muslim.uz
Қоҳирада Қуръони каримнинг тарихий қўлёзмалари кўргазмага қўйилди
Қоҳирадаги Ислом санъати музейида Қуръоннинг тарихий қўлёзма нусхалари, жумладан, энг кичик қўлёзмаларидан бири намойиш қилинмоқда. Ушбу қўлёзма нусхалар турли тарихий даврларга оид саналади.
Музей мутахассиси Аят Аҳмад бундай дейди: “Мусулмон рассомлари ва хаттотлари Қуръони каримни ёзишнинг ўзига хос усулларига эга, уларнинг орасида усмонийлар даврига оид қўлёзма Қуръонни ажратиб кўрсатиш мумкин”. Кўргазмада Қуръони каримнинг дунёдаги энг кичик нусхаларидан бири ҳисобланган 20 сантиметрлик кичик Қуръон ҳам намойиш этилади.
Халқаро алоқалар бўлими
Яхшиларнинг яхшилари
Абадий китоби бўлмиш Қуръони каримни бутун оламларни ҳидоят қилиш учун нозил қилган Аллоҳ таолога Ўзининг жалолига муносиб ҳамду санолар бўлсин.
Ушбу Китобни умматларига омонат ила етказиб, унга амал қилишни ўргатган Пайғамбаримиз Муҳаммад мустафо соллаллоҳу алайҳи васалламга мукаммал ва муаттар салавоту дурудлар бўлсин.
Пайғамбаримиздан Қуръони каримнинг бирор ҳарфини ўзгартирмай ўта аниқлик ила қабул қилиб, унга худди шундай аниқлик ва ихлос ила амал қилган саҳобаи киромларга Аллоҳнинг ризвони бўлсин.
Қуръони каримга имон келтирган, уни ўргатган, ўрганган ва унга амал қилган ҳар бир мусулмонга Аллоҳнинг раҳмати, хайри баракаси бўлсин.
Усмон розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Набий «соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Сизларнинг яхшиларингиз Қуръонни ўрганганларингиз ва ўргатганларингиздир», дедилар» (Имом Бухорий ва Имом Термизий ривояти).
Бу ҳадиси шарифнинг иборалари оз бўлгани билан маънолари, далолатлари кўпдир. Унда мусулмонларнинг яхшилари ҳақида хабар берилмоқда.
Ҳадиси шарифнинг маъносидан келиб чиқадиган бўлсак, Қуръони каримни ўрганадиганлар мусулмонларнинг яхшиси бўлади. Қуръони каримни ўргатадиган мусулмонлар яхшиларнинг яхшисининг устози бўлади. Устоз эса ўз шогирдидан қанчалар устун туриши ҳаммага маълум.
Мир Араб мадрасаси асрлар давомида алломалар, машҳур имом ва муфтийларни, фақиҳлар ва муҳаддисларни, қорию қурроларни етиштириб келган.
Халқимиз, нафақат ўзбек халқи, балки собиқ иттифоқ таркибидаги барча халқларнинг маънавий, маърифий, эътиқодий, диний онг ва тушунчасини юксалишига ўз ҳиссасини қўшган буюк шахсларни етиштирган.
Мадрасага ҳар йили 24 нафар талаба қабул қилинар эди. 2017 йил эса 48 нафар талаба қабул қилинди. Ана шу талабалар 4 гуруҳга бўлинган. Улардан бири Қуръони каримни ёдлашга иқтидорли ва қобилиятли талабалардан иборат “Таҳфизул Қуръон” гуруҳидир. Бу гуруҳда 12 та талаба бўлиб, улар режа асосида Қуръони каримни 4 йил давомида мустаҳкам ёд оладилар, иншоаллоҳ. “Таҳфизул Қуръон” гуруҳининг ташкил қилиниши неча йиллардан буён кутилаётган орзунинг рўёбга чиқиши бўлди. Чунки сўнгги йилларда Бухоро вилоятида Қуръони каримни тўлиқ, мустаҳкам ёд олган қориларга эҳтиёж сезиларли даражада эди. Масалан, вилоят масжидларида рамазон ойида таровеҳ намозларида Қуръони каримни хатм қилиб бериш учун республикамизнинг бошқа вилоятлари (Андижон, Наманган ва Фарғона)дан қорилар таклиф қилинар эди. “Таҳфизул Қуръон” гуруҳининг ташкил қилиниши, ана шу камчилик ва нуқсоннинг ўрнини тўлдирадиган бўлди. “Таҳфизул Қуръон” гуруҳининг ўзига хос хусусиятларидан бири: талабалар ҳар куни эрталаб биринчи жуфтлик (пара) дарсни Аллоҳнинг каломини ўқиш, ёдлаш ва қалбларига жо айлаш билан бошлайдилар. Бу эса талабаларга кун давомида яхши кайфият, шижоат, илмга бўлган рағбат ва муҳаббатни бахш этади.
