Аввал хабар қилганимиздек, диний-маърифий соҳадаги ислоҳотларнинг натижаси ўлароқ, қолаверса фуқароларимизнинг муқаддас зиёратга бўлган эҳтиёжларини тўлақонли қондириш мақсадида Раҳбарият кўрсатмаси ва жамоатчилик кенгаши қарори асосида Умра сафарига борувчи зиёратчиларнинг сонини белгилаш бўйича (квота) чекловлар олиб ташланган эди. Ҳозирда ушбу йўналишдаги ишларни яна ҳам такомиллаштириш бўйича тизимли ишлар олиб борилмоқда. Жумладан, сафарга отланган юртдошларимизга Дин ишлари бўйича қўмита ва Мусулмонлар идораси ходимларидан иборат мутахассислар иштирокида Умра ибодатининг фазилати, уни мукаммал адо этиш, сафар давомида эътибор қаратиш керак бўлган муҳим жиҳатлар ва бошқа мавзуларда тизимли равишда ўқувлар ташкил этилмоқда.

Шу ўринда зиёратчиларимиз Мадина шаҳрида 5 юлдузли “Зам-зам Пулман” ва Макка шаҳрида 4 юлдузли “Аброжул Кисва” меҳмонхонасида истиқомат қилишаётганини алоҳида таъкидлаш лозим. Мазкур меҳмонхоналарда ўзбек ошпазлари тайёрлаган тансиқ таомлар зиёратчиларга тортиқ қилинмоқда. Уларнинг соғлиқларини доимий назорат қилиш мақсадида 24 соат давомида бепул тиббий хизмат йўлга қўйилган.

Юртимиз зиёратчилари учун Мадина шаҳридаги Уҳуд тоғи, Икки қиблали масжид, Қубо масжиди ва Макка шаҳридаги Савр ва Нур тоғлари, Арафот майдони, Мино, Муздалифа водийсига саёҳатлар уюштирилмоқда. Малакали гуруҳ раҳбарлари мазкур зиёратгоҳларнинг ислом тарихидаги аҳамияти, у ерларда содир бўлган муҳим жараёнлар ҳақида атрофлича маълумот беришмоқда.

Шуни мамнуният билан қайд этиш лозимки, 28 октябрдан ҳафтада 3 та авиақатнов амалга оширилган бўлса, жорий йилнинг 31 март кунидан эътиборан ҳар куни биттадан авиапарвоз йўлга қўйилди. Олдинги йилларда бир йилда 10 000 нафар зиёратчи Умра сафарига борган бўлса, ҳозирда фақатгина бир ойда 7000 нафар юртдошимиз муборак зиёратни адо этмоқда.

Ўтган йилнинг 28 октябрь кунидан жорий йилнинг 4 апрель кунига қадар 15 минг фуқаро Умра зиёратини адо этди. Рамазон ойигача ушбу кўрсаткич 30 мингга етиши режалаштирилган. Бундан кўзланган мақсад – ҳозирги кунда умра сафарига бориш истагида бўлган фуқароларимизнинг кўп йиллик навбатини бартараф этишдир.

Жорий йилнинг 1 апрель санасидан эътиборан Умра сафарига борадиган юртдошларимизнинг адади кескин ошганлиги сабабли, зиёратчиларни тиббий кўрикдан ўтказиш фуқароларнинг доимий яшаш манзилларидаги туман тиббиёт бирлашмалари орқали ташкил этиладиган бўлди. Бу билан тиббиёт муассасаларидаги навбатлар ва ортиқча оворагарчиликлар бартараф этилиши кўзда тутилган.

ДИҚ Матбуот хизмати   

Қуйида келтириладиган фикрлар, ҳикматлар сайтлардан ва ижтимоий тармоқлардаги турли саҳифалардан олиб таржима қилинган.

Агар бир кишининг сен ҳақингдаги фикрини билмоқчи бўлсанг, ғазаблантириб кўр.

“Тарих муҳрлаган сўзлар”

*****

Киши ҳаётда ўрганиши лозим бўлган дарслардан “Ҳамма ҳам сизга яхшиликни илинувчи эмас” деган дарс.

