muslim.uz

muslim.uz

الخميس, 16 آب/أغسطس 2018 00:00

Йигитга ялқовлик ярашмас

Она юртнинг равнақи билим касб, ҳунар этагини тутган ғайратли ёшлар биландир. Йигитлари жасур, паҳлавон; қизлари ҳаё ва иболи, илмда пешқадам юртни дунё таниб, барча ҳавас қилади.

Ибодатли, дуогўй кексалар ўз тажриба ва билимларини ёшларга ўргатиб турса, ёшлар эса уларнинг панд-насиҳатларини қулоғига олса, бу юрт фарзандлари жасур, қизлари вафодор суюкли ёр бўлади.

Шу боис ёшлар дангаса, ялқов деган иллатни ўзларидан отишлари, илмли, ҳунарманд, уста деҳқон деган шарафли ном олиб, кўкракларини керишлари керак.

Бундан эллик йиллар олдин ёшлигидан диний ва дунёвий илмни яхши эгаллаган шижоатли бир инсон бўларди. Бу инсон ёшлигида мадрасани тугатиб, сўнгра ҳунар ўрганишга киришиб, бир неча касб эгаллаганди. Тиббиёт билан ҳам шуғулланиб, одамларга турли малҳамлар тайёрлаб, неча беморлар дардларига дармон бўларди. Умрининг бир дақиқасини ҳам бекор ўтказмай, қишлоқдаги тўй-маъракаларга бош бўлар, ёшларга одоб-ахлоқ, муомала одобларини ўргатарди. Ўзи ниҳоятда ростгўй, сабрли, ҳалол инсонлиги боис ҳаётида асло хорлик, етишмовчилик деган нарсани билмаган. Ундан бу ишларга қандай вақт топишини сўрашганида:

“Авваламбор вақтни, ўтаётган умрни қадрлаш керак! Унинг бир лаҳзасини ҳам беҳуда ўтказмаслик, умр қўлдан кетса, уни бошқа ортга қайтара олмасликни англаш лозим. Руҳ қуши жасаддан ажраб Ҳаққа учса, илм ўрганиш, касб-ҳунар қилиш ва бошқа бирор нарсага имкон бўлмайди. Ҳаракат қилай десанг, иложинг йўқ! Ҳатто устингда ўрмалаб юрган ҳашаротларни “кишт” деб ҳайдашга қувватинг бўлмайди. Им­кон қўлдан кетгач, омад юз ўгиргач, афсусдан не фойда, ғанимат умрни сувга оқизишдан кимга фойда, кимга зарар?” деб жавоб берган экан.

Ҳа, руҳ қуши танни тарк этмасдан ялқовлик­ни ташлаб, олдинга интилмоқ керак. Умримиз­нинг олтин жавоҳирини ўз қўлимиз билан син­дирмайлик.

Мардикор бозорига бордим, олдимга бир нечта барваста йигит югуриб келиб: “Нима хизмат?” деди.

“Менга компьютер устаси, моҳир электрик, яхши кафелчи керак, ичингизда шу касб эгалари борми?” дедим. “Ака, сиз айтган касбимиз бўлганда мардикор бозорда юрармидик!” деди бир йигит. “Сиз қариб чол бўлганингиз йўқ, ҳаммангиз ёшсиз, бир йиллик умрингизни касбга бағишласангиз, бир умр роҳатда яшайсиз!” дедим уларга.

Азизлар! Болаларимизни кўп эркаламай, уларни ёшлигидан бирор ҳунар эгаси қилсак, бир умр биздан миннатдор бўлиб яшайди. Илмсиз, ҳунарсиз бўлса, ота-онани бир умр айблаб ўтади.

Эй азиз фарзанд! Асло ялқов бўлма, дангасалик иллатини ўзингдан от. Агар юқорида айтганимдек, бир-икки йил шогирдликка тушиб бир касбнинг этагидан тутсанг, умрингнинг охиригача бировга муте бўлмасдан роҳатда яшайсан. Ўзганинг қўлига муте бўлмайсан, ўғрилик қилмайсан, ҳалолдан мол топасан. Озгина синовларга бардош бермасдан устозлар ўгити, отангнинг пандини олмасанг, бошингга синовлар ёғилади. Кейинги пушаймон ўзингга душман!

