Яратганга шукрки мусаффо осмон остида, дорул-омон ва жаннатмонанд ватанда тинч ва осуда, фаровон ҳаёт кечирмоқдамиз. Тинчликни ҳар ким ҳар хил тушунади.  Кимдир бутун олам тинчлигини тушунса, кимдир юртининг тинчлигини тушунади, яна кимдир шаҳри, қишлоғи, маҳалласи ёки оиласи тинчлигини тушунади. Яна кимлардир эса фақат ўзининг тинчлигини тушунади.

Аждодларимиздан мерос бўлиб қолган шундай бир анъана борки, ота-боболаримиз, онахон ва бувижонларимиз доимо Яратгандан,  аввало, олам тинчлигини кейин юрт тинчлигини илтижо қилиб, сўнгра бошқа хайрли ниятларни рўёбга чиқаришини сўраб дуо қилишадилар. Юртимиздаги шу кунгача эришилган ютуқларнинг барчаси, иқтисодий ривожланишлар, таьлим соҳасидаги ютуқлар, ободончиликлар, шаҳарларимиз кун сайин чирой очиб кўркамлашаётгани, барча-барчаси мана шу олий неьмат- тинчлик боисидандир.

 Минг афсуслар бўлсин, айрим нокас кимсалар борки, катта-катта фитналарни қўзғаб вайронагарчилик, зулм ва зўравонлик билан тинч аҳолини қўрқувга солиб, минглаб оилаларни пароканда қилиб, қанчадан-қанча шаҳар ва қишлоқларни барбод қилишади, минглаб бегуноҳ инсонларни ноҳақ ўлимига сабабчи. Улар ўзларига динни ниқоб қилиб, дин номидан қинғир ишларини қилаётган қонхўр ваҳшийлардир.

Баъзи бир мамлакатларга  назар ташлайдиган бўлсак, нокас кимсалар у ерда ҳар куни ўзларининг тўс-тўпалон, уруш-қирғинбарот қон тўкишдек қабиҳ ишларини олиб бормоқда. Тадқиқотчиларнинг айтишича энди бу давлатлар олдинги ўрнини топиши учун яьни, яна қайта аввалги ривожланаётган ҳолатига келиши учун қарийб бир аср вақт керак бўлар экан. Бу ўртача икки инсонннинг ҳаёти демакдир. Бу қандай даҳшат ва аянчли. Аниқки, фитна чиқарганлар, ноҳақ қон тўкканлар бу дунёда ҳам охиратда ҳам хору зор бўлишади.

 Солиҳ амал қилувчиларни эса амали зое қилинмайди. Зеро, Ислом таьлимотида: ҳар бир қилинган заррача амал мукофот ёки жазосиз қолмайди,- деб таькидланади.

Шундай экан биз тинч ва осойишта мустақил диёрда яшаётганимизга беҳад шукрона айтиб, бу тинчликдек буюк неъматнинг қадрига етишимиз лозим бўлади.  Бу тинчликнинг қадрига етиш деганда – оиламизга, халқимизга, юртимизга манфаатли ишларни қилишимиз, зарарли ишлардан ўзимизни тийишимиз тушунилади. Шунингдек, тинчлик сояси остида билим ва ҳунарларимизни оширайлик, одобимизни яхшилайлик, муомаламизни ривожлантирайлик, қариндошлик ва дўстлик ришталарини мустаҳкамлайлик, урушиб қолган оилаларни яраштириб қўяйлик, боқувчисини йўқотганларга ёрдам берайлик, озодалик ва ободончилик ишларига қарашайлик, ортимиздан боғлар қолдирайлик, соф динимизни, миллий урф-одатларимизни асрайлик, аждодларимиз қолдирган бебаҳо илмий меьросларини кенгроқ ўрганайлик ва ҳаётимизга тадбиқ қилайлик ва яна шунга ўхшаш эзгу ишларни қилайликки, яшаётган умримиздан маьно ҳосил бўлсин, ортимиздан яхши ном қолсин.

Музаффар Қосимов, 

Хожа   Бухорий  ислом   билим   юрти маънавий-маърифий ишлар бўйича мудир ўринбосари

Шу кунларда кўпчиликнинг оғзида бир хил гап: “Доллар 9000 бўлибди, энди нима бўлади?”

Бундай хавотирли савол Аллоҳ таолога бўлган таваккулнинг озлигидан келиб чиқади.

