muslim.uz

muslim.uz

Президентимизнинг Олий Мажлисга йўллаган Мурожаатномасида жамиятимизда коррупция иллати ўзининг турли кўринишлари билан тараққиётимизга ғов бўлаётганини алоҳида таъкидланган эди.
 
Ўзбекистон 2008 йилда БМТнинг Коррупцияга қарши конвенциясига қўшилиши – коррупцияга қарши курашнинг ҳуқуқий асосларини такомиллаштиришда муҳим қадам бўлди.
 
2017 йилда “Коррупцияга қарши курашиш тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси қонунининг қабул қилиниши – давлат органлари ва фуқаролик жамияти институтларининг коррупцияга қарши куч ва имкониятларини бирлаштириб, яхлит тизимни яратиш имконини берди.
 
Мазкур қонунда берилган таърифга кўра, коррупция – шахснинг ўз мансаб ёки хизмат мавқеидан шахсий манфаатларини ёхуд ўзга шахсларнинг манфаатларини кўзлаб, моддий ёки номоддий наф олиш мақсадида қонунга хилоф равишда фойдаланиши, худди шунингдек бундай нафни қонунга хилоф равишда тақдим этишни англатади.
 
Жаҳонда коррупция ҳолатларининг кўриниши ва тавсифи кўп. Унинг келиб чиқиш сабабларини очиш, унга қарши курашишнинг самарали йўлларини топиш бўйича олимлар, халқаро ташкилотлар, давлат органлари томонидан юзлаб тадқиқотлар ўтказилган.
 
Айтиш жоизки, юртимизда коррупцияга қарши сиёсатни олиб бориш бўйича жуда катта ислоҳотлар олиб борилмоқда.
 
Мамлакатимизда “коррупция” сўзи ишлатилган 207 та норматив-ҳуқуқий ҳужжат мавжуд. Уларнинг барчасида ушбу сўз коррупцияга қарши курашиш мақсадида ишлатилган.
 
Президентмиз ўз лавозимига киришгандан сўнг имзолаган дастлабки қонунлардан бири ҳам айнан “Коррупцияга қарши курашиш тўғрисида”ги Қонун бўлди (2017 йил 3 январь).
 
Фуқаролик жамияти институтлари иштирокида коррупцияга қарши жуда катта маърифий кураш, тадбирлар олиб борилмоқда. Таълим муассасаларида коррупциянинг олдини олиш мавзуларида ўқув дастурлари жорий этилди.
 
Давлат органларининг халқ билан мулоқот қилиш тизими йўлга қўйилди. Давлат органлари ҳузурида жамоатчилик кенгашлари тузилмоқда. Ўзбекистон Республикаси Президентининг Халқ қабулхоналари, Виртуал қабулхонаси фаолият кўрсатмоқда. Норматив-ҳуқуқий ҳужжат лойиҳаларини жамоатчилик муҳокамаси тизими ривожланмоқда.
 
Давлат органлари фаолиятининг очиқлиги таъминланмоқда, давлат хизматчисининг ҳар бир ножўя хатти-ҳаракати, унинг ким бўлишидан қатъи назар, ОАВ ва ижтимоий тармоқлар орқали ошкор этиб борилмоқда.
 
Коррупцияга қарши сиёсатимизни мувофиқлаштирган ҳолда олиб бориш мақсадида нафақат республика даражасида, балки ҳудудларда ҳам Коррупцияга қарши курашиш бўйича идоралараро комиссиялар тузилди.
 
Давлат харидларини амалга ошириш борасида сифат жиҳатдан янги тизимга ўтилди. Хусусан, 2018 йилда “Давлат харидлари тўғрисида”ги Қонун қабул қилинди. “Давлат-хусусий шериклик тўғрисида”ги Қонун билан эса, давлат органининг хусусий шерикни танловга кўра саралаб олиш механизми жорий этилди.
 
Хўжалик юритувчи субъектлар фаолиятини текшириш мувофиқлаштирилади ва алоҳида назоратга олинадиган бўлди. Ҳатто, текширишларга мораторий ҳам эълон қилингани барчамизга маълум.
 
Давлат хизматчилари билан субъектив контактни минималлаштириш чоралари кўрилмоқда. Хусусан, давлат хизматлари “ягона дарча” тамойили асосида бу жараёнга ахборот-коммуникация технологияларини жорий этиш орқали амалга оширилмоқда, ҳуқуқбузарликлар электрон рақамли воситалар орқали қайд этилмоқда.
 
Кўпгина давлат хизматчиларининг аҳоли билан муносабатлари камералар орқали кузатиб борилади, ҳатто, йўл ҳаракати хавфсизлиги ходимлари эндиликда “боди камералар” билан жиҳозландилар.
 
Қишлоқ хўжалигига мўлжалланмаган ер участкаларини ажратиш фақат электрон онлайн аукцион орқали амалга оширилиши тартиби жорий этилди.
 
Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузурида Давлат хизматини ривожлантириш агентлиги ташкил этилиб, унинг асосий вазифаларидан бири сифатида давлат хизматчиларида коррупцияга тоқатсиз муносабатни ва унга қарши курашиш маданиятини шакллантириш этиб белгиланди.
 
Шу билан бирга, Трансперенси Интернейшнл халқаро ташкилоти томонидан коррупцияга қарши кураш борасида дунё рейтингида Ўзбекистонга берган баҳоси йилдан йилга яхшиланиб бораётган бўлса-да, барибир бу кўрсаткичлар бизни қаноатлантирм айди.
 
Мурожаатномада таъкидланганидек, тадбиркорлар ҳанузгача ер ажратиш, кадастр, қурилиш, лицензия, божхона, банк, давлат харидлари каби соҳаларда коррупцияга дуч келмоқда. Коррупциянинг оқибатлари билан курашишдан унинг барвақт олдини олишга ўтиш ҳамда ана шу вазифалар ижросини тизимли ташкил этиш мақсадида парламент ва Президентга ҳисоб берадиган, коррупцияга қарши курашишга масъул бўладиган алоҳида органни ташкил этиш таклиф этилди.
 
Бугунги кунда парламент аъзолари мазкур органнинг мақоми, унинг ваколатлари ва ҳисобдорлиги устида бош қотиришмоқда. Яъни, бундай орган ўз фаолиятини тўлиқ ва самарали олиб бориши учун, унда етарлича ваколат бўлиши лозим, деб ҳисоблаймиз. Акс ҳолда, у ўзига юклатиладиган вазифаларни бажара олмайдиган “тишсиз” муассасага айланиб қолиши мумкин.
 
Шу билан бирга, назаримизда, бундай орган коррупцияни фош этиш, коррупцион схемаларни очиб ташлаш мақсадида тадқиқот олиб бориш имконига ҳам эга бўлиши лозим. Бироқ, масаланинг иккинчи тарафи ҳам бор. Яъни, бундай органга чексиз ваколатларнинг берилиши, унда “гегемония” кўринишларини келтириб чиқармаслиги лозим. Шу сабабли, ваколатларнинг меъёрини аниқлашда, албатта, бу борадаги хориж тажрибаси, олимларнинг қарашлари ҳамда жамоатчилик фикри ҳам инобатга олишини лозим.
 
Президентимиз ўз Мурожаатномасида “коррупцияга қарши курашишда аҳолининг барча қатламлари, энг яхши мутахассислар жалб қилинмас экан, жамиятимизнинг барча аъзолари, таъбир жоиз бўлса, “ҳалоллик вакцинаси” билан эмланмас экан, ўз олдимизга қўйган юксак марраларга эриша олмаймиз”, дея таъкидлаб ўтдилар.
 
Албатта, биз “коррупцияга қарши иммунитет”ни ҳосил қилиш учун “коррупционер” ва унинг атрофини ҳам тозалашимиз, аниқроғи, коррупцияга шарт шароит яратувчи омилларни йўқотишимиз лозим.
 
Бизнингча, коррупцияга қарши курашиш учун қуйидаги 4 та таъсир воситаси баравар қўлланилиши керак.
 
Дастлаб, ҳалол ишлашни рағбатлантирувчи таъсир. Бунда: муносиб маош, коррупция ҳақида хабар берган шахсларни рағбатлантириш, ҳалол инсонни юқори лавозимларга тайинлаш принципи татбиқ этилади.
 
Иккинчидан, коррупцияга шароит омилларини тўсувчи таъсир. Бунд давлат хизматларини ахборот-коммуникация технологиялари орқали кўрсатиб бориш йўли билан инсон омилини қисқартириш, ҳуқуқбузарликларни қайд этишнинг электрон тизими, давлат назоратини мақбуллаштириш, давлат хизматчиларини лавозимга тайинлашнинг танлов асосида ўтказилиши, давлат харидларининг белгиланган шаффоф тизимидан фойдаланиш ҳамда давлат хусусий шерикликнинг қонунда белгиланган қоидаларига риоя этиш, норматив-ҳуқуқий ҳужжатлардаги коррупциоген нормаларни бартараф этиш, тадбиркорлик фаолияти учун бюрократик тўсиқларни бекор қилиш, манфаатлар тўқнашувининг олдини олиш, судларнинг мустақиллигини таъминлаш кабилар муҳим роль ўйнайди.
 
Учинчидан, коррупцияга қарши маърифий таъсир. Бунда шахсда коррупцияга нисбатан муросасиз муносабатни шакллантириш, аҳолининг ҳуқуқий онги ва маданиятини юксалтириш, диний уламоларимиз томонидан коррупцияга қарши диний-маърифий даъват олиб бориш мақсадга мувофиқ.
 
