muslim.uz

muslim.uz

Нақшбандий тарбия йўлининг буюклари Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам  ўргатган ҳам ботиний ҳам зоҳирий одобларга маҳкам боғланганлар.

Сайру сулук асносидаги суҳбат, вирд, хатм ва бошқа зикрлар зоҳирий одобларни ўз ичига олади.

Қалбнинг ғафлат ва ёвузликлардан покланиши, нафснинг тарбия қилиниши ва руҳнинг илоҳий ҳузурга юксалтирувчи ҳоли ботиний одоблар ичига киради.

Одоб – ҳар нарсанинг керагича ва етарли бўлишидир. Бунинг йўлида барча фикр ва феълларда одоб намунаси Пайғамбарларнинг имоми ҳазрати Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга тобеъ бўлишдир.

Буюк валий Сирис-Сақотий қаддасаллоҳу сирроҳу “Одоб ақлнинг таржимонидир”, деганлар. Демак, ҳамма одоби қадар ақлли, ақли қадар шарафли, шарафи қадар қийматлидир.

Одобига риоя қилинмаган ҳар қандай иш кўб бўлса ҳам асло фойда бермайди. Инсон бир ишни усулига риоя қилмаган ҳолда қилса, у ишга  умрини берган бўлса ҳам хайрли бир натижа ололмайди.

Аллоҳнинг ер юзидаги шоҳиди ва халифаси бўлган орифларга ҳурмат қалбдаги тақводан дарак беради. Уларга нисбатан одобини сақламаган кимсанинг тасаввуф йўлида ҳеч қандай насибаси бўлмайди.

Орифлар “Аввал усул, сўнг вусул” деганлар. Яъни, мақсадига етишни хоҳлаган кимса, аввало, у ишининг қоидасига кўра йўлга чиқса, мақсадига эришади, бўлмаса йўлда қолиб кетади.

Буюк олим Абдуллоҳ ибн Муборак  раҳматуллоҳи алайҳ: “Бизлар яна ҳам кўп илмга эмас, балки, яна ҳам кўп одобга муҳтожмиз”, деганлар.

Ҳақ йўлига кирган толиб учун асосий сармоя одобдир. Одоби бўлмаганнинг Аллоҳ йўлида қозонадиган ҳеч вақоси йўқ.

"Буюк ориф Имом Ғаззолий қаддасаллоҳу сирроҳу тасаввуф йўлининг қоида ва одоблари ҳақида “Равзатут-Толибийн” номли асарида шундай дейди:

“Банда билан улуғ Аллоҳ ўртасидаги ишлар кўпинча уч соҳада амалга ошади. Булар: ёрдам сўраш, ғайрат ва одобдир. Ёрдам сўраш бандадан, тавбасини қабул қилиш эса улуғ Аллоҳдандир. Ғайрат бандадан, муваффақиятга эриштириш эса улуғ Аллоҳдандир. Одоб бандадан, икром ва эҳсонлар Аллоҳдандир.

Ким солиҳларнинг одоби билан одобланса, у кароматга ва илоҳий эҳсонларга эришади. Ким авлиёнинг одоби билан одобланса, у илоҳий яқинликка олинади. Ким содиқларнинг одоби билан одобланса, у мушоҳадага эришади. Ким пайғамбарларнинг одоби билан одобланса, унга унсият (алоҳида муҳаббат ва дўстлик) неъмати бахш этилади. Ким одобдан маҳрум бўлса, барча хайрлардан маҳрум қолади.

Комил муршидларнинг амрларига бўйсунмаган ва одобларига рози бўлмаган кимса ёлғиз ўзи Қуръон ва суннат билан ҳақиқий одобга эга бўлолмайди.

Тарбия йўлининг бошидаги кимсаларга керакли одобни сақлай олмаган кимса қандай қилиб тарбиянинг охирига келган, юксак мақом эгаси –валийларнинг мақомларига етганини иддао қилади?!”.

Одоб қалбда, сўзда ва феълда бўлади.

