Ҳазрати Али каррамаллоҳу важҳаҳу “Фарзандларингизни ўзингиз ўсган замонга эмас, ўзларининг замони талабига қараб тарбияланг”, деб маслаҳат берганлар. Буюк саҳобийнинг ушбу ҳикмати маъноси ҳозирги кунга келиб янада теранлик асб этмоқда. Зотан, бугун эскича яшаб бўлмайди, деган гапни эшитганда баъзилар собиқ шўро замонини назарда тутиб, ўша давр эскирганини тушунади. Ана шу тушунчасининг ўзиёқ уларнинг ҳали ҳам эскича яшаётгани ва шундай фикрлаётганини намоён қилиб қўяди.

Алалхусус, замон шу қадар шитоблашдики, кечаги нарса бугунга келиб эскириб қоляпти. Замон тезкор, тадбиркор ва инновацион ғояларга бой одамлар замони бўлди. Шунинг учун ҳам кириб келган янги “2018 йил – Фаол тадбиркорлик, инновацион ғоялар ва технологияларни қўллаб-қувватлаш йили” деб аталди.

Аслида бунга олдиндан тайёргарлик кўрилиб келинганди. Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёевнинг 2017 йил 27 ноябрдаги “Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси фаолиятини такомиллаштиришга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги қарорига мувофиқ, ҳукумат аппарати қайта шакллантирилган эди. Жумладан, Вазирлар Маҳкамаси тузилмасида Таълим, соғлиқни сақлаш, экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш, жисмоний тарбия ва спорт масалалари комплекси ҳамда Инвестициялар, инновацион ривожлантириш, эркин иқтисодий ва кичик саноат зоналари фаолиятини мувофиқлаштириш, туризм масалалари комплекси ташкил этилганди. 

3 январь куни Президент Шавкат Мирзиёев раислигида Вазирлар Маҳкамаси комплекслари фаолиятини таҳлил қилиш ва янги устувор вазифаларни белгилашга бағишланган йиғилишда мазкур икки комплекснинг ўтган даврдаги фаолияти таҳлил қилиниб, 2018 йилга мўлжалланган режалари ва энг устувор вазифалари муҳокама этилди. 

Йиғилишда давлатимиз раҳбари аксар ташкилотлар ўз фаолиятини замон талабига мослай олмаётгани, сусткашлик қилаётганини таъкидлади. Бунинг оқибатида ишлар жадал юрмайди ва қилинаётган ишлар салмоғи кўринмайди. Шу боисдан президентимиз мамлакатимизда амалга оширилаётган ислоҳотларни, ижро органлари ишидаги ўзгаришларни жойларда одамлар сезиши керак. Бунинг учун қуйи бўғиндаги ишлар самарадорлигини ошириш, оддий одамларнинг дарди ва ташвиши билан яшаш барча раҳбар ва мутасаддилар фаолиятининг асосий мезонига айланиши зарур, деб алоҳида таъкидлади. 

Президент бошчилигидаги йиғилишнинг оммавий ахборот воситаларида ёритилган хабарини кўриб, шундай хулосага келиш мумкинки, бугунги замонда қайси соҳада ишлаётган кадр бўлмасин, ўз устида ишламаса, ўзининг соҳасига, жамият ҳаётига, Ватан манфаатига дахлдор масалаларни ўрганиб бормаса, ҳар куни ушбу мавзуларга доир адабиётларни ўқимаса, тез орада ишидан айрилиб қолиши тайин. Зотан, фаол тадбиркорлик, инновацион ғоялар ва технологияларни қўллаб-қувватлаш дегани – ўз устида тинимсиз ишлаш, жамиятга дахлдорлик туйғуси, жонсараклик, тадбиркорлик, янги технологияларни ўз вақтида ўзлаштириб бориш дегани эмасми ўзи. Ҳар бир касб эгаси ўқишдан-ўрганишдан толмаса,  илм-фан ютуқларини ҳаётга татбиқ этиб борса, маҳсулотлар ва хизматлар сифати яхшиланишда давом этади. Бу ўз навбатида, таннархнинг пасайишига шароит яратади.

