Рамазон – жаннат эшиклари очиладиган, дўзах эшиклари ёпиладиган, шайтонлар занжирланадиган, Аллоҳ солиҳ бандаларини ўтдан озод этадиган  улуғ ой. Бу ой ибодатсиз, тоатсиз, куну соатлари ҳавода тўзғиган заррадек зое бўлиб кириб-чиқиб кетмасин. Бу ойда ибодатни тавбадан бошлаш мақсадга мувофиқ бўлади.

Тавбадан бошлашга маслаҳат бериш билан бирор кишини айбдорсиз демаймиз. Чунки йўлнинг аввали ҳам, ниҳояси ҳам тавбадир. Тавба – Аллоҳ субҳанаҳу ва таоло томонга интилаётган кишининг биринчи ўриндаги амалидир. Демак, тавба кўпчилик ўйлаганидек, фақат осий ва хато қилувчиларнинг илтижо қилишидан иборат эмас. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам:

“Эй одамлар! Аллоҳга тавба қилинглар. Чунки мен Унга бир кунда юз бор тавба қиламан”[1], дедилар. Аллоҳ бандаларини тавбага буюрганда уларга иймон номи билан нидо қилиб деди:

“Барчаларингиз Аллоҳга тавба қилинглар, эй мўминлар! Шоядки (шунда) нажот топсангизлар”[2].

Барчамиз гуноҳкор бандалармиз. Аллоҳ субҳанаҳу таоло гуноҳларни кўп кечирувчи зот. Кундузда гуноҳ қилган тавба қилсин деб кечаси қўлини узатади, кечада гуноҳ қилган тавба этсин учун кундузи қўлини чўзади. Тавба қилувчиларнинг тавбасидан, осий ва гуноҳкорларнинг пушаймонидан мамнун бўлади. Шунинг учун Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам айтганларидек, “Аллоҳ субҳанаҳу тавба қилмоқ учун Мағриб томондан эни етмиш йиллик бўлган эшик қилиб қўйди. Уни то қуёш Мағрибдан чиққунгача бекитмайди”[3]. Тавба осон ва енгил ишдир. Унда машаққат ва ҳаракат кўрсатиш йўқ. Тавба тийилиш ва пушаймондан иборат. Гуноҳ ишлардан тийилиш, буларнинг ўтмишда қилганига пушаймон, келгусида уларга қайтмасликка қарор қилиш бўлади.

Ўтган гуноҳларга пушаймон бўлиш, келгусида гуноҳларни тарк қилиш, сиз учун умрингизни қадрлаш ва ўтмиш билан келгуси вақт ўртасида ҳозир турган вақтингизни ислоҳ қилишни вожиб қилади. Чунки вақтни зое қилиб қўйиш нажотни бекор қилгандек бўлади. Агар уни юқорида зикр қилинган нарсалар билан сақлаб қолинса нажот топилади, роҳат, неъмат ва лаззатга эришилади. Инсон ўзининг вужудлигини фаҳмлай олиши зарур. Сафар озиғини тайёрлаш ва юриш учун ҳозирлик кўриш билан банд бўлиши лозим. Амал мавсуми бўлган рамазон ойида савобга эришиш учун ҳаракат қилиш, вақтни бой бермаслик керак. Ҳар бир киши ўз замони ва вақтининг қадру қийматини билмоғи зарурдир. Ундан биргина лаҳзасини ҳам бекорга ўтказмасин.

Аллоҳга ибодат қилишда улуғларимизнинг аҳволларидан хабардор бўлиб қўйишимиз зарар қилмайди. Уларни ёдга олсак, шоядки, бизда олийҳимматлик ва ибодатга мойиллик пайдо бўлса:

Муғийра розияллоҳу анҳу бундай дейдилар: «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам кечаси намозда шунчалик узоқ турардиларки, ҳатто оёқлари шишиб кетар эди. Одамлар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга: Аллоҳ таоло сизнинг ўтган ва келгуси хатоларингизни мағфират қилган-ку, нега ўзингизни бунчалар қийнайсиз?” дейишганида, у зот: “Аллоҳ таолонинг шу меҳрибончилигига шукр қилувчи банда бўлмайманми?»  дердилар»[4].

Абу Бакр розияллоҳу анҳу, хоссатан намозда ва Қуръон қироат қилганда кўп йиғлагувчи киши эдилар.

