(1-бўлим)

Ҳеч бир инсон Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламчалик мусибат ва машаққатларга учрамаган. Бирор-бир инсон ҳаётида кўплаб синов, мусибат ва машаққатларга учраган бўлиши мумкин лекин, барибир у Пайғамбаримизчалик қийналмаган бўлиб чиқаверади.

У зот инсонлар орасидаги энг сабрлиси бўлганлар. Биз у зотнинг ҳаётларини ўрганар эканмиз нималарга сабр қилганликларини билиб оламиз.

У зот етимликка, фақирликка, очликка, муҳтожликка, қийинчиликка, ўзларига нисбатан бўлган хасадга, ичқоралик, кўраолмаслик ва гоҳида душманни ғолиб бўлишига нисбатан сабрли бўлганлар.

У зот  ўз уйларини, ватанларини қолаверса ўз аҳлиларидан узоқда бўлишга сабр қилганлар.

У зот яқинларининг қатл қилинишларига, душманнинг ҳужумларига, у зотга эргашганларни сургун қилинишларига, душманларнинг ғазабларига, адоватчилар ва у зотга қарши жанг қилмоқчи бўлганларнинг жамоа бўлишларига, ғаразгўйларнинг инжиқликларига, жабборларнинг кибрига, арабларнинг нодонлигига, бадавийларнинг жафосига, яҳудийларнинг ҳийласигаю насронийларнинг кеккайишларига, мунофиқларнинг ёмонлигигаю жангчиларнинг ваҳшийликларига сабр қилганлар.

У зот атрофларидагиларнинг пешанаси тиришишига ва узоқдагиларнинг эса ғазабига, ботилни тарқалишию ёлғонга чиқарувчиларнинг ҳаддан ошишига сабр қилганлар.

Сабр у зотнинг совутлари, қалқонлари, дўстлари ва шериклари бўлган. Қачонки душманларининг сўзлари у зотни безовта қилса, хавотирга солса ёки хотиржамликларини бузса дарҳол Аллоҳ таолонинг: “Бас, улар айтаётган нарсаларга сабр қил”, (Тоҳа 130-оят) деган оятини эслар эдилар.

Қачонки ишларида холат танг бўлиб, оғирлашса тезда Аллоҳ таолонинг: “Бас, гўзал сабр қил”, (Юсуф 18-оят) деган оятини эслар эдилар.

“ПАЙҒАМБАРИМИЗ СОЛЛАЛЛОҲУ АЛАЙҲИ ВАСАЛЛАМНИНГ САБРЛИЛИКЛАРИ” (2-бўлим)

Қачонки душманнинг даҳшати у зотни ларзага келтирса ёки кофирларнинг режаси безовта қилса Аллоҳ таолонинг: “Бас, азму-матонат соҳиби бўлган Пайғамбарлар сабр қилгандек, сабр қил”, (Аҳқоф 35-оят) деган оятини эслар эдилар.

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг сабрлари ишонч сабри эди. У зот Аллоҳ таолонинг нусратига ва ваъдаси ҳақлигига ишониб сабр қилар эдилар. У зот Аллоҳ таолога суяниб ва ундан савоб умид қилиб сабр қилар эдилар.

Амакилари вафот этдилар сабр қилдилар, аёллари ўтдилар сабр қилдилар, амакилари Ҳамза розияллоҳу анҳуни қатл қилишди сабр қилдилар, Маккадан ажратдилар сабр қилдилар, фарзандлари вафот этди сабр қилдилар, покдомон аёллари Оиша розияллоҳу анҳога туҳмат тошини отишди сабр қилдилар, ёлғонга чиқаришди сабр қилдилар.

Мушриклар ва мунофиқлар у зотни: шоир, коҳин, сеҳргар, мажнун, ёлғончи ва динни ўйлаб топган дейишди сабр қилдилар. У зотни ўз юртларидан чиқишларига мажбур қилишди, азият беришди, сўкишди, таҳқирлашди, ҳақоратлашди, жанг қилишди ва қамал қилишди сабр қилдилар.

Энди бошига мусибатлар тушган ва кўп қийналган кишига бизнинг саволимиз шуки, сизнинг қийналганларингиз ва сизга келган мусибатлар ҳам шу қадарми? Сизнинг сабрингиз ҳам у зотнинг сабри кабими?

У зот сабр қилувчиларнинг имоми ва шукр қилувчиларнинг ибратлиси ва пешқадамидирлар.  

Аллоҳ барчамизга у зот каби сабр қилишни ҳамда ҳаётимизда у зотнинг ҳаётлари ибрат ва ўрнак бўлишини насиб қилсин.