“Тарих муҳрлаган сўзлар”

*****

Агар ҳукумат халқдан қўрқиб турса, бу ҳурриятдир. Агар халқ ҳукуматдан қўрқиб турса, бу зўравонлик билан бошқаришдир.

“Тарих муҳрлаган сўзлар”

*****

Энг кучли курашчилар вақт ва сабрдир.

“Тарих муҳрлаган сўзлар”

*****

Муҳаббат баъзида бизни гўдакдек қилиб қўяди. Бир сўз сабабли йиғлаб, бошқаси сабабли қувонамиз.

“Кун ҳикмати”

*****

Сизни тўхтовсиз кечираверадиганлардан эҳтиёт бўлинг. Чунки улар агар кетсалар, қайтиб келмайдилар.

“Кун ҳикмати”

*****

Икки дўст орасидаги узоқ йиллик дўстликни кўрсанг, бу улар бир-бирларини ранжитадиган иш қилишмайди дегани эмас. Балки уларда бир-бирини кечириш, гина-кек сақламаслик хислати бордир.

“Кун ҳикмати”

*****

Интернет материалларидан тўплаб, таржима қилувчи

Нозимжон Иминжонов

Нега инсонларда меҳрдан кўра қаҳр, сокинликдан кўра жаҳл ва ғазаб тез шаклланади? Нега инсонларда ўзгаларга (айниқса ўзидан заифроқларга)  нисбатан зулмкорлик кайфияти тез ривожланади? Америкалик олимлар ана шу масалага ойдинлик киритиш учун моҳиятан анчагина шафқатсиз ижтимоий тажриба ўтказишди. Бу тажриба мутлақо кутилмаган натижа келтирди...

Стэнфорд университетининг руҳшунослик бўлими ертўласида ўзига хос қамоқхона жиҳозланди. Тажрибада илгари судланмаган, хушмуомала, анчайин уятчанг, тартиб-интизомли одамлар кўнгиллилар сифатида қатнашдилар. Улар икки гуруҳга бўлиниб, ярми маҳбус, қолганлари эса турма назоратчилари “роли”га киришдилар.

Тажриба шартига биноан, “турма”даги ижтимоий-маиший шароитлар мунтазам оғирлаштириб борилиши керак эди. Биринчи кечадаёқ “маҳбус”лар исён кўтаришди. Бу норозилик “назоратчилар” томонидан шафқатсизларча бостирилди. Ҳар икки гуруҳ аъзоларининг феъл-атворида “рол”га мос салбий хусусиятлар пайдо бўла бошлади. Назоратчилар маҳбусларни қийнашнинг янги-янги усулларини ўйлаб топишга киришдилар: овқатдан маҳрум қилиш, ҳожатхонадан фойдаланишни таъқиқлаш ва ҳоказо.

Атиги бир ҳафтадан сўнг, кўнгилчан, хушмуомала одамлар, хўмрайган ва қаҳрли “зек”лар ҳамда муросасиз назоратчиларга айланишди.

Шартлари ва муҳитининг ўта шафқатсизлиги боис, тажрибани муддатидан олдин тўхтатишди. “Маҳбуслар” бундан беҳад шодланган бўлсалар, “назоратчилар” ҳаммаси бунчалик тез тугаганидан афсусланишди...

Бундан қандай хулоса чиқариш мумкин? Бир-бирига зулм ўтказишга мойиллик инсон руҳиятининг туб-тубида “мудраб” ётадими?

Юқоридаги тажриба шундан дарак бермаяптими? Заҳириддин Муҳаммад Бобур таъбири билан айтганда :    

Ким кўрибдур, эй кўнгул, аҳли жаҳондин яхшилиғ?

Кимки, ондин яхши йўқ, кўз тутма ондин яхшилиғ!