Умар розияллоҳу анҳунинг юзида йиғининг кўплигидан икки қора чизиқ пайдо бўлган эди.

Усмон розияллоҳу анҳу Қуръонни намозда узоқ ўқирди.

Али розияллоҳу анҳу меҳробида йиғлар, ҳатто соқоли кўз ёшлар билан ҳўл бўлиб кетарди. У: “Эй дунё! Мендан бошқани алда, сени қайтиши йўқ бўлган уч талоқ қўйдим”[5], дер эди.

Қатода Қуръонни доимо ҳар ҳафтада, Рамазонда ҳар уч кунда хатм қиларди.

Суфён Саврий қўрққанидан йиғларди.

Саид ибн Мусаййиб масжидни лозим тутган киши эди. Қирқ йил муддат давомида жамоат билан бир намоз ҳам у кишидан ўтиб кетмаган.

Рамазон ойи фурсатдир. Аллоҳ билан савдо қиладиган ойдир. Шундай экан, солиҳ амалларга, яхшиликларга, тоатга шошилайлик, Аллоҳ томонидан кўп фойда ва улкан савобларга эришамиз.

Рамазон иш бошловчилар енг шимариб киришадиган, тақводорлар ўз тайёргарлигини кўрадиган, ҳушёр инсонлар қўлга киритадиган энг улуғ фурсатдир. У қалби саломат, аъзолари тўғри, вақтини зарарли ва фойдасиз ишларда зое қилмайдиган киши учун гуноҳлар кечирилиш ойидир.  Қуйида бу ой фурсатларини ғанимат билишга, уларни солиҳ амаллар билан обод этишга ёрдам берадиган баъзи ишларни ҳавола қиламиз:

Рўза одат эмас, ибодатдир. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Кимки рамазонда иймон ва эҳтисоб билан рўза тутса ўтган гуноҳи кечирилур”[6], дедилар. “Иймон билан”нинг маъноси – Аллоҳга ва У рўза тутган кишиларга тайёрлаб қўйган нарсаларга ишониб, дегани, “эҳтисоб билан”нинг маъноси – Аллоҳнинг савобини излаб демакдир. Яъни, уни рўза тутишга риё, овоза қилиш, молу обрў талаби ундамаган.

Рамазон шукри вожиб бўлган неъмат. Аллоҳ умрингизни узайтириб бу улуғ ойга етиб келдингиз ва Аллоҳ сизни бу ажру савобларни касб этишга муяссар қилиб қўйди. Бу шукр қилиш лозим бўлган энг катта неъмат ва буни берганига Аллоҳга ҳамду сано айтиш вожиб.

Уйқу ва уйқусизлик. Рамазон саноқли кунлар ва кузатиладиган кечалардир. Кириб келади, қарабсизки кетишга шай турибди. Шунинг учун бу ойда тоат-ибодатга жидду жаҳд қилинг. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Рамазон кириб, гуноҳлари кечирилмасдан чиқиб кетган кишининг бурни ерга ишқалансин”, дедилар[7].

Қуръон тиловати. Рамазон Қуръон ойидир. Бу ойда Қуръон тиловатига ғайрат қилинг. Шошмасдан тартил, тадаббур ва хушуъ билан ўқинг. Имконингиз борича тиловат ҳукмларига риоя этинг.

Қиёмул-лайл (кечани қоим қилиш). Қиёмул-лайл асосан таровеҳ намози билан бўлади. Бу намозга рағбат қилиб, имом билан тўлиқ ўқимоқ лозим. Чунки Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Кимки имоми билан у кетгунига қадар турса, унга кечани қоим қилгани ёзилади”[8], деганлар.

Садақа. Рамазон ойидаги садақа бошқа ойлардагидан кўра фазилатлидир. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам рамазон кирса саховатлари ошиб кетар эди. Шундай экан, бу ойда ўзингизда эҳсону садақага шошилинг.

Рўзадорларни ифторлантириш. Рўзадорларни ифтор қилдиришга, мискин ва камбағалларни таомлантиришга қизиқиш керак. Чунки Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Кимки рўзадорга ифтор қилиб берса, унга рўзадорнинг ажридек савоб бўлади. Бу билан рўзадорнинг ажридан ҳеч бир нарса кам бўлмас”[9],  деганлар.

