muslim.uz
Набавий суннатдан олинган 10та илмий ҳақиқат
Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳар бир айтган сўзлари, қилган ишлари улкан фойда ва ҳикматларга тўладир. Қуйида набавий ҳадислардан олинган илмий ҳақиқатларни кўриб чиқамиз.
- Чироқларни ўчириш
Янги тадқиқотлар шуни кўрсатяптики, ухлаш пайтида чироқларни ёниқ қолдириш инсон мияси ичидаги тириклик ҳужайраларига салбий таъсир этиб, турли изтиробларга сабаб бўлар экан. Қолаверса, бу ҳол инсоннинг кўриш қобилиятига ҳам ёмон таъсир қилади. Шунинг учун олимлар жисм ва мия саломатлигини ўйлаб, кечқурун ётишдан олдин чироқларни ўчиришни тавсия қилишади. Олимлар 21-асрда тавсия қилаётган нарсани Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам 14 аср олдин айтиб қўйганлар. У зот алайҳиссалом “Агар уйқуга ётсангиз, чироқларингизни ўчиринглар!” деганлар. Шу ҳадиснинг ўзи Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳақ Пайғамбар эканликларига далил эмасми?!
- Поклик иймоннинг ярмидир.
Олимларнинг айтишича, инсоннинг турли касалликлардан сақланишида покликнинг катта ўрни бор. Жисмнинг пок ҳолда, турли микроб ва бактериялардан холи вазиятда бўлиши кишининг тери, оғиз, юз, қўл касалликларидан сақланишига сабаб бўлади. Оғиз орқали танага кириб, нафас олиш ва ҳазм қилиш аъзоларининг касалланишига сабаб бўлувчи микроблар ҳам пок юриш, таҳорат қилиш орқали йўқ бўлади. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам “Поклик иймоннинг ярмидир” деганлар.
- Сувга бавл қилишдан қайтариш.
Маълумки, инсоннинг бавлида бир қанча зарарли бактериялар бўлиб, улар сув орқали бошқа инсонга ўтиш хусусиятига эга. Сувга, хусусан, оқмасдан, бир жойда тўпланиб турган сувга бавл қилиш вабо, ич терлама, қорин тифи, полиомиелит (болалардаги фалажлик) каби касалликларга сабаб бўлади. Оммавий чўмилиш жойларида чўмилганлар шундай касалликларга йўлиқиши кўп кузатилган. Аллоҳнинг изни билан, покиза, касалликларсиз, зарарли микробларсиз ҳаёт кечиришимиз учун Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам умматларини сувга бавл қилишдан қайтарганлар. Жобир розияллоҳу анҳу: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳивасаллам оқмас сувга бавл қилишдан қайтардилар”, деганлар.
- Икки қўлни ювиш.
Уйқудан тургандан кейин аввало икки қўлни ювиш қўлга ёпишган микробларнинг кетишига, қўлда тўпланган ёғ, тер қолдиқларининг йўқолишига сабаб бўлади. Шунинг учун бугунги давр олимлари кўплаб касалликлардан сақланиш учун инсон икки қўлини ювиши муҳимлигини таъкидламоқдалар. Қолаверса, инсон ухлаётган пайтда қўллари қаерда турганини, нималарни ушлаганини билмайди. Уйқудан турган заҳоти қўлларни ювиш эса соғлик сари босил муҳим қадамлардан бири бўлади. Мана шу ўринда Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг айтган гаплари қанчалик муҳим экани маълум бўлади. У зот соллаллоҳу алайҳи васаллам “Сизлардан бирингиз уйқусидан турса, то қўлларини уч марта ювмагунча идишга киритмасин” деганлар. Имом Бухорий ва Муслим ривоятлари. Уйқудан турган одам учун қўлларини ювиш муҳимлигини Набий соллаллоҳу алайҳи васалламга ким хабар берди экан?! Албатта, у зотга Аллоҳ таоло хабар бергандир!