Инсонни тупроқдан ясаб жон киритган Аллоҳ таоло биз бандаларини ўзимиздан минг чандон зиёдроқ яхши билади. Бу ҳақда Аллоҳ таоло Ўз  каломи Қуръони каримда шундай марҳамат қилади: 

“Ўз аҳдларини бузганлари сабабли уларни лаънатладик ва қалбларини бешафқат (меҳрсиз) қилиб қўйдик”.  (Моида сураси, 13)

Оятдаги аҳддан мурод Аъроф сурасининг 172-173 оятларида зикр қилинган “Ал-Мийсоқ” воқеасидир. Хўш, унда нима бўлган эди?

Аллоҳ таоло Ўз каломида шундай марҳамат қилади:

“Раббингиз Одам ўғилларининг белларидан (пушти камарларидан) зурриётларини (руҳларини) чиқариб олиб, уларни ўзларига гувоҳ қилиб туриб: «Мен Раббингиз эмасманми?» (деди). (Улар): «Йўғ-е! (Раббимизсан!) Гувоҳлик бердик», – дедилар. Қиёмат куни: «Биз бундан ғофил (бехабар) эдик ёки ота-боболаримиз олдиндан мушрик бўлганлар. Биз улардан кейин келган зурриёт эдик. (Ўша) ноҳақ кишиларнинг феъллари сабабли бизни ҳалок қиласанми?» – дейишларини (билганимиз учун шундай қилдик)”.   

(Аъроф сураси, 172-173)

Энди ушбу оятлардан келиб чиқиб юқорида тилга олган зулмкорлик синдромининг нима учун инсонларда тез шаклланиши ҳақида хулоса чиқарамиз. Маълумки Аллоҳ таоло инсонларни зарра шаклида Одам алайҳиссалом сулбларидан чиқариб уларга савол билан мурожаат қилади: “Мен Раббингиз эмасманми?” Бандалар бу саволга: “Раббимизсан! Гувоҳлик бердик” дедилар. Мана шу жавоб уларнинг Аллоҳ билан аҳдлашганликларини билдиради. Бу аҳд Аллоҳ ва унинг буйруқларига тўла бўйсуниш учун берилган аҳддир. Аммо, ер юзида одамлар тарқалиб нафси ва шайтонннинг найрангларига учгандан сўнг, улар исёнкорга айланди ва Аллоҳ уларни тўғри йўлга қайтариш учун Ўз элчилари пайғамбарларни юборди. Афсуски, одамларнинг аксари то бугунга қадар Аллоҳ таоло ва унинг пайғамбарларига берган аҳдларини бузишиб, тўғри йўлдан юз ўгирдилар. Натижада оятда келтирилганидек ўз аҳдларини бузганликлари сабабли улар Аллоҳнинг лаънатига учради ва қалблари бешафқат (меҳрсиз) қилиб қўйилди. Демак, инсондаги бу нуқсон яни зулм, бешафқатлик, ғазаб ва қаҳрларнинг бош сабаби Аллоҳ таоло ва пайғамбарига итоат этмасликдан келиб чиқар экан.

Пайғамбар алайҳиссалом ҳадиси қудсийда шундай марҳамат қилганлар: “Аллоҳ таоло шундай деди: “Эй бандаларим! Албатта мен Ўзимга зулмни ҳаром қилдим ва сизларнинг ораларингизда ҳам зулмни ҳаром қилдим. Бас, бир-бирларингизга зулм қилманг”.

Умри Исломда, тақвода, ҳидоятда ва Аллоҳнинг розилиги талабида ўтган инсоннинг қалбида ҳеч қачон ноҳақ зулм, қаҳр, жаҳл ва ғазабга жой қолмайди.        

Саидаброр Умаров

1. Қуръони карим тиловат қилинг. Шунда фаришталар сизни қуршаб оладилар.

