ва пандемия билан боғлиқ муҳитнинг юмшаши билан мамлакатимизга сайёҳларнинг ташрифини жадаллаштириш йўналишида тизимли ишлар олиб борилмоқда. Хусусан, зиёрат мақсадида ташриф буюрувчи сайёҳлар учун шарт-шароит ва қулайликлар яратиш, туристик объектларни қайта таъмирлаш, ҳалол овқатхона ва яшаш жойларини яратиш, сайр қилиш ҳудудларини тайёрлашга катта эътибор қаратилмоқда.

Яна бир муҳим жиҳат. Мамлакатимизда зиёрат туризмини изчил равишда ривожлантириш мақсадида турли мамлакатлар мусулмонлари, яъни салоҳиятли зиёратчиларнинг мамлакатимизнинг муқаддас жойлари тўғрисидаги хабардорлигини оширишга ҳам катта эътибор қаратилмоқда. Шу мақсадда Ўзбекистоннинг хориждаги дипломатия ваколатхоналарида мунтазам равишда кенг кўламдаги тарғибот ва ташвиқот ишлари олиб борилмоқда.

Хусусан, виза тизими бекор қилинган қатор мамлакатларда тарғибот ишларини жадаллаштириш мақсадида “Ўзбекистонннинг туризм бренди элчиси” институти жорий этилди. Унга мувофиқ, Хай Давидов (Исроил), Софи Ибботсон (Буюк Британия), Махд Асри Заинал Абидин (Малайзия), Хасиб Ур Раҳмон (Покистон), Эко Шри Маргианти (Индонезия) туризм элчиси ва зиёрат туризм элчиси мақомига эга бўлди. Улар ўз мамлакатларида Ўзбекистоннинг ижобий имижини тарғиб қилиш, маҳаллий оммавий ахборот воситаларида турли мақола ва интервьюлар чоп этиш ҳамда юртимизга сайёҳларни жалб этишга хизмат қиладиган бошқа муҳим ишларни амалга оширмоқда.

Юқоридагилардан келиб чиққан ҳолда комил ишонч билан айтиш мумкинки, Ўзбекистон туризмнинг барча йўналишларини ривожлантириш ва хорижий сайёҳларни жалб бўйича дунёда етакчи мамлакатлардан бирига айланмоқда. Сайёҳлик жабҳаси доимий изланиш, инвестиция киритиш, замонавий технологиялардан унумли фойдаланишни талаб этади. Шу боис Ўзбекистон учун ушбу стратегик муҳим бўлган соҳани янада ривожлантириш, мамлакатимиз бағрида жойлашган тарихий ва маданий меросни кўз қорачиғидек авайлаб асраш фавқулодда муҳим аҳамиятга эгадир.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

— Ҳозирда турли хил нақшли жойнамозлар тикиляпти. Уларнинг орасида “Аллоҳ” ёзуви туширилганлари ҳам бор. Шу жойнамозларни совға қилиш ёки унда намоз ўқиш мумкин-ми?

— Аввало, ўша ёзувни тикмаслик керак. Жойнамоз имкон қадар нақшсиз бўлиши талаб қилинади. Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: “Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам нақшли хамийса (ипак ёки жундан тўқиладиган, қалин тўртбурчак эн кийим. Ундан устки кийим сифатида фойдаланилган)да намоз ўқидилар ва унинг нақшларига бир назар солдилар. Тамомлагач: “Бу кўйлагимни Абу Жаҳмга элтиб беринглар ва менга Абу Жаҳмнинг анбижония (Анбижон деган жойдан келтириладиган нақшсиз қалин эн кийим)сини олиб келинглар. Чунки у ҳозир мени намозимдан чалғитди”, дедилар”.

Ҳишом ибн Урва отасидан, у Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилишича, Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Намозда турганимда унинг нақшларига кўзим тушиб, мени фитнага солиб қўйишидан хавфсирадим”, деганлар” (“Олтин силсила” китобидан Саҳиҳул Бухорий).

Шундай қилиб, нақши бор, гули бор жойнамозларни совға қилиш, унда намоз ўқиш мумкин. Аммо бир хил рангдаги жойнамоз устида ўқиш афзалроқдир. Аллоҳ янада билгувчироқ!

— Совға олган киши уларни сотса ёки бошқа бировга бериб юборса бўлади-ми?

— Совға олган одам уни бировга бериши, ҳадя қилиши ёки ўзи истеъмол қилиши мумкин. Ҳадяга олган нарсаси унинг шахсий мулкига айланганидан сўнг ўша нарсани қандай тасарруф қилиш унинг ҳуқуқидир.

