Ҳар бир ота-она фарзандининг бахтли бўлишини истайди. Уларнинг қорни тўқ, усти бут, яхши касб-ҳунар эгаси бўлиши, тенги билан турмуш қуриб, уйли-жойли, бола-чақали бўлиши учун ҳаракат қилади.

         Ота-она фарзандга берадиган ва қолдирадиган энг яхши ва икки дунёда кор қиладиган мероси чиройли хулқи ва тарбиясидир. Зеро ҳадиси шарифда: “Ота ўз фарзандига гўзал хулқдан яхшироқ нарсани мерос қилиб қолдира олмас”, дейилган.

         Тарбия фарзанд камчиликка йўл қўйган пайтида унга хатосини тушунтириш ва қайтаришдангина иборат эмас, балки ота-она томонидан уларга яхши хулқ-одобларнинг мазмуни ва аҳамиятини ўргатиб, эслатиб бориш билан амалга ошади. Айниқса, азалий қадриятларимиздан бири - дастурхон атрофида жамланганда оила аъзоларининг биргаликда таомланиши, қўлларни ювган ҳолда “бисмиллаҳирроҳманирроҳим” дея бошлаш, катталардан олдин дастурхонга қўл узатмаслик, таомланиб бўлгач Яратганга шукр айтиб, дуо қилгач, биргаликда туриш, уйнинг катталари  вақти-вақти билан фарзандларга дастурхон атрофида каттага ҳурмат, кичикка иззат, ҳалоллик, поклик, яхшилик, сабр, адолат, шижоат, иффат каби ахлоқнинг муҳим жиҳатлари тўғрисида панд-насиҳат қилиши бугунги кунда долзарб бўлиб бормоқда.

         Лекин, тил билан тушунтириш ва панд-насиҳатнинг ўзи етарли эмас. Ота-она аввало ўзлари фарзандларига амалда ўрнак бўлиши керак. Чунки ҳар қандай фарзанд учун комил инсон – унинг ота-онасидир. Қуш уясида кўрганини қилади, ота-она фарзанд учун андоза.

         Баъзан кимдир бизни чақириб келса ёки телефонда сўраса, фарзандимизга “Дадам уйда йўқ эди, деб юбор” – деймиз. “Болам, китоб ўқи, дарс тайёрла” - деймиз-у, ўзимиз эса телефонда вақтимизни беҳуда ўтказаётганимиз уларга салбий таъсир кўрсатаётганини унутиб қўямиз, насиҳатимиз эса қулоқларидан у ёққа ўтмайди.

Кунларнинг бирида ота ўз болаларини илк бор гольф ўйингоҳига томоша кўриш учун олиб келди. Кассага келиб, чипта нархини сўради.

-Олти ёшгача бепул, ундан катталар учун уч доллар. Нечта чипта берай?

-Кичигим уч ёшда, каттаси еттида. Демак, иккита чипта оламиз, мана олти доллар.

Чиптачи кулиб:

-Жаноб, агар катта ўғлингизни олти ёш деганингизда мен бунга ишонган ва сиз пулингизни тежаб қолган бўлардингиз. Ахир кўпчилик шундай қилади. Олтими, еттими, болаларни фарқлаш қийин.

-Тўғри, сиз пайқамасдингиз, - деди ота. – Лекин ўғлим билади-ку! Атига уч доллар деб уни ёлғонга ўргатишни истамадим...

         Дарҳақиқат, донишмандлар фарзандларнинг яхши хулқли бўлишида ростгўйлик ва хиёнатнинг зидди бўлмиш омонатдорлик хулқларининг аҳамияти беқиёс эканлигини таъкидлашган. Зеро, тил дил калитидир.

         Пайғамбаримиз Муҳаммад (соллаллоҳу алайҳи васаллам): “Агар сенда тўрт хислат бўлса, дунёнинг қолгани йўқотсанг ҳам зарари йўқ, улар - омонатни сақлаш, ростгўй бўлиш, чиройли хулқ-одоб ва ҳалол луқма ейиш”, дедилар.

Бошқа бир ҳадисда эса: “Тўғрисўзлик яхшиликка етаклайди, яхшилик эса жаннатга олиб боради”, деб таъкидланган.