Манбалар асосида ТИИ ўқитувчиси,

“Шайх Зайниддин” жомеъ масжиди имом-хатиби

Абдурахманов Яҳё

Пайғамбаримиз соллалоҳу алайҳи васалламнинг зуҳдлари дунёни фонийлигини, унинг тезда ўтиб кетишини, озуқаси озлиги ва умрини қисқалигини билган кишининг зуҳди эди.

Охиратнинг боқийлигини, Аллоҳ таоло унда валийларига доимий неъматларини тайёрлаб қўйганлигини, буюк ажр борлиги ва унда абадий қолиш борлигини билган кишининг зуҳди эди.

Росулуллоҳ соллалоҳу алайҳи васалламга дунёдан фойдаланиш кенг қилиб қўйилган бўлсада, агарда тоғларни тилло ва кумуш бўлишини хоҳлаганларида тилло ва кумуш бўлиши мумкин бўлсада дунёдан нафас тўхтаб қолмаслиги учун етарли бўлган ва ташвишу оғирликларни кетказадиган миқдордан бошқасини рад этдиларда зуҳд ва камсуқумликни афзал кўрдилар

У зот гоҳида оч юрар, ойлаб уйларида қозон осилмас, баъзи кунлар давомида очликни қондирадиган даражада хурмо ҳам топилмай оч юрар эдилар.

У зот  ҳеч бир вақт кетма кет уч кунгача арпанинг унидан бўлган нондан қорнилари тўймаган. Кўпинча сутнинг ўзи билан кифояланар, токи Аллоҳга йўлиққунларича бир кун тўқ ва бир кун оч бўлар эдилар.

У зот бўйронинг устида ётар эдилар ва ёнбошларида бўйронинг изи қолар эди. Очликдан қорниларига тош боғлаб олар ва кўпинча саҳобалар у зотнинг юзларидан очликларини билиб олишар эдилар.

У зотнинг уйлари лойдан, ичи тор ва шифти паст эди. Бир куни совутларини гаровга қўйиб, бир яҳудийдан ўттиз соъ арпа олиб турдилар. Кўпинча кўйлак ва изор билан кифояланар эдилар. Ҳеч бир вақт таомни пешхонда (овқатланиш столи) емаганлар. Кўпинча саҳобалар Росулуллоҳ соллалоҳу алайҳи васалламга таом юборар эдилар. Буларнинг барчаси нафсларини дунё кирларидан асраш, динини ҳимоя қилиш ва Роббисининг ҳузуридаги ажрнинг комил бўлиб қолишлиги ҳамда Мавлосининг “Ва тезда Роббинг сенга ато қиладир ва сен рози бўлурсан” (Зуҳо сураси 5-оят) деган ваъдаси у зотга рўёбга чиқиши учун эди.

У зот молларни шу қадар тақсимлаб берар эдиларки, ҳатто ўзларига бир дирҳам қолмас эди. Туя, мол ва қўйларни саҳобалар ва бошқаларга шу даражада бўлиб берар эдиларки, ўзларида на туя, на мол ва на қйў қолар эди. Росулуллоҳ соллалоҳу алайҳи васаллам дедилар: “Агар менда Тиҳома чуқурларининг дарахтлари мислича мол дунёим бўлганида уни тақсимлаб берар эдим. Сўнг сизлар мени бахил, ёлғончи ва қўрқоқ, иродасиз деб билмасдиларингиз”.

Пайғамбаримиз соллалоҳу алайҳи васаллам қаср бино қилмадилар, мол-дунё йиғмадилар, у зотнинг хазиналари ҳам, меваси ейиладиган боғлари ҳам бўлмаган. У зот ўзларидан сўнг боғ ва экинзор ҳам қолдирмадилар. У зот дедилар: “Биз мерос қолдирмаймиз, бизнинг қолдирган нарсамиз садақадир”. (Бухорий ривояти 3093-ҳадис)

У зот доимо сўзлари ва амаллари билан мусулмонларини  дунёда зуҳдга ҳамда охиратга тайёрланиш ва амал қилишга даъват қилар эдилар.

У зотга подшоҳлик ила росул бўлиш ва оддий инсон бўлиб росул бўлиш ихтиёри берилганида, у зот оддий инсон бўлиб росул бўлишни ихтиёр қилганлар.

Дунёдаги зуҳдларининг яна бир кўриниши, у зотнинг сахийликларидадир. Ҳеч қачон сўровчини қайтармас ва тўсмас эдилар. Дедиларки, дунё Аллоҳ таолонинг ҳузурида чивиннинг қанотичалик арзимас ва баробар эмас. Ҳадисда: “Дунёда ғариб ёки бир онлик ўтиб кетувчи каби бўл”, деганлар. (Бухорий ривояти 6416-ҳадис)

Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам зуҳд борасида яна шундай марҳамат қилганлар: "Дунёда зоҳид бўл Аллоҳ сени яхши кўради. Инсонлар ҳузурида зоҳид бўл инсонлар сени яхши кўришади".