Ҳа, доллар ошди ва бунинг эвазига нархлар қимматлади. Лекин ризқ Воҳид, Қаҳҳор, Раззоқ бўлган Зотнинг зиммасида. Доллар пайдо бўлмасидан олдин одамлар очликдан ўлаётганмиди?! Юртларда қаҳатчилик бошланганмиди?! Доллар нима у?! Банданинг ризқини белгилаб берадиган, унинг оч қолиш ёки қолмаслигини ҳал қилиб берадиган кучми?! Биз мусулмонмиз! Мусулмон одам “Менинг ризқимни Роббим беради” деган эътиқодда бўлиши керак!

Аллоҳ таоло Ўзининг суюкли Пайғамбарига шундай хитоб қилади:

وَأْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلَاةِ وَاصْطَبِرْ عَلَيْهَا ۖ لَا نَسْأَلُكَ رِزْقًا ۖ نَّحْنُ نَرْزُقُكَ ۗ وَالْعَاقِبَةُ لِلتَّقْوَىٰ

“Аҳлингизни намоз ўқишга буюринг ва ўзингиз ҳам (намоз ўқишда) чидамли бўлинг! Биз Сиздан ризқ сўрамаймиз, (балки) Ўзимиз Сизга ризқ берамиз. Чиройли оқибат – жаннат (аҳли) тақвоникидир” (Тоҳа сураси, 132-оят).

Хўш, бошимизга ташвишлар, мусибатлар нима сабабдан келади?

Аллоҳ таоло Ўзининг Каломида шундай деган:

وَمَا أَصَابَكُمْ مِنْ مُصِيبَةٍ فَبِمَا كَسَبَتْ أَيْدِيكُمْ وَيَعْفُو عَنْ كَثِيرٍ وَمَا أَنْتُمْ بِمُعْجِزِينَ فِي الْأَرْضِ وَمَا لَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ وَلِيٍّ وَلَا نَصِيرٍ

“(Эй, инсонлар!) Сизларга не мусибат етса, бас, ўз қўлларингиз қилган нарса (гуноҳ) сабаблидир. Яна У кўп (гуноҳлар)ни афв этиб турур. (Акс ҳолда мусибат бундан ҳам кўп бўлур эди.)  Сизлар ерда (ҳеч кимни) ожиз қолдирувчи эмассизлар. Сизлар учун Аллоҳдан ўзга бирор (ҳақиқий) дўст ҳам, ёрдамчи ҳам йўқдир” (Шўро сураси, 30-31-оятлар).

Салафи солиҳларнинг бирларига: “Нархлар қимматлади” дейилди. Шунда у киши: “Уни истиғфор билан туширинглар!” дедилар.

Демак, бошимизга тушаётган мусибатлар, нархларнинг қимматлаши каби муаммолар бизнинг содир этган гуноҳларимиз сабабли бўлади. Шу боис ихлос билан “Астағфируллоҳ”ни кўп айтишимиз керак.

Бир аъробийга: “Бир бурда нон бир динор бўлибди” дейилганда, у: “Аллоҳга қасамки, агар буғдой дони бир динор бўлса ҳам, бу мени ташвишга солмайди. Мен Аллоҳга, У Зот менга буюрганидек ибодат қиламан. У Ўзи ваъда қилганидек менга ризқ беради” деди.

Биз кўпинча ўзимизга буюрилган ишларни унутиб, Аллоҳ таоло Ўз зиммасига олган масалада югуриб-еламиз. Яъни ризқ масаласида. Аммо ўзимизга буюрилган ибодатларни қилишда, бандаликни ўз ўрнига қўйишда сусткашлик қиламиз. Аллоҳ бизга буюрган ибодатларни ўз вақтида адо этсак, У Зот бизнинг ризқимизни зиёда қилиб беради.

Банданинг ризқида танглик бўлиши қилган гуноҳлари сабабидан экани ушбу ҳадисда ҳам таъкидланади.

Севикли Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Банда содир этган гуноҳи туфайли ризқдан маҳрум бўлади” деганлар.

Шу боис гуноҳларимизга кўп истиғфор айтиб, тавбада бардавом бўлайлик!

Инсонлар Салама ибн Динорнинг олдига бориб, унга: “Эй Абу Ҳозим! Кўрмайсизми, нарх-наво қимматлабди” дейишди. Шунда у киши: “Бундан нега ташвишланяпсизлар?!! Нарх-наво арзонлигида бизга ризқ берган Зот нарх-наво қимматлаганда ҳам бизга ризқ беради” дедилар. Мана бу таваккул ва ишончнинг юксак кўринишидир.