Фарзандларга илм ва амал билан яхши тарбия бериб, икки дунёда раҳмат олиб келадиган инсонлар этиб вояга етказиш барчамизга насиб қилсин!

Сирдарё вилояти “Исломобод” масжиди имом-хатиби

ДИЛМУРОД СУЛАЙМОНОВ

Ушбу курслар ҳар ҳафта «Мифтаҳ-ал Қуръон» номи билан 7-17 ёшдаги ўғил болалар ва 7-12 ёшдаги қизлар учун алоҳида қилиб ўтказилади. Бу ҳақда iqna хабар (https://islom.uz/maqola/11769) беради.

Ўқув курсида Қуръонни бемалол ўқиш, арабча ҳарфларни талаффуз қилиш, қироат одоблари ва тажвид қоидалари ўргатилади. Маърузаларни Қуръон мутахассислари Идрис Зубайр ва Зевар Ғози эл Ҳуда институтида нашр этилган дарслик асосида ўқийдилар. Ушбу марказ 2001 йилда Қуръон ва суннатни тарғиб қилиш учун ташкил этилган.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Ҳиндистондаги «Макка» масжидининг ҳашаматли аркасида таъмирлаш ишлари олиб борилмоқда. Бу ҳақда thehindu.com сайтига таяниб Ислом.уз хабар берди.

Маълумотларга кўра, таъмирлаш ишлари 8 июль куни бошланган. «Келгуси икки ой ичида унинг барқарор ҳолатга келишини умид қилмоқдамиз», дейди «Макка» масжидининг имоми Қодир Сиддиқий. Имомнинг гапларига кўра намозхонанинг жанубий кўрфазидаги учта гумбазида таъмирлаш ишлари якунланмоқда. Ишчилар яқин кунларда шимолий кўрфазда таъмирлаш ишларини давом эттиришади.

Шунингдек, «Макка» масжиди Ҳайдарободдаги муҳим сайёҳлик маскани ҳамдир. Аксар меҳмонлар улкан аркни томоша қилиб, унинг зинапояларида дам олиб қайтишади. XVII асрда бунёд этилган «Макка» масжиди ўша даврда қурилган оҳак тузилмаларидан фарқли ўлароқ, тош қопламага ҳам эга. Асаф Жаҳи даврида бунёд этилган мақбаралар кейинчалик масжид ҳисобига қўшиб юборилган.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Салжуқийлар давлатида 30 йил бош вазирлик қилган Низомулмулк ўз ҳисобидан «Низомия» мадрасасини қурдириб, ўзиҳам у жойда мударрислик қилган экан. Бир куни у сарфлаётган маблағлари хайр келтиряптими-йўқми, болалар қандай дарс олаётганлигини билиш учун мадрасага келиб, толиби илмларни сўроққа тутибди. Вазирни юзидан танимаган болалар ростини айтишибди.

— Менинг отам муфтий, бир кун отам ўлса, ўрнига мен муфтий бўламан, — дебди бир бола.

— Мен маҳкамада ишлайдиган қозининг ўғлиман. Илм ўқийверсам, бир куни мен ҳам отамнинг ўрнига қози бўламан, — дебди иккинчи бола.

Уларнинг жавобидан хафсаласи пир бўлган Низомулмулк менинг хизматларим зое кетяпти экан, мадрасани ёпаман деган ниятда хонақоҳдан чиқаётиб, китоб ўқиб турган кичкина болани учратибди. Ундан ҳам нимага илм ўрганаётганини сўрабди.

— Ақлий ва нақлий далиллар билан менга маълум бўлдики, бу дунёнинг Эгаси бор экан. У зотнинг бандалари устига тўхтовсиз раҳматлари ёғиларкан. Унинг неъматлари ҳеч қачон узилмас экан. Шунча неъматлари шукрига биз ҳам У зотни рози қилишимиз керак экан. Дунёлар соҳиби бўлган Зотни қандай рози қилсам бўлади, деб илм ўрганяпман, — дебди ҳалиги бола.

Шунда Низомулмулк хурсанд бўлиб, биргина боланинг нияти софлиги менга кифоя қилади, мадрасани асло ёпмайман, дея аҳд қилибди.

Низомулмулк шундай ақлли жавоб берган болакай Имом Ғаззолий эдилар.

1. Сафарда ишлатиладиган зарур буюмларни тайёрлаш.