Қалбнинг одоби ният, ихлос ва самимиятдадир. Буларнинг натижаси Аллоҳ учун севмоқ, Аллоҳ учун бермоқ, Аллоҳ учун ёмонламоқ ва Аллоҳ учун ман этмоқдир. Бу ҳол иймоннинг энг юксак чўққисидир ва комил инсон бўлишнинг аломатидир. У Аллоҳ таолонинг севган бандаларига
бир туҳфасидир. Буюклар бу аҳлоқнинг эҳсон мартабаси бўлгани ва унинг вужудга фақатгина зоти зикр соясида жойлашишини белгилаб ўтганлар.
Зоти зикр бу ҳар жойда, ҳар ишда, ҳар қандай ҳолатда руҳ, сир ва бошқа латоифлар билан Аллоҳ таолони зикр қилишдан иборатдир.

Ғавс Билвонисий Саййид Абдулҳаким Ҳусайний қаддасаллоҳу сирроҳу зикр ва одоб ҳақидаги бир суҳбатида шундай деганлар:

“Қаранг, бу миллатнинг бошига нимаики келса, ғафлатдан келди. Шоҳи Хазна қаддасаллоҳу сирроҳу: “Ғафлатчалик ҳеч бир ёмон ҳол йўқдир”, деди. Кимнинг бошига нимаики келса, нафснинг ҳийлаларидан ғофил бўлгани учун келган. Бир киши ўз кучи билан ғафлатни тарк этолмаса, одобга йўналсин. Шундайки, Раббим мени ҳар он, ҳар жойда мени кўрябди, деб ўйласин ва нафсини қийнасин. Очиқ ва махфий одобларга бош эгиш билан инсоннинг қалби уйғонади. Шундай қилиб ғафлат йўқ бўлади”.

Сўзнинг одоби мақомга мос сўзлашдир. Ҳар мақом ўзгача шакл
ва тавр (тур, илмаҳилик) талаб қилади. Ҳар сўз ўрнида, вақтида, етарлича сўзлансагина қийматли ва таъсирли бўлади. Сўз эҳтиёж қадар сарф қилиниши керак. Сўзда ёлғон ва сохталик бўлмаслиги керак. Сўз эгасининг сўзи билан ўзи, ичи билан ташқариси бир хил бўлиши керак. Муршид
ва мўъминларга самимият фақатгина шу ҳолда бўлиши мумкин.

Феълнинг одоби мақомига мос хатти-ҳаракатда бўлиш.
Ҳар шахснинг, ҳар мақомнинг, ҳар ибодат ва тоатнинг ўзига хос одоби бордир. Барча одоблар суннати санийяда ўргатилгандир. Одоб Ҳаққа
ва халққа нисбатан қандай муомала қилишни билишдир. Қисқа қилиб айтганда, одоб гўзал аҳлоқдир. Бу одобларни бирма-бир ўрганиш ва имкон маҳал амалда кўрсатиш керак.

Илм одоб билан гўзал бўлади. Ҳақ йўлчиси фақатгина одоб билан йўлга чиқа олади. Зикр одоб билан фойда беради. Ибодат одоб билан қилинса, Аллоҳга юксалади. Тавба одоб билан қабул этилади. Мана шу сабабдан Аллоҳ дўстлари талабаларидан ҳар бир ишда одоб талаб қилиб, одоб кутади. Тасаввуф йўлида барча манзил ва мақомларда инсоннинг олдига ягона лавҳа чиқади”.

 

ҲУСАЙН ҲАМДАМОВ

Мир Араб олий мадрасаси проректори

(Саййид Соқий Эролнинг “Орифлар йўлининг одоблари” китобидан таржима қилинди)

 

 

Аллоҳ таоло биз бандаларига ато этган кўплаб неъматлари орасида фарзанд неъмати ҳам бор.

Баъзи оилаларда узоқ йиллар тирноққа зор бўлинади. Эр-хотин сабр қилиб яшайдилар. Ҳатто 10-15 йил фарзанд неъматини кутиб яшаб, охирида орзулари рўёбга чиқадиган оилалар ҳам бор.

Фарзанд дунёга келгач, ота-она, бобо-бувилар қалби қувончга тўлади. Чақалоқ йиғласа юпатишга, ухласа тинчланишга, кулса бирга кулишга тушишади. Ҳамма уни эркалайди, унинг ўйинлари, табассумларини кўргиси келади.

