Фолбинга бориш – оғир гуноҳ

الحَمْدُ للهِ الَّذِي حَرَّمَ السِّحْرَ وَأَذَلَّ السَّاحِرِين وَالصَّلاَةُ وَالسَّلاَمُ عَلَى رَسُولِهِ الَّذِي حَذَّرَ أُمَّتَهُ مِنَ الكَهَانَةِ وَالعَرَّافَةِ بِشَرَائِعِ هَذَا الدِّين وَعَلَى آلِهِ وَأَصْحَابِهِ وَالتَّابِعِيْن، وَمَنْ تَبِعَهُمْ بِإِحْسَانٍ إِلَى يَوْمِ الدِّيْن.

Муҳтарам жамоат! Бугунги кунда ўзларини турли хил жозибадор номлар билан атаб, одамларни тўғри йўлдан оғдириш билан шуғулланаётганлар ҳамда уларнинг найрангига учаётганлар, афсуски, кундан-кунга ортиб бормоқда. Бу имтиҳон дунёда ҳаётнинг паст-баландларига бардош қилмайдиган баъзи имони заиф кишилар турли хил важлар билан фолбинларга мурожаат қилиб, уларнинг бозорини ривожланишига сабабчи бўлмоқдалар.  

Шунинг учун ҳам “фолбинлик”, “сеҳр-жоду” тушунчалари, шариатимизнинг унга бўлган муносабатини ўрганиб чиқишимиз мақсадга мувофиқдир.

Уламолардан Имом Бағавий: “Фолбин – турли ишларнинг сабабларини билишини, йўқолган нарсанинг қаерда турганини, ўғирланган нарсани ким ўғирлагани каби нарсаларни билишини даъво қилувчи шахсдир”, – дейдилар. Ваҳоланки, тақдирни билиш ва келажакда бўладиган ишларни ёки уларни ўзгартириш фақатгина Аллоҳнинг қўлида бўлиб, ҳеч бир зот Аллоҳнинг ёзган тақдирини ўзгартиришга қодир эмас. Келажакни ҳам, инсонлар тақдирини ҳам фақат Аллоҳ таоло билиши, ғайб сирларидан ҳеч ким, фаришталар, жинлар, ҳатто дўстларини (валийларни) ҳам хабардор этмагани ҳақида Қуръони каримда кўп бора такрорланган:

قُلْ لَا يَعْلَمُ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ الْغَيْبَ إِلَّا اللَّهُ

(سورة النمل/65)

яъни: “Айтинг: “Аллоҳдан бошқа осмонлар ва Ердаги бирор кимса ғайбни билмас” (Намл сураси, 65-оят).  

وَعِنْدَهُ مَفَاتِحُ الْغَيْبِ لَا يَعْلَمُهَا إِلَّا هُوَ وَيَعْلَمُ مَا فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَمَا تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَةٍ إِلَّا يَعْلَمُهَا وَلَا حَبَّةٍ فِي ظُلُمَاتِ الْأَرْضِ وَلَا رَطْبٍ وَلَا يَابِسٍ إِلَّا فِي كِتَابٍ مُبِينٍ

(سورة الأنعام/59)

яъни: “Ғайб (яширин иш ва нарсалар) калитлари Унинг ҳузуридадир. Уларни Ундан ўзга билмас. Яна, қуруқлик ва денгиздаги нарсаларни (ҳам) билур. Бирор япроқ (узилиб) тушса (ҳам) уни билур. Ер зулматлари (қаъри)даги уруғ бўлмасин, ҳўлу қуруқ бўлмасин, (ҳаммаси) аниқ Китоб (Лавҳул-маҳфуз)да (ёзилган)дир” (Анъом сураси 59-ояти).