Тўртинчидан, коррупцияга қарши назорат тизими. Бунда давлат органлари ва мансабдор шахслар устидан кучли жамоатчилик назорати, давлат органлари фаолиятининг очиқлиги, мансабдор шахсларнинг халқ олдида ҳисобдорлиги, коррупцияни фош этиш борасида профессионал тадқиқот олиб бора оладиган нодавлат нотижорат ташкилотлари ҳамда “журналистик текширув”лари, коррупция ҳолатларининг “латент” бўлиб қолишининг олдини олиш, коррупция учун жавобгарликнинг муқаррарлиги таъминланиши, коррупция йўли билан чиқарилган қарорларнинг бекор бўлиши, давлат органларида доимий равишда олиб бориладиган “коррупцияга қарши ички аудит” тизимининг самарали ишлаши талаб этилади.
 
Умуман олганда, коррупцияга қарши курашиш фақатгина давлат органларининг эмас, балки бу борада жамоатчиликнинг ҳам фаол иштирок этиши кутилган самарани беради.
 
Жаҳонгир ШИРИНОВ,
Олий Мажлис Қонунчилик палатаси депутати

Шу йилнинг 8-13 февраль кунлари Қуръони каримни ёддан ўқиш ва тафсир қилиш бўйича Миср Араб Республикасининг Қоҳира шаҳрида 27- халқаро Қуръони карим мусобақаси бўлиб ўтди.

Мазкур мусобақа машҳур Қуръон ҳофизларини Аллоҳ таолонинг каломи шарифига кўрсатган беқиёс хизматлари учун тақдирлашнинг юксак намунаси сифатида таниқли машҳур Қуръон ҳофизи, марҳум Шайх Абдулбосит Абдуссомад номи билан аталди. Тўрт йўналишда ўтказилган мазкур нуфузли мусобақада вакилимиз Тошкент ислом институти ўқитувчиси Валихон қори Азимбоев Қуръони каримни тажвид қоидаси асосида тўлиқ ёддан ўқиб бериш билан бирга Қуръони каримнинг луғавий маъноларини ҳам билиши йўналишида қатнашди. Мусобақа давомида 65 та давлатдан келган етук қорилар ўзаро рақобатлашди.

Мусобақа иштирокчилари учун Миср Араб Республикасининг диққатга сазовор жойларига зиёрат ташкил қилинди, унда иштирокчилар Қоҳира шаҳрининг марказида жойлашган Миср тарихий музейига ташриф буюрдилар. Иштирокчилар Миср тарихи, унинг асрлар оша маданияти тўғрисида маълумотларга эга бўлишди.

 

Халқаро алоқалар бўлими

 

الخميس, 13 شباط/فبراير 2020 00:00

Шоҳ ва шоир

Заҳириддин Муҳаммад Бобур ғоят мураккаб ҳаёт йўлини босиб ўтди, у ўн икки ёшида тахтга ўтирди. Ана шу фурсатдан бошлаб бир қўлида қалам, бир қўлида қилич ушлади, қалам ила ижод этди, қилич билан юртини қўриқлади.

У яшаган давр Мовароуннаҳр ижтимоий ҳаёти ва тарихий шароити ички низолар гирдобига тушиб қолган эди. Соҳибқирон Амир Темур барпо этган давлат эндиликда таназзулга юз тутган ва темурий ворислар мамлакатни пароканда ҳолатга келтириб қўйган эди. Бобур шундай бир пайтда Андижонда туриб, Самарқандга кўп бор интилди, унинг нияти бобоси Амир Темур салтанати соҳиби бўлиш эди. Бобур икки бора Самарқандни эгаллади, бу воқеалар 1498 ва 1500-йилларга тўғри келади. Бу орада Мовароуннаҳр ҳудудига Шайбонийхон хуружлари авж олади, бирин-кетин темурийзодалар қўл остидаги манзиллар маҳв этила бошлайди. Бобур иложсиз, хомуш ва паришон бир аҳволда она юртини тарк айлашга мажбур бўлади ва 1504 йилда аввал Ҳисор ва кейин Кобулга йўл олади. У эндиликда келажак тақдирини айни шу минтақалардан излайди, бу эса осон кечмайди, Бобур ўз лашкари билан тинимсиз изғийди, қўналға топиш мушкул эди. Бу ҳодисалар унинг ижодида ҳам ўз аксини топди:

Толеъ йўқки, жонимға балолиғ бўлди,

Ҳар ишниким айладим, хатолиғ бўлди.

Ниҳоят, Бобур Ҳиндистон сари йўл олади. Ушбу йўл ўта хавфли ва хатарли эди:

Ўз ерни қўйиб ҳинд сори юзландим,

Ёраб, нетайин, не юз қаролиғ бўлди.