 

— Агар икки киши бир-бирига совга бeрса, бироқ ораларида кeлишмовчилик бўлиб, бири совғаларни қайтаришни сўраса ёки қайтариб олса, жоиз-ми?

— Уламолар томонидан совғани қайтариб олиш масаласида бу ишнинг жоиз эмаслигига иттифоқ қилинган. “Берган совғасини қайтариб олган киши худди қусган нарсасини қайтариб олган кабидир”, деган мазмунда ҳадис бор.

 

— Ҳозирги кунда баъзи корхона ва ташкилотлар ишлаб чиқараётган маҳсулотларидан совғали акциялар уюштиришади. Бу қимор ҳисобланмайди-ми?

 Ишлаб чиқарувчи ўзининг мулкини бошқаларга совға қилиб бериши мумкин. Фақат бунинг шарти – ўша совға бошқа харидорларнинг ҳаққидан эмас, балки мулк эгасининг ўз шахсий мулкидан, соф фойдасидан бўлиши керак. Қимор ҳисобланмайди. Аллоҳ янада билгувчироқ!

 

— Ишхоналарда баъзи мижозлар кўрсатилган хизматлар учун ходимларга қўшимча пул ёки совғалар бериб кетишади. Уларни олиш ҳалол бўлади-ми?

— Масъул ходим ўзининг бажарган ишига ҳақ олган бўлса ёки маош берилган бўлса, унинг устига яна устама шаклда бирор нарса олиши шаръан жоиз эмас. Хусусан, таъма қилиши мутлақо мумкин эмас.

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам Азд қабиласидан бўлган бир кишини закот йиғиш учун тайинлайдилар. Ўша киши ҳаммадан закот йиғиб бўлиб, Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг олдиларига закотларни олиб келади-да, “Мана бу закот моллари, бу эса менга берилган ҳадя”, дейди. Шунда Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам одамларни тўплаб, хутба қиладилар. Хутбада “Фалончи одам агар онасининг ёки отасининг уйида бўлганида, ўша ҳадяга эга бўлармиди?!” деб мазкур унинг қилган иши нотўғрилигини баён қиладилар.

Мижозлар ҳадя беришса, буни доимий одат қилиб олишмаса ва ходим таъма қилмаса, олиш мумкин. Аллоҳ янада билгувчироқ!

 

— Икки ёш унаштирилганда, куёв томон келин томонга совғалар, сарполар қилади, овқатланишга олиб боради... Лекин маълум бир сабабларга кўра, тўй бўлмасидан унаштирув бекор қилинса, келин томон олган совғаларни, еган овқатлари пулини қайтариб бериши шартми, агар қайтармаса бўйнида қарз бўлиб қолмайди-ми?

Куёв келинни овқатланишга олиб борганда, келиннинг еган-ичган нарсалари, модомики, куёв “бу қарз” демаган бўлса, қарз ҳисобланмайди. Одатда, бу каби харажатлар қарз сифатида қилинмайди. Шу боисдан едирган таоми ҳам қарз бўлмайди. Аммо ейилмайдиган буюмлар, масалан, идиш-товоқ, тилла тақинчоқларни қарз сифатида берилган бўлса, қайтариб берилади. Ҳадя тарзида берган нарсаларини қайтариб олиши жоиз бўлмайди. Аллоҳ янада билгувчироқ!

 

— Шундай спорт мусобақалари борки, унда ютганга мукофот эвазига пул ёки шунга ўхшаш совғалар берилади. Шуни олиш ҳалолми?

Ўша мусобақада бериладиган буюм барча иштирокчилардан йиғиб олиб, кейин битта ғолибига берилмаслиги шарт. Бошқа тараф, мусобақа иштирокчиси бўлмаган киши томонидан ғолибга деб берилган совға, буюм ва пул ҳалол. Чунки у қимор эмас, совриндир. Бир нарсага диққат қаратиш лозим, мусобақа ҳам мубоҳ (ҳалол) ишларда бўлиши шарт. Аллоҳ янада билгувчироқ!

 

Муҳаммад Айюб ҲОМИДОВ

Куни кеча Ўзбекистондаги Ислом цивилизация маркази директори Шоазим Миноваров фейсбук ижтимоий тармоғидаги саҳифасида умрининг 50 йили давомида йиққан шахсий кутубхонасидаги хориж ва юртимиздаги энг сара муаллифларнинг 6 мингга яқин асарларини Марказ кутубхонасига топширгани, ушбу хазинани ёш авлодга тақдим қилгани ва буни бошқаларга ўрнак бўлиши учун эълон қилгани ҳақида хабар берди.