Бошқа бир оятда Аллоҳ таоло Пайғамбар алайҳиссаломга шундай дейишларини буюради:

قُلْ لَا أَمْلِكُ لِنَفْسِي نَفْعًا وَلَا ضَرًّا إِلَّا مَا شَاءَ اللَّهُ وَلَوْ كُنْتُ أَعْلَمُ الْغَيْبَ لَاسْتَكْثَرْتُ مِنَ الْخَيْرِ وَمَا مَسَّنِيَ السُّوءُ إِنْ أَنَا إِلَّا نَذِيرٌ وَبَشِيرٌ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ

 (سورة الأعراف/188)

яъни: “Айтинг (эй, Муҳаммад!): Аллоҳ хоҳлаганидан ташқари ўзим учун (бирор) фойда ва зарар (келтириш)га эга эмасман. Агар ғайб (илми)ни билсам эди, хайрли ишларни кўп қилган бўлур эдим ва менга ёмонлик (ҳам) етмаган бўлур эди” (Аъроф сураси, 188-оят).

Демак, бу дунёда бирор кимга зарар ёки фойда келтиришга, яъни келаётган балони қайтариш ёки кимнидир бахтли қилишга улар қодир бўлмайдилар. Оятда Пайғамбар алайҳиссалом ҳам оддий башар эканлари, ўзлари ва бошқаларга фойда келтира олмасликлари, ғайб илмини билмасликлари таъкидланмоқда.

Фолбинларнинг баъзи тоифалари оят ва дуоларни бетаҳорат ҳолда, хатолар билан ўқийдилар. Намозни ҳам бетаҳорат ўқиш мумкин эмаслигини била туриб, намозни ҳақорат қилиш мақсадида нопок ўқийдилар. Чунки улар қанчалик ашаддий фожирнинг амалини қилса, шайтон ва жинлар ҳам уларга кўпроқ хизматда бўлиб, янада тезроқ унинг буюрганларини бажаради.

Аллоҳ таоло Қуръони каримда:

هَلْ أُنَبِّئُكُمْ عَلَى مَنْ تَنَزَّلُ الشَّيَاطِينُ  تَنَزَّلُ عَلَى كُلِّ أَفَّاكٍ أَثِيمٍ  يُلْقُونَ السَّمْعَ وَأَكْثَرُهُمْ كَاذِبُونَ

(سورة الشعراء/221-223)

яъни: “(Эй, Муҳаммад! Айтинг): «Мен сизларга шайтонлар (жинлар) кимларга тушиши ҳақида хабар берайми? Улар барча бўҳтончи, гуноҳга ботган (фолчи-ромчи, коҳин)ларга тушурлар. Эшитиб олганларини уларга ташларлар. (Лекин) Уларнинг кўплари ёлғончилардир” (Шуаро, 221-223-оят).

Фолбинларнинг қилаётган ишлари ёлғон ва фирибгарликдан бошқа нарса эмас. Бу ҳақида Оиша разияллоҳу анҳо ривоят қилиб айтадилар:  

سُئِلَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم عَنِ الْكُهَّانِ؟ فَقَالَ: لَيْسُوا بِشَيْءٍ فَقَالُوا: يَا رَسُولَ اللهِ، إِنَّهُمْ يُحَدِّثُونَ أَحْيَاناً بِالشَّيْءِ يَكُونُ حَقًّا؟ فَقَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: تِلْكَ الْكَلِمَةُ مِنَ الْحَقِّ يَخْطَفُهَا الْجِنِّيُّ فَيُقِرُّهَا فِي أُذُنِ وَلِيِّهِ، فَيُخْلِطُونَ فِيْهَا أَكْثَرَ مِنْ مِائَةِ كَذِبَةٍ

  (رَوَاهُ الإِمَامُ البُخَارِيُّ عَنْ عَائِشَةَ رضي الله عنها)

яъни: Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васалламдан фолбинлар ҳақида сўрашди. Шунда У зот: “Улар ҳеч ким эмас”, – дедилар. Ё Расулуллоҳ! Уларнинг айтган гаплари гоҳида тўғри чиқади? – дейишди. Расулуллоҳ: “Жинлар рост гапни ўғирлаб олиб, фолбинларнинг қулоғига қуяди. Фолбин эса, унга юзта ёлғонни қўшиб гапиради”, –  деб жавоб бердилар” (Имом Бухорий ривояти).

