Ўзбекистон Республикаси Президенти ташаббуси билан Тошкентда барпо этилаётган Ўзбекистондаги ислом цивилизацияси маркази лойиҳасини Ислом Ҳамкорлик Ташкилотига аъзо мамлакатларнинг дипломатик миссияларига тақдим қилиш мақсадида Ислом цивилизацияси маркази раҳбарияти мусулмон мамлакатларининг Тошкентдаги элчилари билан туркум учрашувлар ўтказишга киришди.

Жорий йилнинг 21 июнь куни Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази директори Ш.Миноваров Бангладеш Халқ Республикасининг Ўзбекистон Республикасидаги Фавқулодда ва Мухтор элчиси Мосуд Маннан билан учрашди.
Учрашувда бугунги кунда Ўзбекистон Республикасида илмий-маданий ҳамда диний-маърифий соҳаларда амалга оширилаётган кенг қамровли ислоҳатлар, шу жумладан Ўзбекистон Республикаси Президенти Ш.М.Мирзиёев ташаббуси билан ташкил этилган Ўзбекистонда Ислом цивилизацияси маркази ҳақида маълумот берилди. Марказ фаолияти, мақсад ва вазифаларидан келиб чиқиб, Бангладеш томони билан ҳамкорлик бўйича мавзу ва йўналишлар мухокама этилди.
Элчи Мосуд Маннан жаноблари Ўзбекистон Республикаси Раҳбариятининг барча соҳаларда олиб бораётган изчил ислоҳатлари, саъйи-ҳаракатларига юқори баҳо бериб, улкан ва ислом олами учун ноёб бўлган “Ислом цивилизацияси маркази” лойиҳасига Бангладешнинг алоқадор вазирлик, университет ва илмий марказларини жалб этиш, ҳамкорлик алоқаларини ўрнатишида ўз ҳиссасини қўшишни шараф, деб билишини таъкидлади.
Самимий тарзда ўтказилган учрашув натижаларига кўра, тез кунларда элчихона томонидан ҳамкорлик алоқалари ўрнатилиши мумкин бўлган Бангладеш ташкилотлари борасида аниқ таклифлар, шунингдек Бангладеш фондларида мавжуд бўлган Ўзбекистонга оид қўлёзма ва манбалар ҳақида маълумот тақдим этилишига келишилди.

ЎМИ Матбуот хизмати

Риё – бу қилаётган амални, гапираётган гапни, қилаётган ниятини атрофдагилар билсин дея бажаришидир. Бирор яхшилик қилаётган бўлса, одамлар мени яхши инсон десин, молидан инфоқ қилаётган бўлса, мени сахий десин, ибодат қилаётган бўлса, инсонлар мени тақволи экан, деб ҳаракат қилишдир.

Динимизда бу гуноҳи азим ҳисобланади. Бу хусусда оятлар, ҳадислар бор. Жумладан, Қуръони каримда бу гуноҳнинг оқибати қуйидаги мисол билан келтирилади: “Остидан анҳорлар оқиб турувчи, хурмою узумлари бор, турли хил мевалари мўл боғи бўлган бир одам ўзи кексайиб, нотавон(ёш) болалари билан қолган пайтида ўша боғини оловли тўфон уриб, ёниб кетишини хоҳлайдими? Тафаккур қилурсизлар, деб Аллоҳ ўз оятларини сизларга шундай баён қилади”. Бу мисол савобли ишларни одамлар кўзи учун қиладиган кишиларга танбеҳдир. Риёкор одам ҳам охиратда ажру-савобдан бебаҳра қолади. Оятда ҳам гўё ҳамма нарсага эришган одамнинг бутун бойлиги бир зумда олов туфайли йўқ бўлиб кетиши риёкор одамнинг мисолига ўхшайди. Энг ёмони бу дунёда молу-давлатдан бир зумда ажраган инсон яна ҳаракат қилиб унга эга бўлиши мумкин, лекин бутун ҳаёти давомида яхши амаллар қилган, садақа, эҳсонлар қилган, нафл ибодатлар қилган, Қуръон тиловати билан машғул бўлган одам охиратда булар эвазига ҳеч бир савобга эга бўлмаса бундан катта ҳасрат, надомат бўлмайди.