- Истинжонинг аҳамияти.
Бавл қилгандан кейин истинжо қилиш, яъни бавл ўрнини ювиш поклик ва саломатлик учун энг муҳим омиллардандир. Бугунги кун тиббиёти бавл ва нажосат ўрнини сув билан тозалаш, ювиш инсоннинг турли таносил касалликларидан сақланишига сабаб бўлишини баралла айтмоқда. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам бу ишни ўз умматларига ўн тўрт аср олдин айтиб қўйганлар. Анас ибн Молик розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам халога кирсалар, мен ва бир ғулом идишда сув ва найза кўтариб олардик”. Бухорий ва Муслим ривояти. Бундан ташқари ҳар бир мусулмон одам ҳар жума ғусл қилиши лозимлиги ҳадисларда айтилган. Бу инсоннинг тери касалликларидан омонда бўлишига, терининг осон нафас олишига ва ёмон ҳидлардан халос бўлишига боис бўлади.
- Кексалик.
Кексалик инсон умрининг табиий ниҳоясидир. Айримлар кексайгандан кейин ҳам умрини янада узайтириб, бунинг учун турли услубларни қўллайди. Инсон кексаликни даволаб, янада узоқроқ яшаш учун ҳар қанча пулларни сарф қилмасин, барибир фойдаси йўқ. Чунки, кексаликнинг давоси йўқ. Бу эса Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам бундан ўн тўрт аср олдин ишора қилган нарсадир. У зот алайҳиссалом “Эй, Аллоҳнинг бандалари, даволанинглар! Чунки, Аллоҳ қайси касалликни туширган бўлса, унинг шифосини ҳам туширгандир. Фақат битта касаллик – кексаликнинг давоси йўқ” деганлар. Имом Аҳмад ривояти.
- Ҳижома – қон олдириш.
Шифокорлар айтишича, инсоннинг ўсиши 20 ёшдан кейин тўхтар экан. Шу пайтда тананинг бузилган қондан халос бўлиши қийин кечади. Қондаги заҳарли моддалар (токсинлар) тананинг орқа қисмида йиғилиб қолади. Одатда инсоннинг кам ҳаракат қиладиган қисми орқа тарафидир. Бу тўпланиш эса қоннинг танада эркин ҳаракат қилишига халал беради. Шунинг учун бундай пайтда қон олдириш тавсия этилади. Ҳижома қилдириш пайтида танадаги заҳар билан тўйинган, бузилган қон чиқиб кетади. Бу тавсияни бундан ўн тўрт аср олдин Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам берганлар. У зот алайҳиссалом “Сизлар қила оладиган даво муолажаларининг энг яхшиси – бу ҳижома (қон олдириш)дир” деганлар. Имом Бухорий ва Муслим ривоятлари.
- Эпидемия (вабо)нинг муолажаси.
Инсонлар орасида тарқаладиган вабонинг энг намунали муолажаси – касалланган одамларни бошқалардан ажратиб, алоҳида хонада сақлашдир. Вабо ва бошқа касалликка чалинганлар бир муддат алоҳида хонада парвариш қилинса, идиш, совун, сочиқ каби шахсий гигиеник нарсалар бошқаларникига аралаштирилмаса, касалликнинг муолажаси осонлашади. Буни ҳозирги замон тили билан айтганда карантин дейилади. Бу ҳақиқатни Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам бундан ўн тўрт аср олдин айтиб қўйганлар. У зот алайҳиссалом “Агар бир жойда вабо тарқалганини эшитсангиз, у ерга борманглар. Агар ўзингиз турган жойга вабо келса, у ердан қочиб чиқиб кетманглар!” деганлар. Имом Бухорий ва Муслим ривоятлари. Шу ҳадиснинг ўзиёқ Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам Аллоҳнинг ҳақ расули эканликларига далил эмасми?!
- Сажда.
