muslim.uz
Энг масъулиятли бурч
Аллоҳ таоло инсон зотини жуфт қилиб яратди ва улардан насл тарқалиши ва кўпайишини ирода қилди. Қуръони каримнинг Наҳл сурасида шундай дейилади: "Аллоҳ сизлар учун ўзларингиздан жуфтлар яратиб, жуфтларингиздан сизлар учун ўғиллар ва набиралар пайдо қилди ва сизларни пок нарсалардан ризқлантиради " (72-оят).
Инсон зотининг эркак ва аёл қилиб яратилишининг ҳикмати шундаки, у ҳалол йўл билан никоҳ орқали оила қуриши, ўзидан фарзанд ва набиралар қолдириб, наслининг давом этишини таъминлаши керак. Аллоҳ таолонинг Ўз бандасига фарзанд бериши улкан неъматдир. Шунингдек, жигаргўшасининг фарзанд кўриши, яъни набирали бўлиш ҳам инсон учун улкан неъмат ҳисобланади. Шу тариқа ер юзида инсон насли сақланиб, давом этиб боради.
Эркак билан аёлнинг ҳалол йўл билан бир оила бўлиб яшашининг самараларидан бири фарзанддир. Исломда фарзандларнинг ҳақ-ҳуқуқларига қатъий риоя қилинган бўлиб, булар ота-она ёки яқин қариндошлар, яшаётган жамиятларига вазифа қилиб юклатилган. Бу ҳақларни адо этиш вожиб бўлиб, унга амал қилиш мажбурийдир.
Уламолар фарзандларнинг ҳақ-ҳуқуқларини икки қисмга бўлган:
- фарзанд вужудга келишидан аввалги ҳолат;
- фарзанд вужудга келгандан кейинги ҳолат.
Динимизда “фарзанд ҳақлари ҳали у туғилмасидан олдин бошланади” деган қоида бор. Аввало, ота ўзининг бўлғуси фарзандларига солиҳа, диёнатли ва уларнинг ҳуқуқларига риоя қиладиган омонатдор онани, она ҳам фарзандларига уларнинг таълим-тарбияси ва яхши инсонлар бўлиб вояга етишига аҳамият қиладиган солиҳ отани танлаши керак.
Эр-хотиннинг Аллоҳ таолодан солиҳ фарзанд тилаб, дуода бўлиши ҳам ҳомила вужудга келгунча бўлган ҳақларнинг иккинчисидир. Бу иш пайғамбарлардан суннат бўлиб қолган. Аллоҳ таоло шундай деб марҳамат қилади:
"Ўша жойда Закариё Раббига илтижо қилиб, деди: «Раббим, менга (ҳам) ўз ҳузурингдан пок зурриёт ато эт! Дарҳақиқат, Сен дуони эшитувчидирсан" (Оли Имрон сураси, 38-оят).
Энди фарзанд ҳомила ҳолига келганида унинг қандай ҳақлари борлигини кўриб чиқайлик:
Биринчидан, Аллоҳ таолодан солиҳ фарзанд тилаб, дуода бўлишни давом эттириш тавсия қилинади. Аллоҳ таоло лутфи карам кўрсатиб, она юкли бўлгандан кейин ҳам ота-онаси унинг солиҳ фарзанд бўлиши ҳақидаги дуоларини давом эттириши зарур. Зотан, бу иш Одам алайҳиссалом ва момо Ҳавводан мерос бўлиб қолган.
Иккинчидан, ҳомиланинг жисмоний ва руҳий зўриқишларсиз, яхши ривожланиб боришини таъминлаш зарур. Ҳомила ҳар тарафлама яхши ўсиб бориши учун унинг онасини жисмоний ва руҳий жиҳатдан толиқтириб қўймасликка шариатда катта эътибор берилган. Бу эътибор шу даражага етганки, ҳатто Аллоҳ фарз қилган ва Исломнинг рукнларидан бири бўлган рўзани ҳомиладор аёллар тутмасдан, кейин қазосини тутиб бериши жоизлиги шариатга киритилган. Чунки ҳомиладор аёл рўза тутса, унинг толиқиши орқали ҳомиласининг ҳам толиқиши бор. Шунинг учун ҳомилани толиқтирмаслик мақсадида унинг онасига рўза тутмасликка рухсат берилган.