Ҳиндистон мўъжизавий ўлка, у қадим-қадимдан кишиларни ўзига ром этиб келади, бу мафтункор ўлка Бобурни ҳам кўпдан бўён қизиқтириб келар эди. Бобур 1525 йили Ҳиндистонга лашкар тортди, унинг ҳудудларига кириб борди, жангларда ғолиб келиб бу афсонавий ўлканинг шимолий қисмларига эгалик қилди. Бобурнинг Ҳиндистондаги давлатини европаликлар “Буюк мўғул” империяси деб атай бошладилар ва бу атамани қасддан таомилга киритдилар. Европаликлар темурийларни Чингизхон (1155-1227) авлоди деб ҳисоблайди, бу ғалат талқин, чунки Бобур ўз асарларини мўғул тилида эмас, балки соф туркий, яъни ўзбек тилида яратган. Ана шу нуқтанинг ўзи европаликларнинг даъвоси мутлақо хато ва ноўрин эканлигини исботловчи катта далилдир. Бобур ва бобурийлар Ҳиндистон хўжалиги ривожида ҳамда маданияти равнақида улкан ишларни амалга оширдилар. Бобурийлар даврида Ҳиндистонда туркий тилли адабиёт вужудга келди, унинг намояндалари ижоди ўз тадқиқотчиларига мунтазир.

Бобур йирик давлат арбоби, етук саркарда бўлиш баробарида улкан адиб, ҳассос шоир, буюк олимдир. У яратган бадиий мерос ўзига хослиги билан ажралиб туради, унинг шеърияти мазмунан равон, англаш осон, унинг насри мусиқа оҳанги каби ёқимлидир. Бобурдан ўзбек тилида яратилган бир шеърий девон, “Бобурнома” (асли номи “Вақое” – “Воқеалар”), Хожа Аҳрори Вали (1404-1490)дан қилинган “Волидия” шеърий таржимаси, аруз назариясига доир “Муфассал”, Ислом рукнлари ҳақида “Мубаййин”, “Мусиқий илми”, “Ҳарб иши”, “Хатти Бобурий” асарлари етиб келган. Унинг “Мусиқий илми”, “Ҳарб иши” асарлари етиб келмаган ва “Хатти Бобурий” алифбоси ҳаётда татбиқ этилмаган. Бобур шеърларида аксар унинг ўз ҳаёти лавҳаларига ва лаҳзаларига ишоралар сезиларли даражада баён этилади:

Кўнгли тилаган муродға етса киши,

Ё барча муродларни тарк этса киши.

* * *

Чархнинг мен кўрмаган жавру жафоси қолдиму?

Хаста кўнглим чекмаган дарду балоси қолдиму?

Бобурнинг бошидан кечирган воқеалар тизими акс эттирилган “Бобурнома” асари ўзбек насрининг бебаҳо бадиий обидасидир. Шоир “Бобурнома” мазмуни нималардан иборат эканини бир рубоийсида эслатиб ўтади:

Бу оламаро ажаб аламлар кўрдим,

Олам элидин турфа ситамлар кўрдим.

Ҳар ким бу “Вақое”ни ўқур,билгайким,

Не ранжу не меҳнату не ғамлар кўрдим.

“Бобурнома”да, асосан, Бобур кўрган-кечирганларини ёзади, билганларини баён этади, натижада ўша давр табиати, набототи, ҳайвоноти, кишилар тақдири ҳақида тўкис тасаввур беради. Бобур воқеаларни холисона ёритади, тарихий шахсга муносабатда, улар тасвирида бу яққол кўзга ташланади. “Бобурнома”да воқеалар тасвири жараёнида халқ мақолларига, таъбирларига мурожаат қилишлар тез-тез учраб туради. Бобур бу билан ўзбек тилининг бойлигини кўрсатиб, ўзбек тилининг донишманди ва иштиёқманди эканини намоён этади.

Бобур эзгулик ва яхшилик ғояларини ўз асарларида баён этди, инсон ҳаёти давомида яхшиликка интилади, бу унга болаликдан ўргатилади. Инсон эзгулик қилиш учун дунёга келади, умри давомида яхшилик қидиради, бошқаларга ҳам худди шуни раво кўради. Бобурнинг қарийб мадҳияга айланиб кетган бир рубоийсида бу ҳолат ўзининг чинакам тажассумини топган:

Ҳар кимки вафо қилса, вафо топқусидир,

Ҳар кимки жафо қилса, жафо топқусидир.

Яхши киши кўрмагай ёмонлиғ ҳаргиз,

Ҳар кимки ёмон бўлса, жазо топқусидир.