Изланувчилар саждада жуда ҳам кўп фойдалар борлигини кашф этишди. Сажда қилиш инсон танасидаги қоннинг томирларда айланишини фаоллашишига, мияга етарлича қон ва кислород етиб келишига сабаб бўлар экан. Бу эса инсоннинг ўзини енгил, тетик, руҳан хотиржам ҳис қилишига олиб келади. Сажда қилган инсон Роббисига яқин бўлаётганини сезади. Дилидаги ғамлари арийди. Чунки, Аллоҳ таоло Ўзига сажда қилган бандасининг барча ғамларини кеткизиб, ўрнини хотиржамликка тўлдиради. Шунинг учун Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам у зот билан жаннатда бирга бўлишни сўраган саҳобага “Бу тилагинг амалга ошиши учун кўп намоз ўқиб менга ёрдам бер. Чунки сен Аллоҳга ҳар сажда қилганингда, Аллоҳ таоло у сабабли сенинг даражангни бир поғона кўтаради ва шу сабабли сенинг бир гуноҳингдан ўтади” деб жавоб берганлар.
- Тишларни тозалаш.
Олимларнинг таъкидлашича, тишларини мунтазам равишда ювиб юрган инсоннинг хотираси кучли бўлар экан. Тишларни ювганда оғиздаги иммунитет тизимига салбий таъсир кўрсатадиган микроблар кетади. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам “Умматимга машаққат қилиб қўймаганимда, уларни ҳар намоз пайтида мисвок қилишга буюрган бўлардим” дедилар. Имом Бухорий ва Муслим ривоятлари.
Ҳа, азизлар! Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг айтган ҳар бир ҳадисларида олам-олам ҳикматлар, фойдалар бор. У зот алайҳиссалом айтган нарсалар бугунга келиб илмий ҳақиқатлар сифатида кашф этилмоқда ва бутун дунёда унга амал қилишга тарғиб қилинмоқда. Шунинг учун севикли Ҳабибимиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг қилган ва қилишга буюрган ҳар бир буйруқларига биз умматлари итоат қилсак, Аллоҳнинг изни билан, дунёда ҳам, охиратда ҳам бахту саодатга эришамиз.
Мақола муаллифи: Абдуддоим Каҳел
Таржимон: Нозимжон Иминжонов
Исмимни айтиб бер-чи...
Дўстмуҳаммад Бодарий домла (раҳматли) бозорда юрсалар олдиларига бир лўли аёл келиб:
– Ҳов ота! Манга қаранг, бир фол кўриб қўяйен, тақдирингизда нема борлигини айтайен, озгина атасангиз бўлде, – деб ҳеч ҳоли жонларига қўймабди.
Шунда домла:
– Хўп, сен айтганча бўлсин, сўраган пулингни бераман, битта савол бераман, жавоб берсанг бўлди, – дебдилар.
– Сўранг, бобо, дарров айтиб берамен, – дебди лўли аёл.
Домла эса:
– Менинг исмим ва отамнинг исми ким? – дебдилар лўлига тикилиб.
– Э, шуям савол бўлдиме? Билмайман, – дебди лўли хотин.
– Отамнинг исми, менинг исмимни билишга қодир эмас экансан-у, ғайбни қаердан билардинг? Нафсингни ўйлаб, охиратингни куйдирмагин, Худодан қўрқ! – деб насиҳат қилибдилар.
– Ота-бобомизнинг касби, нима қилайлик, акун? – дебди нописандлик билан.
– Фол очиш, тиланчилик қилиш касб эмас, бу орқали топган пулинг ҳалол эмас. Аждодларингизга ҳам, сизларга ҳам тиланчилик қилиш, ёлғондан фол очишга рухсат йўқ. Инсониятга илм ўрганиш, ҳалолдан ризқ топиш, ёлғон гапирмаслиги кераклиги буюрилган. Ота-боболаринг фолбинликни касб қилган экан, сен қилма! Уларнинг сабабидан сен дўзах азобидан озодсан деган ваъда йўқ! – деб лўлига анча насиҳат қилибдилар.