Айтиш жоизки, бугунги кунда фолбинлар ва уларнинг ёлғон кирдикорларига алданиб қолаётганлар орасида кўпчиликни аёллар ташкил қилади. Улар ўзларини “Ота-боболаримиз: “Фолга ишонма, фолсиз юрма” деган”, – деб алдашга уринадилар. Ваҳоланки, бутун Ислом оламига дарс берган аждодларимизнинг бирорта ҳам асарларида бу каби асоссиз гаплар учрамайди.

Бундан кўриниб турибдики, уларга эргашиш, улардан нажот кутиш мўминларнинг эътиқодига путур етказади. Бу ҳақида Пайғамбар алайҳиссалом шундай деганлар:

"لَيْسَ مِنَّا مَنْ تَطَيَّرَ ، أَوْ تُطِيَّرَ لَهُ أَوْ تَكَهَّنَ ، أَوْ تُكِهِّنَ لَهُ أَوْ سَحَرَ ، أَوْ سُحِرَ لَهُ ، وَمَنْ أَتَى كَاهِنًا فَصَدَّقَهُ بِمَا يَقُولُ فَقَدْ كَفَرَ بِمَا أُنْزِلَ عَلَى مُحَمَّدٍ صلى الله عليه وسلم"

(رَوَاهُ الإِمَامُ البَزَّارُ عَنْ عِمْرَانَ بْنِ حُصَيْنٍ رضي الله عنه)

яъни: “Ким қуш билан фол очса ёки қуш билан фол очтирса, ким коҳинлик қилса ёки коҳинга мурожаат қилса, ким сеҳр килса ёки сеҳр қилдирса, у – биздан эмас. Ким фолбинга бориб, унинг айтганига ишонса, Муҳаммад саллаллоху алайҳи васалламга нозил қилинган нарсага куфр келтирган бўлади” (Имом Баззор ривоят қилган).

Баъзи туппа-тузук кишилар хам “Ишонмаймиз-у, лекин шундай бўлса хам бир бориб қўяверайлик-чи” деб, фолбинлар ҳузурига бораверишади. Бу иш ҳам мутлақо нотўғри. Мўмин киши шариатимизда қайтарилган ишлардан узоқда юриши лозим. Фолга ишонмай туриб, фолбиннинг ҳузурига чора излаб бориш ҳеч бир соғлом ақлга тўғри келмайди. Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам шундай деганлар:

مَنْ أَتَى كَاهِنًا فَصَدَّقَهُ بِمَا يَقُولُ فَقَدْ بَرِئَ مِمَّا أُنْزِلَ عَلَى مُحَمَّدٍ صلى الله عليه وسلم وَمَنْ أَتَاهُ غَيْرَ مُصَدِّقٍ لَهُ

لَمْ تُقْبَلْ لَهُ صَلاَةُ أَرْبَعِيْنَ لَيْلَةً

(رَوَاهُ الإِمَامُ الطَّبَرَانِيُّ عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ رضي الله عنه)

яъни: “Ким фолбинга бориб, унинг гапига ишонса, Мухаммад саллаллоху алайхи васалламга нозил бўлган нарсадан ажрабди. Ким унинг хузурига келса-ю, гапига ишонмаса, қирқ кеча намози қабул бўлмайди” (Имом Тобароний ривояти).

Ҳақиқий мўмин учун қирқ кунлик эмас, бир маҳал намозининг қабул бўлмай қолиши – улкан мусибатдир. Бу мусибат фақатгина фолбинга бориб, ундан бир нарса ҳақида сўрашнинг жазосидир. Унинг айтганига ишонадими-йўқми, бунинг фарқи йўқ. Аммо ким фолбинга бориб, унинг айтганини тасдиқласа, имонига путур етган бўлар экан. Бундан Аллоҳнинг Ўзи асрасин! Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам шундай деганлар:

مَنْ أَتَى كاهِناً فَسَأَلَهُ عَنْ شَيْءٍ حُجِبَتْ عَنْهُ التَّوْبَةُ أَرْبَعِينَ لَيْلَةً فَإِنْ صَدَّقَهُ بِمَا قالَ كَفَرَ

(رَوَاهُ الإِمَامُ الطَّبَرَانِيُّ عَنْ وَاثِلَةَ بْنِ الأَسْقَعِ رضي الله عنه)

яъни: “Ким фолбиннинг ҳузурига бориб, ундан бирор нарсани сўраса, қирқ кечагача тавбаси тўсилади. Агар фолбиннинг гапига ишонса, кофир бўлади” (Имом Табароний ривояти).