Шунингдек, ғанимат бўлган амаллар сирасига масжидни лозим тутиш, иложи бўлса рамазонда умра қилиш, рамазоннинг охирги ўн кунида ғайратни янада ошириш, Қадр кечасидаги ибодатлар, зикр, дуо ва бошқа тоат-ибодатларни қоим қилиш киради.

Бу ғанимат дамлардан фойдаланиб қолшимизга Парвардигоримиз кўмак беришини сўраб қоламиз!     

Рашидбек  ЭРНАЗАРОВ,

Хоразм вилояти Боғот тумани  бош имом-хатиби 

Юзлаб номзод бинолар ичидан чироқли шоуни ўтказиш учун дунёдаги энг баланд бино – “Бурж ал-Халифа” танланди. Мусулмонлар учун муқаддас бўлган Рамазон ойи муносабати билан “Аллоҳнинг 99 исми” номи остида янги лазерли шоу ўтказилмоқда.

Ушбу шоу муаллифи “Art Noor” ижодий гуруҳидир. Ранг-баранг чироқлардан иборат шоу куннинг турли вақтларида: шанбадан пайшанбагача 19:45 дан 22:45 гача ҳар соатда, пайшанбадан шанбагача эса 19:45 дан 22:45 гача ҳар ярим соатда бўлиб ўтади.

ЎМИ Халқаро алоқалар бўлими

Рамазон ойи шарофати билан “Pure Gold Group” заргарлик компанияси раҳбари Фироз Мерчант ноодатий усулда 650 минг дирҳам (177 минг АҚШ доллари) хайр-эҳсон қилди. Гап шундаки, у Бирлашган Араб Амирликлари  қамоқхоналарида жазо муддатларини ўтаётган 500 дан ортиқ маҳбуснинг қарзини тўлаб, уларни озод этди.

Фироз Мерчант тўлаган пул маблағи Ажмандаги 300 та ва бошқа ахлоқ тузатиш муассасаларидаги 260 нафар маҳбусни озод қилишга етди. Саховатпеша бой уларга уйларига етиб олиб, у ерда янги ҳаёт бошлашлари учун йўл чиптасини ҳам олиб берган.

ЎМИ Халқаро алоқалар бўлими

Самарқанд вилояти Имом Бухорий жоме масжиди

ЎМИ Матбуот хизмати

Бутун мусулмон дунёсида раҳмату мағфират, ибодату саховат ойи бўлган рамазони шарифнинг биринчи ўн кунлиги ярмидан ошди. Муборак ойнинг ташрифи иймон аҳлларига катта қувонч бағишлади.

Ана шундай фараҳбахш паллада, ижтимоий тармоқларда инсон дилини хира қиладиган турли хабарлар тарқатилмоқда. Айниқса, муттақий уламолар, қори домлаларни обрўсизлантиришга уриниш ёки исломий муҳитга салбий таъсир этадиган ахборотларни интернетда тарқатиш авжига чиқди. Айрим қадрдонларимиз билиб-билмай одамларнинг қутлуғ ойда ҳузур олиши ўрнига, ҳаловатини йўқолишига сабабчи бўлмоқдалар. Рамазоннинг биринчи кечасиданоқ тарқатилган ёқимсиз хабарлар ҳалигача ўзининг салбий таъсирини ўтказмоқда, айрим дин хизматчиларининг тинчини бузмоқда. Бундан кимга фойда. Аслида ҳақиқий дин ғамини ейдиган, қалбида дин дарди бор инсон бу кунларни ғанимат билиб, вақтини ибодатга сарфлайди, бошқаларни ҳам шунга чақиради.

Ғанимат ойнинг ҳадемай раҳмат даҳаси ҳам якунига етади, бу кунларни кейин бутун умр излаб ҳам топиб бўлмайди. Ана шу ҳақиқатни теран англаган киши вақтнинг қадрига етади. Шов-шувга ўч баъзи дўстларимиз эса қимматли онларини саробга совуриб турли-туман “деди-деди”ларнинг ортидан қувлашаётганини кўриб, афсус чекмоқдамиз.