Бобур васиятига биноан унинг хоки Аградан Кобулга кўчирилади, боиси Бобурнинг онаси Қутлуғ Нигорхоним 1505 йили Кобулда вафот этиб, шу ерда дафн этилган эди. Бобур ўзини онасининг ёнида дафн этилишини истайди ва шунга кўра унинг хоки олти ойдан сўнг Кобулга олиб келиб дафн этилади. Бобур дафн этилган жой ҳозирда Кобулда “Боғи Бобур” деб юритилади ва шаҳар аҳолиси Наврўз сайлини айни шу боғдан бошлайди. Бу афғон халқининг Мирзо Бобурга бўлган эътибори, эъзози ва эҳтироми рамзидир. Қолаверса, Кобул Бобурнинг Афғонистондаги давлатининг пойтахти эди. Афғонистон ўзбек халқи учун ҳам муқаддас замин. Зеро, ўзбек халқининг буюк фарзандлари Абу Райҳон Беруний (973-1048), Атоий, Лутфий, Алишер Навоий (1441-1501) ҳамда Ҳусайн Бойқаро (1438-1506) хоки Ғазна, Балх ва Ҳиротдадир. Айни замонда, бу улуғ алломаларнинг қабрлари афғон халқи учун муқаддас зиёратгоҳ ҳисобланади.

 

Бобоназар МУРТАЗОЕВ,

филология фанлари номзоди, доцент,

Анвар ОМОНТУРДИЕВ,

филология фанлари доктори,

Термиз ДУ профессори

 

Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев раислигида 12 февраль куни маҳалла тизимини такомиллаштириш, маҳаллаларда тинчлик-осойишталикни мустаҳкамлаш, жиноятчиликнинг олдини олиш масалалари бўйича видеоселектор йиғилиши ўтказилди.

Маҳалла тизими жамиятимизнинг энг муҳим ва таянч бўғини ҳисобланади. Охирги уч йилда уни ривожлантириш борасида қатор амалий ишлар амалга оширилди.

Хусусан, маҳалла институтига оид 38 та қонун ва меъёрий ҳужжатлар қабул қилинди, 50 дан ортиғи такомиллаштирилди. Жамият ҳаётида жонбозлик кўрсатган соҳа ходимлари давлат мукофотлари билан тақдирланди. Фуқаролар йиғинлари раислари ва масъул котибларининг ойлик иш ҳақи ўтган йилнинг ўзида 1,5 баробарга оширилди.

Сўнгги уч йилда 624 та маҳалла идораси янгидан қурилди, 2 минг 265 таси реконструкция қилинди ва таъмирланди. 102 та туман ва шаҳар марказида “Маҳалла маркази” мажмуалари барпо этилди. Ҳар бир фуқаролар йиғинида “Кексалар маслаҳати” гуруҳлари, 4 мингдан зиёд маҳалла биноларида кутубхоналар ташкил қилинди.

Маҳалла фаолларининг масъул ташкилотлар ва профилактика инспекторлари билан ҳамкорлигида охирги уч йилда 87 мингга яқин кам таъминланган оила эҳтиёжмандлик даражасидан чиқарилди.

Президентимиз маҳалла тизимидан халқ ҳам, давлат ҳам тўла рози эмаслигини, бу соҳада камчилик ва долзарб масалалар кўплигини таъкидлади. 

Хусусан, маҳаллаларда 18 мингдан ортиқ ходим фаолият кўрсатиб келаётган бўлса-да, уларнинг иши самарали ташкил этилмаган. Оилаларда ижтимоий-маънавий муҳитга салбий таъсир кўрсатувчи ҳолатларнинг олдини олиш бўйича тизим йўлга қўйилмаган. Оқибатда айрим маҳаллаларда нотинч оилалар, ҳуқуқбузарликлар кўпайган. Шунингдек, хотин-қизлар ва вояга етмаганлар орасида ўз жонига суиқасд қилиш ҳолатлари учраётгани жуда ачинарли.

Йиғилишда оилавий ажримлар, ёшлар саломатлиги, эрта туғруқлар, маънавий-ахлоқий тарбия билан боғлиқ муаммолар кўрсатиб ўтилди. 

 – “Оила – муқаддас” деган азалий ва эзгу ғоя қадрсизланиб, минг йиллик миллий қадриятларимиз завол топар экан, бу каби оғриқли ҳолатларни камайтириб бўлмайди. Бунинг учун маҳалла катта ижтимоий куч сифатида майдонга чиқиши керак. Чунки фаоллар, кўпни кўрган оқсоқоллар, тажрибали нуронийларимиз, агар истаса, жамоатчилик билан биргаликда ҳар қандай муаммони ҳал қилишга, хато қилган ёшларни тўғри йўлга солишга қодир, – деди Шавкат Мирзиёев.

Йиғилишда маҳаллаларнинг ўзида ҳам қатор муаммолар борлиги қайд этилиб, уларни қўллаб-қувватлаш, маҳалла идораларининг моддий-техник базасини мустаҳкамлаш масалаларига ҳам эътибор қаратилди.