2017-18 ўқув йилининг 1-ярмида Мир Араб мадрасасида 4 нафар талаба Аллоҳнинг каломини тўлиқ ёд олди. Бу эса “Ўрик ўрикка қараб гуллайди” деганларидек, талабаларда Каломуллоҳнинг ёдлашга бўлган муҳаббатларини фақат ва фақат зиёда бўлишига сабаб бўлди.
Мир Араб мадрасасида Аллоҳнинг каломига мислсиз хизмат қилаётган, талабаларга қироат ва тажвид фанидан илм бераётган Абдулбосит Раҳимов домла, Мақсуд Акромов домла ва “Таҳфизул Қуръон” гуруҳининг раҳбари Абдусамад Тожиддинов домлаларга Аллоҳ таоло икки дунёда барча яхшиликларни берсин ва барча ёмонликлардан Ўз паноҳида асрасин.
Аъламбек ҲИКМАТОВ,
Мир Араб ўрта махсус ислом билим юрти “Таҳфизул Қуръон” гуруҳи талабаси
ЎМИ Матбуот хизмати
Фатво ҳайъатига келган саволлар (2-қисм)
Саволларга Ўзбекистон мусулмонлари идораси Фатво ҳайъати жавоб беради.
Савол: Ассаламу алайкум! Ота-она қиз фарзандини турмушга узатганидан кейин ундан молиявий ёрдам ёки ҳадялар кутиши жоизми ва қиз фарзанднинг ота-олдидаги бурчлари ва фарзларини айтиб берсангиз илтимос?!!!
Жавоб: Ва алайкум ассалом! Қизини турмушга узатгач, агар ота-она камбағал, муҳтож бўлиб, қиз ўзининг шахсий (эриники бўлмаган) мулки бўлса ва ота-онанинг бошқа ўғил фарзанди бўлмаса ёки ўғил фарзанди ҳам фақир бўлса, албатта, қиз ота-онасига моддий ёрдам бериб, таъминлаши керак. Акс ҳолда гуноҳкор бўлади. Агар ота-она муҳтож бўлмаса, қизидан ҳеч қандай моддий ёрдам кутмаслиги керак. Ҳадя бу ихтиёрий нарса, кутадими, кутмайдими, қиз хоҳласа қилади, бўлмаса йўқ. Лекин имкони бор ўғил-қизлар ота-она ва яқинларига ҳадя улашиб туришлари катта савобли ишдир. Моддий ёрдамга муҳтож бўлмаган ота-онани қиз фарзандлари ҳам турмуш ўртоғи рухсати билан кўп куттирмаган ҳолда бир ҳафта-икки ҳафтада бир зиёрат қилиб туриши керак. Албатта, бу эрини уйи билан ота-онасининг уйи оралиқ масофаси яқин кишиларга оид гап. Узоқ бўлса, шароитга қараб, телефон орқали тез-тез ҳол сўраб, имкон топиши билан келиб зиёрат қилиб туриши керак. Сизга бу мавзуда Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф раҳимаҳуллоҳнинг “Яхшилик ва силаи раҳм” номли китобини ўқиб олишни тавсия қиламиз.
Савол: Ассалому алайкум. Саволим туғма ногирон ақли заиф бўлиб туғилган фарзандлар қиёматда савол-жавобсиз жаннатга кирадими , қабрда савол-жавоб қанақа бўлади. Ота-онасига ажр борми? Илтимос саволимга жавоб беришингизни сурайман олдиндан раҳмат Аллоҳ сизлардан рози бўлсин.
Жавоб: Ва алайкум ассалом! Иншааллоҳ, уларга савол-жавоб бўлмайди. Чунки ақли заиф кишиларга шариат буйруқларига амал қилиш фарз этилмайди. Бу каби фарзандларни сабр билан, савоб умидида, ношукрликка ўтмасдан боққан ота-оналарга улкан савоблар бор.
Савол: Ассалому алайкум. Сизларга саволим шундан иборатки, ҳозирда кўп жойларда мавжуд бўлган вариант яъни бирор нарсани насияга бериб уни бўлиб тўламоқчи бўлган одамга фойда кутиб айтса ҳаром амаллардан бўлиб қолмайдими? Жавобингиз учун раҳмат!