Бир сўз билан айтганда, илм-фан ютуқларини ўзлаштириб бориш, замон билан ҳамнафас бўлиш дегани, худди оғир уйқудан уйғонишдек гап. Бошида ўрнидан туриш қийин кўриниб эриниб ётган одам бир амаллаб туриб олиб мусаффо тонг ҳавосидан бир тўйиб нафас олганда ҳамма эринчоқликлари сочилиб йўқолиб кетганидек, замонавий технологияларни муттасил кузатиб бориш қийиндек кўрингани билан бу ишни одат қилиб олган одамга роҳатга айланади, унинг ҳамма ишлари ўз-ўзидан осонлашиб бораверади. Давлатимиз раҳбари биздан ана шуни – танимиздаги эринчоқ томиримизни уйғотиб, ўзимизга қулайлик яратиб олишимизни талаб қиляпти. Биз ана шу оддий ҳақиқатни тушуниб, шунга амал қилсак, Ватанимизни гуллатиб юборамиз, иншоаллоҳ.

ЎМИ матбуот хизмати

Кўнгил хотиржам, ғам-андуҳлардан йироқ, руҳингиз тетик, қалбингиз оромда бўлишини хоҳласангиз қуйидагиларга эътиборли бўлинг:

1. Ёмон инсонлардан узоқ юрмоқ. Токи “касалликлар”и сенга ҳам ўтмасин. Зеро, руҳ шамол кабидир. Агар хушбўй нарсаларнинг устидан эсиб ўтса, ҳиди ҳам хушбўй бўлади ва аксинча. Қалб тоза руҳли, одамохун кишилар суҳбатида баҳра топади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам марҳамат қилганларидек: “Яхши ўртоқ мушк-анбар соҳиби, ёмони эса олов пурковчи темирчи босқони кабидир. Мушки анбар эгаси ё бу хушбўйликдан бир миқдорини сенга ҳадя этади, ёки сен ундан харид қиласан, ёхуд уни ҳидлаб фойда оласан. Аммо темирчи босқонидан чиқаётган аланга ё сенинг кийимингни ёндиради, ҳеч бўлмаса унинг бадбўй ҳидидан ҳидлашга мажбур бўласан”.

2. Жунуб бўлган ҳолда ётиб ухламаслик.

3. Ҳамиша таҳоратли бўлмоқ. Зеро, таҳорат энг асосий исломий тамойиллардан биридир. Расули акром соллаллоҳу алайҳи васаллам марҳамат қиладиларки: “Етти кунда бир марта ғусл қилиб, бош ва бутун жасадни ювмоқлик ҳар бир мусулмон учун зарур бўлган амаллардандир”. Ҳар бир руҳ таҳоратсизлик ва жунублик ҳолатидан нафратланса, таҳоратли ҳолидан масрур ва хушнуд бўлади ҳамда енгил тортади.

4. Нафсни сўроққа тутмоқ. Уни Аллоҳ ва Расулининг йўлидан юрмоқликка даъват этмоғинг даркор. Шайх ибн Арабий дейдики, шайхларимиз кундалик амал ва гапирган сўзларининг ҳисобини қилиб, дафтарларига қайд этиб боришарди. Кечқурун, хуфтон намозидан кейин эса дафтарларидаги қайдларни кўздан кечирарди. Агар кун бўйи қилинган амаллар истиғфор талаб этса, истиғфор айтишар, тавба қилинмоғи лозим бўлса тавба, шукр керак бўлса, Аллоҳга шукрлар айтиб, сўнгра ётишарди. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам марҳамат қилиб шундай дейдилар: “Киши дўстини сўроққа тутгани каби ўз нафсини тергаб, еб-ичаётганларининг қаердан келаётганлигини сўрамагунча муттақий бўлолмайди”.