“Қасамини бузган қиз” китобидан олинди
Дилкаш суҳбатлар: сиз улуғ сафарга отланаяпсиз...
Ҳаж ибодати - ислом динининг энг муқаддас ва шарафли амалларидан бири. Ҳар бир мўмин-мусулмон ҳаж зиёратига бориш орзуси билан яшаса керак. Аллоҳ инояти билан бу муборак амални адо этганларга шу боис ҳавасимиз кучлидир.
Айни кунларда айрим юртдошларимиз, яъни бу йил муборак ҳаж зиёратига отланган фуқароларимиз ўзгача тараддудда. Улар ва бошқаларнинг ҳаж амаллари, ҳожилик мақоми, унга муносиб бўлиш ва ҳаж ибодати билан боғлиқ кўплаб саволларига жавоб бериш мақсадида Наманган шаҳрилик маънавият тарғиботчиси, «Меҳнат фахрийси» кўкрак нишони соҳиби Хорунхон ҳожи АЮБХОНОВ билан суҳбатлашдик.
- Муборак ҳадисларда: «Албатта, амаллар ниятларга боғлиқдир. Банда уч нарса: дил, тил ва бадан орқали амалга оширилган амаллар орқали савобга эришади», дейилади. Сиз ушбу ҳадиси шариф изоҳида яна қандай мулоҳазаларни билдирган бўлар эдингиз?
- Ислом дини ички ва ташқи амаллардан иборатдир. Ният ички амал ҳисобланиб, у қалб билан боғлиқ бўлади. Бу ҳадиснинг буюклиги, шаъни улуғлиги, саҳиҳлиги, фойдаси ниҳоятда кўплигини барча муҳаддислар ва уламолар таъкидлашган. Бугун улуғ сафарга тайёргарлик кўраяпмиз. Бу - гўзал ниятларимиз ижобат бўлаётганидан нишона.
Яқинда хонадонимизга икки меҳмон келди. Сўрашдик, чеҳралари очиқ, хурсандлар. Меҳмонхонадаги суҳбат чоғида улардан бири: «Ҳожи ота, эсингизда бўлса, 1996 йилда, бундан 23 йил муқаддам «Марғилон» кўчадаги Маҳдуми эшон жомеъ масжидидан ота-онамизни ҳаж сафарига кузатганмиз. Ўшанда сиз уларга ҳаж зиёрати ва амаллари ҳақида кўп тавсия ва маслаҳатларни берган эдингиз. Ота-онамиз ҳожилар бўлиб қайтишгач, сизга миннатдорчилик билдирган эдилар. Оиламиздаги ўша вақтдаги гўзал ҳолат ҳамон эсимда. Бизларга ҳам шундай улуғ муборак сафар насиб этишини сўраб, раҳматли ота-онамиздан дуо олган эдим. Алҳамдулиллоҳ, бугун ҳузурингизга сафар олдидан дуо олгани, насиҳат, маслаҳат ва тавсиялар эшитгани келдик. Отамиз то умрларининг сўнгига қадар ҳожилик мақомини эъзозлаб, унга муносиб бўлишга ҳаракат қилди. Мен ҳам улардек бўлсам дейман», - деди.
Бу гапларни эшитиб, қалбим тўлқинланди. Хурсанд бўлдим.
Кўрганингиздек, ҳаж ибодатини адо этиш учун аввало, яхши ният бўлиши керак. Бажариладиган амалларнинг тўғри бўлиши ниятга боғлиқ. Ният қилмай адо этилган амал қабул бўлмайди.
- Сафар олдидан бажариладиган амаллар ҳақида батафсил маълумот бера оласизми?