Жавоб: Ва алайкум ассалом! Бу савдода нақдга 10 минг, насияга 12 минг, насия олсангиз бир йил давомида мингдан тўлайсиз, дейилади. Бошқа ҳеч гап ва шарт қўйилмайди. Харидор қайси бирини танласа, савдо шунга қатъий тўхташи керак. Шуниси ҳалол бўлади. Агар унга қўшимча бузуқ шартлар қўйиб, нотўғри лафзлар қўлланса, рибога айланади. Масалан: нақдга бу товарнинг асл тан нархи 10 минг, агар насияга олсангиз, ҳар ойига маълум миқдор қўшимча тўлайсиз. Бир йилда тўласангиз, устига 2минг қўшиб, 12 минг қиламиз. Олти ойда тўласангиз, 11минг тўлайсиз, уч ойда тўласангиз эса 10 минг беш юз берасиз, деб айтса рибо бўлади. Чунки бу тарзда товарнинг нархидан ташқари вақтга алоҳида пул тўғри келяпти. Вақтни эса сотилмайди яъни у товар эмас.
ЎМИ Матбуот хизмати
Барча жавобларга ўтиш тугмаси.
Қуръонни хатм қилиш қачон бошланган?
Қуръони каримни хатм қилиш бевосита илоҳий топшириқ асосида жорий қилинган бўлиб, Расули акрам соллаллоҳу алайҳи васаллам даврида, у зотнинг шахсий амаллари асосида йўлга қўйилган. Ваҳий фариштаси Жаброил алайҳиссалом ҳар рамазон ойида Набий соллаллоҳу алайҳи васалламга Қуръондан айни пайтгача нозил бўлган сураларни тўлиқ ўтказдирар эди. Имом Бухорий «Қуръон фазилатлари китоби»да Ибн Аббос розияллоҳу анҳумодан қуйдагича ривоят қилади: «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам одамларнинг энг сахийси эдилар. У зотнинг энг кўп сахийликлари рамазон ойида бўлар эди, чунки Жаброил рамазон ойида то у чиқиб кетгунича ҳар кеча Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам билан учрашар, у зот унга Қуръонни ўтказар эдилар. Жаброил алайҳиссалом у зот билан учрашганда, эсган шамолдан ҳам саховатли бўлиб кетар эдилар».
Ҳадис таржимасида «ўтказиш» деб ўгирилган жумла араб тилида «муъаародотун» дейилади. Бу бир-бирига ўқиб бериш, ўқиб ўтказиш деганидир. Бунда икки тарафнинг бир нарсани навбатма-навбат тўлиқ ўқиши, бири ўқиганда, иккинчиси эшитиб, кузатиб туриши тушунилади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам вафот этадиган йиллари рамазон ойида Қуръон деярли тугал бўлиб қолган эди ва шу боис Жаброил алайҳиссалом Набий соллаллоҳу алайҳи васалламга икки марта хатм қилдирган эди. Ушбу сўнгги хатмга айрим саҳобалар гувоҳ ҳам бўлишган. Имом Бухорий Фотима розияллоҳу анҳодан қуйидагича ривоят қилади: «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам менга: «Жаброил менга Қуръонни ҳар йили бир марта ўтказдирар эди, бу йил икки марта ўтказдирди. Буни ажалим келиб қолганидан бошқа эмас деб ўйлайман», деб пичирладилар».
Демак, Қуръонни хатм қилиш намоз, рўза, ҳаж ва бошқа диний амаллар каби бевосита илоҳий кўрсатма асосида, намунаси Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг шахсларида кўрсатилган ҳолда шариатда жорий қилинган амал экан. Аллоҳ таоло Қуръонни Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг қалбларида жамлашни ва тилларида қироат қилдиришни Ўз зиммасига олган бўлсағда, ваҳий фариштасини юбориб, унинг Расули акрам алайҳиссаломга ҳар рамазонда хатм қилдириши хатми Қуръон қилишнинг аҳамияти қанчалар юксак эканини кўрсатади. Қуръони каримни илк бор қабул қилиб олиб, уни бутун вужудига сингдира билган дастлабки мусулмон авлод – саҳобаи киромлар ушбу ҳақиқатни яхши англаб етдилар ва илоҳий намуна бўлмиш Қуръонни хатм қилиш ишини ҳам жуда гўзал тарзда амалга оширдилар. Ҳатто айримлари Қуръонни ҳар куни бир марта тўлиқ ўқишни одат қилиб олган эди. Аммо ҳар ишда мўътадилликни шиор қилиб тутган Расулимиз алайҳиссалом бу борада ҳам меъёрни ушлашни буюрдилар.
Ҳасанхон Яҳё Абдулмажид
ЎМИ Матбуот хизмати
Мақолалар
