Неча йиллар олдин бир шер бўлган экан. У қариб ҳайвонларни тутиб ея олмайдиган даражада кучдан қолибди. Очликдан қийналиб, охири бир ҳийла ўйлабди. Ҳайвонлар шоҳи шер касал бўлди, деб жониворларга эълон қилиб, ўзи бир ғор ичига бориб ётибди. Ҳайвонлар навбат билан уни кўргани кела бошлашибди. Шер эса ғорга кирган ҳайвонларни тутиб ея бошлабди. Бу воқеа тезда ўрмонга тарқалибди. Ҳайвонлар нима қилишни билмай қолишибди. Шернинг зиёратига борай, дейишса, борганлардан бирортасининг қайтганини кўришмабди, бормай, деса, шер тузалиб қайтса, унинг ғазабидан қўрқишибди. Шунда тулки: "Мен бориб гап нимада эканини билиб келаман", дебди ва ғорга қараб кетибди. Ғор оғзига бориб ичкарига мўралабди, қараса, шернинг қариганидан юришга ҳам кучи қолмабди. Уни кўрган шер: "Кел, эй тулки, олдимга кир, мен билан бироз суҳбат қил", дебди. Тулки эса: "Шоҳим, жон деб кирардиму, лекин оёғим остига қарасам, ҳайвонларнинг ғорга кирган изларини кўряпман, қайтиб чиққан изларини эса кўрмаяпман, шунинг учун мени маъзур тутасиз", деб орқасига бурилиб кетиб қолибди. Келиб ҳайвонларга кўрганларини айтиб, уларни тинчлантирибди.

Эй инсон, билгинки, тирикчилик шерни ҳам тулки қилади. Лекин тирикчилик учун ўйлаган режанг атрофингдагиларга зиён етказмаслиги лозим. Акс ҳолда, сен ҳам шернинг кунига тушиб қолишинг мумкин. 

Акбаршоҳ Расулов

Маймуна розияллоҳу анҳо ҳижратдан олдин (мелодий беш юз тўқсон тўртинчи йили) туғилганлар.

Маймуна бинти Ҳорис розияллоҳу анҳонинг отасининг исми: Ҳорис ибн Ҳазн ибн Бужайр ибн Ҳазм ибн Рувайбаҳ ибн Абдуллоҳдир.

Маймуна бинти Ҳорис розияллоҳу анҳонинг онасининг исми: Ҳинд бинти Аъвф ибн Зуҳайр ибн Ҳаммаатоҳ ибн Журшдир.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам Маймуна бинти Ҳорис розияллоҳу анҳога ҳижрий еттинчи йилнинг охирларида уйландилар. Бу муборак турмуш Маккаи Мукаррамада, Умратул Қазо арафасида бўлган эди.

Маймуна розияллоҳу анҳо Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам охирги уйланган аёлларидир. Маймуна розияллоҳу анҳо ўзининг тақводорлиги ва сер ибодатлиги билан машҳур эди. Ойиша розияллоҳу анҳо унинг хақида: “Маймуна бизларнинг орамиздаги Аллоҳга энг такводорроғимиз ва қариндошлар билан алоқаси энг кўпроғимиз эди”, дейди.

Маймуна розияллоҳу анҳо ва опа-сингилларининг иймони бақувват эканига Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ўзлари гувоҳлик берганлар.

Табук жангида Маймуна розияллоҳу анҳо ярадорларга ёрдам кўрсатар, беморларга ҳамдардлик билдирар эди.

Ривоят қилинишича, Маймуна розияллоҳу анҳо аёллардан биринчи бўлиб “тез ёрдам” гуруҳини тузган аёл эди. У жароҳатланганларга малҳам қўйиб, керакли кўмакларни етказишни йўлга қўйган эди. Жанг пайтида Маймуна розияллоҳу анҳо ярадорларга сув тарқатиб юрганида, унга душман ўқи тегиб, яраланади. Бироқ Аллоҳнинг инояти ва меҳрибонлиги ила у омон қолади. Маймуна розияллоҳу анҳо Пайғамбаримиз соллалоҳу алайҳи ва салламнинг амакилари Аббос розияллоҳу анҳунинг хотини Лубобаи Кубронинг синглиси, Абдуллоҳ ибн Аббоснинг холаси эди.