Анас ибн Молик Каъбийдан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай деганлар:“Аллоҳ мусофирдан рўзани ва намознинг ярмини, ҳомиладор ва эмизикли аёлдан рўзани кечди”.
Фарзандини солиҳ, ахлоқли, одобли, тақводор инсон қилиб тарбиялаш ота-онанинг биринчи галдаги вазифаларидандир. Исломда бола тарбияси ота-онанинг энг масъулиятли ва узоқ давом этадиган бурчи экани айтилган. Бошқа бурчлар баъзи ишларни қилиш ёки мулкни сарфлаш билан охирига етади. Аммо тарбия масъулияти бардавом бўлади. Зотан, ота-онанинг фарзанд неъматига ҳақиқий шукрлари ҳам айнан тарбия масъулиятини шараф билан адо этиш орқали юзага чиқади. Амалий шукр – берилган неъматни неъмат берувчи Зотни рози қиладиган тарзда тасарруф қилиш билан бўлади.
Тарбиянинг биринчи қисми болага одоб ўргатишдир. Аввало тарбия ва одоб масаласида ота-онанинг ўзи болаларга яхши намуна бўлиши керак.
Саъд ибн Ос розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ота ўз фарзандига яхши одобдан кўра афзалроқ нарса ҳадя қила олмайди”, деганлар” (Термизий ривояти).
Бола ёшлигидан гўзал хулқ, чиройли тарбия билан сайқаллаб борилса, унинг тоза ва мурғак қалби барча яхши нарсаларни осонликча қабул қилади. Унинг савобига ота-онаси ва мураббийси шерик бўлади. Агар ёмонликка ўргатилса, ёмон бўлиб ўсади. Унинг гуноҳига ота-онаси ва мураббийси шерик бўлади. Валий уни сақлаши, таълим-тарбия бериши лозим. Унга яхши ахлоқларни ўргатсин, уни ёмон болалардан ҳимояласин, ўткинчи лаззатларга қизиқишга одатлантирмасин, уни зебу зийнатга ружу қўйишга қизиқтирмасин. Токи катта бўлганда зебу зийнат ортидан юриб, умрини зое қилмасин.
Тарбиянинг иккинчи қисми болага таълим бериш, илм ўргатишдир. Илм эса бир нарсани воқеликда қандай бўлса, ишонч билан ўшандай идрок қилишдир. Илм ўрганиш эса ҳар бир мусулмон учун фарздир.
Анас ибн Молик розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Илм талаб қилиш ҳар бир мусулмонга фарздир”, деганлар” (Имом Аҳмад ва Имом Ибн Можа ривояти).
Керакли бўлган ҳунар ва илмларни талаб қилиш эса фарзи кифоядир.
Тарбиянинг учинчи қисми болага жисмоний тарбия беришдир. Шунинг учун бу ишга масъул бўлган ҳар бир киши фарзанд тарбиясига ўта эътибор ва аҳамият билан ёндашиши, бу йўлда бефарқлик ва лоқайдлик каби иллатлардан четланиши лозим.
Хулоса қилиб айтганда, фарзандларимиз ватанимиз, миллатимиз, динимиз учун хизмат қиладиган инсонлар бўлиб етиши учун биз ота-оналар бор куч-ғайратимиз билан ҳаракат қилмоғимиз лозим экан. Бу билан ҳам ота-оналик ҳам Яратганни олдидаги бандалик вазифамизни тўлиқ адо этган бўламиз.
Абдулазиз БОБОМИРЗАЕВ,
“Ҳидоя” ўрта махсус ислом билим юрти мудири.
Сийрат мусобақаси – сиз кутган мусобақа
Рабиул аввал – кўз қувончимиз, қиёматда шафоатчимиз, ҳабибимиз, сарвари коинот, саййидул анбиё Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва саллам таваллуд топган ой.