Агар махлуқларнинг ризқи долларга боғлиқ бўлганида, доллар ошган пайтда осмонда парвоз қилаётган қушлар, денгизда сузиб юрган балиқлар ва қуруқликдаги барча жонзотлар очликдан ўлиб кетган бўларди.

Аллоҳ таоло бизни ибодатда, тавбада бардавом бандаларидан қилиб, ризқимизни зиёда ва баракали этсин!

Нозимжон Ҳошимжон тайёрлади

Ўзбекистонлик ҳожилар улуғ ибодат маносикларининг асосийларини адо этиб, Мино водийсидан Макка шаҳридаги меҳмонхонага қайтдилар. Етти мингдан зиёд юртдошимиз дунёдаги миллионлаб диндошлари қатори зиммаларидаги Аллоҳнинг фарзи – ҳаж амалларини бажардилар.
“Ҳаж – 2019” ишчи гуруҳи ҳожиларнинг ибодатлари динимиз талабларига мувофиқ, қийинчиликсиз ва талафотларсиз ўтиши учун ҳамма ишни қилиб, бор куч-ғайратларини сафарбар этдилар.
Ҳожиларимиз буюк ибодат, покланиш, бандаликни изҳор қилиш орқали дунё ҳаётида билиб-билмай қилган гуноҳларини авф этиши ва раҳматини сўраб, Аллоҳ азза ва жаллага илтижо қилдилар.
Ҳожилар Маккаи мукаррамада Ҳазрати Иброҳим, Ҳазрати Исмоил алайҳимуссалом ва Ҳазрати Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам юрган ерларини зиёрат этдилар. Арафот маърифатга, Муздалифа шуурга эришиш жойи эканини англаб етдилар. Арафотда туриш – маҳшарнинг бу дунёдаги кичик бир кўриниши эканини тушуниб етдилар.
Мино водийсидаги минглаб чодир барча шаҳар ва қишлоқларнинг қадридан устун эканини фаҳм этдилар. Минода шайтон билан мужодала этиш учун тош отиш ва қурбонлик сўйиб, ҳазрати Иброҳим ва Исмоилнинг итоаткорлигидан ўрнак олиш имкони катта сабоқ бўлди.
Шайтонни тошбўрон қилиш ёмонликларни инкор қилишдир. Ҳаж ибодатининг якунига етиб келаётган ҳожи бу саъй-ҳаракати ила шайтонга ва унинг йўлига эргашганларга ўзининг нафратини изҳор этди.
Тили, ранги, миллати, маданияти турлича бўлган миллионлаб мўмин-мусулмонлар бир тану бир жон бўлиб адо этган муборак ҳаж ана шундай муҳим аҳамиятларга эгадир. Ибодат нияти ила муқаддас ерлар томон қилинган ушбу сафар кишига ўзининг ҳаётини янгидан сарҳисоб қилиш, ўзликни англаш имконини берди.
Расули Акрам соллаллоҳу алайҳи васалламга кўра, ҳаж ибодатини мукаммал адо этган кишининг мукофоти жаннатдир. Ёш тўла кўзларини, покланиб, топ тоза бўлиб қолган қалбини Аллоҳнинг Байтидан уза олмай, ўз она-Ватанига қайтишга чоғланган ҳожи энди мутлақо бошқа инсондир.
Биз барча ҳожиларнинг ҳажлари мабрур, ибодатлари мақбул бўлишини Аллоҳ таолодан сўраймиз.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Ушбу мақолада “Ҳаж — 2019” мавсумида Ўзбекистон ҳожиларга яратилган шарт-шароитлар бўйича Малайзия, Индонезия, Туркия сингари ҳаж ибодатини юқори даражада ташкил этадиган биринчи бешталик давлатлар қаторидан жой олгани, Саудия Арабистони Ҳаж вазирлиги томонидан Ўзбекистон илк бора ушбу рўйхатга киритилгани ҳақидаги хушхабар билан бошланади. Бу ҳақда Дин ишлари бўйича қўмита Матбуот хизмати хабар берди.