Оиша розияллоҳу анҳо: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам сафарда ҳам, ҳазарда ҳам беш нарсани олиб юрардилар. Улар: тароқ, сурмадон, ойна, мисвок ва узун дастали илгак”, деганлар (Имом Байҳақий ривояти).

2. Сафарга тонгда йўлга чиқиш.

Сохр ибн Вадоъа Ғомидий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Аллоҳим, умматимнинг тонгига барака бергин”, деб дуо қилардилар” (Имом Термизий ривояти).

Сохр розияллоҳу анҳу савдогар бўлганлар ва савдоларини доимо тонгда жўнатар эдилар. У зот бой, давлатманд бўлганлар.

3. Солиҳ кишиларнинг насиҳат ва дуосини олиш.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Сафар қилмоқчи бўлган бир киши Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига келиб: “Ё Расулуллоҳ, менга насиҳат қилинг”, деди.

У зот: “Аллоҳга тақво қилишингни ва ҳар бир тепаликка кўтарилганингда такбир (Аллоҳу акбар) айтишингни буюраман” дедилар. У орқасига бурилаётган эди “Аллоҳим, ерни унга яқин ва сафарини осон қилгин”, деб дуо қилдилар (Имом Муслим ривояти).

4. Хайрлашаётганда ҳам дуо қилиш.

Қузъа ибн Яҳё Басрий айтадилар: «Ибн Умар розияллоҳу анҳу менга: Кел, сен билан худди Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам мен билан хайрлашганларидек хайрлашаман: “Динингни, омонатингни ва амалинг хотимасини Аллоҳга топширдим”, дедилар» (Имом Абу Довуд ривояти).

5. Уловга минаётганда дуо ўқиш.

Ибн Умар розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади: “Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам сафарга чиқаётганда туяларига минсалар уч марта такбир айтиб, сўнгра: “Бизга буни бўй сундирган Зот покдир. Биз бунга қодир эмас эдик. Албатта, Роббимизга қайтгувчиларданмиз. Аллоҳим, ушбу сафаримизда яхшиликни, тақвони ва Ўзинг рози бўладиган амални сўраймиз. Аллоҳим, бу сафаримизни бизга енгил қилиб, узоқлигини яқин қилгин. Аллоҳим, сафардаги йўлдош ҳам, хонадонда қолувчи ўринбосар ҳам Ўзингдирсан. Аллоҳим, Сендан сафар қийинчиликлари ва қайғулари, аҳлда ва молда ёмон оқибатлардан паноҳ сўрайман”, дер эдилар (Имом Муслим ривояти).

6. Сафар давомида кўпроқ дуо қилиш.

Мусофирнинг дуоси мустажобдир. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Уч кишининг дуоси шубҳасиз ижобатдир. Улар мазлумнинг дуоси, мусофирнинг дуоси ва ота-онанинг фарзанди ҳаққига қилган дуосидир”, дедилар (Имом Термизий ривояти).

7. Бир кишини ишларни бошқариб турувчи қилиб тайинлаш.

Абу Саид Худрий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Агар уч киши сафарга чиқадиган бўлса, улардан бир амир бўлсин”, деганлар (Имом Абу Довуд ривояти).

Имом Нававий раҳматуллоҳи алайҳ: “Мусофирлар жамоада ўзларига энг зийрак, энг афзал кишини йўлбошчи қилиб тайинлашлари мустаҳабдир”, деган.

8. Такбир, тасбеҳ айтиш.

Жобир розияллоҳу анҳу айтадилар: “Биз Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам билан биргаликда сафарга чиқардик. Агар тепаликка кўтарилсак такбир (Аллоҳу акбар) айтардик. Тушганда  эса (Субҳаналлоҳ) тасбеҳ айтардик” (Имом Аҳмад ривояти).

9. Сафарда мақсад ҳосил бўлгач, тезда уйга қайтиш.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Сафар азоб-уқубатнинг бир кўринишидир. Сизлардан бирингиз сафарга чиқса, таоми, ичимлиги ва уйқусидан тўла бахра ололмайди. Агар сизлардан бирингизнинг (сафарда) истаги ҳосил бўлса, бас, у оила-аҳлига шошилсин”, дедилар (Имом Бухорий ривояти).

Даврон НУРМУҲАММАД