Масалан, бугунги кунда 1 минг 234 та фуқаролар йиғини турли ташкилотлар ёки тадбиркорларга тегишли биноларда жойлашган. Яна мингдан зиёди ижтимоий муассасаларда, 78 таси қўшни маҳалла йиғинлари биноларида фаолият кўрсатмоқда, 48 та маҳалла биноси авария ҳолатида. Маҳалла бинолари учун коммунал тўловларни тўлаш бўйича мақбул ва ягона тартиб ишлаб чиқилмаган.

Маҳалла тизимида кадрлар қўнимсизлиги одатий ҳолга айланган. Маҳалла ходимларини уларга боғлиқ бўлмаган ишлар, йиғилиш ва бошқа тадбирларга жалб қилиш тақиқланган бўлса-да, бу борада сезиларли ўзгариш бўлмаяпти.

Маҳалла фуқаролар йиғинлари зиммасига 200 дан ортиқ вазифа юкланган. Лекин бор-йўғи 2 та штат бирлиги билан шунча вазифани бажариш мумкинми, деб ўйлаб кўрилмаган. Ҳеч бир ҳоким ёки кенгаш маҳаллалар фаолиятининг самарадорлигини ошириш масаласини муҳокама қилмаган.

Президентимиз Шавкат Мирзиёев Олий Мажлисга яқинда йўллаган Мурожаатномасида маҳалла тизимини ўзгартириш, “Обод ва хавфсиз маҳалла” тамойилини жорий этиш зарурлиги тўғрисида фикр билдирган эди.

Видеоселектор йиғилишида ана шу тамойилни амалга ошириш, маҳалла тизимини ислоҳ этиш масалалари атрофлича муҳокама қилинди.

Давлатимиз раҳбари маҳаллаларда тўпланиб қолган муаммо ва камчиликларга самарали ечим топиш, тинчлик-осойишталикни асраб-авайлаш йўлида барча саъй-ҳаракатларни бирлаштириш шартлигини таъкидлади. Ушбу улкан соҳага масъул алоҳида давлат идораси – Маҳалла ва оила масалалари вазирлигини ташкил этиш таклифи билдирилди.   

Қайд этилганидек, янги вазирлик маҳалладан тортиб республика даражасигача 40 мингдан ортиқ ходимни бирлаштиради ва уларнинг “бир ёқадан бош чиқариб”, ягона мақсад йўлида фаолият кўрсатишларини таъминлайди. Бир сўз билан айтганда, жойларда муаммоларни ҳал қилишнинг яхлит ва таъсирчан вертикал тизими яратилади.

Вазирнинг биринчи ўринбосари оила, хотин-қизлар ва ижтимоий-маънавий масалаларга масъул этиб белгиланади. Вазирнинг яна бир ўринбосари кексаларни ижтимоий рағбатлантириш, ёшларда ватанпарварликни мустаҳкамлаш масалалари билан шуғулланади. Оилавий тадбиркорлик ва кичик бизнесни ривожлантириш, томорқа ва ободонлаштириш, экология, бандликка кўмаклашиш масалаларига масъул ўринбосар лавозими жорий этилади.

Вазир – “Маҳалла” жамғармасига, вазирнинг биринчи ўринбосари – “Хотин-қизларни ва оилани қўллаб-қувватлаш” жамоат фондига, Кексалар ва фахрийлар бўйича ўринбосар “Нуроний” жамғармасига раисликни ҳам бажаради.

Вазирликнинг ҳудудий бошқарма ва бўлимлари бошлиқлари ҳоким ўринбосари ҳисобланади. Ҳуқуқбузарликлар профилактикаси бошқармаси бошлиғи ҳудудлардаги ички ишлар бошқармаси бошлиғининг ўринбосари даражасига кўтарилади. Маҳалла ва оила масалалари вазирлиги Ички ишлар вазирлиги билан узвий ҳамкорликда ишлайди.

Янги тузилмада хотин-қизлар билан ишлашга устувор аҳамият қаратилади. Шу вақтга қадар хотин-қизлар қўмиталарида, маҳаллаларда меҳнат қилиб келган аёллар тузилмада фаолиятини давом эттиради, уларнинг мавқеи, моддий шарт-шароитлари ва иш ҳақи ҳам сезиларли оширилади.

Маҳалла раисининг ваколат муддати уч йилдан беш йилга ўзгартирилади. Унинг уч нафар ўринбосари лавозими жорий этилади. Профилактика инспектори эндиликда маҳалла раисининг ҳуқуқ-тартибот масалалари бўйича ўринбосари бўлиб ишлайди. У ҳам 5 йил муддатга тайинланади.

Маҳаллалардаги турли йўналишлар бўйича ташкил этилган, бироқ кутилган самарани бермай келаётган 12 та жамоатчилик комиссия ва тузилмалари ҳам оптималлаштирилади.

Йиғилишда маҳалла институтининг иқтисодий-молиявий асосларини кучайтириш масалалари ҳам кўриб чиқилди.

Жорий йил 1 мартдан маҳалла раиси ва унинг ўринбосарлари ойлик иш ҳақи ўртача 1,35 бараварга оширилиши бегиланди.