Бундай юксак эътироф замирида Президент Шавкат Мирзиёев томонидан мамлакатда амалга оширилаётган ислоҳотлар, диний-маърифий соҳада олиб борилётган эзгу ташаббуслар ётгани алоҳида таъкидланади. Ҳамда мазкур сафар бевосита Саудия Арабистони Ҳаж ва Умра вазирлиги билан Ўзбекистон ҳукумати ўртасидаги ўзаро келишув асосида, тизимли ва тартибли равишда ташкил этилаётгани ҳам муваффақият ва ютуқларнинг асосий гарови бўлаётгани келтирилади.

Мақолада бу йил “Ҳаж-2019” мавсумида зиёратчилар учун хизматлар сифати оширилиб, нархлар арзонлаштирилгани, бу ўз навбатида, Ўзбекистонда халқни рози қилиш, уларни ҳар томонлама қўллаб-қувватлашга қаратилган сиёсатнинг самараси экани айтилади.
Шунингдек, мақолада ҳаж ва умра тадбирларини ташкил этиш масалалари йилдан-йилга такомиллашиб бораётгани, айниқса, ҳаж сафарига отланганлар Ватанда бўлиб турган пайтларидаёқ ўзларини улуғ ибодатга ҳам маънан, ҳам руҳан тайёрлаб, хайрли ташаббуслар билан чиқишаётгани, ўз ихтиёрлари билан ижтимоий кўмакка муҳтож шахслар, кам таъминланган оилалар учун моддий ёрдам кўрсатаётганлари зикр қилинади.

Мақолада ўзбекистонлик ҳожилар давлат кўмагини ҳар қадамда ҳис этаётгани, ҳаж амалларини тўлиқ бажаришлари учун зарур барча шарт-шароит муҳайё қилингани, уларга ўзбекистонлик 35 нафар кишидан иборат ишчи гуруҳи, 140 нафар гуруҳ раҳбари, 35 нафар шифокор ва 15 нафар ошпаз яқиндан кўмак беришаётганидан жуда мамнун эканликлари алоҳида қайд этилади.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Ислом дини тавҳид дини ўлароқ, унда якка-ю ёлғиз Аллоҳ таолога ибодат қилишга буюрилган бўлиб, мусулмонларни ҳам бирдамликка чақирилгандир. Динда ғулувга кетиш, ҳаддан ошишдан қайтарилишнинг сабаби, ғулув ва ҳаддан ошиш ихтилофга, гуруҳбозликка олиб келади. Аллоҳ таоло Қуръони каримда шундай деган: “Улар (мушриклар) динларини бўлиб юбориб, (турли) фирқаларга ажралгандирлар. Ҳар бир фирқа (одамлари) ўз наздиларидаги нарса (ақида) билан шоддирлар” (Рум, 32).

Динда ғулувга кетишнинг бундан ташқари яна бир қанча ёмон оқибатлари бор. Энг аввало, бу ақиданинг бузилишига олиб боради. Тарихда пайдо бўлган равофиз, хавориж ва бошқа тоифаларнинг юзага келиши асосан динда ғулувга кетишнинг оқибатидир. Рофизийлар Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламдан кейин халифаликка лойиқ зот сифатида Али розияллоҳу анҳу ва унинг авлодларидан бошқа кеч кимни тан олмадилар. Ҳатто, Абу Бакр Сиддиқ розияллоҳу анҳу ва Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳуларни халифаликни Али розияллоҳу анҳудан зўрлик билан тортиб олганликда айбладилар. Равофиз сўзи инкор қилувчилар, рад этувчилар деган маънони англатиб, уларнинг баъзи тоифаси Али розияллоҳу анҳуни Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламдан ҳам юқори қўяди. Улар мана шу даражада ғулувга кетиб Аҳли сунна вал жамоадан чиқдилар.

Хаворижлар эса, аксинча, ҳазрати Али розияллоҳу анҳуни кофирга чиқардилар. Натижада, унга қарши қурол кўтариб, қонини тўкишни ҳалол дедилар. Шундай қилиб, равофиз ва хавориж тоифалари айнан Ҳазрати Али розияллоҳу анҳунинг шахси борасида ғулувга кетишлари оқибатида пайдо бўлди. Бу ҳақда Ҳазрати Али розияллоҳу анҳунинг ўзлари шундай деган эдилар: “Менинг борамда икки хил тоифа ҳалокатга учради: бири ҳаддан ташқари муҳаббат қўйиб, иккинчиси ҳаддан ташқари буғзу адоват қилиб”.