- Ҳаж сафарига отланишдан аввал ният қилинади. «Эй Аллоҳим, мен ҳаж қилишни ният қилдим, уни менга осон қил ва уни мендан қабул қил», дея эҳром боғланади, икки ракат эҳром намози ўқилади. Талбия айтиш билан эҳромга кирган бўлинади.
Ислом дини инсон ҳаётини диний ва дунёвий ҳаётга ажратмайди. Инсон ҳаётининг ҳар бир соҳасида динимизнинг кўрсатмаси бор.
Сафардан олдин ўтган умрингиздаги хатолик ва гуноҳлар учун чин дилдан тавба қиласиз. Тавбанинг қабул бўлиши учун тавба қилувчининг зиммасида ҳеч бир банданинг ҳаққи қолмаслиги керак. Бирор кишига жисмоний, молиявий ва манавий зарар етказилган бўлса, унинг ҳаққини адо этиши ва ундан кечирим сўраши лозим бўлади. Омонат бўлса, эгасига қайтарсин. Ҳажга кетаётган киши бировлар билан ўртасида норозилик бўлса, учрашиб кўнглини олсин. Зулм қилган бўлса, кечирим сўрасин. Қарзи бўлса, адо қилиб, кейин сафарга чиқсин. Бирор кишининг молини еган бўлса, мислини эгасига, у ўлган бўлса, меросхўрларига берсин. Хотини ва болаларини моддий томондан эҳтиёжсиз қилсин.
Сўнг уйида икки ракат сафар намозини ўқиб, оиласини дуо қилиб, улардан дуо олиб, оилани Аллоҳга омонат топширсин ва яхши ният билан ибодатни бошласин.
- Сафар давомида-чи?
- Ҳажнинг зарурий амалларини ўрганиб ва тушуниб олсин. Бунда ҳаж амаллари ҳақидаги қўлланма китобни ўзи билан бирга олиб кетиши мумкин. Ҳамроҳларига доим ёрдам берсин ва ҳожатини раво қилсин. Сафар давомида уришиш-талашиш, ўзгаларга зиён етказиш, тил билан озор бериш ва бошқа салбий иллатлардан сақланмоқ лозим. Чунки Аллоҳ таоло каломида бу маън этилган.
Худди намозни ният қилиб, «Такбир» айтган кишига намоздан бошқа нарса харом бўлганидек, ният қилиб, эҳром боғлаб, талбия айтиш билан маълум нарсалар харом бўлиб қолади.
Эҳромлик ҳолатида нималар маън этилгани китобда ёзиб қўйилган. Ҳаждаги бузилган амалларга каффорот ҳам тайин этилган. Эҳтиёт бўлиш ҳаммага насиб этсин.
Арафотда миллионлаб ҳожилар қаторида эҳром кийиб, бош яланг, оёқ яланг ҳолда талбия айтиб, буюк ибодат вақтида бандаликни изҳор этиш, дунё ҳаётидаги билиб-билмай қилинган гуноҳларни авф этишини сўраб, Аллоҳ ҳузурида бош эгиб туриш, Аллоҳдан мағфират, раҳмат умид қилиб, даргоҳида ҳокисор, камтарин ва тавозели ҳолатда туриш - энг олий итоатлар кўринишидир. Бу ҳолатда ҳамма Парвардигордан илтижо қилиб, ёлбориб йиғлайди. Икки дунё саодатини сўраб дуолар қилади.
Бу вақтда ҳар бир кишининг ота-онаси ҳақига, халқига, юртига, раҳбарига омад, тинчлик, хотиржамлик, фаровон ҳаёт, бунёдкорлик ишларга ривож, аҳиллик, тотувлик, иттифоқлик сўраши мақбулдир.
