Cавол: Тик туриб сув ичиш ҳақида турли гаплар юради. Айримлар мумкин деса, яна бошқалар мумкин эмас, дейишади. Шу ҳақида маълумот берсангиз.

Жавоб: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.

Ҳадиси шарифларга мурожаат қилинадиган бўлса, ҳар икки ҳолатга ҳам далиллар бўлгани учун турли гаплар айтилган бўлиши табиий. Аллоҳ таоло уламоларимиздан рози бўлсин, улар бизга омонат сифатида ҳар икки маънога далил бўлувчи ҳадисларни ҳам етказиб беришган. Уларнинг айримларида тик туриб сув ичишдан қайтарилган бўлса, бошқа ҳадисларда уни жоиз дейилган.

Уламоларимиз мазкур ҳадисларни тўплаб, хулосасини айтишган. Жумладан “Раддул муҳтор” китобида қуйидагилар келган: “Билгинки, Имом Бухорий ва Муслим китобларида ушбу ҳадислар келган: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам “Сиздан бирортангиз тик туриб (ичимлик) ичмасин. Ким унутиб (ичиб қўйса), қайд қилиб юборсин”, деганлар.

Бошқа ҳадисда “Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам тик туриб замзамдан ичдилар”, дейилган.

Бухорий ривоят қилган яна бир ҳадисда Али розияллоҳу анҳу таҳорат қилиб бўлгач, таҳоратдан ортган сувдан тик турган ҳолда ичдиларда, кейин “Албатта, одамлар тик туриб ичишни макруҳ кўрадилар. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам худди мен қилганимдек қилганлар”, деди.

Ибн Можа ва Термизий Кабша Ансориядан ривоят қилган ҳадисда “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам унинг олдига кирдилар. Унинг уйида меш осилган эди. У зот мешдан тик туриб сув ичдилар. Кабша Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг оғизлари теккан жойнинг баракасидан умид қилиб, мешнинг оғзини кесиб олди”.

Шунинг учун уламолар бу ҳадисларни жамлашда ихтилоф қилишган. Баъзи олимлар “сўз билан қайтаришлик амалда қилинган ишни насх (бекор) қилади” дейишса, бошқалари бунинг аксини айтадилар. Яна бошқалар эса ҳадисдаги қайтариқ танзиҳий (енгил) маънода келган ва ичиб кўрсатишлари эса бу ишнинг жоиз эканини баён қилиш учун бўлган дейишади. Имом Нававий мана шу фикрни маъқуллаган. Аллома Таҳовий имом Шаъбий раҳимаҳуллоҳнинг “Тик туриб сув ичишнинг макруҳлиги саломатликка зарарли бўлгани учундир”, деганларини нақл қилган.

Ана шуларга кўра тик туриб сув ичиш жоиз бўлсада, макруҳи танзиҳий (енгил макруҳ) бўлади. Бундай қилган одам гуноҳкор бўлмайди, аммо ўтириб ичиш учун савоб олади ва бир вақтнинг ўзида танасини зарарлардан ҳам асраган бўлади. Валлоҳу аълам. 

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Фатво маркази.

 عُقد في 13 فبراير 2024م وبمبادرة من مكتب تمثيلي لإدارة مسلمي أوزبكستان في محافظة سمرقند الاجتماع المتنقل التالي في منطقة كتاقورغان. وقبل الأحداث التقى زين الدين داملا ايشانقولوف رئيس الإئمة والخطباء في محافظة سمرقند مع أعضاء فريق العمل وقدم لهم التعليمات والمهام اللازمة

وبعد ذلك، وعلى أساس التوزيع، انتشر 16 إمامًا الذي يتالف من رؤساء الإئمة والخطباء في المدن والمناطق و15 إمامًا موهوبًا في المنطقة، برفقة قادة المنظمات الشريكة والحجاج الذين أدوا فريضة الحج في عام 2023م، إلى 31 حيًا في المنطقة بناءً على التوزيع منازل الأسر ذات الدخل المنخفض والثكلى والمضطربة من السكان. كما تم تنظيم اللقاءات مع الشباب غير المنظمين في مراكز الأحياء

وبالإضافة إلى ذلك، أدى فريق العمل الإقليمي صلاة الظهر في 31 مسجدًا في منطقة كتاقورغان والقى المحاضرات لجماعة المصلين حول الموضوعات "الأسرة مسكن مقدس" و"آداب استخدام وسائل الإعلام" و"قيمة السلام" و"دعونا لا نهمل تعليم الأطفال" و"مستقبل شبابنا" و"فضل شكر النعم"و"احفظ عائلتك" و"لا تنخدع بالأفكارالأجنبية" وغيرها من المواضيع الحالية المهمة وثم استمع إلى مشاكل المصلين ومقترحاتهم

 وبعد هذه اللقاءات المتنقلة تم تنظيم لقاء تحليلي مع موظفي القطاع الديني. وفيه تمت مناقشة المشاكل التي تمت دراستها في أحياء منطقة كتاقورغان والإنجازات والقصايا الدينية وتوجيهها إلى التنفيذ. وبالإضافة إلى ذلك أعطى قادة القطاع الديني التعليمات والتكليفات اللازمة للعمل بشكل أوثق مع السكان لمواصلة تحسين تطوير القطاع وتحسين صحة الوضع الديني في المحليات وإعداد جميع المساجد لاستقبال المصلين في شهر رمضان المقبل وغيرها من الاتجاهات ذات الصلة

خدمة الصحافة لإدارة مسلمي أوزبكستان

Қандай қилиб баракали бўлиши мумкин? Ийсо алайҳиссаломнинг “Мени қаерда бўлсам ҳам баракотли қилди” (Марям сураси, 31-оят) деган гапларини Қуръонда ўқиганимизда  шу савол ҳеч хаёлимизга келганми?