Афсуски, кейинги пайтда янги туғилган чақалоғини турли жойларга ташлаб кетадиган кимсалар кўпайди. Кимдир никоҳсиз ҳомиладор бўлиб қолгани учун чақалоғини ташлаб кетса, кимдир етишмовчилик ваҳимасидан ўз боласидан воз кечишни раво кўрмоқда.

Бири ҳожатхонага ташлаб кетса, бошқаси ахлатга ташлаб кетяпти, айримлари эса ўз боласини пулга сотиб юбориши ҳам қулоққа чалиняпти.

Куни кеча ижтимоий тармоқларда янги туғилган чақалоқнинг анҳорга ташлаб кетилгани ҳақида хабар тарқалди.

Чақалоқни ким ташлаган? Туққан аёлми? Ёки аёлни кимдир мажбур қилганми? Балки камбағаллик сабабли ташладимикан? Ким ташлаганидан қатъи назар, бу иш нақадар жирканч, катта мусибат!

Бу қанақаси бўлди?! Халқимизга нима бўляпти?!

Аёллардаги ҳаё, уят ҳисси қаёққа йўқолди?!

Эркаклардаги орият, ҳамият қаерларга кетди?!

Ёки боласидан очлик, фақирлик туфайли воз кечган бўлса, ризқни берувчи Аллоҳ таолонинг Ўзи эканини, уларга шунча йил ризқ бераётган Зот янги туғилган чақалоққа ҳам ризқ беришини наҳот билмасалар?!

Аллоҳ таоло Қуръони Каримда шундай деб марҳамат қилган:

وَمَا مِن دَآبَّةٍ فِي الأَرْضِ إِلاَّ عَلَى اللّهِ رِزْقُهَا وَيَعْلَمُ مُسْتَقَرَّهَا وَمُسْتَوْدَعَهَا كُلٌّ فِي كِتَابٍ مُّبِينٍ

“Ер юзида ўрмалаган нарса борки, уларнинг ризқи Аллоҳнинг зиммасидадир. У уларнинг турар жойларини ҳам, борар жойларини ҳам билур. Ҳаммаси очиқ-ойдин китобдадир” (Ҳуд сураси, 6-оят)

         Аллоҳ таоло бошқа бир оятда бундай деб марҳамат қилган:

وَلاَ تَقْتُلُواْ أَوْلادَكُمْ خَشْيَةَ إِمْلاقٍ نَّحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَإِيَّاكُم إنَّ قَتْلَهُمْ كَانَ خِطْءاً كَبِيراً

“Болаларингизни фақирликдан қўрқиб ўлдирманг. Биз уларни ҳам, сизларни ҳам ризқлантирамиз. Албатта, уларни ўлдириш катта хатодир”. (Жоҳилият даврида арабларда фақирлик ва очликдан қўрқиб фарзандни тириклай кўмиб юбориш одати бор эди) (Исро сураси, 31-оят)

Ахир бу халқ Ақида бўйича дунёга устозлик қилаётган Мотуридий, Насафий, Фиқҳ бўйича мударрислик қилаётган Марғиноний, Ҳадис бўйича пешқадамликда бўлиб келаётган Бухорий, Термизий, тасаввуфда Нақшбанд сингари алломаларнинг бешигини тебратган эди-ку!

Ахир бу халқ қайнотаси кирганда ўлим тўшагида ётган бўлса ҳам ўрнидан туриб, рўмолини ўрашга уринган Кумушларни тарбия қилган эди-ку!

Совуқ уруш даврида, бир бурда нонга зор бўлинган вақтларда ўзининг 5-6 нафар боласининг ёнига етим қолган 10 дан зиёд болаларни ўз бағрига олган халқ эдик-ку?

Ахир бизнинг мастура, ҳаёли момоларимизнинг жуфту ҳалоллари урушда ҳалок бўлиб, 18-20 ёшларидаёқ эрдан бева қолган бўлсалар ҳам бошқа турмушга чиқиш у ёқда турсин, турмушга чиқишни ўйлаб ҳам кўрмай, умрбод ёрига вафодор бўлиб яшаб ўтишган эди-ку!