Ҳадиси шарифларда ҳам Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васалламнинг бу гуноҳдан қайтарганлари, хавфсираганларини кўрамиз. Ибн Лубайд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам: “Сизлардан энг хавфсирайдиган нарсам – махфий ширкдир”, дедилар. Шунда саҳобалар: “Эй Аллоҳнинг Расули, махфий ширк нима?” деб сўрашди. У зот: “Бу – риёдир”, деб жавоб бердилар.

Динимизда бир қанча гуноҳи кабиралар бор, бировнинг ҳаққини ейиш, зино, ўғирлик, туҳмат ва бошқа гуноҳлар. Раббимиз ҳақиқий тавба қилиб, бу гуноҳларга бошқа қайтмасликка аҳд қилган кишини гуноҳини кечиши мумкин, аммо ширкни кечирмаслигини Ўз каломида баён қилган. Ҳадисда риё ширкка далолат қилиши айтилмоқда. Ундан ҳар бир мўмин-мусулмон эҳтиёт бўлиши керак. Чунки риё қалбни қорайтиради. Қалб қорайган сари унда холис ният ва ихлос қолмайди. Қорайган қалбга ҳикмат ёғдуси таъсир қилмайди. Оқибатда бошқа гуноҳларни қўрқмасдан қиладиган бўлади. Инсон қилаётган амалига озгина риё аралашса, бу ибодатидан фойда йўқ. Агар у риё билан намоз ўқиса, закот берса, ҳаж қилса, Қуръон ўқиса, инфоқ қилса булардан фақат машаққат чеккани, ҳамда Аллоҳ таолога осий бўлгани қолади, холос.

Аллоҳ таоло Қуръони каримнинг “Бақара” сурасида: «Эй имон келтирганлар! Молини одамлар кўрсин деб берадиган, Аллоҳга ва охират кунига ишонмайдиган кимсага ўхшаб, (берган) садақаларингизни миннат ва озор билан йўққа чиқарманг! У (риёкор) устини тупроқ қоплаган силлиқ қояга ўхшайди; устига жала ёққанда, (тупроқ ювилиб,) сип-силлиқ тошнинг ўзини қолдиради. Улар топган (ва сарфлаган) бойликларидан ҳеч нарсага эга бўла олмайдилар. Зотан, Аллоҳ кофирлар қавмини ҳидоят сари йўлламагай» (264-оят), деб огоҳлантирган.

Шунингдек, “Нисо” сурасида: «Мол-мулкларини одамлар кўрсинга (риёкорлик билан) эҳсон қиладиган, (аслида эса) Аллоҳга ҳам, охират кунига ҳам имон келтирмайдиганларни (Аллоҳ севмайди). Кимгаки шайтон дўст бўлса, нақадар ёмон дўст у!» (38-оят), дейилади.

Кўриниб турибдики, юқоридаги оятларда риё қаттиқ қораланади. Одамларнинг мақтовини истаб ёки бировлар кўрсин учун қилинган амаллар эвазига Аллоҳ таоло бу дунёда банданинг мақсадини ҳосил қилади. Аммо, охиратда савоб ато этмайди. Бу ҳақда Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай марҳамат қиладилар: “Ким бу дунёда бирор амални одамлар эшитсин деб қилса, Аллоҳ уни одамларга эшиттириб қўяди. Ва ким одамлар кўрсин деб қилса, Аллоҳ уни одамларга кўрсатиб қўяди”. Демак, бу дунёнинг обрўсини истаб қилинган амалга фақат бу дунёнинг ўзидагина мукофот берилади, охиратда эса насиба бўлмайди. Мўмин одам ҳар бир амалини холис Аллоҳ таоло учун бажармоғи лозим. Одамларнинг мақтовини истаган киши эса икки дунё саодатидан ажраб қолиши мумкин. Аллоҳ барчамизни ўзига ихлос билан адо этадиганлардан қилсин. 