Маймуна розияллоҳу анҳо Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламдан 76 та ҳадис ривоят қилганлар.

Ҳижрий эллик биринчи (мелодий олти юз етмиш учинчи) санада Маймуна бинти Ҳорис розияллоҳу анҳо, Маккаи Мукаррама зиёратига бориб қайтаётганда, вафот этдилар.

Манбалар асосида

Тожиддинов Абдуссомад  Абдулбосит ўғли тайёрлади

Қашқарё вилояти Китоб тумани “Хожа Бухорий” ўрта махсус ислом билим юртида жорий йилнинг 28 февраль куни Тошкент шаҳар бош имом хатиби ўринбосари, “Хожа Аламбардор” жоме масжиди имом хатиби Раҳимберди Раҳмонов билан маънавий-маърифий учрашув бўлиб ўтди.

Учрашувда ҳурматли меҳмон билим юрти талабаларига одоб, ахлоқ ва илм талаб қилишнинг юксак фазилати, уламолар мартабаси ва уларнинг Аллоҳ таоло ҳузурида қадр-қийматлари ҳақида Қуръон оятлари, ҳадиси шарифлар, саҳобалар ва ўтга солиҳ аждодларимизнинг ҳикматли сўзларидан намуналар келтириб суҳбат ўтказди. Жумладан, талаба илм талаб қилиш билан юксак шарафга ва олий мартабага эришиш мумкинлигини билса, таълим олиш ва уни бошқаларга етказиш йўлидан юришга, шаръий одоб билан ҳулқланишга янада кўпроқ ҳаракат қилиши, натижада Аллоҳ таоло наздида унинг мартабаси ва фазилати зиёда бўлиши, инсонлар орасида қадр-қиймати ошиши ҳақила сўзлаб берди. Талаба илм йўлига кирар экан, уни ўзи учун эмас, балки юрти, миллати, халқи, ва динининг манфаатлари учун бўлишини мақсад қилиб олиш кераклиги ва бу йўлда устоз ва мураббийларнинг ҳурмат эътиборини қозониб, уларнинг дуосини олиш кераклигини таъкидлади.

Ўтказилган давра суҳбати устоз ва талабаларга катта таассурот қолдириши билан бирга илмга бўлган қизиқиш ва муҳаббатларини янада оширди. 

Азамат УСМОНОВ

“Хожа Бухорий” ўрта махсус  ислом билим юрти АРМ мудири

Собиқ мустабид тузум даврида ота-боболаримизга Ислом динининг бешинчи аркони бўлмиш ҳаж амалини адо этиш армон бўлган. Ўша даврда Ўрта Осиё ва Қозоғистон мусулмонлари диний бошқармасидан атиги  4-5 нафар киши борар эди. Ҳозирги кунга келиб ҳар йили 11 мингдан ортиқ фуқароларимиз ҳаж ва умра зиёратига бормоқда. Бу эса ўз навбатида истиқлолимизнинг самараси ва  буюк ютуғи саналади. Бунинг учун Яратганга чексиз шукурлар қилишимиз даркор.

Шу йилнинг 20 февраль куни  “Умра-2017” баҳор мавсумининг ишчи гуруҳи аъзолари, ошпазлар, шифокорлар, гуруҳ раҳбарлари ва зиёратчилардан иборат 230 нафари умра арконларини бажариш мақсадида Саудия Арабистонига 1-рейс билан жўнатилди.