Гап “айрим масжидларда таровеҳга ёш болалар киритилмаяпти” деган масала ортидан уламою қори домлаларимизни обрўсизлантиришга уринаётган кишилар ҳақида бормоқда. Бундай ишларга ружу қўйиб, олимларнинг ҳурматини тўкиш ёки қори домлаларга маломат тошлари отиш билан нимага эришилади... Интернет сайтларида қалбни туғёнга келтирадиган изоҳлар билан видеолавҳаларни эълон қилиш кимга нима беради? Мана шундай гап-сўзларнинг кенг тарқалиши ёки сайт-блоггерларининг шуҳрат топиши бир уламо ёки ҳофизи Қуръоннинг иззат-ҳурмати, хизмати олдида, қанчалик аҳамиятга эга? Ҳақ каломини тўлалигича ҳифз қилиш ёки минглаб инсонларнинг ҳурматини қозонган уламо бўлиш қанчалик сабр-матонат, машаққат талаб этишини бир кўз олдимизга келтирайлик...

Аслида, олимни қўятурайлик, оддий мўмин одамнинг обрўсини ғийбат йўли билан тўкиш нақадар улкан гуноҳ эканини биламиз. Ҳумаза сурасининг 1-оятида: “Ҳар бир обрў тўкувчи ва айбловчига вайл бўлсин”, дейилади.

Ғийбат қилавериб, одамларнинг обрўсини тўкишга одатланган одам араб тилида «ҳумаза» дейилади. Одамларнинг айбини, камчиликларини имо-ишора ила масхара қилувчилар «лумаза» дейилади. Ушбу оятдан юқоридаги икки сифатга эга бўлганларнинг ҳам ҳолига вой бўлишини англаш мумкин. Чунки мўмин кишининг қонини тўкиш қанчалик гуноҳ бўлса, обрўсини тўкиш ҳам шунчалик гуноҳдир.

Атрофга теран кўз билан боқайлик, дин душманларининг энг биринчи иши, мақсади мусулмон жамиятида олимларга бўҳтон қилиш орқали уларни йўқ қилишдан иборат эмасми?! Бир муддат аввал таниқли уламоларнинг соати, машинаси, уй-жойи элга достон қилингани бир неча эътиборли уламоларга қаттиқ зарба бўлди, айримлари саломатлигини йўқотди. Бугун юртимизда ғаразгўйларнинг маломатига, туҳматчиларнинг бўҳтонига нишон бўлмаган бирон бир аҳли илм қолдими? Баъзилар даво қилгани каби “холислик”нинг ўлчови шов-шувчи шахслар ёки айрим “блоггерлар” бўлиб қолдими? Мана шундай гиж-гижлашлар билан мусулмон жамоаси ютдими ёки ютқазди?.. Албатта, ютқазди, Рамазоннинг раҳмат даҳасида мана шундай гап-сўзлар билан овора бўлиш жуда ҳам афсуслидир.

Аслида битта олимнинг йўқ бўлиши ёки обрўсизлантирилиши жамият учун жуда ҳам катта мусибат. Набий алайҳиссалом айтганларидек, олимнинг ўлими оламнинг ўлимидир. Уламолар пайғамбарларнинг меросхўрларидир. Олимга душманлик қилган кимса, Аллоҳга уруш қилган кабидир. Ҳазрати Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: “Аллоҳ айтади: “Ким менинг дўстимга душманлик қилса, унга уруш эълон қиламан” (Имом Бухорий ривояти).

Олимнинг фазлини Аллоҳ ва Унинг Расули шундай улуғлаб турган экан, унга ҳурматсизлик қилиш Аллоҳ ва Унинг Расулига ҳурматсизлик қилишнинг айни ўзи бўлиб қолмасмикан. Уламоларни ҳурмат қилиш имоннинг саломатлиги, камситиш эса нифоқ аломатидир.

Танқид, айниқса танқид қилувчи учун ёқимли нарса...

Илм аҳли ва уламоларимизнинг буюк хизматлари ва олий фазилатларини сояда қолдириб, инсоний хато ва камчиликларини бўрттириб кўрсатишга уринаётганлар бир ўзларига инсоф назари билан қараб, виждонлари ила айтсинларчи, ўша камчилик ёки хато ўзларида йўқми?! Ёки бўлмаса Ҳақ таоло йўлида улар қилган хизматнинг нечадан бири ё Қуръони каримнинг қанча жузини ёд олишган.

Тўғри, ҳозир биз мушфиқ уламолар ва қори домлаларнинг ёнини оляпмиз. Чунки у бизнинг диндошимиздир. Ғанимлар динимизга болта уриш ниятида пайт пойлаб турган чоқда бирлашмасликнинг оқибати хунук бўлади. Биз айтаётган ана шу олим ёки қори, балки биздан-да кўп дин қайғусидадир, хизмати эса бизникидан юз баравар кўпдир. Маломат тошини отаётганлар олимнинг қалбидан нималар кечаётганини англармикан?..