Мўмин-мусулмонларимиз ушбу ойда Набий алайҳиссаломни ёд этиб, ул зотнинг ҳаёт йўллари баён этилган китобларни мутолаа қилишади, суннат амалларини кўпроқ бажаришга ҳаракат қилишади ва салоту саломлар айтишади. Бу амаллар билан ул зоти шарифга бўлган муҳаббатимиз янада зиёда бўлади, иншоаллоҳ.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга талабалар томонидан ёзилган мактубларни эшитиб, у кишига бўлган муҳаббатингиз янада жўшиб, кўзингиздан қайноқ ёш оқишини истасангиз, бугун соат 13:20 да Тошкент ислом институтида «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам- буюқ хулқ соҳиби» номли сийрат мусобақасини “Facebook” ижтимоий тармоғидаги қуйидаги саҳифамиз орқали кузатиб боришни тавсия қиламиз: https://www.facebook.com/muslimuzportal/
ЎМИ матбуот хизмати
“Расулуллоҳ бизга ўрнак”
Юртимизнинг масжид ва мадрасаларида муборак мавлиди шариф ойи муносабати билан Пайғамбаримиз Муҳаммад мустафо соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳаётини ўрганиш бўйича файзли тадбирлар ташкил қилинмоқда. Жумладан, Имом Фахриддин ар-Розий ўрта махсус ислом билим юртида ҳам ҳар йилги анъанага биноан куни кеча “Расулуллоҳ бизга ўрнак” шиори остида мавлид тадбири ҳамда сийрат мусобақаси ташкил қилинди.
Тадбир Ўзбекистон мусулмонлари идораси Хоразм вилоят вакиллиги, билим юрти раҳбарияти ҳамда Тошкент ислом институти амалиётчи талабалари билан ҳамкорликда ташкил қилиниб, унда билим юрти мударрис ва талабалари билан биргаликда, талабаларнинг ота-оналари, меҳмонлар иштирок этишди.
Тадбир анъанага мувофиқ Қуръони карим тиловати билан бошланди. Сўнгра ЎМИ Хоразм вилоят вакили Х.Абдуллаев кириш сўзи билан тадбирни очиб берди. Пайғамбаримиз алайҳиссалом ҳаётларининг ҳар бир нуқтаси биз мусулмонлар учун ибрат бўлмоғи лозим, у зотнинг ҳар бир суннатларига амал қилиш билан биз ўз муҳаббатимизни изҳор қилишимиз мумкинлиги ҳақида гапириб, бугунги тадбирнинг аҳамиятини тушунтириб ўтди.
Шундан сўнг 2-3-4-курс талабалари орасида 5 та йўналишда:
- Пайғамбар алайҳиссалом ҳаёти бўйича 10тадан тезкор савол;
- Нубувват тарихидаги воқеалар тафсилоти бўйича 3 тадан савол;
- Пайғамбаримиз алайҳиссаломга бағишлаб салавот ва нашидалар айтиш;
- Пайғамбаримиз алайҳиссалом сийратлари бўйича буклет ёки плакат тайёрлаш;
- Пайғамбаримиз алайҳиссалом саҳобаларининг исмларини санаш шартлари бўйича мусобақа ташкил қилинди.
Тадбир давомида жорий ойда билим юрти талабалари ўртасида “Расулуллоҳ бизга ўрнак” мавзусидаги иншолар танловининг ҳам ғолиблари эълон қилиниб, мусобақа ва танлов ғолиблари ЎМИ Хоразм вилоят вакиллиги ҳамда билим юрти ҳомийлари кўмагида муносиб тақдирланди.
Тадбир сўнггида Имом Барзанжий раҳматуллоҳи алайҳнинг “Мавлиди шариф” асари ўқилиб, хатми Қуръон қилинди.
Тадбир якунида байрам дастурхони ёзилиб, мударрис ва талабаларга ош қилиб берилди.
Имом Фахриддин ар-Розий ЎМИБЮ мудир муовини О.Адилов
Касбларнинг афзали
Тижорат билан шуғулланиш касбларнинг афзалидир, чунки Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) ҳам ушбу касб соҳиби бўлганлар, бу касбда барака бор. Расули акрам (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Тижорат билан шуғулланинглар, чунки ризқнинг 10 эшигидан 9 таси тижоратдадир”, деганлар (Саид ибн Мансур ривояти).