“Ал-Ҳидоя” ширкати томонидан Маккаи мукаррамада “Масжид ал-Ҳаром”дан 600 метр узоқликда жойлашган тўрт юлдузли “Аброж ал-Кисва” ва Мадинаи мунавварада “Мавадда Нур” меҳмонхоналарида зиёратчиларимизга юқори савияда хизмат кўрсатилмоқда. Маккадаги “Аброж ал-Кисва” меҳмонхонасининг “РR” қаватида масжид мавжуд бўлиб, унда “Ҳарами шариф”га чиқишга қийналадиган, кекса ва имконияти чекланган зиёратчилар кундалик 5 вақт намозларини адо этиб бормоқдалар. Меҳмонхонанинг “R” қаватида 550 ўринлик ошхона мавжуд бўлиб, зиёратчиларимиз учун ҳар куни ўзбекистонлик ошпазлар томонидан тайёрланган эрталабки нонушта, икки маҳал иссиқ овқат, мева, сув, шарбат, қатиқ ва бошқа озиқ-овқатлар ҳамда узлуксиз иссиқ чой тақдим этилмоқда. Меҳмонхонанинг 23 қаватида ишчи гуруҳи штаби ва тиббиёт бўлими ташкил этилган.

24 февраль куни 1-рейс билан жўнаб кетган зиёратчиларимиз умра ибодатини бажариш мақсадида замонавий автобусларда Маккаи мукаррамага йўл олишди. Зиёратчиларимизни Жидда аэропортидан Мадина шаҳрига олиб бориш, Мадина шаҳридаги қадамжоларига олиб чиқиш, ундан Макка шаҳрига ташиш ва у ердаги зиёратгоҳларга олиб чиқишда шинам автобусларда хизмат кўрсатилмоқда.

   Меҳмонхоналарга жойлашгач, юртдошларимизга моҳир ошпазларимиз томонидан тансиқ миллий таомларимиз тақдим этилмоқда. Шунингдек, ҳар бир зиёратчига адашиб қолмаслиги учун меҳмонхона маълумотлари акс этган билак тасмаси ва меҳмонхона карталари тарқатилди.

Зиёратчиларимиз Мадина шаҳридаги “Қубо” ва “Қиблатайн” масжидлари, Уҳуд тоғи каби муборак жойларга зиёратга олиб чиқилиб, мазкур қадамжолар тарихи билан таништирилмоқда. Шунингдек, уларни Маккаи мукаррамада “Нур” тоғи, “Мино”, “Муздалифа” ва “Арофот” водийсига олиб чиқиш режалаштирилган. Зиёратчилар ўз ибодатларини эмин-эркин, кўтаринки руҳда адо этмоқдалар. Улар умра ибодатини бажариш давомида 3 кун Мадинада ва 7 кун Макка шаҳрида бўлишади.

     Маккаи мукаррама ва Мадинаи мунаввара шаҳарларидаги меҳмонхоналарда эркаклар ва аёллар учун алоҳида тиббиёт марказлари ташкил этилган бўлиб, мурожаат этишни истаган умрачиларимизга тиббий ёрдам шу ернинг ўзида кўрсатилиши имконияти тўла таъминланади.

“Умра–2017” мавсумининг баҳор мавсуми зиёратчиларини кутиб олиш ишлари шу йилнинг 2 мартидан 11 апрелига қадар ташкил этилиши режалаштирилган. Зиёрат чоғида юртдошларимиз муқаддас Макка ва Мадина шаҳарларида умра ибодатини адо этишлари давомида кўзда ёш билан яратиб берилган имконият ва шароитлардан мамнун бўлиб, Юртбошимиз, ҳукумат раҳбарлари ҳамда ишчи гуруҳи аъзолари ҳаққига хайрли дуолар қилмоқда.

     25 йиллик тарихга эга истиқлолимиз шарофати билан умра амалларини адо этиш йўлида мол-дунё сарфлаб, довонлар ошиб, муқаддас диёр — Маккаи мукаррамада Каъбаи муаззамани тавоф қилиш бахтига муваффақ бўлган азиз юртдошларимизни жонажон Ватанига, ота-она, фарзандлари бағрига соғ-саломат қайтишларини Аллоҳ таолодан сўраб, Яратган зиёратингизни қабул этиб, гуноҳларингизни мағфират айласин, деб қолгаймиз.

