Муҳаммад Айюб Ҳомидов

Тошкент ислом институти катта устози

وعن أنس رضي الله عنه قال : قال رسول الله صلى الله عليه و سلم :  لا يؤمن أحدكم حتى أكون أحب إليه من والده وولده والناس أجمعين                                     

Анас розияллоҳу анҳу айтадилар: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар: “Сизлардан бирортангизнинг иймони мен унга ота-онаси фарзанди ва барча инсонлардан ҳам кўра суюклироқ бўлмагунимга қадар комил бўлмайди.” Муттафақун алайҳ.

Ушбу ҳадиси шарифнинг ровийси Анас ибн Молик р.а.дирлар. У зотнинг кунялари Абу Ҳамзадир. “Ҳамза” сўзи бир ўсимликнинг номи бўлиб, Анас р.а. уни ҳуш кўрганлари туфайли шу ном билан аталганлар. У зот ўн йил давомида Пайғамбаримизнинг хизматларида бўладилар. Оналарининг исми Умму Сулайм р.а. Набий алайҳиссалом у кишининг ҳақларига тўрт дуони қилганлар: умрига, фарзандларига, ризқига барака ва гуноҳларнинг кечирилиши. Мана шу дуонинг баракаси ўлароқ у зот ҳаётлари давомида унинг ижобатини кўрадилар.

Ҳадиси шарифда Пайғамбар алайҳиссалом у зотнинг ўзларига уммат томонидан бўладиган муҳаббатни баён қилмоқдалар. Яъни, бирор кишининг иймони Набий алайҳиссаломга бутун борлиғи билан муҳаббат қўймагунига қадар комил бўлмайди. Ҳатто ўз ота-онаси, фарзандлари ва бошқа барча инсонларга бўлган муҳаббатдан устун бўлиши зарур. Ваҳоланки, муҳаббат қалбнинг иши бўлса, киши унга ўз ихтиёри билан молик бўлолмайди. Бу ўринда киши ўзини ўз ихтиёрида бўлмаган нарсага мажбурлаш лозим келмайдими, деган савол юзага келса, унга шундай жавоб берилади: муҳаббат аслида икки хил бўлади: табиий ва ақлий. Табиий муҳаббат инсоннинг ихтиёрисиз, ўзи ҳам билмаган ҳолда бир инсонга боғланиб, уни яхши кўриб қолишидир. Ақлий муҳаббат эса, бир инсоннинг камолоти ва етуклиги ҳақида тафаккур қилгандан сўнг ўша шахс ва зотга нисбатан қалбда муҳаббат пайдо бўлади. Бу худди аччиқ дорининг шифоси борлигини билиб, ўзи ихтиёр қилиб истеъмол қилишга ўхшайди. Шу сабабдан ҳам ҳадиси шарифда таржиҳ берилаётган муҳаббат бу – ақлий муҳаббат саналади.

Баъзи уламолар бу ердаги муҳаббат табиий муҳаббат дедилар. Чунки, муҳаббатнинг сабаблари топилган вақтда, ўз-ўзидан табиий муҳаббат юзага келиши мумкин. Демак, муҳаббат пайдо бўлишининг сабаблари ҳусн, саҳоват, комиллик экан. Бу сабаблар эса Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламда энг мукаммал даражада мавжуд эди. Аллома Дархос р.а. айтадиларки: “Пайғамбар алайҳиссаломнинг ҳуснлари бемисл бўлган ва у зотнинг гўзалликлари ёнларида ҳозир бўлган инсонларга ҳам акс берарди. Шу туфайли у зотни сўраб келган аъробийлар дарҳол у зотни таний олмаган.” У зотнинг саҳоватлари ҳам бениҳоя кенг бўлган. Билол р.а.га келган инсоннинг қўлини қуруқ қайтармасликка, қарз олиб бўлсада унга бирор нарса бериб жўнатишга амр қилганлар. Шу туфайли Пайғамбар алайҳиссаломда муҳаббатнинг барча сабаблари мукаммал тарзда топилиши туфайли табиий муҳаббат ҳам ҳосил бўлар экан.

Бошқа ривоятларда Умар р.а. Пайғамбар алайҳиссаломга бўлган муҳаббатлари ўз нафсларидан кейинги ўринда эканини айтганларида, у зот ҳатто ўз нафсига бўлган муҳаббатдан ҳам устун муҳаббатда бўлишларини айтадилар. Шундан кейин Умар р.а. ўз нафсларидан ҳам кўра Пайғамбаримиз Муҳаммад Мустафо соллаллоҳу алайҳи васалламга муҳаббатлироқ бўладилар. Бу ҳолат эса, нафақат Умар р.а. балки, бутун уммати Муҳаммадияга тегишли бўлган ишдир. 

Муҳаммадий қори Эргашев 

Aҳмаджон қори жоме масжиди имом-хатиби

Aқл қўйдир, нафс бўри, иймон эса чўпон. Aгар иймон кучли бўлмаса, нафс ақлни ейди.

Завқ ва орзулар зинапояга ўхшайди. Зиналар ўтириб, дам олишга мослашмаган. Умрни шу зиналарда беҳуда ўтказмаслик учун ғофилликдан тез уйғонган ва ҳаётнинг моҳиятини тўғри англаб етган одам нақадар бахтли!