Ахир бизнинг боболаримиз белларидаги белбоғларини бегоналар остонасида ечмаган, номаҳрамларнинг қўлини ушлаш у ёқда турсин, уларга суқланиб қарамаган мард, ориятли, садоқатли эркаклар бўлишган эди-ку!

Аллоҳ таоло Қуръони Каримда шундай деб марҳамат қилган: 

وَإِذَا الْمَوْؤُودَةُ سُئِلَتْ بِأَيِّ ذَنبٍ قُتِلَتْ

“Ва вақтики, тириклай кўмилган қиздан сўралса. У нима гуноҳ учун ўлдирилган?” (Таквир сураси, 8-9-оятлар)

Қиёмат куни ўлдирилаётган чақалоқлардан қайси гуноҳи учун ўлдирилгани сўралганда, уларни ташлаб кетаётган онаси, шунга мажбур қилаётган отаси Аллоҳ таолога нима деб жавоб беради?!

Бундай нобакорликларнинг сабаби нима деб ўйлайсиз? Жамиятда қандай бош кўтариб юраман деган қўрқувми? Ота-онамга нима дейман деган фикрми? Нима бўлганда ҳам бундай жирканч ишни амалга оширишга сабаб Динни билмаслик, илмсизлик, оилада Исломий тарбиянинг йўқли, инсонпарварлик қадриятларидан узоқликдир!

Дўконларда диний-маърий китобларимиз кўп. Аммо уларни сотиб олиб, ўқийдиганлар кам. Ўша китоблардаги илмни уйида татбиқ этадиганлар оз. Улфатлар билан ош ейиш учун бир ўтиришда беш-олтита китоб пулини ишлатишни биламиз. Аммо боламизнинг тарбиясига зарур бўлган китобни олишга келганда, ўша китоб қимматдек туюлади ёки пулимизни қизғонамиз.

Фарзандларимизга гўдаклик пайтларидан бошлаб, аждодларимиз мероси асосида таълим-тарбияга жиддий эътибор қаратмас эканмиз, бошимиз ташвишлардан чиқмай қолаверади.

 

Нозимжон Иминжонов

Маълумки, муқаддас динимизда устоз ва мураббийларга эҳтиром беқиёсдир. Муаллимлик, мураббийлик ва устозлик мартабаси – буюк шарафдир. Қуёш нуридан барча мавжудот фойдаланганидек, уларнинг маърифат зиёларидан бутун башарият манфаатланади. Ҳазрат Aбдурроҳман Жомий ўз байтларида:

Устоз, мураббийсиз қолганда замон,
Зулумотдан қора бўларди жаҳон.

Биз шогирдлар доимо устозларимизни ҳурматини жойига қўйиб, хизматларини адо этиб, уларни дуои хайрларини олишлик пайида бўлишимиз лозим. Шу билан бир қаторда у зотларни дуоларимизда эслаб, уларни ҳаққига истиғфор айтишни ўзимизга вазифа қилиб олишимиз керак.

Зеро, мазҳаббошимиз Aбу Ҳанифа роҳматуллоҳи алайҳ: “Устозим Ҳаммоднинг ҳурматлари учун у зотнинг уйлари томонга оёғимни узатмаганман. Ҳолбуки, у зотнинг уйлари билан менинг уйим орасида еттита кўча бор эди. Ҳаммоднинг вафотларидан сўнг қачон намоз ўқисам, ҳар сафар албатта ота-онамга қўшиб, у зотга ҳам Aллоҳдан мағфират сўраганман. Нафақат у зот, балки кимдан нимадир ўрганган бўлсам ёки кимдир менга нимадир ўргатган бўлса, албатта ўша кишилар учун ҳам доим Aллоҳдан мағфират сўрайман”.