Маҳалла ходимлари ҳамда профилактика инспекторлари фаолиятини баҳолашнинг ягона мезони ишлаб чиқилади ва самарадорлик рейтинги жорий қилинади. Барчага ўрнак бўладиган маҳаллалар аниқланиб, муносиб рағбатлантириб борилади.

“Ҳар бир оила тадбиркор”, “Ёшлар – келажагимиз”, “Ҳунармандчилик” дастурлари доирасида маҳаллаларга тадбиркорлик фаолияти билан шуғулланиш учун арзон кредит маблағлари ажратилади. Бу маблағлар ҳисобига сартарошхона, новвойхона, шунингдек, ҳунармандчилик, тикув, қандолатчилик цехлари, оталар чойхонаси, гузар масканлари ташкил этилади.

Молия вазирлигига маҳаллаларни қўллаб-қувватлашнинг иқтисодий-молиявий асосларини пухта ишлаб чиқиш вазифаси қўйилди. Мутасадди вазирлик ва идораларга маҳаллаларнинг моддий-техник базасини мустаҳкамлаш, улар фаолиятига замонавий ахборот ва рақамли технологияларни жорий этиш бўйича топшириқлар берилди.

Маҳалла фуқаролар йиғинлари эндиликда “Обод ва хавфсиз маҳалла” тамойилини амалиётга жорий этиш, ижтимоий-маънавий муҳит барқарорлиги ва осойишталикни таъминлаш, аҳолини тадбиркорликка кенг жалб қилиш, томорқалардан унумли фойдаланиш, ер участкаларини ноқонуний эгаллашнинг олдини олиш, ҳудудни ободонлаштириш каби масалалар билан шуғулланиши таъкидланди.

Фуқаролар йиғинларининг фаолиятига хос бўлмаган 50 дан ортиқ вазифа бекор қилиниши, профилактика инспекторларига юклатилган ортиқча топшириқлар ҳам кескин қисқартирилиши белгиланди.  Маҳалла раисига қўшимча ҳуқуқлар берилиб, мақоми ва обрўси кучайтирилиши қайд этилди.

Мутасаддиларга “Обод ва хавфсиз маҳалла” тамойилига асосланган янги тизимни жорий этиш, маҳаллага ва қадриятларимизга ҳурмат туйғусини шакллантирадиган саҳна асарлари ва бадиий фильмлар яратиш юзасидан кўрсатмалар берилди.

Маҳаллаларда ҳуқуқбузарликларнинг барвақт олдини олиш бўйича таъсирчан тизимни шакллантириш мақсадида профилактика инспектори кўриб чиқадиган маъмурий ҳуқуқбузарликлар сонини ошириш зарурлиги таъкидланди.

Ички ишлар вазирлигига профилактика инспекторларига яратилган шароитларни ўрганиб, таянч пунктларининг моддий-техник базасини мустаҳкамлаш вазифаси қўйилди. Шу билан бирга, профилактика инспекторлари фаолиятини танқидий кўриб чиқиб, бу вазифага муносиб ходимларни қўйиш бўйича топшириқ берилди.

Давлат-хусусий шериклик шартлари асосида фуқаролар йиғинлари комплексларини қуриш, бўш турган биноларга маҳалла идораларини жойлаштириш масалаларига ҳам тўхталиб ўтилди.

Маҳаллаларда аҳиллик ва ўзаро меҳр-оқибат муҳитини мустаҳкамлаш, ёш авлодда ватанпарварлик, меҳнатсеварлик туйғуларини кучайтиришда кексалар тажрибасидан фойдаланиш муҳимлиги таъкидланди.

Маҳалла ва оила масалалари бўйича олиб борилаётган тадқиқотлар кўламини кенгайтириш ҳамда амалиётга жорий этиш мақсадида “Оила” ва “Маҳалла зиёси” марказлари негизида “Маҳалла ва оила” илмий-тадқиқот институтини ташкил этиш бўйича кўрсатмалар берилди.

Давлатимиз раҳбари маҳаллалар миллий менталитетимиз кўзгуси эканини, жамият ҳаётида катта ўрин тутишини таъкидлар экан, Наврўз байрамига ҳамоҳанг тарзда 22 март санасини “Маҳалла тизими ходимлари куни” деб эълон қилишни таклиф этди.

Видеоселектор йиғилишида муҳокама қилинган масалалар юзасидан мутасаддилар ахборот берди, нуронийлар ва фаоллар фикр билдирди.