Барака фақат Аллоҳ тарафидан бўлади, шунинг учун ҳам Ийсо алайҳиссалом Аллоҳдан сўраганлар.

Яна бир мисол: Анас розияллоҳу анҳунинг онаси уни Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига олиб келиб: “Ё Расулуллоҳ, бу Анас, энди сизнинг ходимингиз бўлади, унинг ҳаққига дуо қилинг”, деганида у зот алайҳиссалом: “Аллоҳим, унинг молини, фарзандларини кўпайтиргин. Берадиган неъматларингда унга барака бергин”, деб дуо қилганлар.

Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳаётдаги кўп ишларда баракани сўраб дуо қилганлар. Масалан, оила қуриш борасида кимдир у зотнинг ҳузурларига келиб оила қураётганини айтса, уни табриклаб: “Аллоҳ сенга барака берсин, орангизни яхшиликда жамласин”, деб дуо қилардилар.

Бирор ким у зотга таом улашса, унинг ҳаққига: “Ё Аллоҳ, уларга ризқ қилиб берган нарсаларингда барака бер, гуноҳларини кечир ва уларга раҳм қил”, деб дуо қилардилар.

Барака билан одам бошқалар қила олмайдиган ишларни қила оладиган бўлади, бошқаларда йўқ имкониятларга эришади.

Масалан, баъзи одамлар ўн соатлаб ухлаб, уйғонганда яна худди ҳеч қанча ухламагандек дангаса ҳолда уйғонади.

Яна баъзи одамлар беш соат ухлаб тетик ҳолда, мияси тўлиқ дам олган ҳолда уйғонади.

Тонг вақти энг баракали вақтлардан саналади. Чунки Пайғамбаримиз алайҳиссалом: “Эй Аллоҳ, умматимга тонгни баракали қил”, деб дуо қилганлар.

Ризқдаги барака унинг етарли бўлишидадир. Шундай одамлар бор, минг-минг доллар ойлик олади, лекин ой охирига бориб ҳатто қарзга кириб қолади!

Мол-дунёдаги барака – инсон озгина пул билан кўп нарса қила олишидадир.

Илмдаги барака одам бирор оят ёки ҳадис эшитса, илгари эшитмаган фикр ёхуд маълумотга дуч келса, ундан фойда олиб, ҳаётига татбиқ қилишидадир. Мана шу баракотли илм дейилади. Одамлар бор, неча-нечалар маърузаларни эшитишади, қанча-қанча илм суҳбатларида қатнашишади-ю, лекин ҳаётида унинг асарини ҳам кўрмайсиз!

Хонадондаги барака аҳли учун унинг кенг бўлишидир. “Уйим сиғдирмаяпти” деганларнинг қанчасини эшитганмиз-ку! Баракотли уйга фаришталар нозил бўлади, шайтонлар эса ундан қочади.

Аллоҳдан хонадонимизга барака беришини сўрайлик, зеро Аллоҳ Нуҳ алайҳиссаломга: “Ва: “Эй Роббим, мени муборак манзилга тушургин, Сен ўзинг манзилга туширгувчиларнинг энг яхшисисан”, дегин, дедик”. (Мўминун сураси, 29-оят) дейишни илҳом қилган.

Қуръон ҳақида ҳам айни вақтда “Биз сенга нозил қилган Китоб муборакдир” (Сод сураси, 29-оят) дейилган. Демак, қалбингизга Қуръон жо бўлса, унга Қуръоннинг баракаси ўтади ва шу билан қалбингиз очилади. Уйингизда Қуръонни ўқисангиз фаришталар уйингизни қуршаб олади ва баракага тўлади.

Қуръон оятларига амал қилсангиз, умрингизга баракот берилади, Аллоҳ наздидаги даражангиз кўтарилади.

Ўзингизга, аҳлингизга барака сўраб дуо қилинг. Бир солиҳ киши айтган экан: “Фарзандларингиз ҳаққига қиладиган дуоларингиз ичида энг яхшиси – Аллоҳим, мени тириклик вақтимда ҳам, ўлганимдан кейин ҳам уларнинг баракотига йўлиқтиргин (яъни барака топганини менга кўрсатгин)”.

Доктор Ҳассон Шамси Пошонинг "Метин қоялар" китобидан

Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Неъматуллоҳ Исомов таржимаси.