Савдо билан шуғулланадиган ҳар бир мусулмон шариатда кўрсатилган сифатлар билан хулқланиши лозим. Шунда унинг савдосида барака бўлади. Савдогар тижорат қилиш билан Аллоҳ таолонинг розилиги ва оиласининг эҳтиёжларини ҳалол йўл билан қондиришни ният қилиши, қарздорларнинг қарзини узиш, мискинларнинг ҳожатини чиқаришда пешқадам бўлишга ҳаракат қилиши лозим. Тижоратчи қўлидаги барча нарсаларни Аллоҳнинг мулки, ўзини эса, молни ҳақдорларига етказувчи банда деб билиши керак. Бу ҳақида Аллоҳ таоло шундай марҳамат қилади:
“Аллоҳнинг Китобини тиловат қиладиган, намозни баркамол адо этадиган ва Биз уларга ризқ қилиб берган нарсалардан махфий ва ошкора эҳсон қиладиган зотлар сира касод бўлмайдиган тижоратдан (ажру савоб бўлишидан) умидвордирлар. Зеро, (Аллоҳ) уларнинг ажрларини комил қилиб берур ва Ўз фазлини уларга янада зиёда қилур. Албатта, У мағфиратли ва ўта шукр қилувчидир” (Фотир, 29-30).
Савдогар ўз тижоратини ризқ берувчи деб ўйлаб қолмай, “Ризқ берувчи ёлғиз Аллоҳ таоло”, деган эътиқодда бўлиши лозим. Ёмғир ёғаётганда, челак қўйиб сув тўпланди. Мазкур ҳолатда челак сувни пайдо қилувчи эмас, балки уни тўпланишига сабаб бўлади. Шунингдек, касб-ҳунар ҳам банданинг ризқланиши ва насибасини йиғишга сабаб бўлади.
Закий Усмоний ўзининг бошидан ўтказган бир воқеани ҳикоя қилиб шундай дейди: “Менинг китоб дўконим бор эди. Бир куни қаттиқ жала қуйди. Бу ҳавода дўконга бормасаммикин, бунақа шароитда одамлар кўчага чиқмайди, савдо ҳам бўлмаса керак, деб ўйлаб қолдим. Кейин бирдан хаёлимга “Ризқ омилларини бажариш банданинг вазифаси. Ризқ бериш эса Аллоҳга хос”, деган фикр келди. “Ризқ талабида дўконни очиб туришим керак, савдонинг юришиши Аллоҳнинг ихтиёрида”, деб уйдан чиқдим. Бориб, дўкон эшикларини очиб, пештахталарни осиб қўйиб, Қуръон тиловатига киришдим. Бироз вақт ўтиб, одамлар аста-секин савдо қилиш учун дўконга кира бошладилар. Аллоҳга шукрлар бўлсин, бошқа кундаги савдолардан қолишмайдиган савдо ва фойда ҳам шунга яраша бўлди”.
Савдогар тижорат илмини билиши фарздир. Токи тижорат илмини билмасдан ношарий йўл билан савдо қилмасин. Бу ҳақида Ҳазрат Умар (розияллоҳу анҳу): “Бизнинг бозорда савдо қилиш илмини билганлар савдо қилсин! Акс ҳолда рибога қўл уриб қўяди”, деган.
Абдуллоҳ ибн Масъуд (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ (соллоллоҳу алайҳи ва саллам) айтдилар: “Судхўрлик 73 хил бўлади. Рибо турларининг энг кичигининг гуноҳи, киши ўз онаси билан зино қилган билан баробардир” (Имом Ҳоким ривояти).
Ҳакимлардан бири бундай дейди: “Савдогар тилини ёлғон, фаҳш сўзлар ва қасам ичишдан сақласин. Қалбини кўз бўямачилик, хиёнат ва ҳасаддан покласин. Намозларни жамоат билан адо қилиб, илм талаб қилиш учун вақт ажратсин ва Аллоҳ таоло розилигини ҳар нарсадан устун қўйсин. Ким мазкур ишларни бажармаса, икки дунёда камбағал бўлиб қолади”.
Савдогар ҳаром ва шубҳали нарсалардан сақланиши лозим. Ҳалол йўл билан мол топиши ва Аллоҳ ризолиги учун сарф қилиши керак. Шунингдек, луқмаси ҳам ҳалол бўлиши зарур. Чунки бунга Аллоҳ таоло буюради: “Эй одамлар, ердаги ҳалол-пок нарсалардан тановул қилингиз ва шайтоннинг изларидан эргашмангиз! Албатта, у сизларга аниқ душмандир” (Бақара, 168).