5. Ҳар кунги амалларни назорат қилмоқ. Эътибор бергин-чи, хайрли амалларинг кўпмикан ё ҳайвоний – ёмон амалларингми?

6. Қаҳқаҳа отиб кулмоқни тарк этмоқ. Шундан бўлса керакки, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам баланд овозда кулишдан қайтариб, аксинча мулойим табассум қилишга чақирганлар. Аслида, қаҳқаҳа ифрот, қовоғи осиқлик эса тафритдир.

7. Кунда фақат саккиз соат ухлашга одатланмоқ. Чунки кўп ухламоқлик ҳам инсондаги ижобий сифатларни ўлдиради, уни танбал қилади, ҳайвоний сифатларига куч бағишлайди.

8. Ўзингни кам гапиришга ўргатгин. Зеро, лақмалик – калтафаҳмлик белгиларидан бўлиб, “етти ўлчаб бир кесмоқлик”ка халал беради. Шошма-шошарлик ҳам ана шу ердан майдонга чиқади. Буни ҳамиша ёдингда тутгин.

9. Қорин очмагунча овқатланмаслик, тўймасдан дастурхон бошидан туриб кетмаслик.

10. Овқатланишдан олдин: "Бисмиллоҳ", еб бўлгач: "Алҳамдулиллаҳ", дейиш.

11. Овқатланишга ўтирганингда ўнг тиззанг қорнингга тегадиган даражада тик бўлсин, чап оёғинг устида ўтир ва ўнг қўлда егин.

12. Кўзингни аёлларга қараш, уларнинг "чиройли" сувратини томоша қилиш каби ҳаром манзаралардан асрамоғинг зарур. Бу каби нарсалар инсондаги шаҳват унсурини ғалаёнга келтиради, ақл чироғини сўндиради ва ҳаё пардасини йиртади. Охир-оқибатда эса ғазабга учрайдиганлардан бўлиб қоласан.

13. Ўринсиз ҳазил-мутойиба ва мунозалардан узоқлашмоқ. Чунки улар инсон руҳига олчоқлик ва бировни мазах қилиш туйғусини жойлаштириб қўяди. Энг зарур бўлган виқор  ва шахсиятнинг камол топишига халал беради. Эй, иршод талабидаги қардошим! Юқорида санаб ўтганларимизнинг ҳаммаси ман қилинган амаллардир. Ҳа, улардан узоқлашмоғинг даркор. Зеро, булар инсон шахсиятини йўқ қилиб, изтироб алангасига отади, уни масъулиятсиз бир ҳолга келтириб қўяди.

"Ғам-қайғусиз яшай десангиз (ўксинманг)" китобидан

Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев 2018 йил 5 январь куни Тошкент вилоятининг Зангиота туманига ташриф буюрди. Бу ҳақда Ўзбекистон Республикаси Президенти Матбуот хизмати хабар берди.

Зангиота туманидаги “Highway Logistics” марказида ташкил қилинган божхона бўлими, мавжуд техникалар, транспорт қатнови ва маҳсулотларни ортиш ҳамда етказиш тизими билан танишиб, қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини етиштириш ва сақлашда замонавий технологияларни қўллаш бўйича зарур кўрсатмалар берди.

Бу каби логистика марказларини ҳар бир вилоятда ташкил қилиш керак, деди Шавкат Мирзиёев.

Шу ерда Тошкент вилоятининг экспорт салоҳиятини ошириш, 2018-2019 йилларда мева-сабзавот маҳсулотларини етиштириш, сақлаш ва қайта ишлаш, чарм-пойабзал соҳасини ривожлантириш, чорвачилик, иссиқхона хўжалигини ташкил этиш дастурлари тақдимоти бўлиб ўтди.

Президент лойиҳаларни янада такомиллаштириш бўйича мутассаддиларга тегишли топшириқлар берди.

