Шайх Муҳаммад Саид Рамазон Бутий раҳимаҳуллоҳ

Абдуллоҳ домла Ғуломов таржимаси

— Уйда мушук боқиш гуноҳми? Агар боқса, фарзанд туғилмас эмиш. Шу рост-ми?

— Мушук боқиш жоиз. Фақат ҳозирги кўп қаватли уйларда қийинроқ. Ҳожати учун жой излайди. Қум идиши бўлса ҳам бироз қийин. Баъзи мушуклар ҳожатга ташқарига чиқиши мумкин. Мушукнинг жунлари уйга, ҳатто ейдиган нарсаларга ҳам тўкилиши мумкин. Ювиб, тозалаш керак. Синчиклаб қараш лозим. Қишлоқ жойларда сичқон бўлгани учун мушук боқилади. Бетон уйларда сичқоннинг бўлиши қийин.

Мушук ифлос эмас. Юрган жойларида намоз ўқиш мумкин. Саҳобадан бир аёл гапириб берган: “Таҳорат олиш учун бир идишга сув қўйгандим. Мушук келиб, бу идишдан сув ичгач, тоғам Абу Қатада яна бироз сув ичиши учун идишни мушукнинг олдига қўйди. Менинг ҳайрат билан қараб турганимни кўриб: “Нимага ҳайрон бўласан. Пайғамбар алайҳиссалом “Мушук атрофингизда айланиб юради, нажас, ифлос эмас”, деб марҳамат қилдилар”, деди” (Имом Термизий ривояти).

Ифлос эмас экан деб, мушук боқиш шарт эмас. Мушуклардан касаллик ҳам юқиши мумкин. Агар қўшнилар безовта бўлса, уйга киритмаган яхши. Баъзи аёллар сичқондан қўрқади. Мушукдан, итдан қўрқадиганлар ҳам бўлади. Қўшнилар безовта бўлмаслиги учун мушукка бўлган севгимиздан воз кечиб, уйда мушук боқмаган яхши бўлади.

Аммо мушук боқса, фарзанд туғилмасмиш, деган гап асоссиздир.

Муҳаммад Айюб ҲОМИДОВ

Халқимизга хос меҳр-мурувват, бағрикенглик ва саховат ифодаси бўлган Қурбон ҳайити яқинлашмоқда. Президентимиз Шавкат Мирзиёевнинг шу йил 13 июлдаги қарорига кўра, Қурбон ҳайитининг биринчи куни 20 июль – Қурбон ҳайити байрами куни деб белгиланди.

Ушбу сана мусулмонлар учун ўзгача бир байрам ҳисобланади. Чунки, бу кунлар такбири ташриқлар айтиш, қурбонликлар келтириш, ийд намозларини адо этиш ва ҳаж мавсуми билан ажралиб туради. Афсуслар бўлсинки, икки йилдан буён пандемия туфайли ҳаж ибодатини адо этиш имконияти бўлмаяпти. Ҳар бир иш Яратганннинг иродаси билан бўлади. Сабр қилиб, Аллоҳ таолодан бу касаллик бартараф бўлишини сўрасак иншоаллоҳ келгуси йилларда албатта муборак сафарларни адо этиш учун йўллар очилади.

Қурбон байрами куни биринчи қилинадиган иш – ийд намозини ўқиш ҳисобланади. Намоздан қайтгандан сўнг эса қурбонлик қилишга киришилади. Бу мусулмонларнинг суннатидир.

Қурбонликни ҳайит кунлари (уч кун давомида) қилса бўлади. Аммо, энг афзали биринчи ҳайит куни намоздан кейин қилинмоғидир. Бу борада Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бир нечта ҳадисларида баён қилганлар.

Жобир розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам билан намозгоҳда қурбон намозига ҳозир бўлдим. У зот хутбаларини тугатиб, минбарларидан тушганларида бир қўчқор кетирилди. Бас, у зот уни ўз қўлари билан сўйдилар ва: «Бисмиллаҳи ва Аллоҳу Акбар! Бу мендан ва менинг қурбонлик қилмаган умматимдан, дедилар» (Абу Довуд ва Термизий ривоят қилган).

Қурбонлик қилинадиган ҳайвонлар мол, қўтос, туя, қўй ва эчкилардан иборатдир. Бу ҳайвонларнинг эркаги ҳам, урғочиси ҳам, бичилгани ҳам, бичилмагани ҳам қурбонлик қилинса, бўлади. Бошқа ҳайвонларни қурбонлик қилиб бўлмайди.

Жумладан, Жобир розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадиси шарифда Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Мусиннадан бошқани сўйманглар. Фақат сизга қийин бўлиб қолгандагина қўйнинг жазаъасини сўйсангиз бўлур», деганлари ривоят қилинган (Муслим, Абу Довуд ва Насаийлар ривояти).

Ҳадиси шарифдаги «мусинна» туядан бўлса, беш ёшли, қорамолдан бўлса, икки ёшли, қўй-эчкидан бўлса, бир ёшли бўлганидир. «Жазаъа» Абу Ҳанифа раҳматуллоҳи алайҳининг айтишларича, қўй-эчкининг олти ойлигидир.