 Ҳошимжон ЭРГAШЕВ,
Бувайда тумани ”Пошшопирим” масжиди имом-хатиби

 

الأربعاء, 12 شباط/فبراير 2020 00:00

Сабр эвазига топилган жаннат

Аллоҳ таоло борлиқни яратган Зотдир, Ўзи яратган нарсаларнинг гултожи қилиб инсонни яратди. Бутун башариятни беҳисоб неъматлари билан сийлади. Аммо ана шулар ичида бебаҳолари сиҳат-саломатлик ва хотиржамликдир. Кўпинча соғликни йўқотиб, бемор бўлганимизда тақдиримиздан нолиб «Қайси гуноҳим учун бу дардга чалиндим», деб ношукрлик ҳам қиламиз. 

Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам марҳамат қилиб: «Аллоҳ кимга яхшиликни ирода қилса, уни синовга учратур», дедилар.  Ана шундай кўпроқ учрайдиган синовлардан бири бу – беморлик. Одатда соғлиги, ҳаловатини йўқотган бемор соғлом одамга нисбатан кўпроқ Аллоҳни ёдга олади ва гуноҳларига пушаймон бўлади. Бу билан бандага тавба ва истиғфор эшикларини очилиб, Аллоҳнинг марҳаматига ноил бўлади.

Инсон икки дунёдаги ўз бахти ва саодатига эришиш йўлини, барча ҳақиқатларни ва икки дунё илмини бекаму кўст биладиган Аллоҳ таолодан астойдил сўраши керак. Демак, беморликка мубтало бўлган мусулмон инсон ўзига ориз бўлган хасталикни Аллоҳ таоло томонидан ўзига нисбатан бўлаётган синов деб билмоғи  ва сабр қилиб,  Аллоҳ таолонинг Ўзидан шифо сўраши керак. Мўмин-мусулмон одам ўзига беморлик етганда сабрсизлик қилиш ўрнига, сабр қилиб, хасталикни Аллоҳ таоло томонидан ўзига бериладиган яхшиликдан олдинги синов деб билмоғи лозим. Агар ўша синовдан яхши ўтса, унга яхшилик ато қилинади.

Ато розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Ибн Аббос менга: «Сенга жаннат аҳлидан бўлган бир аёлни кўрсатайми?» деди. «Ҳа», дедим. «Манави қора хотин». Оддий, бир қора танли,  исмлари Суъайра ал-Асадия бўлиб, жуссали саҳобия аёллардан эди.

У Набий соллаллоҳу алайҳи васалламни излаб, масжидга келди. Дардини айтиб, шифо тилашларини сўрамоқчи бўлган экан. Расулуллоҳ «Марҳамат, гапир, қулоғим сенда», деган маънодаги қараш билан кутиб олдилар. У хотин бундан жасоратланиб, мақсадини бемалол айта олишига қаноат ҳосил қилиб:

— Эй Аллоҳнинг пайғамбари, мен тутқаноқ касалига йўлиққанман. Илтимос, бу касалликни аритишини сўраб Аллоҳга дуо қилсангиз. Келишдан мақсадим шу эди, — деди. Тутқаноқ бўлганда ҳам энг шиддатлисидан эди. Хасталик келганда, думалаб қолганда баданларининг маълум қисмлари очилиб ҳам кетарди. Афтидан аёлни асосан ташвишга солган нарса ҳам  шу эди. Бироқ Ҳазрати Пайғамбаримизнинг жавоблари уни катта имтиҳон остонасига олиб келиб қўйди:

— Истасанг, сабр қил, бунинг эвазига сенга жаннат берилади. Истасанг, сенга офият берилиши учун Аллоҳга дуо қиламан. Яъни, «Истасанг, дунё роҳатини, истасанг, охират ҳузурини танла», деганлари эди бу. Бир онда дунё ҳаёти кўз ўнгида гавдаланди. Бу муҳокама жуда қисқа вақтда кечди. Қарорини шахсан ўзи, азму ирода тўла бир овоз ила берди:

— Сабр қиламан!..

Қисқагина бу жавобдан Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг юзларида нур жилваланди ва шуълалар пайдо бўлди, мамнуният излари кўринди. Бу жавоб мустаҳкам бир иймонга, соф бир тушунча ва ниятга далолат қиларди. Дунёнинг фонийлигига ҳақиқатан ишонган, охиратни боқий деб билган бир инсонгина шундай жавоб қила оларди.