Кенжабек СОЛИЕВ

Чуст тумани “Ғойиб Эронлар” масжиди имом хатиби

Саудия Арабистони 7 йилдан бери Сурия фуқароларини ҳаж зиёратини амалга оширишга қўймаяпти, Ар-Риёд сурияликларга бажариб бўлмас шартлар қўймоқда, деб маълум қилди Суриянинг вақф ишлари вазирлиги. Бу ҳақда "Kun.uz" нашри хабар берди.

Бироқ вазирлик Саудия Арабистони қандай шартларни қўйганига аниқлик киритмаган.

Саудия Арабистони ҳар бир давлатга унинг аҳолиси сонидан келиб чиқиб ҳаж зиёратини амалга ошириш учун квоталар ажратади. Ҳаж зиёратини амалга оширувчилар учун махсус турдаги виза кўзда тутилган.

ЎМИ Матбуот хизмати

Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази директори Ш.Миноваровнинг Ўмон Султонлигининг Ўзбекистон Республикасидаги Фавқулодда ва Мухтор Элчиси Муҳаммад бин Саъид бин Муҳаммад Ал Лаватий билан учрашуви бўлиб ўтди.
Ўмон Султонлигининг Тошкентдаги элчихонасида самимий тарзда ўтказилган учрашувда сўнгги йиллардаги Ўзбекистон ва Ўмон мамлакатлари ўртасидаги ривожланиб бораётган алоқалар, илмий-маърифий соҳадаги ҳамкорлик, шу жумладан “Ал-Беруний кутубхонаси” лойиҳасига юқори баҳо берилди.
Суҳбат давомида Ўзбекистон Республикаси Президенти Ш.М.Мирзиёев ташаббуси билан ташкил этилган Ўзбекистонда Ислом цивилизацияси маркази ҳақида батафсил маълумот берилиб, Марказнинг тарихий-илмий манбаларини шакллантиришда Ўмон томони билан ҳамкорлик масалалари бўйича фикр алмашилди.
Элчи Муҳаммад бин Саъид бин Муҳаммад Ал Лаватий бутун ислом олами мероси ҳисобланган Ўзбекистоннинг бой илмий, диний, маърифий манбаларини ўрганиш, тадқиқ ва тарғиб қилиш, келажак авлодга етказишдек савобли ва масъулиятли ишда Ўмон Султонлиги ҳар томонлама ҳамкорлик қилишга тайёрлигини билдирди.

ЎМИ Матбуот хизмати

Самарқандда 19-23 июнь кунлари умумий ўрта таълим мактабларининг 10-11-синф ўқувчилари ўртасида физика ва астрономия фанлари бўйича Мирзо Улуғбек номидаги халқаро олимпиада ўтказилмоқда.

Президентимиз Шавкат Мирзиёев ташаббуси билан ташкил этилган мазкур нуфузли халқаро танловда Ўзбекистон, Россия, Беларусь, Япония, Қозоғистон, Қирғизистон ва Туркманистондан вакиллар иштирок этаётир. Илк бор ташкил этилаётган халқаро олимпиадада ушбу мамлакатлардан 45 нафар истеъдодли ўқувчи физика ва астрономия фанлари бўйича билимини синовдан ўтказади.

20 июнь куни олимпиада иштирокчилари Самарқанд шаҳридаги Мирзо Улуғбек расадхонаси ва музейига ташриф буюриб, буюк астроном ҳайкали пойига гуллар қўйди. Меҳмонларга мазкур масканнинг яратилиш тарихи, буюк бобокалонимиз томонидан самони ўрганиш борасиди олиб борилган изланишлар ҳамда музейда сақланаётган ноёб ашёлар ҳақида батафсил маълумот берилди.