Гувоҳи бўлаётганимиздек, баъзи минтақаларда табиий офатлар сабабидан, яна бошқа ҳудудларда тўс-тўпалонлар оқибатида шаҳарлар вайрон бўлиб, қанчадан-қанча одамлар ҳалок бўлмоқда. Миллионлаб кишилар нотинчликлар боис юртма-юрт саргардон кезаётгани, болалар оч-наҳор, бир бурда нонга зор бўлаётгани ҳар бир инсонни чуқур ўйга толдиради.

Ҳақ таолонинг раҳмати ёғилаётган диёримизда муборак рамазон тонги Азон садоси билан отмоқда: “Аллоҳу акбар, Аллоҳу акбар!..”, Парвардигорга минг шукр, бу кунларни қанча кутдик... Ҳар тонг Азон билан уйғониб, Қуръон тиловати, таровиҳ намози, зикр ва дуолар ила уйқуга кетмоқдамиз. Бир ойгина меҳмонимиз бўлган ғанимат ой – рамазони шариф шуниси билан шукуҳли эмасми, ахир?

Дунёга разм солсак, айрим мамлакатларда ибодат қилиш у ёқда турсин, хотиржам яшашнинг ўзи катта муаммо бўлиб турибди. Ҳатто ибодат чоғида ҳам бузғунчилар одамларни портлатиб юбормоқда. Яқинда, қўшни Афғонистон давлатида Қуръон мусобақаси бўлаётган паллада ёш ҳофизи Каломуллоҳларга нисбатан содир этилган хунрезлик бутун дунё мусулмонлари нафратини қўзғади.

Ушбу ҳолатлар ҳақида кенг фикр қилиб, чуқур мушоҳада юритишимиз керак? Чунки турли фитналарни қўзғаётган кимсалар бизнинг юртимизни Афғонистон, Сурия каби нотинч ҳудудга айлантирмоқчи, исломий қадриятларни йўқ қилмоқчи бўлган шахсларнинг ноғорасига ўйнаётганларини билмайдилар-ми..? Улар гўё ўзларини дин йўлида қаҳрамонлардек тутишади.

Ўз навбатида масжиднинг кўрки жамоат, жамоатнинг кўрки эса имом-хатиб эканини инобатга олган ҳолда жомелар атрофида ажиб бир муҳит шаклланишида имом-домланинг ўрни жуда ҳам катта. Шунинг учун масжид ҳудудида гўзал муҳит ҳукм суришида кўп нарса имом-хатибга боғлиқ. Ундан уддабуронлик, жонкуярлик ва журъат талаб этилади. Бундай ишларни маромига етказиб адо этаётган имом-хатибларга минг ташаккурлар айтамиз.

Шундай экан, бир муҳим масалани айтмоқчимизки, орзиқиб кутган, бир зумда ўтиб кетадиган рамазон ойининг файзу тароватидан бебаҳра бўлиб, ғанимат кунларни турли гап-сўзлар муҳокамаси билан ўтказиб қўймайлик. Рамазоннинг ҳақиқий завқи – Қуръон тиловати ва зикруллоҳ билан онгу шуурларимизни банд қилайлик, улуғ ойнинг илоҳий файзидан насибадор бўлишга ошиқайлик.

Азиз диндошим, ноўрин гап-сўзлар ила Рамазонни беҳуда ўтказиб юборманг, бунинг ўрнига таровеҳ намозлари, хатми Қуръонлардан баҳраманд бўлинг, фарзанди аржумандларингиз билан рамазон суҳбатларини қуринг.

Эй ижод аҳли, сиз эса юқорида баён қилинганларни тўғри таъвил қилинг, ёқмаган жойига маҳоратингизни ишга солиб, жавоб ёзишга уриниб, вақтингизни зое қилманг, умрингизни ижтимоий тармоқларда “фаоллик” билан ўтказманг. Бунинг ўрнига “Субҳаналлоҳ ва биҳамдиҳи, субҳаналлоҳил азийм”ни кўп айтинг, ушбу калималар охиратингизга кор келади...

Зеро, рамазони шариф – инсонларнинг хато-камчиликларини ошкор этиш эмас, балки шундай хато-ю нуқсонлари бўлса улардан кўз юмиш – ёмонни яшириш, яхшини ошириш ойидир.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси котибияти