Демак, имкони бор одам камида бир ёшли қўй ёки эчки қурбонлик қилиши керак. Агар камбағаллиги туфайли, қўли қисқалик қилиб, бир ёшли қўй ё эчкининг иложини топа олмаса, олти ойлик бўлса ҳам, кифоя қилади. Туя ва қорамол қурбонлик қилинадиган бўлса, улардан ҳар бирига етти киши шерик бўлиши мумкин. Баро розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Тўрт нарса қурбонликка жоиз эмас – ғилайлиги очиқ-ойдин ҳайвон, беморлиги очиқ-ойдин ҳайвон, чўлоқлиги очиқ-ойдин ҳайвон ва мияси чатоқ ҳайвон, дедилар».

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам қулоғи кесик ва шохи синиқларни қурбонлик қилишдан қайтардилар».

Ҳанафий мазҳаби уламолари қурбонлик қилиш ҳур, балоғатга ёшига етган, оқил, муқим (яъни мусофир кишига қурбонлик қилиш вожиб эмас) ва закот нисобига молик бўлган мусулмон шахсга вожиб бўлади, деганлар.

Халқимизга хос меҳр-оқибат, бағрикенглик ва инсонпарварлик фазилатлари мана шундай муборак кунларда яна ҳам яққол намоён бўлиши инобатга олиниб, қурбонлик гўшти аввало, қариндош-уруғ, қўни-қўшни, бева-бечоралар ва эҳтиёжманд оилаларга тарқатилса, мақсадга мувофиқ бўлади. Бу амалимиз, айниқса, бугунги пандемия шароитида хонадонга одамларни тўплаб, дастурхон ёзгандан кўра, энг мақбул ҳисобланади.

Аллоҳ таоло барча мўмин мусулмонларнинг қурбонликларини қабул айласин! Қурбон ҳайити халқимизга муборак бўлсин!

Зайниддин ЭШОНҚУЛОВ,

Самарқанд вилояти бош имом-хатиби

Шукрлар бўлсин, мамлакатимизда сўнгги йилларда диний-маърифий соҳада амалга оширилаётган улкан ислоҳотлар, хайрли ишлар барча мўмин-мусулмонларни мамнун этмоқда. Янгидан қурилаётган, обод бўлаётган масжидлар киши баҳри дилини очади, кўнгилларга сурур бағишлайди.

Президентимизнинг 2021 йил 13 июлдаги “Қурбон ҳайитини нишонлаш тўғрисида”ги қарори эълон қилинди. Қурбон ҳайити – жамиятимизда қарор топган меҳр-оқибат, ўзаро ҳурмат ва ҳамжиҳатлик муҳитини янада мустаҳкамлаш, миллий-диний қадриятларимизни асраб-авайлаш, урф-одатларимизни эъзозлашда муҳим аҳамият касб этади.

Ҳайит фақат байрамгина эмас, балки минг йиллар давомида шаклланган қадриятларимиз тараннуми ҳамдир. Чунки бу байрамда халқимиз ўзаро меҳр-оқибат, хайру саховат тадбирларини уюштиради. Кўнгли ўксик, боқувчисини йўқотган, кам таъминланган, эҳтиёжманд оилалар ҳолидан хабар олинади.

Зотан, мазкур қарорда ҳам халқимизга хос бўлган инсонпарварлик, меҳр-оқибат, саховат ва ўзаро ҳамжиҳатлик каби фазилатларни қарор топтириш белгилаб қўйилган.

Одатда ҳайит кунида ҳамма бир-бирини улуғ кун билан самимий муборакбод этади. Ота-она ва фарзандларга совға улашиб, уларни қувонтириш, кексаларни, заиф ва бетобларни зиёрат қилиш, уларга ҳадя бериб, қалбларига сурур киритиш динимиз тарғиб қилган амаллардан.

Айрим ҳудудларда ҳайит кунлари исрофгарчиликка сабаб бўладиган турли маросимлар ўтказиш одат тусига кирган. Бу шариатимизда йўқ. Яқинлари вафот этган хонадонлардаги, никоҳ тўйлари бўлган оилалардаги “янги ҳайит”, “ҳайит йўқлови” каби маросимлар бидъатдир. Ҳайит кунлари исрофгарчиликлар, хурсандчилик байрамини аза ва йиғи-сиғига айлантириш бизга ярашмайди. Бунинг ўрнига муҳтожларга, фақир-мискинларга, етим-есир, бева-бечораларга совғалар улашиш зарур. Бирор сабабга кўра аразлашган, гина-кудуратли таниш-билишлар муборак кунларда бир-бирларини кечирсалар, мақсадга мувофиқ бўлади.

Қурбон ҳайити – мусулмонларнинг шод-хуррамлик, меҳр-оқибат, хайр-саховат кўрсатиш, бир-бирлари билан дийдорлашув байрамидир. Уни шариат талабларига мувофиқ, йиғи-сиғисиз, хурсандчилик билан, хуш кайфиятда ўтказиш шарт.

Бироқ, унутмаслик керак, ҳали коронавирус балоси тўлиқ чекинмади. Шундай экан, карантин қоидларига қатъий риоя қилайлик.

Аллоҳ таоло Қурбон ҳайитини барчамизга муборак қилсин!

Жасурбек РАУПОВ,

Тошкент вилояти бош имом-хатиби

ЎМИ матбуот хизмати