***

Юртнинг камоли ёшлар биландир,

Имони мустаҳкам бошлар биландур.

Авлодлари ялқов, дангаса юртнинг,

Келажаги синар, тошлар биландур.

 

Олдинга интил болам, фақат олдинга,

Нокас-ла дўст бўлма, етгин қадрингга.

Ножинс, пастлар билан нодон дўст бўлар,

Қоч, йўқса топилмас даво дардингга.

 

Бир жойда ўтирма насибанг кутиб,

Ел-югур бир касбнинг этагин тутиб,

Калхатдек ўлимтик-ўлакса ема,

Бургутдек ҳалол е, ўлжангни тутиб.

 

“Қасамини бузган қиз” китобидан

Фармонга мувофиқ, Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг жорий йилда Қурбон ҳайитининг биринчи куни 21 август сешанба кунига тўғри келиши ҳақидаги мурожаатини инобатга олиб, 2018 йил 21-23 август кунлари мамлакатимизда байрам сифатида кенг нишонланиши белгиланди. Бу ҳақда Адлия вазирлигининг Ҳуқуқий ахборот канали расмий хабар берди.

Фармонда 2017 йил 28 декабрдаги Фармонида  назарда тутилган 2018 йил 24 август кундаги дам олиш куни 22 август чоршанба кунига кўчирилиши белгиланган.

Қўшимча ишланмайдиган кунларни белгилаш ва дам олиш кунларини кўчиришга оид мазкур Фармонда (lex.uz) шунингдек 25 август шанбадаги дам олиш кунини 23 август пайшанба кунига кўчирилиши белгиланган эди.

Шунга кўра, 2018 йил 21–23 август кунлари 5 кун ишлайдиганлар учун, 21-22 август кунлари 6 кун ишлайдиганлар учун дам олиш куни ҳисобланади.

ЎМИ Матбуот хизмати

الخميس, 16 آب/أغسطس 2018 00:00

Китоб ўқимаслик...

Мусулмонлар илм ўрганиш, китоб ёзиш ва ўқиш борасида бошқаларга ибрат бўлиб келган. Тарихда бунга мисоллар жуда кўп. Хусусан, араб тарихчиси Ёқут Ҳамавий ёзади: “Мовароуннаҳрнинг Марв шаҳрида бўлганимда у ердаги йирик кутубхоналар, улуғ донишмандларнинг асарларидан фойдаланишдаги завқу шавқ билан бола-чақа, ёр-у дўстларимни ҳам унутиб юбордим. Марвда илмий аҳамиятга эга бўлган қимматли китоблар жуда кўп эди. Мен у ердан кетган вақтимда (1120 йили) вақф қилинган, яъни текинга хизмат қиладиган ўнта кутубхона бор эди”.

Машҳур аждодимиз Абу Али ибн Сино фаннинг турли соҳаларига оид 450 дан ортиқ китоб ёзган, “Китаб аш-шифа” 22 жилддан иборат, “Тиб қонунлари” эса саккиз юз йил мобайнида тиббиётдаги асосий қўлланма бўлди.

Қохирадаги фотимийлар кутубхонасида илмнинг турли соҳаларига доир икки миллион жилд китоб бўлган. Ўшанда Оврупо Қироллик кутубхонасида бор-йўғи юз жилд китоб бор эди.

Бундай мисолларни ҳали кўп келтириш мумкин. Асосийси ўзимизнинг жонажон Ўзбекистон ҳудудида милодий III асрдаёқ кутубхоналар мавжуд бўлганлиги ота-боболаримизнинг қанчалик маърифатпарвар халқ бўлганлигини билиб олсак бўлади.

Булар ўтмишда китобга бўлган муносабатнинг ажойиб манзаралари бўлса-да, яқин-яқингача ҳам ўзбек хонадонларида узун қиш кечаларида хира чироқ ёғдусида китобхонлик қилиш анъана тусига кирган эди. Китоб ўқишни билганлар халқ ичида обрўли саналар ва қаттиқ ҳурмат қилинар эди. Ҳофиз, Сўфи Оллоҳёр, Хожа Аҳмад Яссавий, Бедил, Фузулий, Махтумқули, Машраб ғазалларини ёд билмаслик ор саналарди. Гап-гаштакларда, турли маросимларда ҳам тўпланганларга китоблардан парчалар ўқиб бериш каби гўзал одатлар бор эди. Бу гапларнинг бари ортида “эди” сўзи борлиги одам дилига бироз ғашлик солади. Чунки ана шундай китобхон халқнинг ворислари ҳозир деярли китоб ўқимай қўйди…

