Бугун, 1 июн куни Тошкент Ислом институтида Ўзбекистон мусулмонлари идораси тасарруфидаги ўрта махсус ислом билим юртларининг битирувчи курс талабалари ўртасида “Ягона олимпиада – 2021” танловининг якуний Республика босқичи бўлиб ўтади.

Ягона олимпиада ўрта махсус ислом таълим муассасалари битирувчи курс талабалари орасидан умумтаълим, чет тили ва мутахассислик фанлари бўйича қобилиятли ва истеъдодли талабаларни аниқлаш, уларнинг истеъдоди ва ижодий қобилиятини намоён қилиш, ихтисослигини чуқур ўрганишга қизиқишларини ошириш ва муносиб рағбатлантириш мақсадида ўтказилади.

Танлов ғолиблари қуйидаги тартибда тақдирланади:

I-ўрин соҳибига – “Вақф” хайрия жамоат фонди гранти асосида олий диний таълим муассасасига конкурссиз ўқишга қабул қилиш, 1-даражали диплом ва ноутбук;
II-ўрин соҳибига – 2-даражали диплом ва микротўлқинли иситгич;
III-ўрин соҳибига – 3-даражали диплом ва микротўлқинли иситгич;
Шунингдек, ўрин эгалламаган иштирокчиларга (жами 6 нафар) китоблар тўплами ва фахрий ёрлиқ.

Олимпиада жараёни ва натижаларни сайтимизда кузатиб боринг.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Шу кунларда айрим ижтимоий тармоқларда Саудия Арабистони ҳукумати айрим талаблар асосида инсонларга ҳаж сафари учун рухсат беришга қарор қилди, деган мазмунда тарқатилаётган хабарлар ҳақиқатга тўғри келмайди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси мамлакатимизнинг Жидда шаҳрида жойлашган Бош консулхонасидаги “Ҳаж” ва “Умра” масалалари бўйича Атташеси билан доимий мулоқот қилиб, муборак сафарлар билан боғлиқ ҳар бир жараённи диққат билан кузатиб бормоқда. Шу кунларга қадар, Саудия Арабистони ҳукумати ҳаж ва умра сафарларини бошлашга оид бирор-бир якуний баёнотни эълон қилгани йўқ.

Таъкидлаш керакки, Саудия Арабистони Подшоҳлиги Ҳаж ва Умра вазирлиги жамоатчилик билан алоқалар ва хизмат кўрсатиш маркази ҳам айни кунларда ижтимоий тармоқларда ҳаж мавсумини ўтказишга рухсат берилгани, унга хориждан 45 минг нафар зиёратчилар қабул қилиниши ҳақидаги хабарларга раддия бериб, “Ҳаж – 2021” мавсумини ташкил қилиш ва четдан ҳожилар қабул қилишга доир ҳукумат қарори кейинроқ эълон килинишини маълум қилди.

Эслатиб ўтиш зарурки, Саудия Арабистони Фуқаролик авиацияси бош бошқармаси (GACA) саёҳат ва бошқа мақсадларда мамлакатга ташриф буюрувчи чет элликлар (кириш тўхтатилмаган мамлакатлардан келганлар) учун тиббий-санитар ва эпидемиологик шартлар тўғрисида йўриқнома ишлаб чиқарган. Унга кўра, мамлакатга киришда ҳар бир чет эл йўловчисидан Соғлиқни сақлаш вазирлиги рўйхатидан ўтган Pfizer/BioNTech (АҚШ-Хитой), Oxford-AstraZeneca (Буюк Британия–Швеция), Moderna (АҚШ) вакциналарининг икки дозаси ва Johnson & Johnson (АҚШ) вакцинасининг бир дозасини қабул қилганлик ҳақида махсус сертификат талаб қилинади.

Вакцина сертификатлари келаётган йўловчиларга эмлашни амалга оширган давлатнинг расмий соғлиқни сақлаш идоралари тасдиқлаши ва охирги дозани олиш муддати (икки дозали эмлашнинг иккинчи дозаси ёки битта дозали эмлашнинг биринчи дозаси) САПга саёҳат қилишдан 14 кундан кам бўлмаслиги кераклиги белгиланган. Ҳар бир вакцина сертификатлари Қиролликнинг назорат пунктларида текширувдан ўтказилади.

