Қуръони Карим ва Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам суннатларининг мўъжизотларини фаҳмлай оладиган ақл эгалари тўғри йўлга кириб, Ҳақ динни танлашлари муқаррардир.

Шулардан бири Лондон университетининг профессори, электрон техника факультети раҳбари доктор Артур Эллисондир. Бу ҳақда “info.islom” нашри маълум қилди.

У бир неча йил давомида Британия руҳшунослик тадқиқотлари жамиятининг президенти лавозимида ишлаб, турли хил динлар, жумладан, Ислом билан танишган. Аниқ фанлар бўйича мутахассис ҳамда инсон руҳий ҳолатини ўрганувчи доктор Эллисон тирик ва ўлик одамнинг вазни бир хил бўлиш ёки бўлмаслигини аниқлаш мақсадида тажриба ўтказишга қарор қилди. Кўнгиллилар ҳеч келавермагач, унинг режаси барбод бўлишига бир баҳя қолганди. Шунда бир мусулмон талаба устозига уйғоқ ва мудроқ ҳолатдаги инсонлар вазнини ўлчашни тавсия этиб, Қуроъни Каримнинг Аз-Зумар сураси 42-оятини ўқиб берди: “Аллоҳ жонларни ўлими вақтида, ўлмаганларни эса, уйқуси вактида олур. Бас, ўлишга ҳукм қилганларини ушлаб қолур, қолганларини маълум муддатгача қўйиб юборур. Албатта, бунда тафаккур қиладиган қамвлар учун оят-ибратлар бордир".

Ҳар лаҳзада қанчадан-қанча одамлар жон берадилар. Уларнинг жонини ким олади? Ҳар бир одам ҳар куни маълум муддат ухлайди, ўшанда у ўликка ўхшаб ётади. Унинг жони нима бўлади? Бу саволларга мазкур жумлада жавоб бор. Жонларни ўлим вақтида ҳам, ухлаган вақтида ҳам оладиган зот Аллоҳдир. Тандан жон чиқиш катта вафот, ухлаганда тана билан жон орасида алоқанинг кучсизланиши кичик вафот дейилади. Чунки ухлаган одамнинг жонини ҳам Аллоҳ таоло олган бўлади. Кимнинг қазоси етган бўлса, уйқусидан қайта уйғонмай, кичик вафоти катта вафотга айланиб қолади. Аллоҳ ажали етмаганларнинг жонини қўйиб юборади. Улар белгиланган ажалгача яшаб юрадилар, деб тушунтирди мусулмон талаба.

Бироқ талабанинг сўзларига ишонмаган профессор ушбу ояти каримани текширишга киришди. Тажриба шуни кўрсатдики, уйқудаги инсоннинг танидан жон чиққач, унинг вазни камаяр экан. Оятда келтирилган маълумот жаноб Эллисонни ҳайратга солиб, у шу аснода Ислом динини қабул қилди.

ЎМИ Матбуот хизмати

«Ливерпуль» клуби ҳужумчиси Муҳаммад Салоҳ ўзи туғилиб ўсган Нагриг қишлоғида сув-оқова тизими қурилиши учун пул ажратди. Бу ҳақда "uff" нашри хабар берди.

Мисрлик футболчи бунинг учун 450 минг АҚШ доллари сарфлаган.

Салоҳ Мисрда хайр-саховатли ишларни кўплаб амалга ошириб туради. Аввалроқ у спорт майдончаси қурилиши ва касалхона таъмири учун пул ажратганди.

ЎМИ Матбуот хизмати

“Ким биродарининг обрўсига ёки бирор нарсасига зулм қилган бўлса динор ва дирҳам фойда бермайдиган кун (қиёмат) келишидан олдин ҳаққини ҳалоллаб олсин. У кунда агар яхши амали бўлса етказган зулми миқдорича савоби олинади ва агар савоби бўлмаса биродарининг гуноҳидан олиб унинг бўйнига юкланади” (Имом Бухорий ривояти).

Инсон ҳали ҳаётлик вақтида зиммасидаги адо этиши лозим бўлган ҳақларни ҳалоллашга имкони бор. Охиратда эса солиҳ амалларидан бошқа ҳеч нарсаси бўлмайди. Қиёмат куни мазлумнинг ҳаққи золимдан ундириб берилади. У кунда банданинг асосий дастмояси бўлмиш ҳасанотлари (савоблари)дан олинади, агар у савобларни жамғаришга улгурган бўлса, албатта,..

Акс ҳолда мазлумнинг гуноҳлари золимнинг зиммасига юклаб қўйилади.
Мазкур ҳадиси шарифнинг зоҳиридан маълумки, инсон бирор биродарига нисбатан ноҳақлик қилган бўлса, бу дунёнинг ўзида уни ҳалоллаши лозим. Ҳаттоки ўзи билиб-билмаган ҳолда биродарини шаъни, обрўсига тажовуз қилган бўлса ҳам…
Зулм қилиш инсоннинг ё жонига ёки молига ёхуд шаънига бўлиши мумкин. Ислом дини зулм қилишнинг барча турини ҳаром қилди.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар: “Мусулмон кишига ҳар бир мусулмон кишининг қони, моли ва обрўсини тўкиш ҳаромдир” (Имом Муслим ривояти).

Агар бир инсоннинг жонига зулм қилинган, масалан, уриш, жароҳатлаш, бирор аъзосига шикаст етказиш ёки ўлдириш каби жиноят содир этган бўлса, ҳақ эгаси қасос олиши, агар қасос олиш имкони бўлмаса, золим зиммасидаги ҳақни тўлалигича тўлаб бериши лозим.