Азизлар талбияни айтишни бошлаганда, хаёлда доим шу нарса турсинки, Иброҳим алайҳиссалом ўғиллари билан Байтуллоҳни қуриб битиргандан кейин Аллоҳ аза важалла у кишига: «Одамларни ҳажга чақир», деб буюрди. Иброҳим чақириқларига руҳлари «Лаббай!» деб жавоб берганлар ҳажга келишди. Аллоҳ таолога «Лаббайка» дейишнинг маъноси жуда улуғ. Илоҳий чақириқларнинг ҳаммасига «Лаббай» деб тайёр туриш банда учун катта бахт. Шу боисдан ҳам бу дунёни унутиб, унга тегишли барча нарсалардан ҳоли бўлиб, эҳром кийимини кийгандан кейин «Лаббайка» айтиш бошланади.
- Ҳожилик нафақат киши қалбини, балки маънавиятини ҳам поклайди. Шундай эмасми?
- Албатта. Расулуллоҳ (с.а.в)нинг ваъдаларига кўра, ҳаж ибодатини мукаммал адо этган кишининг мукофоти - жаннатдир. Шундай улуғ мақомга эга бўлиб қайтган ҳожи энди мутлақо бошқа инсондир. Зеро, у ҳарами шарифда буюк Пайғамбарлар юрган йўллардан юрди, улар қилган саъй-ҳаракатларни қилди, улар бажарган ибодатларни адо этди, гўё ўша улуғ зотларнинг зумрасига доҳил бўлди.
Ҳаж ибодати гуноҳларига тавба қилган, хатоларини англаган, ҳаётини ислом мезони билан сарҳисоб қилган ва умр китобидан янги саҳифа очган ҳожи учун янги, покиза ҳаётга қўйилган илк қадамдир.
Савол туғилади: бу покиза ҳаёт дафтарига доғ туширмай ҳаёт кечириш осонми, бунинг учун нима қилиш керак? Аллоҳ нимани буюрган бўлса адо этиш, нимадан қайтарган бўлса, шундан қайтиш лозим. Расулуллоҳнинг суннатлари, тавсиялари, ахлоқларига, унингдек яхши сифатларга эргашиш керак. Энг аввало, ота-онани эъзозлаш, ҳурматини жойига қўйиш, улар вафот этган бўлса, руҳларини шод этиш, қариндош-уруғлар билан алоқани боғлаб туриш, уларга мурувват кўрсатиш, кўнгилларини олиш энг мақбул амаллардир.
Ҳаж ва Умра қилувчи кишилар Аллоҳ таолонинг меҳмонларидир. Агар Аллоҳ таолога дуо қилсалар, уларнинг дуосини ижобат қилади. Агар ундан гуноҳларини кечиришини сўрасалар, уларни кечиради. Ҳажнинг энг афзали - баланд овоз билан талбия айтиш ва қурбонлик қилиш.
Ҳадислардан бирида Умар (р.а) Расули Акрам (с.а.в)дан Умрага боришга ижозат сўрадилар. Пайғамбаримиз ижозат бердилар. Шу билан бирга: «Эй менинг дўстим, ўзингнинг хос дуоларингда бизни ҳам шерик қил ва дуода бизни унутма», - деб айтдилар. Ривоят қилинишича, бир сўм сарф қилганнинг ажру савоби юз минг сўм ёки танга сарф қилганнинг фазилатига тенгдир. Шу сабабли исрофдан сақланган ҳолда бағрикенглик билан сарфлаш лозим. Мино, Арафот водийларида сув ва овқатга муҳтожларга сув ичирилса, бу улуғ савоб бўлиб, унинг савобини ота-она руҳига юборилса, жуда улуғ ибодат бўлади. Расулуллоҳ (с.а.в) айтдилар: «Кимки ота-онасининг вафотидан сўнг улар тарафидан ҳаж қилса (ёки ҳаж қилдирса), унинг учун жаҳаннамдан озодлик (ёрлиғи) ёзилади ва ота-онасига ҳам мукаммал ҳаж савоби берилади. Лекин уларнинг номидан ҳажга борувчи кишининг ажридан ҳеч нарса камайтирилмайди».