Ҳозирги пайтда фол очишнинг турлари сон-саноқсиз бўлиб кетди. Карта билан, қушларга хат торттириш билан, қўлнинг кафтига қараб туриб, суратга қараб ва ҳоказо... Буларнинг ҳаммаси куфр ишлардир.

Сеҳр, фолбинлик, илгирлик каби амалиёт билан шуғулланишнинг ҳар қандай тури ҳаром ҳисобланиб, уни ўрганиш, ўргатиш ва шуғулланиш қатъиян тақиқланган. Аллома Ибн Қудома раҳимаҳуллоҳ: “Илм аҳли ўртасида ушбу ҳукм борасида хилоф йўқ”, – деб таъкидлаган. Пайғамбар алайҳиссалом шундай марҳамат қиладилар:

مَنْ عَقَدَ عُقْدَةً ثُمَّ نَفَثَ فِيهَا فَقَدْ سَحَرَ، وَمَنْ سَحَرَ فَقَدْ أَشْرَكَ

(رَوَاهُ الإِمَامُ النَّسَائِيُّ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رضي الله عنه)

яъни: “Ким тугун тугиб, унга дам урса, сеҳр қилган бўлади. Ким сеҳр қилса, ширк келтирган бўлади” ( Имом Насаий ривояти).

Ҳанафий мазҳабининг муҳаққиқ уламоларидан бири Муҳаммад Амин Ибн Обидин раҳимаҳуллоҳ фолбинликнинг ҳукми ҳақида батафсил тўхталиб ўтиб, қуйидагича хулоса қилади:

وَالْحَاصِلُ أَنَّ الْكَاهِنَ مَنْ يَدَّعِي مَعْرِفَةَ الْغَيْبِ بِأَسْبَابٍ وَهِيَ مُخْتَلِفَةٌ فَلِذَا انْقَسَمَ إلَى أَنْوَاعٍ مُتَعَدِّدَةٍ... وَالْكُلُّ مَذْمُومٌ شَرْعًا، مَحْكُومٌ عَلَيْهِمْ وَعَلَى مُصَدِّقِهِمْ بِالْكُفْرِ ، وَفِي الْبَزَّازِيَّةِ : يَكْفُرُ بِادِّعَاءِ عِلْمِ الْغَيْبِ وَبِإِتْيَانِ الْكَاهِنِ وَتَصْدِيقِهِ ، وَفِي التَّتَارْخَانِيَّة : يَكْفُرُ بِقَوْلِهِ أَنَا أَعْلَمُ الْمَسْرُوقَاتِ أَوْ أَنَا أُخْبِرُ عَنْ إخْبَارِ الْجِنِّ إيَّايَ اهـ 

яъни: “Хулоса қилиб айтганда, фолбин – турли воситалар билан ғайбни билишини даъво қиладиган шахсдир. Воситаларнинг турларига қараб, улар ҳам ҳар хил бўлади... Шариатда уларнинг барчаси қораланган. Фолбинлар ва уларни тасдиқлаганларга “кофир” дея ҳукм қилингандир. “Баззозийя”да: “Киши – ғайб илмини даъво қилиши билан ва фолбиннинг олдига бориб, сўзини тасдиқлаши билан кофир бўлади”, – дейилган. “Татархонийя”да: “Фолбин “Ўғирланган нарсаларни биламан” дейиши, “Жинларнинг менга айтган хабарларини сизларга етказаман” дейиши билан кофир бўлади”, – дейилган” (“Раддул-муҳтор”, 16-жуз, 310-бет).

Бугунги кунимизда ҳам айнан сеҳр ва фолбинлик каби иллатлар туфайли одамлар орасида фитна пайдо бўлиб, эр-хотин, ака-ука, опа-сингил, қўни-қўшни, овсинлар ўртасида шубҳа, гумон аралашиб, оқибатда қариндош-уруғ, қўшничилик ришталарига путур етмоқда.