Юқоридаги каби талабларга жавоб бермайдиган йўловчилар белгиланган манзилга, жўнаб кетган жойларига қайтариб юборилади ва йўл ҳаражатларини авиакомпания ўз зиммасига олади. Ушбу қоидаларга риоя қилмаслик саёҳатчиларга Саудия Арабистонига кириш тақиқланишидан ташқари, қонуний мажбуриятларни ҳам юклайди. Изоляция бўйича кўрсатмалар ёки карантин қоидаларини бузган фуқаролар ва резидентлар 200 минг риёл (53,2 минг АҚШ доллари) миқдорида жарима ёки икки йилдан ортиқ бўлмаган муддатга озодликдан маҳрум қилиш билан жазоланади ва такрорий бузилган тақдирда, жазо икки баравар кўпайтирилади. Саудиялик бўлмаган қонунбузарлар Қиролликдан депортация қилинади ва шахсга нисбатан жазо ижро этилгандан кейин уларнинг мамлакатга киришига таъкиқ қўйилади.

Маълумот ўрнида, 2021 йил 30 май ҳолатига кўра, Саудия Арабистонидаги коронавируснинг тасдиқланган 449,191 та ҳолати қайд этилган. Ўлим сони 7,347 дан ошган. 432,138 шахс (98%) вирусдан тўлиқ даволанган. Фаол шаклда даволанаётган беморлар 9706 (2,2%) нафардан иборат. Айни вақтда 1348 беморнинг аҳволи оғирлигича қолмоқда. Кунлик касаллик юқтириш кўрсатгичи 1300-1400 нафарни ташкил этмоқда. Жами вакцина қилинганлар 13 029 245 нафар (аҳоли сони – 35.232.118).

Ўзбекистон мусулмонлари идораси “Ҳаж” ва “Умра” сафарларга оид ўрганишларни давом эттирган ҳолда муборак сафарлар билан боғлиқ хабарларни расмий нашрларда эълон қилинишини маълум қилади.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

ҲАВАС ҚИЛИНАДИГАН ИНСОН

38 - وَلِلْكَرَّارِ فَضْلٌ بَعْدَ هَذَا    عَلَى الأَغْيَارِ طُرًّا لاَ تُبَالِ

Маънолар таржимаси:

Шундан сўнг Қайтмас ботир (розияллоҳу анҳу)нинг қолган жамики барчалардан афзаллиги бор (шу сўзни маҳкам ушлагин ва бундан бошқа сўзларга) эътибор бермагин.

Назмий баёни:

Шундан сўнг Ботирга афзал кўрилиш,

Қолган барчалардан тортма ҳеч ташвиш.

Луғатлар изоҳи:

لِ – “шибҳи мулк” (мулк кўринишидаги) маъносида келган жор ҳарфи.

كَرَّارِ – жор ва мажрур мубтадосидан олдин келтирилган хабар.

فَضْلٌ – хабаридан кейин келтирилган мубтадо. Луғатда “зиёдалик” маъносига тўғри келади.

بَعْدَ – зарфликка кўра насб бўлиб турибди. 

هَذَا – исми ишора ذَا нинг олдидан танбеҳ  هَ келган. Оқил ва ғойри оқил муфрад музаккарга нисбатан ишлатилади.    

عَلَى – “истиъло” (устун бўлиш) маъносидаги жор ҳарфи.

الأَغْيَارِ – жор мажрур فَضْلٌ га мутааллиқ.  

طُرًّا – тамйиз. Луғатда “жамики” маъносини англатади.

لاَ – наҳий ҳарфи.

تُبَالِ – “аҳамият бериш” маъносидаги مُبَالاَةً масдаридан олинган феъл. بَالٌ луғатда “қалб” маъносини англатади. Шунга кўра لَا تُبَالِ сўзидан “қалбингни машғул қилма” маъноси тушунилади. 

Матн шарҳи:

Ўший раҳматуллоҳи алайҳнинг “шундан сўнг” деган сўзларига икки хил маъно берса бўлади:

1. Абу Бакр, Умар ва Усмон розияллоҳу анҳумлардан кейин энг афзал кўриладиган инсон Али розияллоҳу анҳудир;
2. Усмон розияллоҳу анҳудан кейин энг афзал кўриладиган инсон Али розияллоҳу анҳудир.

Ушбу байтда Али розияллоҳу анҳуни юқоридаги уччалаларидан ҳам ортиқ ҳисоблайдиган тоифаларга ҳам, фақат Усмон розияллоҳу анҳудан ортиқ ҳисоблайдиганларга ҳам, иккалаларини бир-бирларидан ортиқ кўрмайдиганларга ҳам раддия бордир. Яъни шижоати билан ажралиб турган Али розияллоҳу анҳу юқоридагиларидан кейин барча валийларнинг улуғидир.    

Али розияллоҳу анҳу Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг амакилари Абу Толибнинг ўғли бўлиб, милодий 600 ёки 603 йилда Макка шаҳрида туғилган.

Али розияллоҳу анҳунинг насаби қуйидагича бўлган: Али ибн Абу Толиб ибн Абдулмутталиб ибн Ҳошим.

Али розияллоҳу анҳунинг оилалари

1. “Фотима бинти Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам. Фотима розияллоҳу анҳодан: Ҳасан, Ҳусайн, Зайнаб (каттаси), Умму Кулсум (каттаси) исмли фарзандлари туғилган. Фотима розияллоҳу анҳо ҳаётлик пайтида бошқа бирорта ҳам аёлга уйланмаган.
2. Ховла бинти Жаъфар ибн Қойс. Бу аёлидан Муҳаммад (каттаси) исмли ўғли туғилган.
3. Лайло бинти Масъуд ибн Холид. Бу аёлидан Убайдуллоҳ ва Абу Бакр исмли ўғиллари туғилган.
4. Уммул Банийн бинти Ҳизом ибн Холид. Бу аёлидан Аббос, Усмон, Жаъфар ва Абдуллоҳ исмли ўғиллари туғилган.
5. Умму валад чўрилари. Бу чўриларидан Муҳаммад (кичкинаси) исмли ўғли туғилган.
6. Асмо бинти Умайс. Бу аёлидан Яҳё ва Авн исмли ўғиллари туғилган.
7. Саҳбо Умму Ҳабиб бинти Робиъа. Бу аёлидан Умар ва Руқойя исмли фарзандлари туғилган.
8. Умома бинти Абул Ос ибн Робиъ. Умома Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг қизлари Зайнаб розияллоҳу анҳонинг қизи бўлган. Бу аёлларидан Муҳаммад (ўртанчаси) исмли ўғиллари туғилган.
9. Умму Саъийд бинти Урва. Бу аёлларидан Уммул Ҳасан ва Рамла исмли қизлари туғилган.
10. Муҳайё бинти Имруул Қойс. Бу аёлидан Умму Ҳоний, Маймуна, Зайнаб (кичкинаси), Рамла (кичкинаси), Умму Кулсум (кичкинаси), Фотима, Умома, Хадийжа, Уммул Киром, Умму Салама, Умму Жаъфар, Жумона, Нафиса ва яна битта қизлари бўлган”^[1]. Эҳтимол, ушбу қизлари ҳали ном қўйилмасдан вафот этган.

Албатта, юқорида баён қилинганидек ушбу аёлларнинг тўрттадан кўпи битта никоҳда жамланмаган.

Али розияллоҳу анҳу Бадр, Уҳуд, Хандақ, Байъатур Ризвон каби барча воқеаларда иштирок этган. Фақатгина Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ўринбосар қилиб кетганлари сабабли Табук ғазотида иштирок эта олмаган.

Али розияллоҳу анҳунинг фазллари

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Али розияллоҳу анҳу ҳақларида ҳар бир мусулмоннинг ҳаваси келадиган жуда кўплаб мақтовларни айтганлар: 

–  “Сен дунёда ҳам, охиратда ҳам менинг биродаримсан”;

–  “Ким Алига азият берса, менга азият берибди”;

– “Ким Алини яхши кўрса, мени яхши кўрибди, ким мени яхши кўрса, Аллоҳни яхши кўрибди, ким Алини ёмон кўрса, мени ёмон кўрибди, ким мени ёмон кўрса, Аллоҳни ёмон кўрибди”;

– “Али Қуръон билан, Қуръон Али биландир, иккалалари то Ҳавзга келгунларича бир-бирларидан ажрамайдилар”;

– “Алининг мусулмонлар зиммасидаги ҳаққи отанинг боласидаги ҳаққи кабидир”.   