Кейинчалик, Мўътазилалар Аллоҳнинг зотида ғулувга кетиб, унинг сифатларини инкор қилдилар. Шунингдек, хавориж ва мўътазилалар амру маъруф ва наҳий мункарда ҳаддан ошиб, мусулмонларнинг имомига қарши чиқишга йўл очдилар. Яъни, уларнинг назарида давлат раҳбарига қарши чиқиш амру маъруф ва наҳий мункар қилиш демакдир. Ҳолбуки, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам биз умматларини раҳбарларга қарши чиқишдан қайтарганлар.

Ислом дини азалдан фитна-фасодга қарши курашиб келади. Ислом дини ошкора ва ботиний фитналардан қайтариб, ундан паноҳ тилашга буюрган диндир. Аллоҳ таоло мусулмонларни тафриқага бўлинишдан қайтариб, адолат ва тўғрилик йўлида бирлашишга чақиради.

Аллоҳ таоло Қуръони Каримда шундай марҳамат қилган: “Ҳаммангиз Аллоҳнинг “арқони”ни (Қуръонини) маҳкам тутинг ва фирқаларга бўлинманг” (Оли Имрон, 103).

Демак, ўзаро келишмовчиликда, низода ва ихтилофда бўлиш, турли оқим ва фирқаларга бўлиниш шу халқнинг сустлашиши ва қувватининг кетиб қолишига сабаб бўлади. Биз аксинча бўлишимиз, яъни бирлашишимиз, бир ёқадан бош чиқаришимиз ва бу мустақил юртимизни турли ёт ғоя ва кучлардан кўз қорачиғимиздек асрашимиз лозим бўлади.

Ҳаким зотлардан бири айтган экан: “Бандалар Аллоҳ таоло буюрган ишларни адо қилишларида шайтоннинг икки ҳамласига учрашлари бордир: Бири — банданинг шу амалда нуқсонга йўл қўйиши бўлса, иккинчиси — банданинг шу амалда ҳаддан ошириб юборишидир. Шайтон буларнинг қайси бирида ғолиб бўлишига парво қилмайди. Яъни, қайси бирида бўлса-да, ғолиб бўлиши унинг учун кифоядир”.  

Баъзи инсонлар қаерга борса динда йўқ ёки мустаҳаб бўлган амални одамларга фарз ёки вожиб даражасига чиқартириб уни қилишга тарғиб қилади. Масалан имом намозни тугатганидан кейин хоҳлаган томони билан халққа юзланиши мумкин. Ғулувга кетганлар эса фақат ўнг томонинг билан бурилишинг шарт деб туриб олишади. Аллоҳ таоло мусофирга намозни икки ракъат қилиб ўқишга рухсат берса, ўзини тақводор қилиб тўлиқ ўқишга ҳаракат қилади. Ҳолбуки Аллоҳ таоло бандаларига фарз қилган амалларни қилганларни яхши кўрганидек, берган рухсатларга амал қилганларни ҳам яхши кўради. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам мусофирга қисқартириб ўқишни Аллоҳнинг садақаси деганлар. Ундай тақвони даъво қилувчилар эса худди Аллоҳ таолога “садақанг керак эмас” дегандек муомала қиладилар.

Баъзи васвасага тушиб қолган кишилар ўзларича шубҳалардан тақво қиламиз деб васвасага дучор бўладилар. Аллоҳ таоло “Аниқ нарса шак билан йўққа чиқмайди” деган бир қоидани айтиб қўйган. Масалан, таҳорати бор одам “таҳоратим йўқмикин” деб иккиланиши билан таҳорат кетмайди. Бундай кишиларга шайтон бошлиқ бўлиб олиб, уларни хоҳлаган куйига солади.

Мағрурланиш, ғулувга кетиш динда ҳаддан ошган кишиларни олимликни даъво қиладиган, уламоларга қарши борадиган, ҳеч бир тажриба ёки малакасиз бўлгани ҳолда улкан ишларга аралашадиган, фақиҳлар ва раъй эгалари бўлган шахсларга мурожаат қилмайдиган қилиб қўяди. Бу нарса уларни ҳақ йўлдан оғишишга ва йироқлашишга олиб боради. Асосийси мусулмонлар жамоасини лозим тутиш, сўз ёки амал билан улардан ажралиб олмасликдир.

Бобур РАХМОНОВ,

Қарши шаҳар “Кўк гумбаз” жоме масжиди имом-ноиби