Муҳтарам жамоат! Ҳозирги кунда мунажжимлар башоратига қараб иш режалаштирадиган, уларнинг башоратларига ишониб, ўз ҳаёт тарзини олиб борадиган кишиларнинг борлиги ачинарли ҳол, албатта. Бу борада Ибн Аббос разияллоҳу анҳумодан шундай ривоят қилинади:

" مَنِ اقْتَبَسَ عِلْمًا مِنَ النُّجُومِ اقْتَبَسَ شُعْبَةً مِنَ السِّحْرِ زَادَ مَا زَادَ "

(رَوَاهُ الإِمَامُ أَبُو دَاوُد وَالإِمَامُ ابْنُ مَاجَةْ وَالإِمَامُ أَحْمَدُ)

яъни “Ким юлдузлар илмининг бир бўлагини ўрганса, у сеҳр илмининг бир бўлагини ўрганган бўлади. Қанча (юлдузлар илмини) кўп ўрганса, шунча (сеҳр илмини) кўп ўрганган бўлади” (Имом Абу Довуд, Имом Ибн Можа ва Имом Аҳмад ривоят қилган).

Борлиқда юз бераётган ҳодисалар, инсон ҳаётидаги ўзгаришлар юлдузлар алмашуви сабабли эмас, балки Аллоҳнинг бандаларига бўлган илми, ҳикматига кўра бўлади. Журнал ва газеталарда чоп этилаётган мунажжимлар башоратига мурожаат қилиб, унга ишониш кишининг имонига путур етказиб қўйиши мумкин.

Аллоҳ таоло Ўзига бўлган имонимизни мустаҳкам қилсин! Барчамизни турли фитна ва офатлардан Ўз паноҳида асрасин! Ўзи рози бўладиган ишларга тавфиқ берсин!

Муҳтарам имом-домла! Келгуси жума маърузаси “Ҳаж ва умра – муборак ибодат” мавзусида бўлади. Жамоатга эълон қилишингизни сўраймиз.

"Мўмин киши жуда заковатли, қобилиятли, зийрак ва ҳушёрдир"[1].

Мўмин киши жуда ақллидир, зуккодир, зийракдир. Мактаб-мадраса кўрмаса ҳам, унинг ақли имон нури ила ҳар нарсани идрок эта олади. Айни вақтда қобилиятли, тадбирли, ўз ишининг устасидир. Баъзи докторларни маҳоратли, ўз ишининг мутахассиси деб мақтаганимиздек, мўмин ҳам шундайдир. Фатонат – Қуръоний ва маънавий сирлардан воқиф бўлиш орқали яхши-ёмонни, имонсизларнинг ақллари етмаган нарсаларни тез фаҳмлайдиган қобилият демақдир. Бу хислат фақат имон аҳлига хос. Масалан, куфр аҳли ва динсизлар ақл бовар қилмайдиган турли хил илм, санъат ва маҳоратга эга. Аммо, афсуски, ҳақ билан ботилни фарқлай оладиган қобилиятлари бўлмаганидан, кўра-била туриб ўз қўллари билан ясаганлари бут-санамларга сиғиниб, урф-одат дея қилган ботил қилмишларини англамайдилар. Улар роҳибларнинг сўзларига алданиб, Аллоҳга ибодат қилиш ўрнига, бутларга сиғинадилар. Бундан ҳам оғирроқ аҳмоқона иш бўладими? Шу боисдан мўмин киши, ўткинчи дунёси учун эмас, балки абадий бўлган охирати учун меҳнат қилади. Охиратини вайрон қилиш эвазига дунёсини обод қилишни хоҳламайди. Бинобарин, мўмин дунё неъматларидан ҳам махрум эмас. Кофир дунё учун қулдай меҳнат қилади, елиб-югуради. Бунинг устига охират саодатидан бенасиб қолади. Мўминлар охиратларини хароб қилмаган ҳолда дунё учун ҳам тер тўкиб, уни ҳам обод этадилар.