Аёл яна бир муддат турдида, сўнг бошқа бир нарса илтимос қилди:

— Ё Набийаллоҳ, тутқаноқ тутган пайтида баданим очилиб қолади, шундан уяламан. Дуо қилинг, баданим очилиб қолмасин, — деди. Пайғамбар алайҳиссалом қўл очиб, дуо қилдилар. Масала ўша ердаёқ ҳал бўлди. Аёлнинг тутқаноғи тутганда бадани очилмайдиган бўлди. Ўзи эса дардга сабр қилгани учун жаннатга кириш ваъдасини олди. Бу ваъда ҳақ ваъдадир. Пайғамбаримизнинг бу ниёзлари  рад этилмаслиги аниқ эди. Аёл келган тарафига қайтиб кетар экан, жаннати аёл эканига ишонган бир зот орқасидан ҳавас билан қараб қолди...

У кўздан ғойиб бўлгач, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шерикларига бундай изоҳ бердилар:

— Мўминга келган ҳар мусибат туфайли Аллоҳ таоло унинг яхшилигини орттиради. Ёки ёмонликларидан бирини ўчиради. Гарчи бу мусибат оёғига тош ботиши ё тикан кириши бўлса ҳам.

Аллоҳ таоло мўминларни шу дунёда турли синовлар билан имтиҳон қилиб, кимнидир танасига дард беради. Кимдир фарзандидан айрилиб мусибатга йўлиқса, яна кимдир молиявий йўқотишга учраши мумкин. Буларнинг ҳаммаси ўша бандаларнинг гуноҳларини ўчирувчи каффорат бўлади. Ҳаёти поёнига етиб Аллоҳнинг хузурига борганда эса, дунёда тортган мусибатлари эвазига Аллоҳ уни   улуғ ажрлар билан мукофотлайди.

Эътибор беринг, ушбу саҳобия аёл бир умр касаликка, дардга сабр қилиб яшашлик эвазига жаннатга кириш ваъдасини олди. Ҳозирги кунимизда озгина беморлик ёки вақтинчалик берилган дардга сабр қилмай, нолиб шикоят ҳам қиламиз. Яна бир эътиборли томони дард сабабли йиқилганда баданини очилиб қолишидан ҳаё қилган аёл. Бугунги кунимизга жуда ҳам ибрат бўладиган хаёт намунаси. Бежирим, ярашиқли бичимлар ўрнига на миллий маданиятимиз ва на қадриятларимизга мос келадиган бачкана, ҳатто кулгули шаклдаги кийим-кечаклар пайдо бўлаяптики, кўриб энсангиз қотади. Ёшларимизнинг мода кетидан кўр-кўрона қувишлари ва янги чиққан тор, очиқ, калта либосларни мода дея эътироф этишлари ва бу турдаги кийимлар албатта кийилиши керак деб фикрлашлари айни хақиқат. Барча соҳаларда икки дунё бахту саодатига эришиш учун шариат аҳкомларига амал қилиш талаб этилганидек, кийиниш борасида ҳам ҳар хил ғоялар, маданиятлар ёки кўр-кўрона тақлидлардан воз кечиб, Аллоҳ таолонинг шариатига итоат этиш, бизларнинг улкан ютуғимиздир.

 

Раҳматилло МАДАМИНОВ,
Қўштепа тумани “Эшонгузар” масжиди имом-ноиби

الأربعاء, 12 شباط/فبراير 2020 00:00

Таваккул қилайлик!

Бир киши Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламдан: “Туямни боғлаб таваккул қилайми ёки қўйиб юбориб сўнг таваккул қилайми?” деб сўраганида, у зот: “Уни боғлагин-да, сўнг таваккул қилгин!” деб айтганлар (Шу маънодаги ҳадисни Ибн Ҳиббон, Ҳоким ва Қузоъийлар ривоят қилишган)

Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам ушбу ҳадисда сабабни ушлаш ва Аллоҳ таолога таваккул қилиш орасини жамладилар.