                                                         ЎМИ ходими Илёс Аҳмедов

тайёрлади

Илм Аллоҳ таолонинг бандаларга берган энг улуғ неъматларидан биридир. Бу улуғ неъматни эгаллаш йўлига кирган толиби илмлар ва уни ўргатувчи устозларнинг қадри ҳамма замону маконда, ҳар қандай жамиятда ҳам юқори туради. Қайси жамиятдаки олимлар ва устозларнинг  қадри баланд бўлса, уларга ҳурмат-эҳтиромда бўлинса, ўша жамият гуллаб яшнайди ва тараққий этади. Зеро, олимлар юксак мартаба ва олий шараф эгалари ҳисобланадилар. Аллоҳ таолонинг ўзи уларнинг қадрини кўтариб, мартабаларини олий қилган.

يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَالَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ

 “Аллоҳ сизлардан имон келтирган ва илм ато этилган зотларни (баланд) даража (мартаба)ларга кўтарур. Аллоҳ қилаётган амалларингиздан хабардордир” (Мужодала сураси 11 оят).

Албатта даражаларни кўтариш улуғ фазлу марҳаматга далолат қилади ва дунёда олий мартаба, шон-шуҳрат каби маънавий юксакликни ҳамда жаннатдаги олий мартаба каби ҳиссий юксакликни ўз ичига олади.

Демак, Аллоҳ таоло илм эгаларининг даражаларини кўтариб қўйган экан, бизлар ҳам уларни иззак-икром қилишимиз лозим бўлади. Олим ва устозларни ҳурмат қилиш илмни ҳурмат қилишдандир. Устозларни ҳурматини жойига қўйиш билангина инсон манфаатли илмга ва юксак мартабага эришиши мумкин. Устозу олимларга ҳурматсизлик қилиш илмга ҳурматсизлик қилиш бўлади. Бу сабабдан инсон илмдек буюк неъматдан маҳрум бўлиб қолиши ёки унинг манфаатларидан қуруқ қолиши мумкин.

Имом Аҳмад ривоят қилган ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Каттамизни улуғламаган, кичигимизга раҳм қилмаган, олимимизни ҳаққини билмаган киши биздан эмас”, деб айтганлар.

Амирул-мўминийн Али (р.а) айтдилар: «Сенинг зиммангдаги олимнинг ҳақлари: одамларга умумий салом бериб, унинг ўзига алоҳида салом беришинг, унинг олдига ўтиришинг, унинг ҳузурида қўлинг ва кўзинг билан имо-ишора қилмаслигинг, унга «Фалончи сизнинг гапингизнинг аксини айтган эди», деб айтмаслигинг, унинг олдида бировни ғийбат қилмаслигинг» .

 Али (р.а) яна шундай дедилар: «Унга кўп савол бермаслигинг, жавоб беришда уни машаққатга қўймаслигинг, эриниб турганида уни мажбурламаслигинг, кетиш учун ўрнидан турса, кийимидан тортмаслигинг, унинг сирини фош қилмаслигинг, унинг ҳузурида биронтасини ғийбат қилмаслигинг, буларнинг ҳаммаси олимнинг ҳақларидир. Олим хурмо дарахтига ўхшайди. У сенга мевасидан ташлашини кутиб туришинг керак».

Шаъбий айтадилар: «Зайд ибн Собит (р.а) уловларига миниш учун бордилар ва оёқларини узангига қўйдилар. Ибн Аббос (р.а) дарҳол бориб, узангини ушладилар. Зайд: «Қўйинг, эй Расулуллоҳнинг амакиваччаси, бундай қилманг» - дедилар. Ибн Аббос: «Йўқ, биз уламолар ва улуғларга шундай муомала қиламиз» - деб жавоб бердилар.

 Ҳасан ибн Али ўғлига дедилар: «Эй, ўғлим, агар уламолар билан ўтирсанг, гапиришдан кўра кўпроқ эшитишга интилгин. Чиройли жим туришни ўрганганингдек чиройли қулоқ солишни ҳам ўрган. Гарчи узун бўлса ҳам, ўзи тўхтамагунча бировнинг гапини бўлма».

 Имом Шофеъий айтадилар: «Моликнинг ҳузурида уни иззат-икром қилганимдан китоб саҳифасининг шитиллашини эшитиб қолмасин, деб секин варақлар эдим».