وَمَا اجْتَمَعَ قَوْمٌ في بَيت مِنْ بُيُوتِ اللهِ تَعَالَى ، يَتْلُونَ كِتَابَ اللهِ ، وَيَتَدَارَسُونَهُ بَيْنَهُمْ إلاَّ نَزَلَتْ عَلَيْهِمُ السَّكِينَةُ وَغَشِيتْهُمُ الرَّحْمَةُ وَحَفَّتْهُمُ المَلاَئِكَةُ وَذَكَرَهُمُ الله فِيمَنْ عِندَهُ. وَمَنْ بَطَّأ بِهِ عَمَلُهُ لَمْ يُسْرِع بِهِ نَسَبُهُ

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Қайси бир қавм Аллоҳнинг уйларидан бирида жам бўлиб, Аллоҳнинг китобини тиловат қилсалар, уни ўргансалар, албатта, уларнинг устига сакийна тушади, уларни раҳмат ўраб олади, фаришталар қуршаб олади ва Аллоҳ Ўз ҳузуридагилар қаторида зикр қилади”, дедилар (Имом Муслим, Имом Абу Довуд ривояти). 

2. Мусулмон биродарингиз ҳаққига ғойибона дуо қилинг. Шунда фаришталар сизнинг ҳаққингизга дуо қиладилар.

دعوةُ المرءِ المُسْلِمِ لأخِيهِ بِظَهْرِ الغَيْبِ مستجابةٌ، عِنْدَ رأسهِ مَلَكٌ موكلٌ، كُلما دَعا لأخِيهِ بخيرٍ، قالَ المَلَكُ الموكلُ بِهِ: آمِينَ، وَلَكَ بمثلٍ

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Қай бир мусулмон биродари ҳақига дуо қилса, фаришталар унга: “Сенга ҳам шу бўлсин, омин!” деб туришади”, деганлар (Имом Муслим ривояти). 

3. Беморларни зиёрат қилиб туринг. Шунда фаришталар сизнинг ҳаққингизга салавот айтадилар.

مَا مِنْ مُسْلِم يَعُودُ مُسْلِماً غُدْوة إِلاَّ صَلَّى عَلَيْهِ سَبْعُونَ ألْفَ مَلَكٍ حَتَّى يُمْسِي وَإنْ عَادَهُ عَشِيَّةً إِلاَّ صَلَّى عَلَيْهِ سَبْعُونَ ألْفَ مَلَكٍ حَتَّى يُصْبحَ وَكَانَ لَهُ خَرِيفٌ في الْجَنَّةِ

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Бир мусулмон бошқа бир бетоб мусулмонни эрталаб бориб кўрса, албатта, унга кечқурунгача етмиш минг фаришта салавот айтади. Агар кечқурун касални кўрса, албатта унга етмиш минг фаришта эрталабгача салавот айтади. Яна унга жаннатда бир боғ яратилади” (Имом Термизий ривояти). 

4. Жамоат намозининг биринчи сафида туришга интилинг. Шунда Аллоҳ таоло ва Унинг фаришталари сизнинг ҳаққингизга салавот айтадилар. 

إنّ الله وملائِكتَهُ يُصَلُّونَ على الصَّفِّ الأَوَّلِ

Абдураҳмон ибн Авф розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Аллоҳ ва унинг фаришталари биринчи сафдагиларга салавот айтади”, дедилар (Имом Можа, Имом Аҳмад, Имом Абу Довуд ривояти). 

5. Ҳамиша Аллоҳ таолонинг зикри билан банд бўлинг. Шунда фаришталар сизни ўраб оладилар.

إِنَّ لِلَّهِ مَلاَئِكَةً يَطُوفُونَ فِي الطُّرُقِ يَلْتَمِسُونَ أَهْلَ الذِّكْرِ، فَإِذَا وَجَدُوا قَوْمًا يَذْكُرُونَ اللَّهَ تَنَادَوْا: هَلُمُّوا إِلَى حَاجَتِكُمْ قَالَ: فَيَحُفُّونَهُمْ بِأَجْنِحَتِهِمْ إِلَى السَّمَاءِ الدُّنْيَا

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтадилар: «Аллоҳнинг бир тоифа фаришталари бор. Улар йўлларда айланиб зикр қилувчилар (аҳли зикр)ни излаб юрадилар. Қачон улар Аллоҳни зикр қилаётган қавмни топсалар “ўзингиз истаган нарсага келинглар” деб нидо қиладилар. Бас, уларни қанотлари билан ўраб олиб, дунё осмони баробар бўлиб турадилар» (Имом Термизий ривояти).

Даврон НУРМУҲАММАД