Мақсад нима? Мақсад туянинг йўқолиб қолмаслиги. Демак, бунинг учун сабабини қилиб, Аллоҳ таолога таваккул қилиш керак. Аввал туяни боғлаш керак. Бу сабаб. Аллоҳ таолодан “Эй Роббим, туямни Ўзингга топширдим. Ўзинг асра. Ўзингга таваккул қилдим” деса, бу таваккул бўлади. Мана шу таваккулнинг тўғри кўринишидир.

Бемор бўлдингизми? Мақсадингиз тузалишми? Унда сабабларни қилинг. Шифо берувчи Аллоҳ таолодир. Лекин сиз даволанишни тарк этманг! Даволаниш чораларини кўрасиз, Аллоҳ таолодан сизга шифо беришини сўрайсиз.

Пулингиз оз қолганидан, эртага нима ейишингизни ўйлаб хавотирдамисиз? Ризқ берувчи Аллоҳ таолодир. Лекин сиз меҳнат қилишни ташлаб қўйманг! Мақсадингиз ризқ топишми? Аллоҳ таолодан ризқ сўранг! Кейин ишлаб, меҳнат қилиб, пул топиш чорасини кўринг!

Ҳидоят қилувчи Аллоҳ таолодир. Лекин сиз тоатни унутиб қўйманг! Ибодатни қилинг, дуоларингизда Аллоҳ таолодан сизни ҳидоятда собит қилишини сўранг!

Сабабларни ушлаш таваккулга зид эмас. Агар зид бўлганда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам туя ҳақида савол берган саҳобийга “Уни боғлагин-да, сўнг таваккул қилгин!” демасдилар.

Қуръони Каримда сабабларни ишга солишга ишора қилувчи оятлар бор.

Аллоҳ таоло Қуръони Каримда шундай деб марҳамат қилган:

فَنَادَاهَا مِن تَحْتِهَا أَلَّا تَحْزَنِي قَدْ جَعَلَ رَبُّكِ تَحْتَكِ سَرِيّاً وَهُزِّي إِلَيْكِ بِجِذْعِ النَّخْلَةِ تُسَاقِطْ عَلَيْكِ رُطَباً جَنِيّاً

“Унинг остидан: “Маҳзун бўлма, батаҳқиқ, Роббинг остингдан оқар ариқ қилди. Хурмо танасини силкит, сенга янги мева туширади”, деб нидо қилди” (Марям сураси, 24-25-оятлар)

Ушбу оятда Аллоҳ таоло Марям онамизга хурмо танасини силкитишни амр қилмоқда. Аслида Роббимиз хурмо дарахти силкитилмаса ҳам мевалар ато қилишга қодир Зотдир. Лекин биз бандаларга сабабларни ишга солиш кераклигини билдириш учун Аллоҳ таоло Марям онамизга хурмо танасини силкитишни буюрмоқда.

Олим бўлмоқчимисиз? Унда Аллоҳ таолодан “Эй Роббим, менга фойдали илм бергин! Илмига амал қиладиган олимлардан қилгин!” деб дуо қилинг. Кейин илм олиш чораларини кўринг. Бирор ўқув юртига ўқишга киринг, устозга боғланинг, китоблар ўқинг, илм олишга сабаб бўладиган ишларни амалга оширинг. Бу сабаб бўлади. Аллоҳ таоло сизу бизга китоб ўқимасак ҳам илм беришга қодир Зот, аммо мақсадга етиш учун сабабларни ишга солишни Ўзи амр қилган. Шунинг учун чораларни кўрамиз.

Инсон мақсадга эришиш учун сабабларни ишга солар экан, “Шу сабаблар менга фалон нарса берди” деб ўйлаб қолмаслиги, бундай эътиқоддан сақланиши керак. “Аллоҳ таоло фалон ишни сабаб қилиб менга мана бу нарсани ато этди. Аслида У Зот сабабларсиз ҳам ўша нарсани менга ато қилишга Қодирдир!” дейиш керак.

Аллоҳ таоло барчамизни Ўзининг ҳидоятидан айирмасин ва хотимамизни чиройли қилсин! 

 

Интернет маълумотлари асосида Нозимжон Ҳошимжон тайёрлади 

 

 

Top