Пайғамбаримиз (саллоллоҳу алайҳи ва саллам): “Ким ҳаром мол топиб, ундан садақа қилса, қабул қилинмас. Ҳаром молдан бирор нарсага сарф қилса, унга барака берилмас. Ҳалол бўлмаган мол мерос қолдирилса, дўзахга киришига сабаб бўлувчи озуқа бўлади. Аллоҳ таоло гуноҳни ёмонлик (гуноҳ) билан кетказмайди. Балки ёмонликни яхшилик билан кетказади…”, дедилар" (Имом Аҳмад ривояти).
Ҳошим Авқос (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади: “Абдуллоҳ ибн Умар (розияллоҳу анҳумо)дан эшитдим, у киши бундай дерди: “Ким бирор кийимни ўн дирҳамга харид қилган бўлсаю, ундан бир дирҳами ҳаромдан топилган бўлса, уни кийиб ўқиган намозларини Аллоҳ таоло қабул қилмайди. Сўнгра икки бармоқларини қулоқларига киргизиб: “Агар бу сўзларни Расулуллоҳдан эшитмаган бўлсам иккала қулоғим кар бўлсин, иккала қулоғим кар бўлсин”, деб икки-уч марта қайтардилар (Имом Аҳмад ривояти).
Савдогар ҳийла билан мол сотмаслиги лозим. Баро ибн Озиб (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)га касбларнинг энг афзали қайси экани ҳақида савол берилди: “Банда ўз қўли билан қиладиган иш ва мабрур тижорат”, деб жавоб бердилар (Имом Ҳоким ривояти). “Мабрур тижорат”дан мурод фириб бермаслик, алдамаслик, қалбакилаштирмаслик, тарозидан уриб қолмаслик, ўлчовда уриб қолмасликдир.
Восила ибн Асқаъ (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади: “Мен Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг: “Ким айбли нарсани сотиб, айби борлигидан олувчини хабардор қилмаса, доим Аллоҳнинг ғазабида бўлади ёки фаришталар тўхтовсиз унга лаънат айтадилар”, деяётганларини эшитдим”(Ибн Можжа ривояти).
Анас (розияллоҳу анҳу) Набий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)га: “Эй, Аллоҳнинг Расули, мени дуоси қабул бўладиганлардан қилиб қўйинг”, дедим. У зот: “Эй, Анас, касбингни пок қилгин, дуойинг қабул бўлади. Чунки, банда оғзига ҳаромдан бир луқма солса, қирқ кунгача дуоси ижобат бўлмас”, дедилар.
Савдогар хуш хулқли бўлиб, барча билан чиройли муомала қилиши лозим. Ҳақни адо қилишга муҳлат сўралганда муддат бера олиши, тўловига имконияти йўқ камбағал билан савдо қилиб, унинг қарзни ҳаммасини ёки бир қисмини кечиб юбориши ва барча билан бирдек гўзал муомала қилиши савдогарнинг охират мусибатларидан омонда бўлиши, Аллоҳ таолонинг раҳмат соясидан жой олиш ва жаннатга кириши учун восита бўлади. “Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Бир киши одамлар билан қарз олди-берди муомалаларини қилар ва йўқсил одамнинг қийналишини кўрса, ўзининг қўл остидаги йигитга: “Қарзни сўраб йўқсил одам олдига борсанг, ундан кечиб юбор. Шояд Аллоҳ таоло бизлардан ҳам (гуноҳларимизни) кечиб юборса”, дерди. У вафот этиб Аллоҳ таолога рўбарў бўлганда, Аллоҳ ҳам ундан кечиб юборди”, дедилар” (Имом Насоий ривояти).
Савдогар ночор кишининг ночорлигидан фойдаланиб қолишга уринмаслиги лозим. Мизҳар ибн Абдулмалик (раҳматуллоҳи алайҳ) айтади: “Бир киши Абу Ҳанифа (раҳматуллоҳи алайҳ) ҳузурига мато олиб келиб, сотмоқчи бўлди. У зот эса баҳосини сўради. У: “Минг дирҳам”, деди. Абу Ҳанифа (раҳматуллоҳи алайҳ) эса: “Бу ундан қиммат туради”, деб, охирида саккиз минг дирҳамга сотиб олди”.