Жалолиддин Румий

***

Кимки бир кўнгли бузуғнинг хотирин шод айлагай,
Онча борким, Каъба вайрон бўлса, обод айлагай.

Алишер Навоий

***

Модомики, доноларча жавоб беришларини хоҳлар экансан – доноларча савол бер.

Гёте

***

Пайғамбаримиз Муҳаммад Мустафо алайҳиссаломнинг тутган йўлларини маҳкам тутдим, бахту саодатим ҳам, нажотим ҳам шу йўлдир!

Ҳақиқат ва адолат билан тўғри сиёсат юргизмаган ҳар бир раҳбар ва бошлиқ қаттиқ азоб-уқубат ва балога гирифтор бўлур.

Маҳмуд аз-Замахшарий

***

Ҳиссиёт руҳиятга энг қаттиқ таъсир этувчи омил ва уни ҳаракатга солишда ақлдан кўра кучлироқдир.

Инсон токи ўзини майда гап, ўчакиш, жанжал, шикоят, норозилик, оҳу воҳлардан озод қилолмас экан, у ифлос ва пастлик табиатидан халос бўлолмайди.

Абу Али ибн Сино

Ҳамма дунёни ўзгартиришга ҳаракат қилади, лекин ҳеч ким ўзини ўзгартириш ҳақида ўйламайди.

Лев Толстой

Манбалар асосида Саидаброр Умаров тайёрлади

Оламларга Раҳмат Пайғамбар қилиб, Аллоҳ таоло томонидан юборилган, залолатдан ҳидоятни фарқини бизларга билдирган, ваҳий қилинган Қуръони каримдан таълим берган, шафоатидан барча мўмину мўминалар умидвор бўлган ё Расулаллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам, ич-ичимдан, юрагимнинг туб-тубидан сизга бўлган муҳаббатим сабаб бу муҳаббатни қалбимга солган Аллоҳ таолога ҳамд айтиб, ё Расулаллоҳ, сизни соғиндим!

Аллоҳ таоло берган синовли мусибат кунларда ўзимга сабр сўраб, Аллоҳнинг раҳматидан умидвор бўлдим. Шоядки мусибатлар сабабидан Аллоҳ таоло мени гуноҳларимни мағфират қилса, ёинки даражотларимни кўпайтирса!

Дардларимни ота-онамга айтолмайман. Дардлаша олмайман. Улар бу дунёдан рихлат қилишган. Мен уларни фақат дуо билан ёдга оламан холос. Уларнинг ҳоллари Аллоҳ таолодан ўзгага аён эмас. Агар тирик бўлишса, дардларимни эшитар, юпанч берар эдилар. Афсус, буни энди иложи йўқ.

Мусибат ва сирларингни бир сирдошга айтасан, у сенга ачинади, юпатгандай бўлади. Лекин бундан не фойда? Ўз сиринг ичингда турганида сир, минг яқин бўлган дўстингга айтганингда эса у сир бўлмай қолади, очилиб фош бўлади. Шунинг учун Қуръон тиловат қилиб, ўзимга юпанч оламан.

Сиз билан худди мени кўриб турганингиздек тасаввур қилиб, сизга салавот, салом айтиб, дардларимни сизга тўкаман. Ё Расулаллоҳ. Шунда яна сизни соғинаман. Гар кўрмасам-да, ўзингиз айтганингиздек, салому салавотларимни эшитиб, алик оляпсиз-ку, деб яна сизни соғинавераман.

Мўминлар доимо синовда, умр ўткинчи. Дунё ғилдираги айланаверади. Умримиз тобора охират сари яқинлашяпти. Аллоҳ таолодан қолган умримни имонда, Исломда, соғ-саломатликда ўтишини сўраб, дуо қиламан. Соғинган кишимни, сизни ё Расулаллоҳ, Қиёматда кўришни, шафоатингизга муяссар бўлишни Яратгандан сўраб, дуо қиламан. То Қиёматда сизнинг шафоатингизни олмагунимча сизни соғинавераман, ё Расулаллоҳ, соғинавераман.

Соллаллоҳу алайҳи ва саллам. Аллоҳумма солли ва саллим ва барик алайҳ.

Ё Рабби! Сендан сўраганим:

Қалбимдан фақат Ўзингга бўлган муҳаббатимни зиёда қил!

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга бўлган муҳаббатимни зиёда қил!

Соғинчимга иложни фақатгина Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламни кўрганимдагина қонишини, Сизга бўлган соғинчим шундай ҳолатдагина босилишини Аллоҳ таолодан сўрайман.

Инсоннинг бошига мусибат, ташвишлар, ҳаёт қийинчиликлари, яқинлардан айрилиш, кўнглига ёлғизлик заҳқумлари чўкканида фақатгина унга юпанч, ёлғиз паноҳ, ёлғиз таскинлик бўлади. Мана шу таскинлик ва юпанчни Аллоҳ таоло Каломини ўқиб, тиловат қилганимда топдим. Шу Каломни бизларга сиз етказгансиз, ё Расулаллоҳ! Шунинг учун сизни соғинавераман. Қиёматда сиз билан учрашиши насиб қилсин.

Ё Расулаллоҳ, Сизни соғиндим...

Умму Муслима