Хизмат қилганга хизмат қилинади, деган ҳикматли сўз бежиз айтилмаган. Аллоҳим ҳар бир бандасига ота-онанинг розилигини олишни, хизматини қилиб дуо олишни ва боласидан роҳат-фароғат кўришни насиб этсин. Дуо олган омондир.
Санжарбек ҲАМИДОВ суҳбатлашди.
манба: kun.uz
Мадинаи мунавварага ҳозиргача қанча зиёратчи келгани маълум қилинди
Мадинаи мунаввара шаҳридаги ҳаж масалалалари бўйича фаолият олиб борувчи “Адилло” миллий муассасаси маълумотига кўра, шу кунга қадар Ҳаж ибодатини адо этиш учун Мадинаи мунавварага келган зиёратчилар адади 162.159 кишига етди.
Жумладан, Индонезиядан 34965 киши, Покистондан 21585 киши, Ҳиндистондан 38318 киши, Туркиядан 25267 киши, Афғонистондан 10518 киши етиб келган. Мадина шаҳридаги “Адилло” миллий муассасаси раҳбари Ҳатим Балининг айтишича, муассаса томонидан зулқаъда ойининг бошидан то 1440 ҳижрий санадаги 15 муҳаррам кунига қадар Мадинаи мунавварага ташриф буюрадиган 1 800 000 (бир миллион саккиз юз минг) кишини қабул қилиш ва ҳожилар учун энг яхши хизматларни кўрсатиш учун Саудия Арабистони подшоҳи кўрсатмаларига мувофиқ, барча тайёргарлик чоралари кўрилган.
Илёсхон АҲМЕДОВ
тайёрлади
Ҳаж сафари учун танланадиган пойабзал ҳақида тавсиялар
Бу йил муборак Ҳаж сафарига бориш бахтига муяссар бўлиб, сафар арафасида турганлар учун муҳим маълумотларни тақдим қилишда давом этамиз.
Ҳаж зиёрати ҳар бир мусулмон киши ҳаётида жуда муҳим аҳамиятга эга. Зеро, бунда Пайғамбаримиз алайҳиссалом яшаган, Қуръони карим нозил бўлган жойларни ўз кўзимиз билан кўриб, ана шу ерларда зиммамиздаги фарзни адо этамиз. Шу сабаб ҳам, Мадинаю Мунаввара ва Маккаю Мукаррамада ўтадиган ҳар лаҳза жуда қимматли ҳисобланади. Шунинг учун, Ҳаж сафарига йўл олишдан аввал барча ишларни ҳал қилиб олиш лозим, токи сизни у ерда ҳеч нима чалғитмасин. Бу оёқ кийимларга ҳам дахлдор. Ушбу мақоламизда Ҳаж сафари учун қандай поябзал олиш яхшироқ эканлиги, уларни танлашда нималарга аҳамият бериш даркорлиги ҳақидаги тавсиялар билан ўртоқлашамиз:
1. Шуни таъкидлаб ўтиш керакки, аёллар учун ҳажда, эҳром вақтида оёқ кийимлар учун ҳеч қандай шаръий талаблар йўқ. Эркакларда эса, эҳромда тўпиқ, товон ва бармоқлар очиқ бўлиши керак. Эҳромда қоидаларни бузмаслик учун олдиндан тайёргарлик кўриш мақсадга мувофиқ бўлиб, ана шунга мос оёқ кийимни ўша ердан сотиб олмаслик ёинки, оёқ кийимни шундай қилиб кесмаслик учун бу ҳақида олдиндан ўйлаш лозим.
2. Сафарга йўлга чиқишдан икки-уч кун аввал сотиб олиб, ҳали кийишга ҳам улгурмаган оёқ кийимни ўзингиз билан олманг, чунки бу сизга кўплаб ноқулайликлар туғдиради. Масалан, оёқда қадоқ ҳосил қилиши мумкин. Бу эса ибодат вақтида қийинчиликларга сабаб бўлади. Агар ҳозир мос оёқ кийимингиз бўлмаса, уни аввалроқ сотиб олиб, кийиб улгурганингиз маъқул.