Кўпгина зиёли кишилардан “Бугун нима китоб ўқияпсиз?” деб сўрасангиз, аксар жавоблар жуда афсусланарли: “Китоб ўқишга вақт қаёқда дейсиз, эртаю кеч мияда рўзғор ташвишлари”, “Китоб ўқишни яхши кўраман, аммо вақт тополмаяпман”, “Энди шу десангиз, маза қилиб ўқийдиган китоб ҳам йўқ-да”,  “Китоб ўқиган билан қорин тўярмиди!”, “Мен теледастурдан бошқасини ўқимайман” ва ҳоказо. Уларнинг баҳонаю эътирозларига жавоб ҳам тайёр, аммо бунинг фойдаси бормикан?

Мана шундай салбий ҳолатларнинг олдини олиш ва китобхон аждодларимизга муносиб ворис бўлиш мақсадида Ўзбекистон мусулмонлари идораси ва “Вақф” хайрия жамоат фонди биргаликда “Масжид ва мадрасалар учун китоб акцияси”ини эълон қилди.

Акцияда йиғилган маблағлар навбати билан Республикамизда фаолият кўрсатаётган масжид ва мадрасалар учун юртимиз уламолари томонидан ёзилган энг сара асарлар билан таъминланиб келинмоқда.

Сўз ўрнида саховатпеша ва маърифатпарвар халқимизга мурожаат қилмоқчиман:

Азиз Ватандошлар! “Фаол бўлайлик! Ҳақ таолонинг “Биз уларга ризқ қилиб берган нарсалардан хуфёна ва ошкор эҳсон қилсинлар” деб айтган буйруғига “лаббай” деб жавоб берайлик! Аллоҳ йўлида вақф қилиш имконини қўлдан бой бермайлик, Аллоҳнинг уйларини илму маърифатга тўлдирайлик!

Китоб ўқимаган халқ жоҳилликка маҳкумдир. Китоб ўқимаган, илмга интилмаган, руҳиятини бойитишга лоқайд қараган миллатнинг фарзандлари ўзлигини, эркини, маданиятини бой бериши муқаррар. Ана шундай кулфатлар бошимизга келмай туриб, китоб ўқиш, китобни қадрлаш, болаларимизда китобга бўлган муҳаббатни уйғотиш сари юзланайлик!

 

Жўрабек РАҲМОНОВ,

Фарғона шаҳар бош имом-хатиби

манба: fargonaziyo.uz

Жорий ҳаж мавсумида Саудия Арабистонига келган ва меҳмонхона учун пулдан тежашни истаган зиёратчилар учун капсула-хоналар таклиф этилмоқда.

Мобил меҳмонхонадаги ҳар бир капсуланинг кенглиги 1,2 метр, узунлиги 2,2 ва баландлиги 1,2 метрга тенг. Унинг эшиги хавфсизлик нуқтаи назаридан махсус карточка ёрдамида очилади, электр таъмонотида узилиш рўй берганида эшик ўзидан-ўзи очилиб кетади.

Айни пайтда 24 та ана шундай капсула синов тариқасида ишлаб турибди, дея хабар бермоқда IslamToday'га таяниб Азон интернет нашри.

ЎМИ Матбуот хизмати

الخميس, 16 آب/أغسطس 2018 00:00

“Жоҳиллар жим турганида эди...”

Баъзи кимсалар Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг меросхўрлари бўлган уламоларни ўзларининг ғийбатлари учун муҳокама мавзуси қилиб ол ади. Улар уламолар ҳақидаги ўзларининг танқидий гапларига худди катта муаммони ҳал қилаётгандек тус беради.

Бундай мавзуларда гаплашганда мусулмон киши ўта эҳтиёткор бўлмоғи лозим. Абу Дардо розияллоҳу анҳу: “Сизлар уламоларнинг фаросатидан эҳтиёт бўлинг! Агар улар сизнинг зарарингизга гувоҳлик берса, сизни дўзахга ағдариб юборади. Аллоҳга қасамки, Аллоҳ таоло уларнинг қалблари ва кўзларига ҳақни кўрсатиб қўяди”, деганлар.