Давлатимиз раҳбарининг Тошкент вилоятига ташрифи давом этмоқда.

Ҳар бир ота-она фарзанд кўрганда хурсанд бўлaди, ўзларини дунёдаги энг бахтиёр инсонлар деб ҳис қилади. Ана шу хурсандчилик кунидан бошлаб улар зиммасига фарзанд тарбиялашдек масъулиятли вазифа тушади. Буни эса сидқидилдан бажаришлари шарт бўлади. Зеро, фарзанд тарбияси, унинг диёнатли бўлиши ва соғлигини сақлаш ота-онанинг зиммасидаги бурч ҳисобланади.

Фарзандни тарбиялашда унинг ўсиш ва ривожланиш даври эътиборли эканини англаб етиш зарур. Жумладан, боланинг эмизикли даври келажаги учун жуда аҳамиятли.   Зеро, Аллоҳ таоло гўдак болаларнинг ризқини ўзига хос озуқа қилиб яратди. Боланинг соғлом ўсишида она сутининг аҳамияти ва фойдалари беқиёс. Она сути гўдак  учун ризқ қилиб берилган тайёр озуқа ва соғлом бўлишининг гаровидир.

Динимизда гўдакнинг она сути билан озуқаланишига катта эътибор қаратилган.

Аллоҳ таоло Қуръони каримда фарзандларни она сути билан озуқалантиришга буюриб, шундай марҳамат қилади:

“...Оналар болаларини тўла икки йил эмизадилар.(Бу муддат) эмизишни камолига етказишни истовчилар учундир...”(Бақара сураси, 233-оят).

Оят дарак гап маъносида бўлса-да, аслида, буйруқни ифода этади.  Аллоҳ таоло бандаларига буюрган ишларнинг ҳар бирида кўплаб ҳикматлар ва бандаларининг дунё ва охиратлари учун манфаатлар бор.

Фақиҳларимиз фиқҳ китобларида алоҳида “разоат” (эмизиш) бобини келтириб, унга тааллуқли масалаларни батафсил баён қилиб ўтганлар.

Тиббиёт мутахассислари ҳам она сути боланинг соғ-саломат улғайишида қанчалик муҳим аҳамиятга эга эканини алоҳида таъкиллайдилар.

Тиб илми билимдони Абу Али ибн Сино она сутини қуёш нурига қиёс қилади. Ер юзидаги барча тирик мавжудотлар учун қуёш нури қанчалик зарур бўлса, ўсаётган бола учун ҳам она сути шундай зарур экан.

Она чақалоғини озиқлантиришида нафақат фарзандининг, балки ўзининг ҳам жисмоний, ҳам руҳий саломатлигига кўплаб манфаатлар бор. Илм-фан тараққий этаётган ҳозирги даврда олимлар томонидан турли тадқиқотлар, илмий изланишлар олиб борилиб, бу улкан ҳақиқатнинг янгидан-янги фойдали жиҳатлари аниқланмоқда.

Оналарнинг гўдакларини эмизишидаги ўз саломатликлари ва фарзандлари соғлиги учун фойдалари, ҳикматлари борасида яна мутахассислар томонидан кўплаб илмий изланишлар олиб борилиб, янги кашфиётлар қилинади, албатта.

Лекин фарзандини она сути билан озиқлантиришнинг фойдасини билмаган баъзи “замонавий” оналар вақти йўқлиги ёки бошқа арзимас баҳоналар билан бу муқаддас ва масъулиятли амалдан бўйин товлайди.

Оналик бахтига муяссар бўлган диёнатли, ўзлигини йўқотмаган ҳеч бир аёл узрсиз ўз боласини озиқлантиришдан бош тортмайди. Туғилган фарзандини она сути билан боқиш онанинг шарафли ва масъулиятли бурчи эканини унутмайди.

 Дадамирзаев Муҳаммад Зариф

тайёрлади