Жамолиддин МАВЛОНОВ,
“Масжиди Калон” жоме
масжиди имом-хатиби.
Отинойиларга тавсиялар
Бувиларимиз қизларни бекаликка тайёрлаш, диний маърифат тарқатиш, ёшларга одоб-ахлоқ бериш борасида отинойиларга мурожаат қилиб келган. Эл ардоқлаган отинойилар Қуръонни тажвид билан ўқиш, тафсир, ислом дини арконларини билиш билан бир қаторда юксак одоб-ахлоқ соҳибаси ҳам бўлган.
Илм-фан жадаллик билан ривожланиб бораётган ҳозирги замонда отинойиларнинг билимига бўлган талаб ҳам ортиб бормоқда. Замон талабига жавоб бера оладиган маърифатли отинойи дунёвий ва диний билимларни ўзлаштириши, шунингдек, мазҳаблар ҳақида ҳам пухта маълумотга эга бўлиши ғоят аҳамиятлидир.
Отинойи номига муносиб бўлиш учун халқ ишончини оқлаши, маънавий ёрдамга муҳтож инсонларга ҳусни хулқда бўлиши, турли маросимларга борганда риё, манманлик ва таъмагирлик қилмаслиги керак. Отинойилар бир-бирини ҳурмат қилиши, турли масалаларда маслакдош бўлиб иш олиб боришлари лозим.
Инсонлар ҳаётига салбий таъсир кўрсатаётган, динимиз таълимотига зид бўлган фолбинлик, сеҳр-жоду, мушкулкушод, бибисешанба ва бошқа бидъат-хурофотларга барҳам бериш отинойиларнинг муҳим вазифаларидандир.
Отинойилар ўзларига мурожаат қилган оилаларга тўғри йўл кўрсатиб, бахтли оилалар сонини кўпайтирса жамиятимиз ва давлатимиз ривожига катта ҳисса қўшган бўлади.
Қуйида ҳурматли отинойиларимизга баъзи тавсияларимиз борки, уларга амал қилишса, иш фаолиятлари самарали, билим савиялари янада ошади, иншоаллоҳ:
1. Уйингизда алоҳида кутубхона бўлишига эътибор беринг. Ҳар ой янги китоб сотиб олишга ҳаракат қилинг;
2. Фикр доирангизни кенгайтириб боринг. Замон талабига мувофиқ келадиган илмларни эгаллашга ғайрат қилинг;
3. Илм олишда ва дин йўлида энг сўнги замонавий воситалардан (компьютер, аудио-видео материаллар, интернет, китоб ва электрон китоблар) унумли фойдаланинг;
4. Сўзлашиш ва муомала услубингизни гўзаллаштиринг. Ушбу мавзуга оид манбалар билан танишиб боринг;
5. Ишингизни режа асосида олиб боринг, бир хилликдан қочинг;
6. Ўзингизга ҳар кеча ўтган кунингиз юзасидан ҳисобот беринг;
7. Турли даврада бўласиз, давра ва вазиятга мос услубда гапиринг. Сўзингиз ва амалингиз бир бўлсин;
8. Ҳаммага эътиборли бўлишга ҳаракат қилинг, инсонларда доимо яхшиликка интилиш туйғусини уйғотишга ҳаракат қилинг;
9. Сиз туфайли бир инсоннинг тўғри йўлга кириши дунё ва ундаги барча нарсадан яхшилигини эсда сақланг;
10. Бошқа отинойилар билан муносабатингиз гўзал бўлсин, уларни ҳурмат қилинг. Ўрганган билимингизни бошқалар билан баҳам кўришга интилинг;
11. Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламнинг: “Буюк ахлоқларни камолига етказиш учун юборилдим” деган ҳадисларини ўзингизга шиор қилиб олинг.
Халқ ҳурматига сазовор бўлган отинойиларимиз элу юртнинг суянчиғи ҳисобланади. Юксак маънавият ва маданиятга эга маърифатли отинойиларимиз халқимизнинг зийнатидир. Масъулияти юксак, сифатлари ибрат, ҳар соҳада амали билан ўрнак бўладиган илмли отинойиларимизнинг фаолиятларини олиб боришда Аллоҳ таолодан мадад сўраймиз.
Мунира АБУБАКИРОВА,
Ўзбекистон мусулмонлари идораси мутахассиси