Имом Абу Бакр Ожуррий (р.ҳ) айтадилар: «Агар талаба уламолар билан ҳамсуҳбат бўлишни яхши кўрса, уларнинг олдиларида одоб сақлаб ўтирсин ва камтарин бўлсин. Овозини уларнинг овозларидан пастлатиб гапирсин. Сўраса, камтаринлик билан сўрасин. Аксар саволи ибодатни ўрганишга қаратилган бўлсин. Сўраган нарсасини билишга муҳтож эканлигини уларга билдирсин. Агар улардан бирор илмни ўрганса, «Сизлардан кўп яхшилик ўргандим» деб айтиб, сўнгра ташаккур билдирсин. Агар улар ғазаблансалар ҳам улардан ғазабланмасин. Балки уларни ғазаблантирган сабабни қидирсин. Сўнгра дарҳол шу нарсадан тийилиб уларга узр билдирсин. Уларни хафа қиладиган савол бермасин. Барча ишида мулойим бўлсин. «Мен сизлардан кўра билимдонроқман» қабилида улар билан мунозара қилмасин. Балки баҳслашишдан мақсади, уларга чиройли муомала қилиш билан бирга улардан фойдаланиш бўлсин».

 Имом Нававий айтадилар: «Талаба илмга ҳам, муаллимга ҳам камтарин бўлсин. Зеро муаллимига камтарин бўлса, илмга эришади. Биз барчага камтарин бўлишга буюрилганмиз. Устозга камтаринлик қилиш эса биринчи ўринда лозимдир. Талаба муаллимга бўйсунсин. Ишларида у билан маслаҳатлашсин. Сўнгра хаста одам билимдон, холис табиб кўрсатмаларига амал қилганидек муаллимнинг панд-насиҳатларига риоя қилсин».

 Имом Нававий яна айтадилар: «Агар нафсига зид бўлса ҳам муаллимини рози қилиши, унинг ҳузурида бировни ғийбат қимаслиги, унинг сирини фош қилмаслиги, уни ғийбат қилишса, тўхтатиши, агар кучи етмаса шу мажлисдан туриб кетиши, унинг рухсатисиз олдига кирмаслиги, унинг ҳузурига ҳурмат-эҳтиром билан, қалбини бекорчи нарсалардан фориғ қилиб, покиза бўлиб кириши, мажлисдаги одамларнинг елкасини хатлаб олдинга ўтмасдан, бўш жой топиб ўтириши фақат муаллимнинг ўзи ёки мажлисдагилар юқорига таклиф қилсалар олдинга ўтиши шогирднинг одобларидандир. Талаба шунингдек ўзининг тенгдошлари ва мажлис иштирокчиларига ҳам одоб билан муомала қилсин. Чунки уларга нисбатан одоб сақлаши устозига нисбатан одоблилиги ва унинг мажлисини ҳурмат қилишининг белгисидир».

 Имом Нававий сўзларида давом этиб шундай дейдилар: «Агар муаллим унга қўрслик қилса ҳам, у биринчи бўлиб узр сўрасин. Айб ўзида эканини изҳор қилсин. Бу иши унга динида ҳам дунёсида ҳам фойда беради. Ҳамда муаллимнинг қалбида унга нисбатан яхши таассурот қолдиради. Ахир айтганлар-ку: «Ким таълим олиш хорлигига сабр қилмаса, умри жаҳолат сўқирлигида ўтади. Ким илм машаққатига сабр қилса, унинг оқибати дунё ва охиратда азизлик бўлади.»

Ўтмишда олимлар ва устозларга ҳурмат-эҳтиромда бўлган шахслар келажакда баланд даражаларга эга бўлган ва ҳаёти ҳам яхшиликда ўтган.

Демак, инсон бирор касбу кор, илму ҳунар ўрганувчи ёки билган илму ҳунар, касбу корини бошқаларга ўргатувчи устоз бўлса элу юртга манфаати етади, Аллоҳнинг наздида ҳам, бандаларнинг олдида ҳам юқори ўринларда бўлади.

Аллоҳ таоло барчамизни олиму устозларни ҳурмат қиладиган ва уларнинг илмларидан манфаат оладиган бандалардан қилсин!

Хожа Бухорий ўрта махсус

ислом билим юрти ўқитувчиси

Қосимов Аббос