Cавол: Баъзи вақтларда жамоатга кечикиб келиб, такбир айтиб, жамоатга қўшиламиз. Шу ҳолатда санони ўқиймизми?

Жавоб: Бисмиллаҳир роҳманир роҳийм.

Жамоат намозига кеч қолиб қўшилган киши агар имом жаҳрий қироат қилаётган пайтда қўшилса, санони ўқимасдан сукут қилиб туради. Имом намозни тугатиб салом бергандан сўнг имом билан бирга ўқий олмаган ракатларни ўқигани турганда санони ўқийди.

Агар имом махфий қироат қилаётган бўлса, такбири таҳримадан сўнг санони ўқийди.

Агар биринчи ракатни топса, лекин имом қироатни бошлаган бўлса, санони ўқимай, жим туради. Чунки санони ўқиш суннат, имомнинг қироатига қулоқ солиш вожиб саналади. Бу ҳақида “Фатовои оламгирия”да қуйидаги маълумотлар келтирилган: “Намозга кечикиб келган шахсга оид ҳукмлардан яна бири шуки, намозхон имом жаҳрий қироат қилаётган вақтда қўшилса, санони ўқимайди. Мазкур муқтадий имомга яқин ёки узоқда бўлса ҳам, ёки имомнинг қироатини эшитмайдиган кар бўлса ҳам санони ўқимай, жим туради. Имом салом бергандан кейин улгурмаган ракатларини ўқиш учун турганда санони ўқиб, ортидан аъузуни айтади.

Махфий қироат қилинадиган намозларда шундай ҳолат бўлиб қолса, иқтидо қилган ракатида санони ўқийди.

Киши биринчи ракатни топса-ю, аммо имом фотиҳани ўқишни бошлаган бўлса, жим туради.

Имомни руку қилаётган ёки сажда қилаётган ҳолда топса қарайди, агар санони ўқиб руку ёки саждага улгура олишига кўзи етса, тик турган ҳолда санони ўқийди (кейин имомга иқтидо қилади). Агар улгуришига кўзи етмаса санони ўқимасдан имомга иқтидо қилади.

Агар имомни қаъдада топса, санони ўқимайди, балки намозга киришиш учун такбир айтади, сўнгра эгилиш учун такбир айтади, сўнгра қаъдага ўтиради. “Баҳрур роиқ”да шундай келган”.

Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Фатво маркази.

Шайх Мутавалли Шаъровий раҳимаҳуллоҳ масжидда одамларга дарс ўтиб берибдилар, дарс асносида ҳамма у кишини олқишлабди, натижада ўзларида кибрни ва ужубни сезибдилар.

Дарс тугагач ҳайдовчилари машинани уйлари томон ҳайдабди. Йўлда бир масжидни кўриб, ҳайдовчиларига “Шу ерда тўхтат”, дебдилар.

Ҳайдовчи: “Шайх жаноблари, ҳали намоз вақти бўлмади-ку”, дебди.

Шайх масжидга кириб, таҳоратхонани яхшилаб тозалаб чиқибдилар. Кейин машинага қайтганларида ҳайдовчилари: “Нега бундай қилдингиз”, деб сўрабди.

Шунда Шайх Шаъровий: “Мен ўзимдан ғурурланиб қолдим, шу сабаб уни хорлаб қўйгим келди!” деган эканлар.

Бирор ишда муваффақият қозонсангиз, ошиғингиз олча бўлса, ғурур қалбингизга сизиб киришига қўйиб берманг!

Зеро Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай деганлар: “Аллоҳ менга камтар бўлишингизни ваҳий қилди, токи ҳеч ким бошқалар устидан фахрланмасин, катта кетмасин ва зулм қилиб қўймасин” (Имом Муслим ривояти).

Аллоҳ таоло Қуръони каримда бундай марҳамат қилади: “Ўзингизни покламангиз (оқламангиз), У тақводорларни жуда яхши билади” (Нажм сураси, 32-оят).

Тоғнинг чўққисига яқинлашганингизда эҳтиёт бўлинг, ғурурга берилиб тўғри йўлингиздан адашиб, тоғдан қулаб тушманг! Қияликда турган одамларни паст кўрманг, ахир Аллоҳ таоло ояти каримада айтган-ку: “Одамлардан такаббурла юз ўгирма ва ер юзида кибр-ҳаво ила юрма. Албатта, Аллоҳ ҳеч бир мутакаббир ва мақтанчоқни севмас”. (Луқмон сураси, 18-оят).

Мағрур одам борлиқнинг бошқарувчисини унутиб қўяди, Аллоҳ азза ва жалла ёрдам ва тавфиқ эгаси эканини ёдидан чиқаради. Бажараётган ишлари аслида Аллоҳ хоҳлагани учун бўлганини, агар хоҳласа ундан ҳамма неъматларини олиб қўйишга ҳам қодир эканини, лекин раҳм қилиб муҳлат бераётганини мутлақо унутиб қўяди.