 Манба: https://president.uz

Шонли тарихимиздан маълумки, Мовароуннаҳрдан нафақат ислом цивилизацияси, балки жаҳон илм-фани тараққиётига беқиёс ҳисса қўшган кўплаб буюк шахслар етишиб чиққан ва самарали ижод қилган. Ана шундай алломалардан бири буюк мутафаккир, калом илмининг асосчиси Имом Абу Мансур Мотуридийдир. Аввал хабар берилганидек, Аллома таваллудининг 1150 йиллиги муносабати билан жорий йил 3-5 март кунлари Самарқандда “Имом Абу Мансур Мотуридий ва мотуридия таълимоти: ўтмиш ва бугун” мавзусида халқаро анжуман ўтказилиши режалаштирилган. Айни кунларда вилоятда мазкур анжуманга қизғин тайёргарлик ишлари олиб борилмоқда.

Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот маркази, вилоят ҳокимлиги ва вилоятдаги олий таълим муассасалари ҳамкорлигида Имом Мотуридий ҳаёти ва илмий мероси тарғиботига бағишланган “ҳафталик” тадбирлар режаси ишлаб чиқилди. Ҳафталик доирасида Самарқанддаги таълим муассасалари ва маҳаллаларда маънавий-маърифий тадбирлар ташкил этилиб, унда Имом Мотуридий ҳаёти ва илмий мероси хусусида маърузалар қилинади. Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот маркази томонидан мутакаллимнинг хориждан олиб келинган асарлари тақдимоти ўтказилади.

Дастлабки тарғибот тадбири 11 февраль куни Самарқанд давлат университетида бўлиб ўтди. Унда Марказ илмий ходимлари, университет профессор-ўқитувчилари ва талабалари иштирок этди, дея хабар бермоқда Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот маркази матбуот хизмати.

Истиқлол йилларида миллий қадрият, урф-одат ва анъаналаримизни тиклаш, улуғ алломалар меросини ўрганиш ишлари давлат сиёсати даражасига кўтарилди. Айниқса, сўнгги йилларда бу борадаги ишлар кўлами янада кенг қулоч ёйди. Юртимиздаги муқаддас қадамжолар таъмирланиб, ободонлаштирилмоқда. Янги илмий-тадқиқот муассасалари очилиб, мутафаккир алломларнинг илмий меросини чуқур ўрганиш ва тадқиқ этиш ишлари жадаллик билан олиб борилмоқда. Бунда албатта, республика ва халқаро даражадаги илмий-амалий семинарлар ва конференциялар алоҳида аҳамият касб этади. Айни жиҳатлар тадбирда сўзга чиққанлар томонидан алоҳида эътироф этилди.

– Марказнинг халқаро ҳамкорлик алоқалари натижасида 2019 йилда Миср Араб республикасидан Аллома қаламига мансуб қатор асарлар, яқинда эса, Туркиянинг Мармара университети Илоҳиёт факультетидан 18 жилдик “Таъвилотул Қуръон” асарининг турк тилидаги таржимаси олиб келинди. Бугунги тадбирда мазкур асарлар ва Марказ илмий ходимлари томонидан«Жаҳолатга қарши-маърифат» рукни остида нашр этилган“Самарқандлик алломалар”, “Алоуддин ал-Усмандий ас-Самарқандий”, “Иброҳим Саффор Бухорий”, “Имом Бухорий мажмуаси китоб-альбоми”, “Имом Бухорий – муҳаддислар султони” номли китоблар тақдимоти ҳам ўтказилди. Тарғибот тадбирлари доирасида Марказ томонидан нашр этилган китоблар ҳадя қилинади. Мазкур асарлар орқали халқимиз, ёшлар ва илмий жамоатчилик вакиллари юртимиздан етишиб чиққан мутафаккир ва алломлар ҳаёти ва илмий мероси, маърифий исломнинг асл инсонпарварлик тамойиллари ҳақида атрофлича маълумотларга эга бўлишади. Шу ўринда айтиш жоиз, айни кунларда Марказ илмий ходимлари томонидан Имом Мотуридийнинг “Таъвилотул Қуръон” асарини араб тилидан ўзбек тилига таржима қилиш ишлари олиб борилмоқда. Таржима ишлари якунлангач мазкур асар ҳам замонавий китоб ҳолида нашр этилиб китобхонлар оммасига тақдим этилади, дейди – Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот маркази директори Шовосил Зиёдов.

Тадбирда шунингдек, жорий йилнинг март ойида Самарқандда ўтказилиши режалаштирилган “Имом Абу Мансур Мотуридий ва мотуридия таълимоти: ўтмиш ва бугун” мавзусидаги халқаро анжуман ва унга тайёргарлик жараёнлари ҳақида ҳам маълумотлар берилди. Конференция мотуридийлик таълимотининг туб мазмун-моҳиятини очиб бериш, Имом Мотуридий меросини ўрганиш ва унинг ислом цивилизацияси ривожига қўшган бебаҳо ҳиссасини халқаро миқёсда тарғиб этишда муҳим аҳамият касб этиши таъкидланди.

Тарғибот тадбирлари давом этмоқда.

Дин ишлари бўйича қўмита матбуот хизмати

 

Top