Мўмин ҳар вақт ҳазир ва ҳушёрдир. Муаммоли, ечими қийин бўлган масала ва ишларни гўзал равишда ҳал қилади. Доим сергак ва тетикдир. Оқибати хунук ишлардан ўзини сақлайди ва узоқ юради. Ақлли, заковатли, зеҳни ўткир, ҳозиржавоб, теран фикрлилик каби хислатларга эгалик ҳақиқий мўминларга хосдир. Саҳобаи киром ва тобеъин даврларида мусулмонлар на саноатда, на савдода, на ҳарб-аскарликда маҳоратлари баланд эди. Аммо у даврнинг энг мукаммал олимларига, саноатига, савдо-сотиғига ва ҳарбий кучларга эга бўлган Рум императорлиги билан улкан Эрон давлати ушбу мўмин-мусулмонлар қаршисида қандай ожизу нотавон аҳволда қолганлари, таслим бўлганлари, юртларини ташлаб қочганлари айни ҳақиқатдир.

Мўминлар басират кўзи билан боқиб, ишларини соғлом бошқариб, ақл билан ҳаракат қилувчи фаҳм-фаросатли кишилардурки, ғафлат ва тузоққа тушмайдилар. Ҳудди қуш сингари бир донни оғзига олиш учун атрофида душманим йўқми деб бир неча марта бошини кўтариб қарайди. Набиййи мухтарам (Аллоҳ ул зотга салоту салом ёғдирсин) ҳазратлари умматларини огоҳлантириб: "Мўмин киши оқибатнинг ёмонлигидан доимо сергак турмоғи лозимдир" деганлар.

Дайламий ҳазратлари "Муснади Фирдавсий" асарида шундай ҳадиси шарифни келтирадилар:

"Мўмин кишилар шубҳали нарсалардан қочадилар, сабр қиладилар, шошилмайдилар, чунки шошилиш шайтондандир. Илмли мўминлар ҳам шубҳалардан жуда узоқ юрадилар, қўрқадилар. Мунофиқ эса, тамоман бунинг аксидир, инсонларга доимо зиён етказувчи, ўйлаб-нетмай, давомли ҳаромларга қўл урувчи, тунда ўтин ташийдиганлар каби, қаердан фойда қилиб, қаерга сарфлаётганини ҳисоб-китоб қилмайдиган ва аҳамият бермайдиган кимсадир. Зинҳор сизлар бундайлардан бўлиб қолманглар!"[2].

Ҳақ жалла жалолуҳу бизларни ўзига хизмат килдириб, ботилдан узоқ юрувчи бандаларидан қилсин.

Шайх Муҳаммад Зоҳид Қўтқунинг

“Мўминнинг сифатлари” китобидан

[1] “Рамуз ал-аҳодис” 231/14, ровий ҳазрати Анас ибн Молик (р.а).

[2] “Рамуз ал-аҳодис” 231/14, ровий ҳазрати Анас ибн Молик (р.а).

Нуриддин билан мактабда бирга ўқиганмиз. Одамларнинг назарида унданда безорироқ кимса йўқ эди. Энг жирканч қабиҳликларни ҳам тап тортмай қилаверганидан ҳамма ундан безор бўлган эди. Уйидаги муҳити ҳам шунга яраша, мактабда эса ҳеч кимнинг гапига кирмасди. Мактабни тамомлаб ўқишга кирди, олий маъмумотли бўлди ҳамки, олдинги  одатларидан қутула олмади. Уйланиш навбати етди. Аммо кўпчилик унинг қандайлигини яхши билгани учун унга қиз бермади.

Синфдошлар билан учрашиб қолганимизда намоз хусусида суҳбатлашдик. Нуриддин ҳам биз билан бирга эди.