Бизнинг оиламизда ҳар ойда бир марта имтиёзли кун бўлади. Ҳар ойнинг бошида шу кунни қайси санада ўтказишимизни белгилаб оламиз. Ўша кун келишидан аввалроқ барча оила аъзоларимиз билан бир дастурхон устига йиғилиб, байрам кунини қандай ўтказишни муҳокама қиламиз. Фарзандларимизнинг фикрларини тинглаймиз. Байрам куни дастурхон ҳам бошқача бўлади. Турли лаззатли таомлар, салатлар, ширинликлар пиширамиз. Баъзида эса бирор жойга айглангани чиқамиз, шаҳар айланамиз. Оилавий қизиқ-қизиқ суҳбатлар қурамиз, латифалар айтиб кулишамиз. Хуллас, вақтимизни чоғ ўтказишга ҳаракат қиламиз.

Фарзандларимиз бироз улғайишгач, бу кунни ўтказишни мусобақага айлантириб юбордик. Ҳар доимгидек, бу кунни ўзгача руҳда, кўтаринки кайфиятда ўтказамиз. Лекин олдингидан фарқи шуки, энди кунни қандай ўтказишимизни фарзандларимиз айтишади. Уларнинг ҳар бирини навбат билан шу кунни ўтказишга масъул раҳбар қилиб қўямиз. Улар раҳбар бўлганларида оиламиз кунни қандай ўтказиши, нима таомлар пишилрилиши, қандай жойларга айланишга боришимизни, буларнинг ҳар бирига қанча вақт сарфлашимизни ўзлари белгилашади.

Кейин кимнинг куни энг мазмунли ўтгани, кимнинг кунида оиламиз мириқиб дам олганини муҳокама қиламиз. Овоз бериш йўли билан бир фарзандимизни танлаймиз. Ғолиб бўлган боламизга катта мукофот берамиз. Шундай қилиб ҳар 4-5 ойда бир фарзандимиз катта мукофотга сазовор бўлади.

Бу кун оиламизга қайтадан жон киритгандек бўлади. Ғам-ташвишларимизни, чарчоқларимизни оила даврасида чиқарамиз. Бу куни фарзандларимиз билан кўпроқ мулоқот қилиш, улар билан турли мавзуларда кўплаб фикрлар алмашиш имконияти туғилади. Фарзандларимиз билан орамиздаги муҳаббат зиёдалашади. Агар оиламизда қандайдир муаммолар бўлса, ўша муаммоларни шу куни ҳал қилиб олишимиз ҳам мумкин бўлади.

Оиламизнинг байрами ҳақида болаларим қўшниларнинг фарзандларига айтиб беришибди. Улар уйга кириб ота-оналарига бизнинг оилавий байрамимиз ҳақида айтиб беришганида бу оилавий анъанамиз уларга ҳам маъқул келибди. Секин аста қўшниларимизнинг кўпчилиги ўз оилаларида мана шундай хос кунни белгилаб, байрам қиладиган бўлишди. Хатто бу нарсадан қариндошларимиз, дўстларимизнинг оилалари ҳам бенасиб қолишмади. Ҳаммалари ўз оилаларида мана шундай кунни белгилаб байрам қилишни йўлга қўйиб олишди.

Ҳозирги кунда ҳамма иш, ўқиш билан банд бўлиб, оиласига вақт ажрата олмайётганидан, фарзандлари билан ораси узоқлашиб кетаётганидан шикоят қилади. Тезлашиб кетган асримизда бу нарса табиий ҳол бўлиб қолди. Бизнинг хос байрам қилиш фикримиз мана шу муаммонинг муолажаси бўлса, кўплаб оилаларга фойда келтирса ажаб эмас.

Доктор Абдуллоҳ Муҳаммад Абдулмуътининг
"Фарзанд тарбиясида 700 та сабоқ" китобидан
Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Камронбек Ислом таржимаси.

14 февраль куни Ўзбекистон мусулмонлар идораси раиси ўринбосари Жалолиддин домла Ҳамроқулов, Масжидлар бўлими мудири Музаффар Камолов ҳамда Дин ишлари бўйича қўмита вакили Муҳиддин Ҳакимовлар Мир Араб олий мадрасасига ташриф буюрди.

Соҳа вакиллари дастлаб мадрасасида яратилган шарт-шароитлар билан яқиндан танишди. Сўнгра Олий мадраса ҳамда Мир Араб ўрта махсус ислом таълим муассасаси профессор-ўқитувчи ва талабалари иштирокида мулоқот ўтказдилар.

Тадбирда Жалолиддин домла Ҳамроқулов Мир Араб олий мадрасасининг ташкил этилиши ҳамда бундан кўзланган мақсад ва вазифалар хусусида тўхталиб ўтди. Шунингдек, Мир Араб ўрта махсус ислом таълим муассасасининг тарихий аҳамияти, унинг ислом тамаддунида тутган ўрни ва бугунги кундаги мавқеи борасида нутқ сўзлади.

Анжуман давомида сўзга чиққан Дин ишлари бўйича қўмита вакили Муҳиддин Ҳакимов ҳозирда диний соҳа фаолиятида учраётган долзарб масалалар юзасидан тавсия ва таклифларни тақдим этди. 

Мир Араб олий мадрасаси

Матбуот хизмати