Ушбу хабарни ижтимоий тармоқ фойдаланувчилари жуда илиқ қарши олиб, унинг шарҳига кўплаб ижобий фикр-мулоҳазаларни ёзиб қолдиришди. Жумладан, уларда ёшларнинг илм-маърифати ошишига хизмат қиладиган бу хайрли ташаббус улкан савоб иш экани, ҳатто айрим фойдаланувчилар бундан намуна олиб, Ислом цивилизация маркази кутубхонасига китобларини топшириш истагини билдирган.

Дарҳақиқат, бу хайрли иш катта фидойиликдир. Сабаби киши йиллар давомида машаққат билан тўплаган, шахсий кутубхонасидаги минглаб қадрли китобларни келажак авлод фойдаси учун ҳадя қилишга ҳамма ҳам журъат қилавермайди.

Аллоҳ таоло ушбу ташаббус ва ҳадяни даргоҳида қабул қилиб, ажрини кўпайтириб берсин, ана шундай хайрли ишлар маърифатга ошно халқимиз орасида бардавом бўлаверсин!

 

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Ўзбекистон Ташқи ишлар вазирлиги «Дунё» ахборот агентлиги «Ўзбекистон. Ислом қадамжолари» туркумида суратга олинган Тошкентдаги «Ҳазрати Имом» мажмуасида сақланаётган Ҳазрати Усмон Мусҳафига бағишланган видеоролик Кувайт миллий телевидениесининг маданият, маърифат ва туризм соҳаларига ихтисослашган «Исро» махсус дастурида намойиш этилди, деб хабар бермоқда «Дунё» АА.

Кувайт миллий телевидениеси бош менежери Марван Жарбу “Дунё” ААга берган интервьюсида бундай деди:

– Мамлакатингизнинг Кувайтдаги элчихонаси билан ҳамкорликда Кувайт миллий телевидениесининг махсус дастурларида Ўзбекистон тўғрисида, хусусан, унинг буюк тарихи, асрлар давомида муборак динимиз ва дунё цивилизацияси ривожига қўшган улкан ҳиссаси, бой маданий ва илмий салоҳиятига бағишланган туркум телекўрсатувлар тайёрлашга қарор қилдик.

Биз Марказий Осиёда жойлашган Ўзбекистоннинг бой мероси аҳамиятини жуда яхши биламиз. Ўзбекистонда ислом цивилизациясининг гуллаб-яшнашига, дин, илм-фан, математика ва астрономия ва бошқа фанларнинг тараққиётига улкан ҳисса қўшган буюк уламолар етишиб чиққан. Имом Бухорий, Абу Райҳон Беруний, Хоразмий, Фарғоний, Имом Термизий, Замахшарий, Ибн Сино, Мирзо Улуғбек, Заҳириддин Муҳаммад Бобур шулар жумласидандир.

Мақсадимиз Ўзбекистоннинг ва унинг буюк маданий меросини минтақамизда, хусусан, Кувайтда тарғиб қилишдан иборат.

Кувайт миллий телевидениеси дастурида асл нусхаси Тошкентдаги Ҳазрати Имом мажмуасида сақланаётган Ҳазрати Усмон Мусҳафи тўғрисидаги видеороликни намойиш этдик. Ушбу бебаҳо меросни сақлаб қолган Ўзбекистон халқига ўзимизнинг ҳурмат ва эҳтиромимизни билдирамиз. Мазкур кўрсатув Кувайт сунъий йўлдошлари орқали тўрт маротаба эфирга узатилди.

Ушбу видеоролик кўплаб телетомошабинларга манзур бўлди ва улардан Ўзбекистон тўғрисида кўпроқ маълумот тақдим этишни сўраб мурожаатлар келмоқда. Бу мурожаатлар бизни янги дастурларни яратишга ундамоқда. Ишончим комилки, Кувайт оммавий ахборот воситаларида Ўзбекистон тўғрисида бериб бориладиган маълумотлар минтақамизда мамлакатингизни кенгроқ танитиш учун муҳим омил бўлиб хизмат қилади.

Араб кўрфази давлатлари аҳолиси сайёҳат қилишни ва хорижий мамлакатларга инвестиция киритишни хуш кўради.

Бизнинг телевидениемиз гуруҳи яқин вақтларда Ўзбекистонга ижодий сафар билан боришни режалаштирмоқда. Унинг доирасида мамлакатингизнинг диний, маданий ва сайёҳлик йўналишларидаги улкан салоҳияти, унинг гўзал қадамжолари ва бошқа соҳалардаги кенг имкониятларига бағишланган туркум видефильмлар ва кўрсатувлар суратга олинади. Ишончим комил, мазкур лойиҳаларимиз, ўз навбатида, икки томон учун манфаатли бўлган инвестицияларни Ўзбекистонга жалб этишга кўмаклашади.

 

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Top