Қишлоққа борганимда Нуриддин бизникига келди. У жуда катта муаммолар гирдобида қолиб кетган, қаердан нажот излашни билмай гангиб қолганди. Мен унга бу муаммоларнинг ҳаммаси Аллоҳнинг буюрганларини қилиш ва қайтарганларидан узоқлашиш билангина ҳал бўлишини имкон қадар тушунтиришга ҳаракат қилдим. Энг тўғри йўл, нажот йўли, ҳидоят йўли, дунё ва охиратдаги ягона саодат йўли шу эканини қўлдан келганча уқтирдим. Унинг бошқа юрадиган йўли қолмаган, юрилмагани биргина шу – ҳидоят кўчаси эди. Энди олдинги важоҳати ҳам сўниб қолган. Қалби юмшаб, анча эриган эди. Мен эса унинг солиҳ инсонга айланишини жуда-жуда истаб, Яратганга ёлвориб дуолар қилар эдим.

Аллоҳ таолонинг чексиз фазлу марҳамати билан у ҳам ибодатларни ўргана бошлади. Ҳар бир нарсани қунт билан ўрганишга, ўрганганларига ихлос билан амал қилишга жуда ҳарис бўлди. Қисқа вақтда Қуръондан ҳам анча ёдлаб қўйди. Энди олдинги Нуриддиндан ҳеч нарса қолмаган, у бутунлай бошқа одамга айланган эди. Бир куни:

- Яна қандай хайрли ишларни қилса бўлади? Яна қандай қўшимча ибодатлар бор?- деб қолди. Бу – олдинги билиб-билмасдан қилинган ишларнинг пушаймонлигидан, ҳақиқий тавба умидида имкон қидириб сўралган савол эди. Саволни эшитиб, ўзимдан уялиб кетдим: менда шундай ихлос борми ўзи?

Кўп ўтмай Нуриддин қўшнисининг қизига уйланди. Аллоҳ унга эгизак фарзанд ато қилди. Лекин чақалоқлар узоқ яшамади. Кўнгил сўраш учун бориб, унга тасалли берган бўлдим. У эса:

- Мен уларнинг вафотидан сиқилаётганим йўқ. Ўлим ҳамманинг бошида бор нарса. Лекин мана шу бегуноҳ норасидалар менинг касофатим туфайли ногирон туғилиб, вафот этишди. Эртага қиёматда бунга мен қандай жавоб бераман, -деб йиғларди.

Бу – имон ҳаловатига етишган инсоннинг энг гўзал ҳолати эди.

Аллоҳга илтижо қилдимки, бу биродаримизни умрининг охиригача шу ҳаловатдан айирмасин. Ҳеч биримизни имон ҳаловатидан бебаҳра қолдирмасин.

Сирдарё вилояти “Тавба” жоме масжиди имом хатиби

Файзуллоҳ ЭШБЕКОВ тайёрлади.

Муборак Ҳаж мавсуми яқинлашиб келмоқда. Бу йили ҳам юртимиздан 7200 нафар юртдошларимиз исломнинг бешинчи рукни бўлмиш Ҳаж амалларини адо этадилар иншааллоҳ. Ушбу улуғ сафарга боришга муносиб топилган фуқаролар жойларда суҳбатлар ўтказилиб, қизғин тайёргарлик ишлари олиб борилмоқда. Қашқадарё вилоятидан бу йили 400 нафар фуқаро муборак сафарга йўл олади.  26 июнь куни Қарши шаҳар “Маданият саройи”да вилоят ҳокимлиги ва Диний идоранинг Қашқадарё вилояти вакиллиги билан ҳамкорлигида зиёратчилар билан суҳбат олиб борилди.

Учрашувда муборак зиёратнинг мазмун-моҳияти, сафарга бориш бўйича тартиб-қоидалар тушунтирилди. Хусусан, ҳаж мавсуми ёзнинг иссиқ кунларига тўғри келиши, мазкур сафарга ёши улуғ фуқароларимизнинг бориши қолаверса, аксарият зиёратчиларнинг илгари хорижга чиқмаганлигини инобатга олиб, зиёратчиларга вилоят бош имом-хатиби Раҳматилло домла Усмонов томонидан зарурий тавсиялар берилди.

Бундан кейин гуруҳларда йиғилиб, Ҳаж ибодати ҳақидаги билимларни янада мустаҳкамлаб бориш бўйича кўрсатма берилди. 

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Масжидлар бўлими