Манбалар асосида ТИИ ўқитувчиси,

“Шайх Зайниддин” жомеъ масжиди имом-хатиби

Абдурахманов Яҳё

Охирги пайтларда мужтаҳид имомларга эргашиб, бирдамликда ибодатини қилиб юрган мусулмонлар жамоасини бўлиниб, турли хил қарама-қаршиликларни келтириб чиқариш авж олмоқда. Афсусланарли жиҳати шундаки, аввалдан бир-бирига дўст-биродар бўлиб яшаб келаётган жамият орасида арзимаган нарсалар эвазига катта фитна қўзғатиш, бу билан мусулмон жамиятини тарқоқ аҳволга олиб келиб кўзланаётгандек гўё. Аммо бундан ким манфаат кўради? Фитна, бўлиниш, тарафкашлик каби иллатнинг охири нимага олиб боради? Тарихдан ҳам бунга  кўплаб мисолларни келтириш мумкин.

Ана шундай фитна уюштирганлардан бири бу Умар розияллоҳу анҳунинг даврларида, Қуръонинг муташабиҳ оятларини одамлар орасида тафсир қилиб фитна қўзғатиб юрган Сабиғ ибн Асал исмли киши эди. Уни Умар розияллоҳу анҳу ҳаммага ибрат бўладиган тарзда жазолаган эдилар. 

Бу воқеани Имом Доримий раҳмутуллоҳи алайҳ ўзларининг «Сунан» асарларида қуйидагича ривоят қилган:

«Сабиғ (ибн Асал) Ироқий (исмли киши) мусулмон жангчилар ичида Қуръондаги турли нарсалардан сўрай бошлади. У Мисрга келганида Амр ибн Осс уни Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳуга юборди. Чопар мактубни олиб кирган эди, уни ўқиб бўлиб:

– «Бу одам қани?» деди.

– «Юклар билан», деди у.

– «Тез топ! Агар кетиб қолган бўлса, сенга аламли уқубат етади!» деди.

Уни олиб келди. Умар унга: «Нималар ҳақида сўрайсан», деди. У айтиб берди. Умар хурмо шохи сўраб, одам юборди. Ўша билан унинг орқасини уриб, яра қилди. Кейин уни қўйиб қўйди ва тузалганидан кейин яна урди. Сўнгра уни қўйиб қўйди ва тузалганидан кейин яна урди. Кейин уни яна уриш учун олдириб келди. Шунда у: «Эй мўминларнинг амири, агар мени ўлдирмоқчи бўлсангиз, чиройли қилиб ўлдиринг. Агар даволамоқчи бўлсангиз, Аллоҳга қасамки, тузалдим», деди. У киши унга ўз юртига кетишга изн берди ва Абу Мусо ал-Ашъарий розияллоҳу анҳуга: «Мусулмонлардан ҳеч ким у билан ўтирмасин», деб мактуб ёзди. Бу ҳалиги одамга ниҳоятда оғир бўлди. Абу Мусо Умарга: «Унинг ҳоли яхши бўлди», деб ёзди. Шунда Умар розияллоҳу анҳу: «Одамларга у билан ўтиришларига изн беравер», деб ёзди».

Бу одам Бани Тамимлик Сабиғ ибн Асал бўлиб, Қуръондаги баъзи оятлардан ихтилофли муаммо чиқаришга уринар эди. 

Ҳазрати Умар кўрган чорадан кейин у юз кишининг олдига келса ҳам, ҳаммаси тарқалиб кетар эди. Мана шундай қилиб Умар розияллоҳу анҳу бу фитначини даволадилар.

Минг афсуслар бўлсинки, Қуръон, Суннат ва салафларга эргашиш даъвоси билан чиқиб, Сабиғ ибн Асалга ўхшаб уммат ўртасида турли тафриқа ва бўлинишни келтириб чиқарадиган “сохта салафийлар” диёримизда пайдо бўлиб қолди.

Аслида бу оқимнинг тарихига назар ташласак, улар ҳижрий тўртинчи, мелодий ўнинчи асрда пайдо бўлган. Бу ҳақида муҳаққиқ олим Абу Заҳро раҳмутуллоҳи алайҳ асарида шундай ёзади: «Салафийя деганда тўртинчи ҳижрий асрда пайдо бўлган тоифа тушунилади. Улар ҳанбалий мазҳабида бўлиб, «Бизнинг қараш ва фикрларимиз Аҳмад ибн Ҳанбалнинг фикрига бориб тақалади», дея даъво қилишарди. Сўнг орадан вақт ўтиб, аниқроғи еттинчи ҳижрий асрда бу даъвони Ибн Таймия яна қайта жонлантирди ва кўп масалаларда янгликлар киритди. Сўнг ўн иккинчи ҳижрий асрда Араб ярим оролида бу қарашлар яна қайта жонлантирилди. Бу ишни Муҳаммад ибн Абдулваҳҳоб амалга оширди».