Усмон розияллоҳу анҳунинг вафотидан сўнг милодий 656 йилда 53 ёшида кўпчилик мусулмонларнинг иттифоқи билан халифа этиб сайланган. Халифалигининг бешинчи йилида милодий 661 йилнинг 19 январ куни фитначи Абдураҳмон ибн Мулжим суиқасди туфайли масжидда қаттиқ жароҳатланган ва икки кун ўтгач, шамсий ҳисоб билан 59 ёшида вафот этган.

Саҳобаи киромлар ўртасида баъзи кўнгилсизликлар бўлиб ўтган бўлса ҳам, уларнинг бу ишлари ўз нафслари учун эмас, балки Аллоҳ розилиги йўлидаги ижтиҳодлари бўлган. Имом Аҳмад ибн Ҳанбалдан “Жамал” воқеаси иштирокчилари ҳақида сўрашганларида у зот жавоб сифатида қуйидаги оятни ўқиб берган:

﴿تِلۡكَ أُمَّةٞ قَدۡ خَلَتۡۖ لَهَا مَا كَسَبَتۡ وَلَكُم مَّا كَسَبۡتُمۡۖ وَلَا تُسۡ‍َٔلُونَ عَمَّا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ١٤١﴾

“Улар бир уммат эдилар, ўтиб кетдилар. Уларга ўзлари касб қилганлари бўлур. Сизларга ўзингиз касб қилганингиз бўладир. Уларнинг қилган амалларидан сизлар сўралмассиз”^[2].

Имом Шофиъий раҳматуллоҳи алайҳ: “Ўша қонлардан Аллоҳ бизнинг қўлларимизни пок қилди, энди улар билан тилларимизни булғамаймиз”, –  деб жавоб берган.

Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламга саҳоба бўлишдек бахтга мушарраф бўлган инсонларнинг барчасига Аллоҳ таолонинг розилиги бўлсин, уларни яхши кўришни бурчимиз деб биламиз^[3]. 

КЕЙИНГИ МАВЗУ:

СИДДИҚА ВА ЗАҲРО розияллоҳу анҳумо ФАЗИЛАТЛАРИ

^[1] Ибн Саъд “Тобақот”да “Али ибн Аби Толибнинг ўн тўртта ўғил ва ўн тўққизта қиз фарзандлари бўлган” дея келтирган. Қаранг: Муҳаммад Ризо. Мавсуъату хулафаи рошидин. Байрут: “Мактабатул Асрия”, 2006. – Б. 12.

^[2] Бақара сураси, 141-оят.

^[3] Иброҳим Лаққоний раҳматуллоҳи алайҳ: “Салафи солиҳ сўзи мутлақ ишлатилса саҳобалар тушунилади”, – деган. 

Шунингдек салафи солиҳлар сўзидан тўртала мужтаҳид имомлар, Авзоъий, Мужоҳид, Суфён Саврий, Суфён ибн Уяйна каби уламолар ҳам тушунилиши мумкин. 

Халаф уламолар деганда ҳижрий 3-асрдан кейин яшаб ўтган уламолар тушунилади. 

Имом Заҳабий: “Мутақаддим ва мутааxхир уламолар орасини ажратувчи чегара учинчи асрнинг бошидир”, – деган.

أَلَمۡ تَرَ إِلَى ٱلَّذِي حَآجَّ إِبۡرَٰهِ‍ۧمَ فِي رَبِّهِۦٓ أَنۡ ءَاتَىٰهُ ٱللَّهُ ٱلۡمُلۡكَ إِذۡ قَالَ إِبۡرَٰهِ‍ۧمُ رَبِّيَ ٱلَّذِي يُحۡيِۦ وَيُمِيتُ قَالَ أَنَا۠ أُحۡيِۦ وَأُمِيتُۖ قَالَ إِبۡرَٰهِ‍ۧمُ فَإِنَّ ٱللَّهَ يَأۡتِي بِٱلشَّمۡسِ مِنَ ٱلۡمَشۡرِقِ فَأۡتِ بِهَا مِنَ ٱلۡمَغۡرِبِ فَبُهِتَ ٱلَّذِي كَفَرَۗ وَٱللَّهُ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلظَّٰلِمِينَ٢٥٨

258. (Эй Муҳаммад), Аллоҳ подшоҳлик бергани сабабли Иброҳим билан Парвардигори ҳақида тортишган кимсани кўрмадингизми? Иброҳим: "Менинг Парвардигорим тирилтиради ва ўлдиради" деганида у: "Мен ҳам тирилтираман ва ўлдираман", деди. Иброҳим: "Аллоҳ қуёшни албатта шарқдан чиқаради, сен уни ғарбдан чиқар-чи!" деди. Шунда кофир довдираб қолди. Аллоҳ золимларни ҳидоятга бошламайди.

Иброҳим алайҳиссалом замонларида подшоҳлик қилган Намруд ибн Канъон ўз салтанатига мағрурланиб, келганларни ўзига сажда қилдирар эди. Иброҳим алайҳиссалом келганларида сажда қилмадилар. Намруд: "Нега менга сажда қилмадинг?" деб сўраганида: "Мен Парвардигоримдан бошқага сажда қилмайман", деб жавоб бердилар. У: "Мен ҳам парвардигорман", деди. Ҳазрати Иброҳим: "Бир томчи сувдан пайдо бўлган инсонни парвардигор санамайман, менинг Парвардигорим ўлдиради ва жон ато қилади", дедилар. Шунда Намруд зиндонда ётган икки маҳбусни олдириб келиб, ҳамманинг олдида бегуноҳини ўлдирди, гуноҳкорини озод қилиб юборгач: "Кўрдингми, мен кимни хоҳласам ўлдираман, кимни хоҳласам омон қолдираман", деди. Кейин ҳазрати Иброҳим подшоҳ агар шунчалик қудратли бўлса, унда Парвардигор шарқдан чиқараётган қуёшни ғарбдан чиқаришни буюрдилар. Кофир подшоҳ бунга қодир бўлмагани учун довдираб, саросимага тушиб шармандаси чиқди.

ٱللَّهُ وَلِيُّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ يُخۡرِجُهُم مِّنَ ٱلظُّلُمَٰتِ إِلَى ٱلنُّورِۖ وَٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ أَوۡلِيَآؤُهُمُ ٱلطَّٰغُوتُ يُخۡرِجُونَهُم مِّنَ ٱلنُّورِ إِلَى ٱلظُّلُمَٰتِۗ أُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلنَّارِۖ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ٢٥٧

257. Аллоҳ мўминларнинг дўстидир, уларни зулматдан нурга чиқаради. Кофирларнинг улфати эса тоғутлардир, уларни нурдан зулматга чиқаради. Ана шулар дўзахийлардир, улар унда абадий қолажаклар!

Аллоҳ таоло мўминларнинг дўсти бўлгани учун уларни жоҳиллик зулматларидан ҳидоят нурларига чиқарди, Қуръони карим ва сўнгги Пайғамбарининг суннати билан шарафлади. Аллоҳ таолонинг амр-фармонларига амал қилиш билан жоҳил, қабила-қабила бўлиб яшаган кишилар яна Парвардигор шариатини ушлаб, мукаррам инсонларга айланишди. Инсон Аллоҳ юборган нур, яъни Қуръон ва Суннатни маҳкам тутиб, маънавияти кенг, маданияти юксак бўлди. Руҳан қувватга тўлиб, ўзгаларга бўйсунмайдиган ва ўзгалар бўйсундира олмайдиган музаффар миллатга айланди. Кофирларнинг дўстлари эса тоғут-шайтонлардир. Шу боис улар Аллоҳ нуридан бебаҳра қолиб, моддий жиҳатдан қанчалар ривожланмасин, маънавий жиҳатдан қашшоқлигича қолишаверади. Ўзларининг идроксизликлари, имонсизликлари туфайли мукаррамликни қўлдан бой беришади, хорликка юз тутишади. Алал-оқибат дўзахга маҳкум бўлиб, азоб жойида абадий қолиб кетишади