Аллоҳ таоло Ўз валийларининг қалбларига шундай фаросатни берар эканки, улар диққатлик билан назар солсалар, кимнинг қандай инсон эканини англаб олишлари мумкин экан. Яна улар ўзларининг тажрибалари ҳамда одамларнинг хулқ-атворларидан келиб чиққан ҳолда уларнинг ким эканини билиб олишлари ҳам мумкин экан. Шунинг учун уларнинг гувоҳлиги аҳамиятли ҳисобланади. Ҳар бир инсон ўзи ҳақида илм эгалари ва тақводор мўминлар қандай гумонда эканига эътибор қаратиши лозим! Қилаётган ишларимизни бутун дунё фосиқлари маъқуллаб, олқишлаб, қўллаб-қувватлаб турса-да, лекин биргина диёнатли олим унга салбий баҳо берса, олимнинг сўзи эътиборли ҳисобланади. Олимнинг сўзи шунчалик эътиборлики, ҳатто масжид имомининг имоматига бутун қавм қарши бўлиб турганида, қавмдан биргина диёнатли олим унинг имоматини қўллайдиган бўлса, кўпчиликни ташкил қилган қавмнинг гапи эмас, балки биргина олимнинг гапи эътиборга олинади.

Шундай экан, олимлар биз ҳақимизда ёмон фикрга бориб қолишидан эҳтиёт бўлайлик! Уларни муҳокама қилишдан ва танқид остига олишдан сақланишимиз лозим. Улар ҳақида айтадиган танқидларимиз икки ишдан бири; ғийбат ёки туҳмат бўлади. Иккиси ҳам ўзимизнинг зараримизгадир.

Гоҳида интернет саҳифаларида уламоларга тош отиб, уларни танқид қилаётган айрим илмсиз кимсаларнинг ёзган танқидларига кўзим тушиб, уларга ачинаман. Чунки уларнинг келтираётган далиллари, қўллаётган иборалари ҳамда бераётган саволлари уларнинг қай савияда эканидан дарак бериб туради. Уламолар ҳақида танқидий гапиришдан эҳтиёт бўлиш лозим.

Тўғри, олимлар ҳам адашиши мумкин. Аллоҳ ва Унинг Расулидан бошқалар маъсум бўлмаганлари сабабли уларнинг айрим сўзлари ва фатволарининг рад қилиниши эҳтимолдан холи эмасдир. Лекин уларга раддия беришга кимлар ҳақли?! Улар томонидан содир этилган баъзи хато-камчиликларни худди ўзлари каби забардаст олимлар илм омонатдорлиги жиҳатидан етарли далил-исботларини келтириб, одоб ва ҳурмат-эҳтиром билан тўғрилаб туришади. Ҳаким зотлардан бири айтган экан: “Агар хатога йўл қўйган ҳар бир кишидан воз кечиб юборилаверса, уларнинг қилган яхши ишлари ҳисобга олинмаса, илм-фан, саноат ва адолат йўқолиб кетади, шунингдек, уларга олиб борадиган воситалар ҳам ишдан чиқади”.

Шунинг учун катта олимлар сукут қилиб турган масалаларда илмсиз кишилар турли танқидий фикрларни айтавермасликлари лозим бўлади. Аслида илми йўқ кишилар мунозара майдонига тушмасликлари лозим. Чунки илмсизлик билан қилинган мунозаралар сабабли улар шайтоннинг ўйинчоғига айланиб қолади. Уларнингфойдасидан кўра зарари кўпроқ бўлади. Шунинг учун Али ибн Абу Толиб розияллоҳу анҳу: “Агар жоҳиллар сукут сақлаганида эди, одамлар ўзаро келишмовчиликка бормаган бўлар эди”, деганлар.

Агар илми йўқ кимсалар уламоларга тош отишдан ва уларни танқид қилишдан тўхтамасалар, дунёда қилган яхши амалларини Қиёмат куни ўзлари хуш кўрмаган кишиларнинг номаи аъмол китобларида кўрганларида қай аҳволга тушишларини ўйлаб қўйсинлар!

Қудратуллоҳ СИДИҚМЕТОВ,

“Аҳмаджон қори” масжиди имом ноиби

http://nasihat.uz

Top