Ҳурматли оталар, шу ўринда бир нарсани сизга эслатиб ўтмоқчимиз. Фарзандларингизнинг одоби, салоҳияти сизнинг илмингиз ва чиройли тарбия этишингиз билан ҳосил бўлиб қолмайди. Уларнинг солиҳ инсон бўлиб етишиши Аллоҳнинг фазлидан ўзга нарса эмас! Шундай экан, қалбингиз билан оламлар Робби Аллоҳга юзланинг. Аллоҳдан фарзандларингизни ислоҳ қилишини, уларга гўзал тарбия беришини сўраб дуо қилинг! “Эй иймон келтирганлар, ўзингиз ва аҳлингизни дўзахдан сақлангиз” (Таҳрим сураси, 6-оят).

Умар ибн Абдулазиз раҳимаҳуллоҳ айтади: “Одоб оталарнинг қўлида, фарзанднинг солиҳ бўлиши эса Аллоҳнинг қўлида”.

Ҳурматли аёллар! Эрингиз сизни яхши кўриши, қалби сизга боғланиши – фақатгина гўзаллигингиз, у билан муомала қилиш маҳоратингиз орқали бўлади деб ўйламанг! Эрингизнинг қалби Аллоҳнинг қўлида, хоҳласа уни сизга беради, хоҳласа сиздан буриб юборади. Шундоқ экан, қалбингизни қалблар Подшоҳи – Аллоҳга боғланг ва Ундан истаган кишингизнинг қалбини сўранг!

Азиз ёшлар! Тўғри йўлда юришингиз Аллоҳнинг метин арқонини маҳкам тутишингиз шахсий ютуқларингиздан бири деб ўйламанг, аслида ҳидоятда бўлишингиз, унда собит туришингиз Аллоҳ талонинг раҳматидир! Агар хоҳласа сизни кетма-кет фитналарга гирифтор этган бўларди. Аллоҳ таоло Пайғамбаримиз алайҳиссаломга нидо қилиб: “Агар Биз сени собит қилмаганимизда, батаҳқиқ, уларга бироз бўлса-да, мойил бўлишингга оз қолар эди”, дея марҳамат қилди ва ҳидоятида собит қилиш ҳатто икки олам сарвари Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳақларида ҳам фақат Ўзи томонидан бўлишини ўргатди.

Аллоҳ сизга ташқи ёки ички бирор неъмат берса, Унга муҳтож эканингизни изҳор этинг, Унга қалбингиз ва тилингиз ила ҳамд айтинг, тана аъзоларингиз билан шукрини адо этинг. Аллоҳ таоло айтади: “Ва Роббингиз сизга: «Қасамки, агар шукр қилсангиз, албатта, сизга зиёда қилурман. Агар куфр келтирсангиз, албатта, азобим шиддатлидир», деб билдирганини эсланг” (Иброҳим сураси, 7-оят).

“Менга у фақат ўзимдаги илм туфайлигина берилгандир” (Қасас сураси, 78-оят) дейишдан эҳтиёт бўлинг! Бу гапни Қорун айтган эди, натижаси мана бундай бўлди: “Бас, Биз уни ва унинг ҳовли-жойини ерга ютдирдик” (Қасас сураси 81-оят).

Ғурурланишдан ҳазир бўлинг, Роббингиз олдида камтарлик қилинг, Унга хорлигингизни, муҳтожлигингизни изҳор этинг!

Доктор Ҳассон Шамси Пошонинг "Метин қоялар" китобидан

Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Неъматуллоҳ Исомов таржимаси.

Шу йил 20 январь куни Қашқадарё вилояти мусиқали драма театрида “Абу Муин Насафий” спектакли намойиши бўлиб ўтди. Унда Ўзбекистон мусулмонлари идораси Қашқадарё вилояти вакиллиги ходимлари, вилоятда фаолият кўрсатиб келаётган масжид имом-хатиблари ҳамда отинойилардан иборат 623 нафар соҳа ходими иштирок этди.

Мазкур спектакл Нафас Шодмонов драмаси асосида Ўзбекистонда хизмат кўрсатган артист Валихон Умаров томонидан саҳналаштирилган.

Ушбу саҳна асари кенг қамровли, буюк аллома Абу Муин Насафий ҳазратлари ҳаётларига бағишланган бўлиб, соҳа ходимларида катта таассурот қолдирди. 

Ўзбекистон мусулмонлари идораси

Матбуот хизмати

БАА Ташқи ишлар вазирлигида Ўзбекистон Республикаси Ҳукумати билан Бирлашган Араб Амирликлари Ҳукумати ўртасида кириш виза талабларидан ўзаро озод этиш тўғрисидаги ҳамкорлик протоколи имзоланди, деб хабар бермоқда «Дунё» АА мухбири.