Агар инсоннинг молига тажовуз қилинган бўлса, молни эгасига қайтариб бериш вожиб бўлади. Агар молнинг эгасини топиш имкони бўлмаса, у молни савоб умид қилмасдан бирор муҳтожга бериб юборилади. Агар мол эгаси вафот этган бўлса, уни меросхўрларига бериш лозим. Чунки киши вафот этгандан сўнг унинг моли меросхўрларига ўтади.

Агар бир инсоннинг шаънига тажовуз қилинган, масалан, бир инсонни ҳақорат ёки ғийбат қилган бўлса, унинг олдига бориб ундан кечирим (узр) сўраши лозим. Агар унинг узрини қабул қилиб, кечирса, уларнинг хар иккиси учун Аллоҳнинг неъмати бордир.
“Бас, кимки афв этиб (ўртани) тузатса, бас, унинг мукофоти Аллоҳнинг зиммасидадир. Албатта У золимларни севмас” (Шўро сураси, 40-оят).

Агар кечирмаса, молидан бирор нарса бериб бўлса ҳам, рози қилиши лозим.
Аллоҳ таоло дилларимизни меҳр-шафқат, кечиримлилик туйғулари билан тўлдирсин!

И.СОБИРОВ,
Хонқа тумани “Хўжа Нураддин бобо” масжиди имом ноиби

Қуйидаги ҳолларда рўза бузилмайди:

– рўзадор эканини унутиб еб-ичиш;

– кўзга сурма суриш;

– ҳижома, яъни қон олдириш;

– томоққа тутун, чанг, пашша ва қулоққа сув кириши;

– оғизга келган балғамни, тупукни ютиш;

– тишлар орасидаги саҳарликдан қолган нўхатдан кичик нарсани ютиш (агар бундай нарса кўп ва йиғилганда нўхатдан катта бўлса, рўза бузилади);

“РАҲМАТ ОЙИ РАМАЗОН” китобидан

Аллоҳ таоло рўзанинг ҳикматларини баён қилар экан, тақво сифатига алоҳида аҳамият берган. Чунки киши рўзадор бўлса-ю, аммо унинг ҳаққини адо этмаса, яъни Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтиб ўтганларидек барча аъзоларини гуноҳдан тиймаса, ундай киши очлик ва чанқоқликдан ўзга нарсага эга бўлмайди.

Зеро, Исломда ҳар бир амалдан буюк бир мақсад кўзланади ва шу мақсад амалга ошар экан, унга ажр-савоблар битилиб, бу дунё ҳаёти ҳам том маънода фаровон бўлиб бораверади.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳадиси шарифларида кишиларни яхшилик қилишга ундаб, ҳаттоки киши ўз оила аъзоларига қилган яхшилигига ҳам савоб берилиши ҳақида таъкидлаб ўтадилар. Ваҳоланки бу нарса оила бошлиғининг зиммасидаги бурчи эди. Ёки бўлмаса очиқ чеҳра ила хушмуомалада бўлиш гўзал ахлоқ эканини ва бу сифат эгасини қиёмат кунида савоблари оғир бўлишига хизмат қилиши ҳақидаги ҳадисларини олайлик.

Буларнинг бирида яхшиликка тарғиб бўлса, иккинчисида яхшиликка тарғиб ҳамда ёмонликдан гўзал ва нозик тарзда қайтариш бўлмоқда. Яъни яхшилик қилишга қодир бўлмаган кимса, кишиларнинг кайфиятига салбий таъсир этадиган тундлик ва бадқовоқликдан ўзини сақлаб очиқ чеҳралик бўлишга чақирилмоқда. Бас шундай экан, рўза ҳам бизнинг жисмимизга шифо бўлиши билан бирга, ўзига хос қийинчилик ва машаққат синовларини ҳам олиб келади. Чунки ҳаёт қонуни ўзи шундай тузилган. Бемор бир дарддан фориғ бўлишни истаса, албатта табибнинг аччиқ дориларига сабр қилади. Пировардида эса жисми соғлом бўлиб мақсадига етишади.

Рўзани ҳам шунга қиёслайдиган бўлсак, очлик ва ташналик жисмимиздаги ортиқча туз ва ёғларни камайтириб, тун-кун, йиллаб дам олиш нималигини билмай ишлаб турадиган ошқозонимизга бир муддат дам беради. Натижа эса барчамизга маълум, яъни уни қўлга киритиш мақсадида узоқ сафарларга отланганимиз ва кўплаб маблағларимизни сарфлаганимиз “соғлик-саломатлик” деб аталган неъматга эга бўламиз.

Муборак рамазон рўзасини, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтганларидек муносиб тутишимиз ва бундаги вақтинчалик машаққатга бесабрлик қилмаслик учун қалбларимизга ҳузур олиб келган баъзи бир ҳадисларни сиз азизлар эътиборингизга ҳавола этмоқчимиз.

Мақсадимиз, рўза очлиги-ю чанқоқлиги асаб толаларимизни таранг қилганда қуйидаги ҳадислар бутун вужудимизга малҳам бўлса-ю рамазоннинг улуғ ажрларидан бебаҳра қолмасак.

Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам, ҳадиси қудсийда шундай деб марҳамат қилдилар:

“Одам боласининг рўзадан бошқа барча амали ўзигадир. Рўза Менгадир, унинг мукофотини ҳам Ўзим бераман”

Келаётган рамазон ойини барчамиз учун савобли ва мазмунли қилсин. Шу ойнинг шарофатидан қолган ойларимизни ҳам барокатли, хайрли қилиб, юртимиз ва бутун дунёда тинчлик, хотиржамлик ва яхшиликларни бардавом айласин!

Мақсудбек Мадиримов,

Ҳазорасп туманидаги “Ҳазрати Шайх Муҳаммад Амин” жоме масжиди имом-хатиби