Кечки пайт Самарқанд шаҳридаги “Мўъжиза” амфитеатрида халқаро олимпиаданинг тантанали очилиш маросими ўтказилди. Ўзбекистон нафақат Шарқ, балки умумжаҳон цивилизацияси бешикларидан бири бўлгани халқаро миқёсда эътироф этилган. Бу заминдан етишиб чиққан Ал Хоразмий, Абу Райҳон Беруний, Ибн Сино, Аҳмад Фарғоний, Маҳмуд Замахшарий, Мирзо Улуғбек сингари алломалар ўз илмий изланишлари, фан оламидаги янгилик ва ихтиролари билан умумбашарият тараққиётига бемисл ҳисса қўшган. Аждодларимизнинг ибратли ҳаёти, серқирра фаолияти, илм-фан ривожи йўлидаги ишлари бугун ҳам жаҳон аҳлини ҳайратга солиб келмоқда.

Буюк олим ва давлат арбоби Мирзо Улуғбек ҳам ўз даврида илм-фан ҳомийси сифатида дунёнинг турли мамлакатларидан олимларни Самарқандга чорлаб, астрономия, математика фанлари бўйича муҳим тадқиқотларни амалга оширган. Бу қадимий кентда дастлабки олий таълим даргоҳи – мадрасаи олия ташкил этган. Унда ўз даврининг етук олимлари риёзиёт, ҳандаса каби аниқ фанлар соҳасида изланишлар олиб борган. Биргина “Зижи жадиди кўрагоний” асари Мирзо Улуғбекнинг дунё астрономияси тараққиётини белгилаб бергани билан аҳамиятли бўлди.

Давлатимиз раҳбари ғояси асосида ташкил этилган мазкур халқаро олимпиада буюк аждодларимизнинг жаҳон цивилизацияси ривожига қўшган улкан ҳиссасини халқаро миқёсда тарғиб этиш, истеъдодли ёшларни излаб топиш ва уларни қўллаб-қувватлаш, ўқувчилар учун хорижлик тенгдошлари билан дўстона рақобат муҳитини яратишга хизмат қилади. Назарий ва экспериментал босқичда ўтказиладиган олимпиада ишитирокчиларининг билими жаҳонда таниқли экспертлар, Мустақил давлатлар ҳамдўстлиги мамлакатлари таълим муассасалари профессор-ўқитувчилари, нуфузли олимлар томонидан баҳоланади. Ғолиблар ва совриндорлар ташкилий қўмита томонидан олтин, кумуш, бронза медаллари, диплом ва эсдалик совғалар билан тақдирланади.

 Ўзбекистондан қатнашган халқаро олимпиада ғолиблари юртимиздаги олий таълим муассасаларига имтиёзли ўқишга кириш ҳуқуқини қўлга киритади. Мазкур олимпиадани кейинчалик ҳар икки йилда анъанавий тарзда ўтказиш кўзда тутилган. Тадбир доирасида иштирокчиларнинг Самарқанд шаҳридаги тарихий-маданий объектларга саёҳати, юртимиз ёшлари ҳаёти, таълим жараёни билан ҳам яқиндан танишиши, шунингдек, турли маданий-маърифий учрашувлар ўтказиш режалаштирилган.
– Мирзо Улуғбек номидаги халқаро олимпиада ташкил этилиши бу буюк аллома илмий меросини ўрганиш учун ҳам катта имконият яратди, – дейди Назарбоев номидаги Чимкент кимё-биологияга ихтисослашган мактаб ўқитувчиси Айнур Смагулова. – Чунки, биздаги дарсликларда Мирзо Улуғбекнинг астрономия фанидаги ўрни ҳақида маълумотлар келтирилган бўлса-да, улар жуда кам. Бугун Улуғбек расадхонаси ва музейи билан танишиб, кўп янги маълумотларга эга бўлдик.  Тадбир доирасида юртимиз маданияти ва санъати ўз ифодасини топган концерт дастури намойиш этилди.

21 июнь куни Самарқанд давлат университетида халқаро олимпиаданинг биринчи босқичи ўтказилади.

Ғолиб ҲАСАНОВ

Манба: ЎзА