Ҳужжатга кўра, Ўзбекистон фуқаролари 30 кундан ошмаган муддатда БАА ҳудудида бўлиши даврида виза талабларидан озод этилади.

Маълумот учун: 2023 йил давомида БААга 119 454 нафар Ўзбекистон фуқаролари ташриф буюрган ва 9,2 миллион АҚШ доллари миқдорида виза расмийлаштириш учун сарфлайди.

Ҳукуматлараро ҳамкорлик протоколи Ўзбекистоннинг БААдаги элчиси Абдулазиз Аққулов ва БАА Ташқи ишлар вазири ўринбосари Холид Абдулла Белҳул томонидан имзоланди.

Ҳужжат расман 2024 йил 16 февралдан кучга кирди.

Имзоланган ҳужжат Ўзбекистон фуқаролари учун виза расмийлаштирмасдан бориладиган мамлакатлар сонини 29 тага етказиб, Ўзбекистонни Global Passport Power рейтингида 71 ўринга кўтаради. 

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Матбуот хизмати

Отам оддий деҳқон бўлганлари учун оиламиз ўта фиқирлик билан кун кечирган. Лекин ота-онам узоқ йил фарзанд қўришмагани учун деҳқонлик қилиб топган пуллари эр-хотиннинг тирикчилигига кифоя қилган, икковлон борига қаноат қилиб яшашган экан. Кейин мен туғилдим. Онам мени дунёга келтирганларида ёшлари 40 дан ошган экан.

Узоқ кутилган фарзанд ўғилми, қизми одатда фарқи бўлмайди. Инсон тирноққа зор бўлганда, одамларнинг гап-сўзларидан кўз очолмай қолганда ҳатто ўлик бўлса ҳам фарзанд кўргиси келади, Аллоҳдан ёлвориб шуни сўрайди. Лекин кексаликка қараб кета бошлаган отамга ёнларида турадиган, деҳкончилик ишларида белларига мадор бўладиган фарзанднинг ўғил бўлиши ҳар жиҳатдан яхши эди. Шунинг учун қалбларининг бир четида кутилаётган гўдак ўғил бўлишини сўраган бўлсалар ҳам ажаб эмас. Доя аёл ҳам буни сезган шекилли, менинг қиз бола эканимни дадамга бир оз маҳзунлик ила билдирган экан. Одатда оталар ўғил фарзанднинг суюнчи пулини кўпроқ қилиб беришар экан. Аммо дадам менинг туғилганим хабарини эшитганарида доя аёлга ўғил болаларга бериладиган пулдан кўпроқ пул берган эканлар. Доя аёл буни сира кутмабди. Отам мени бағриларига босиб “Ўғил бола бўлганда бунчалик хурсанд бўлмасдим” деганларида доя аёл ҳайратдан карахт бўлаёзган экан.

Бу ҳикояни мен дадамдан кўп эшитганман. Ҳар гал айтиб берганларида ўзгача ҳаяжон билан ҳикоя қилардилар. Менга бу ҳикояни эшитиш жуда ёқарди. Айниқса “Сени бағримга босиб доя аёлга шундай шундай дедим” деган жойларида бир кўз ёши қилиб олардилар. Онам ҳам бу ҳикояни кўзларида ёш, лекин нимтабассум билан эшитардилар. Туғилиш қиссам мени доимо яхши ишларга, яхши инсон бўлишга, ота-онамнинг хизматларини қилишга, уларнинг қадрига етишга, айниқса дадамнинг белларига қувват бўлишимга илҳомлантирарди.

Бу истаклар менинг бутун ҳаётим мазмунига, мақсадига айланган эди. Аллоҳга шукрлар бўлсинки, мен ҳаётим давомида отамга кўп раҳматлар эшиттирдим. Мен билан фахрланишларига, инсонлар олдида бошларини баланд тутишларига сабабчи бўладиган кўп ишлар қилдим. Отам вафот этгунларича “Бу қизимни мингта ўғилга алишмайман” дея яшадилар.

Мени ўқиш ва ишларимда муваффақиятга эришишимга отамнинг меҳрларига, ҳали туғилмасимдан илгари тўла бўлган муҳаббат қучоқларига тўйиб ўсганим сабаб бўлди. Тўғри, отам мени маликалардек моддий таъминламадилар, лекин менга маликалар ҳам кўрмайдиган икром, ғамхўрлик ва севгини кўрсатдилар. Аллоҳ отамнинг гуноҳларини кечириб, жаннатлари ила сийласин!

Доктор Абдуллоҳ Муҳаммад Абдулмуътининг
"Фарзанд тарбиясида 700 та сабоқ" китобидан
Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Камронбек Ислом таржимаси.