3. Шуни ёдда тутингки, кўп юришингизга тўғри келади. Жамарот (шайтонга тош отиш жойи)да бир ва бир неча км юришга тўғри келади. Шу сабабдан, ўзингиз билан қулай ва юмшоқ, синалган оёқ кийимларингизни олинг.
4. Балетка, мокасина цингари текис таглик оёқ кийимларда бироз қийналишингиз мумкин, чунки уларда тез чарчаб қоласиз. Унча баланд бўлмаган тагликли оёқ кийим танлашга ҳаракат қилинг. Масалан, очиқ турдаги спорт оёқ кийимлари ёки матоли кедалар бўлиши мумкин, уларда бир мунча қулайроқ.
5. Ўзингиз билан бир неча турдаги оёқ кийимлар олинг. Масжидгача боришда ҳамда Мино ва Арофатда ибодатларни бажаришда киядиган оёқ кийимдан ташқари, ўзингиз билан меҳмонхона ва Мино водийси учун шиппак олганингиз маъқул, унда таҳорат олиш, душ қабул қилиш қулайроқдир.
6. Оёқ кийимингизни масжидда қолдирманг, кейин уни топиш учун кўп вақт йўқотасиз. Олдиндан оёқ кийим учун мўлжалланган қопчалардан олинг.
Ушбу маълумотлар сизга фойдали бўлади ҳамда муборак сафарингиз мобайнида асқотади деб умид қиламиз.
Нигина Ботирова тайёрлади
ХОРИЖДАГИ ЮРТДОШИМ САҲИФАСИ
КОНЦЕПЦИЯ
Дунё дарвозалари янада кенгроқ очилиб, хорижий давлатлар фуқароларининг юртимизга келиб-кетишларига қулай шароитлар яратилмоқда. Жумладан, 39 та давлат фуқароларига туристик визаларни расмийлаштириш тартиби соддалаштирилди, Ўзбекистон билан визасиз давлатлар сони кўпайди.
Шунинг баробарида бизнинг юртдошларимизнинг ҳам хорижий давлатларга чиқиши ортмоқда.
Одатда, чет элга, умуман, йўлга чиқаётган ҳар қандай йўловчига олдиндан йўловчилик машаққатини тортган, бу борада бой тажриба тўплаган кишилар; китоб кўрган олиму уламолар йўл-йўриқлар кўрсатиб, панду наисҳатлар қилишган. Зеро, нотаниш манзиллар сари сафарга отланган кишиларга бундай тавсияю насиҳатларнинг аҳамияти жуда ҳам катта.
Бинобарин, хорижга чиқаётган мўмин-мусулмонлар ушбу сафарида давлатнинг қонунларига амал қилгани каби шариатимиз кўрсатмаларига ҳам амал қилмоғи ниҳоятда муҳимдир.
Масаланинг ана шу жиҳатлари эътиборга олиниб, muslim.uz Интернет порталида “Муҳожир ватандошлар” лойиҳаси иш бошлади. Ушбу лойиҳа доирасида янги рукн очилиб “Хориждаги юртдошим” номланди.
Ушбу рукнда:
- хорижда таълим олаётган, меҳнат қилаётган, узоқ муддатга даволанишга кетган ватандошларимиз тўғрисида ҳаётий мақолалар;
- йўлга чиқувчиларга тавсиялар, маслаҳатлар;
- узоқ муддатли сафарларнинг ижтимоий ҳаётга, оилавий масалаларга таъсири ва бошқа долзарб муаммоларга доир савол-жавоблар дастурий равишда ёритилади;
- Интернет сайтда эълон қилинган мақоланинг аудио формати ҳам тавсия қилинади.
Ушбу материаллар оят, ҳадис ва уламоларимизнинг илмий меросларига асосланган ҳолда ёритилади.