Демак, салафийлар уч босқичли марҳаладан сўнг араб ярим оролида ўз фикр ва қарашларини ривождантирган. Бу фикр ва ғояларни 1970-1980 йилларда асли касби соатсоз бўлган, тайинли устозда таҳсил олмаган Носириддин Албоний исмли киши янада оммалаштирган ва “ваҳобий” деган номни “салафий” деган номга ўзгартирган.

Агар салафийларнинг асосчилари яшаб ўтган даврни кўрсак, ўша даврнинг буюк олимлари салафийлик ғоясини тарқатаётган оқим асосчиларига илмий раддиялар бериб, уларнинг йўллари хатолигини исбот қилишган. Жумладан, Ибни Таймияни ўз давридаги кўплаб олим, қози ва фақиҳлар танқид остига олган. У ўзининг нотўғри эътиқоди сабабли бир неча бор қамалган. Ҳатто Ибн Таймиянинг шогирди бўлган имом Заҳабий раҳмутуллоҳи алайҳ устозининг нотўғри эътиқоддан қайтишини сўраб унга мактуб ёзган. 

Агар салафийлик даъвосини яхшилаб ўрганадиган бўлсак, бу даъво пуч эканини билиш мумкин. Чунки, салафийлик даъвосини қилаётган кимса, «Бизнинг йўлимиз салафлар, яъни саҳоба ва тобеинлар йўли», дейди. Мантиқан олиб қаралса, бу асоссиз даъводир. Чунки, Аллоҳнинг каломи, Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васалламнинг суннатлари, саҳобаларнинг сўзини Ибн Таймия ёки Муҳаммад ибн Абдулваҳҳоб ёки Албонийдан кўра, имом Абу Ҳанифа, имом Молик, имом Шофеий ва имом Аҳмад раҳмутуллоҳи алайҳимлар яхши тушунишган. Ким мана шу тўрт мазҳабнинг бирига эргашса, ҳақиқий салафларнинг йўлини тутган бўлади. Салафийларнинг йўлига эргашиш эса, аслида саҳоба ва тобеинларнинг эмас, аксинча Албоний ва унга ўхшаган кимсаларнинг фикр ва қарашларига эргашишдир.

Интернет маълумотлари асосида
Қува тумани “Қўшкечик” масжиди имом-хатиби
Бозорали ХОМИДОВ тайёрлади

Ой куни яқинлашиб бораётган келин эрига: “Яқинда дада бўласиз, шифокорларнинг гапига қараганда ўғил кўрамиз. Биз ҳам алоҳида ҳоли яшасак, сизга мазали таомлар пишириб кўнглингизни шод қилсам”, деди. Эри бироз асабийлашиб: “Нима, энди она бўламан деб мени ота-онамдан ажратмоқчимисан, шуни яхши билиб қўй-ки, онам менга қилган яхшиликни, хизматни ҳеч қачон ҳеч ким қила олмайди. Кўзингни каттароқ оч, агар яна бир марта шу гапингни такрорласанг, қаттиқ хафа бўламан ва сени ҳам хафа қиламан”, деди.

Келин шу заҳоти эрининг ёнбошига ўтириб: “Мени кечиринг, мен туғилажак ўғлимиз менга қандай муносабатда бўлишини билиш учун сизга шу сўзларни айтган эдим. Менинг жаннатим сизнинг ризолигингизда, сизники эса онажонимнинг ризоликларида, демак мен онажонимнинг хизматларини  қилиш билан розилигингизга эришаман, албатта. Туғилажак ўғлимиз ҳам дадажонисига ўхшаган бўлсин!” дея ибо билан эрининг ёнига ўтирди.        

Хулоса: Одамларга яхшилик улашиб яшаш – ҳаётимизнинг мазмуни демак! Дунёда яхши ном қолдириш, охиратда жаннатга дохил бўлиш эса – бизнинг олий мақсадимиз. Шундай экан, азиз йигитлар-қизлар, келин-куёвлар! Ушбу воқеа бизга ибрат бўлсин!

Абдулмажид ИСАҚОВ,
Қўқон шаҳар бош имом-хатиби

Бугун 14 ноябрь куни Боку шаҳрида Иккинчи Боку дунё диний етакчиларининг саммити бошланади. Мазкур халқаро нуфузли тадбирга жуда катта тайёргарлик кўрилган.
Дунёнинг 60 дан зиёд мамлакатидан 350 нафардан ортиқ таниқли уламолар, машҳур муфтийлар, профессор-олимлар, етук экспертлар, давлат ва дин арбоблари ҳамда турли конфессия етакчилари келган.
Ушбу нуфузли тадбирда Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Алимов ҳазратлари ҳам иштирок этмоқда.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати