muslim.uz

muslim.uz

samedi, 10 mars 2018 00:00

Ўзбегим тожик билан

Ўзбек ва тожик халқларининг азал биродарлиги, қуда-андаю қариндошлиги ҳам ўзларини ўраб турган она табиатдан улгу олгандек гўё! Улуғ Ҳисор тизмаларида жимирлаб эриган қорлар Помир тоғларининг кифтидан йўлга тушган ойдин булоқларга қўшилиб Амударё деган шаштли дарёни бунёд этади. 

Ўзбек билан тожик икки тилда сўзлашадиган битта миллатдир, деган нақл ҳам бежиз пайдо бўлмаган. Дини, қадриятлари, энг кичик иримларидан тўйу маракалардаги маросимларигача бир-бирига уйғун бўлган бу халқлар Марказий Осиёнинг энг сўлим манзилларида яқин қўшни бўлиб яшашлари ҳам бежиз эмас. 

Қуйида ўзбек адабиётининг икки забардаст шоирининг қаламига мансуб бўлган шеърлар ҳам ана шу қадим муҳаббатнинг меваси ўлароқ туғилган бўлса неажаб. 

ЎзА

                                                                                                                                     

Абдулла Орипов

Ўзбекистон халқ шоири


Ўзбегим тожик билан 

Дўсту қардошдир азалдан 
Ўзбегим тожик билан, 
Иккиси бир байт ғазалдан 
Ўзбегим тожик билан. 
Қай йўсин айлай қиёс мен 
Бул ширин дўстлик сўзин, 
Тотлидир болдан, асалдан, 
Ўзбегим тожик билан. 
Бахтга ёр доим Навоий 
То Жомий бор экан, 
Биз улар қўйган тамалдан, 
Ўзбегим тожик билан. 
Фаҳм этиб боқсанг агарда, 
Биз қўша сайёрамиз, 
Бу Али сўзлар Зуҳалдан, 
Ўзбегим тожик билан. 
Бир эгатнинг боши сену 
Бир эгатнинг боши мен 
Ер экиб тинмас ҳамалдан 
Ўзбегим тожик билан. 
Бул қадрдон икки дўстга 
Ҳоҳишимдир то абад 
Топса бир маъно масалдан, 
Ўзбегим тожик билан. 

 

Эркин Воҳидов

Ўзбекистон халқ шоири



Тожик биродаримга 

Биз икки ёндош элга, 
Қариндош, қондош элга, 
Жондош, имондош элга, 
Фарзанд бўламиз, дўстим. 

Шажарада томирмиз, 
Тиёншонмиз, Помирмиз, 
Нечун ўздан тонурмиз, 
Баланд бўламиз, дўстим. 

Беруний, Ибн Синога, 
Жомийдек пок сиймога, 
Навоийдек даҳога, 
Дилбанд бўламиз дўстим. 

Ширу шакар азалдан, 
Тотли бизга асалдан, 
Бир байт каби ғазалдан, 
Пайванд бўламиз, дўстим. 

Қонлар олуд еримиз, 
Ёв кўксида тийримиз, 
Биримиз ўқ, биримиз— 
Каманд бўламиз, дўстим. 

Ўртамизга кўп нифоқ, 
Солмоқ бўлдилар бироқ, 
Асли биз эт ва тирноқ— 
Монанд бўламиз, дўстим. 

Бир заминда дон экиб, 
Бир Ватанда жон чекиб, 
Дўст ғамига қад эгиб, 
Дардманд бўламиз, дўстим. 

Биз хуш ният меъморлар, 
Қулаб эски деворлар, 
Яйраса дўсту ёрлар, 
Хурсанд бўламиз, дўстим. 

ЎМИ Матбуот хизмати

Аллоҳ таоло Қуръони каримнинг бир нечта оятларида илмни мақтаб, илм соҳибларига улкан мукофотларни ваъда қилган. Муфассир олимлар бу борадаги маълумотларни жамлаб қуйидаги хулосаларни берганлар:

Биринxидан, Аллоҳ таоло Одам алайҳиссаломга фаришталар билмайдиган нарсаларнинг илмини ўргатиш орқали уни ер юзига халифа этиб сайлади. Айнан илмнинг фазилати туфайли ҳозирга қадар ер юзида фаришталар эмас, балки инсонлар яшаб келмоқда.

Иккинчидан, Аллоҳ таоло илмни ҳикмат деб номлаб, ҳикматни энг улуғ иш эканини айтди. Муқотил бу ҳақда шундай дейди: “Қуръонда келган ҳикмат сўзи тўрт хил маънода ишлатилган: биринчиси, панд-насиҳат; иккинчиси, фаҳм-фаросат ва илм; учинчиси, пайғамбарлик; тўртинчиси, Қуръон маъноларидир. Буларнинг бари илмга боғлиқ”.

Учинчидан, Аллоҳ таоло: “Ва сизларга фақат озгина илм берилган, холос” деб марҳамат қилган. Бунинг маъноси шуки, илм шунчалик чексизки, унинг инсониятга берилган бир қисмининг ўзиёқ коинотдаги катта-катта кашфиётларни очмоқда. Бошқа бир оятда эса Аллоҳ таоло: “Айтинг, дунё матоси оздир”, деб бутун борлиққа оз сифатини бермоқда. Энди, тафаккур қилайлик, Аллоҳнинг наздида оз ва арзимас бўлган дунёнинг сир-синоатини билишган ожизмиз-у, чексиз-чегарасиз илмга нима деб таъриф бериш мумкин!

Тўртинчидан, Аллоҳ таоло илмлиларни илмсизлардан устун қўйди: “Айтинг, биладиганлар билан билмайдиганлар тенг бўлурми?!” Албатта, йўқ, улар асло баробар эмаслар. Аллоҳ таоло Қуръонда олти нарсани олти нарсадан устун қўйган: биринчиси, нопокни покдан, яъни ҳалолни ҳаромдан; иккинчиси, кўзи ожиздан кўзи кўрадиган инсонни; учинчиси, нурни зулматдан; тўртинчиси, жаннатни жаҳаннамдан; бешинчиси, сояни офтобдан; олтинчиси, олимни жоҳилдан. Агар яхшилаб ўйлаб кўрилса, буларнинг бари илмнинг жаҳолатдан устунлиги билан боғлиқлигини кўриш мумкин.

Бешинчидан, Аллоҳ таоло олимларга итоат қилишга буюрди: “Аллоҳга итоат қилинглар ва Расулга ҳамда ўзларингиздан бўлган иш бошларига итоат қилинглар”. Оятдаги “...иш бошлари”дан мурод олимлардир.

Олтинчидан, Аллоҳ таоло олимларни иккита оятда Ўзидан кейинги иккинчи ўринда зикр этди. Биринчиси, “Аллоҳга итоат қилинглар ва Расулга ҳамда ўзларингиздан бўлган иш бошларига итоат қилинглар” ояти бўлса; иккинчиси, “Аллоҳдан бошқа илоҳ йўқлигига Аллоҳ, фаришталар ва илмлилар гувоҳлик бердилар” оятидир. Сўнг Аллоҳ таоло олимларнинг мартабасини янада кўтариб, бошқа иккита оятда уларни Ўзидан кейинги биринчи мартабада зикр этди. Яъни, бир оятда: “Ва унинг таъвилини Аллоҳ ва фақат пухта илмлиларгина билади” деб хабар берган бўлса, яна бир бошқа оятда: “Айтинг, мен билан сизнинг орангизда Аллоҳ ва Китоб ҳақида илми борлар гувоҳликка кифоя қилур”,  деб олимларни биринчи мартабага қўйган. Бундан-да олийроқ мартаба, мансаб борми?!

Еттинчидан, олимларни даражаларга кўтарди: “Аллоҳ сизлардан имон келтирган ва илм ато қилинганларани даражаларга кўтарур”. Аллоҳ таоло Қуръонда тўрт тоифани юқори даражаларга кўтарган: биринчиси, Бадр жангида иштирок этган мўъминларни; иккинчиси, мужоҳидларни; учинчиси, солиҳларни ва тўртинчиси, олимларни. Бадр аҳлини бошқа мўъминлардан юқори даражага қўйди, мужоҳидларнинг фазилатини узрли сабаб билан жанга бора олмаган мўъминларникидан бир неча даража юқори санади, солиҳларни эса юқоридагилардан ҳам баландроқ даражага кўтарди ва олимларни мазкур уч тоифадан ҳам афзал даражага қўйди. Демак, олимлар инсонлар ичида энг афзалидир.

Саккизинчидан, Аллоҳ таоло олимларни “Аллоҳдан қўрқувчи бандалар” сифати билан мақтаган: “Албатта, Аллоҳдан бандалари орасида фақат олимларигина  қўрқурлар”.                         

 

                                                             Абдуллоҳ Маллабоев

ЎМИ Матубот хизмати

samedi, 10 mars 2018 00:00

Вақт қиличдир...

Аллоҳ таоло инсон ҳаётига зарур бўлган барча нарсаларни, шу жумладан, унинг умрини, вақтини белгилаб, ҳисоблаб чегараси, қадр-қиймати билан яратди. Бу ҳақда Қуръони каримда хабар бериб шундай дейди: «Унинг даргоҳида ҳар бир нарса ўлчовлидир» (Раъд, 8 ).

Шундан келиб чиққан ҳолда, ҳар биримиз ўзимизга берилган вақтдан унумли фойдаланишга интилишимиз лозим экан. Улуғ аждодларимиз, буюк олимларимиз вақтларига жуда харис бўлган. Зеро, улар инсон учун берилган вақтни чегарали ва қиймати юқори эканини яхши билган ва шунга мувофиқ амал қилган. Буюк олим Ҳасан Басрий раҳматуллоҳу алайҳ айтади: «Мен бир қавмни кўрдим, сизларга қараганда ўз вақтларига дирҳаму динорлардан ҳам кўра муҳаббатли эди, яъни умр вақтларининг ҳар бир дақиқасини ғанимат билар ва умрни фойдали амалларга, дунё ободлигига сарфлашарди».

Умар ибн Абдулазиз раҳимаҳуллоҳ  айтади: «Кеча ва кундуз сенинг жисмингда ўз ишини кўрсатяпти, демак, сен ҳам уларни ғанимат бил ва фойдаланиб қол».

Баъзи донишмандлар: «Манфурликнинг аломати вақтни зое қилишдир», деб таъкидлашган. Айрим олимлар эса: «Вақт қиличдир, агар сен уни кесмасанг, у сени кесади, яъни умринг беҳуда кечади», деб таъкидлашган.

Ҳазрати Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳам ҳаёти, сўзлари, амаллари, ибодатлари, умматларига ғамхўрликлари, меҳр-муҳаббатлари, башоратлари орқали вақт бебаҳо неъмат эканини таъкидлаб, бундай деганлар: «Беш нарсани беш нарсадан олдин ғанимат билинг: кексаликдан олдин ёшликни, бетобликдан олдин саломатликни, фақирликдан олдин бойликни, бандликдан олдин бўш вақтингни, ўлимингдан олдин тирикликни ғанимат билинг» (Бухорий ва Муслим ривояти).

Имом Ҳасан Басрий раҳимаҳуллоҳ ҳикматларининг бирида бундай деб марҳамат қилган: «Ҳар куни тонг ёришганда Аллоҳ томонидан бир жарчи: «Эй Одам боласи! Мен янги кунман, сенинг барча амалингга гувоҳман. Мендан яхши амаллар қилиб, фойдаланиб қол, чунки мен то қиёмат кунига қадар қайта келмайман», деб жар солади».

Динимизнинг таълимотида ҳам вақтнинг қадр-қиймати юқори бўлгани учун ҳам субҳ вақтида уйғонишга чақирилади. Бу ҳақдаги одоб-ахлоқларимиз талабига кўра, кўп ухлаш хосиятли эмас. Беш соатдан саккиз соатгача бўлган уйқу энг афзалидир. Зеро, донишмандлар кўп гапириш, кўп ейиш қатори кўп ухлашдан ҳам қайтарган. Хабарларда келишича, «Тонгда ухлаш ризқни камайтиради». Ғайратли, шижоатли бўлиш, лоқайдлик ва бепарволикдан узоқда бўлиш зарур. Чунки ҳазрати Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам бир ҳадисларида шундай марҳамат қилганлар: «Аллоҳ таоло Ўз бандалари орасида ғайратлисини яхши кўради» (Табароний ривояти).

 

Муслим АТАЕВ,

Тарих фанлари номзоди, Ўзбекистон мусулмонлари идораси Фатво бўлими ходими

ЎМИ Матбуот хизмати

Мунис қизгинам, бир иш қилишингдан олдин обдон ўйла, шошма-шошарлик қилма, қатъий қарорингдан кейинги воқеалар кетма-кетлигига мендек жавоб берма. Ҳаётда ҳамма нарса бўлади, мабодо сенга нисбатан зулм ва ноҳақликлар бўлса барчасини Аллоҳга ҳавола эт, бандасига эмас. Неки сўрасанг, Аллоҳдан сўра, беминнат ёрдамчи, ягона илоҳдир. Ҳар бир нарсани Аллоҳга таваккал қилиб бошла, ошкораю пинҳона ёд эт.

Мушкул вазият ва қийинчиликларга бардош қилиш билан кўп ютуқларни қўлга киритиш мумкин. Ҳаётдаги оғир кунлар келгусидаги мусибатли кунларга бардош беришда мадад бўлади сенга. Бу дунё ўткинчи бўлибгина қолмай, синов-имтиҳондир ҳам. Ҳеч қачон нотаниш одамлар суҳбатида бўлма, эътиқод-амалинг Буюк Қуръони карим ҳамда Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам  ҳадислари бўлсин. Илм олишда дангасалик қилма, диний ва дунёвий билимларингни кучайтир. Аллоҳга ибодат қилиб ота-онанг ҳаққига ҳам дуо қил қизим. Ўрганганларингни жигарларингга ҳам ўргат, мабодо мен улгурмасам...

Билмайман, сенга қандай синовлар келади. Хотиржамликка чўмилиб, ғафлатда қолма.

Менга синов фақат турмушдан келди. Чунки мен хотиржам эдим. Оилавий масалаларда чин дилдан, очиқ кўнгиллик ила фақат яхшиликларга ошно бўлиб эр ва қариндошлар масаласида қўлимдан келганча тиришиб ҳаёт бошладим. “Ўзинг яхши – олам яхши”. Ҳар бир ишни холис Аллоҳ учун қилсам, бундан ким айб топади шиорларим ила бошлаган турмушимда совуқ, изғирин, бўронлар бошланган. Ҳар бир ишни икки томони бўлгани ҳолда фақат салбий кашф этила бошладим.

Қалбингни Аллоҳдан ўзгасига топширма. Эвазига алам оласан. Атрофингдаги бузғунчи, ғийбатчи, дилозор кишиларга фақат ачиниш кўзи билан қарагин, зинҳор нафратланма, улар сен орқали, сен улар орқали синаляпсан, сабрли бўл. Балки сенга ҳақларингга риоя этадиган, Аллоҳнинг омонатига эҳтиёткорлик билан муомала қилгувчи куёв насиб этар. Аммо ҳеч нарсадан хотиржам бўлма. Ҳаётда сен кутмаган зарбалар бўлиши мумкинлиги ҳақида ҳам ўйлаб қўй. Охират азобларидан дунё азобларини устун қўйма. Жаннат ҳақида кўпроқ фикр юрит, дунё матоҳидан юз ўгир. Ҳар бир нарсанинг ҳикмати бор. Зеро, Аллоҳ берганни олиб қўйгувчи йўқ, бермаганини тортиқ қилувчи йўқ. Аммо сенга бераётган насиҳатларимга амал қилишим шу ёшда ўзгаришим қийинроқ бўлмоқда. Яшаб турган уйимни амманг меники дейиши, миниб турган машинамизни амакинг бошқани номига расмийлаштиришига роса жазавам тутди. Ҳар доим ҳар хил нарсалар эгри йўллар ахтаришлари асабимнинг, соғлигимнинг йўқолишига сабаб бўлди. Дунё матоҳи учун куюнма, майли юлғучларга бер уни. Эвазига соғлигингни асрайсан. Қизим ҳаттоки оғзингдаги луқмани тортиб олишлари ҳам мумкин, аммо қалбингда “нега?” деган савол туғилмасин – азобинг ортади. Шукр қилки “ҳақхўрлар” имонингни олишга қодир эмас. Ўшалар ачинишга лойиқ бўлмасалар-да ачин ва қўл силта.

Қизим биров нарса берса севинма, миннати ўлдиради. Бировлар ёрдамига умидвор бўлма, кутма... Нафсингни ҳар томонлама енг, кўпроқ китоб ўқи, қалб гапга ўчлигини ҳам йўқот. Ҳасратларингни ўзгаларга айтиш ила енгил бўлишни ўйлама ҳам. Дўстинг Аллоҳ, дардкашинг онангдир. Мен йўқ бўлсам сингилларингга суян, ишон. Оила ва фарзандларини энг охирги ўринга қўйишини олмаган-да даданг рисоладагидек турмуш ўртоқ, аъло даражадаги отадир. Баъзи хислатларидан яқинлари фойдаланишади, халос.

Қорани оқдан ажрата оладиган ёшдасан. Илмли бўлсанг, сабрли бўласан. Сабрли бўлсанг, ҳеч кимнинг зулми ўтмайди. Баъзида сендаги жаҳлни кўриб ҳайрон қоламан, бу қаердан келди. Вазмин ва имонли бўл. Чегараларни аниқлаб, ҳадлардан ўтма. Ҳаётни, сенга берилган умрнинг ҳамда имкониятларнинг қадрига ет. Бошимдан ўтганларини шикоят қилиб эмас, ибрат бўлсин деб эслатдим. Шайтоннинг макрларидан эҳтиёт бўл деб айтдим. Аслида улар ҳам ёмон одамлар эмас...

 Ўзингни бегоналарнинг ёмон назаридан асра қизим!

 

Онаизоринг

samedi, 10 mars 2018 00:00

Шеърият бўстони

УМР ЎТМОҚДА

Неларгадир интиламан, етмоқ истайман,

Етай дейман, арғумоғим жадал қистайман.

Етиб зўрға қўл узатсам ўшал ярқироқ,

Сароб чиқар, дилгинамни қийнайди фироқ.

Кунлар ўтар, ойлар ўтар, умр ўтмоқда,

Боболарим мангуликка сингиб кетмоқда.

 

Қайларгадир югураман, толиб қоламан,

Манзилимга етолмайин, ҳориб қоламан.

Бир лаҳза тин олиб-олмай яна манзилга

Талпинаман, чопқиллайман, сўлиш оламан.

Йиллар ўтар, йўллар ўтар, давр ўтмоқда,

Момоларим мангуликка сингиб кетмоқда.

 

Изланаман, шамолдан тез, сувдан-да тиниқ

Мўъжизанинг сир-асрорин билиб олишга.

Уринаман селларнинг ҳам жиловин олиб,

Эл измига, юрт корига жадал буришга.

Еллар ўтар, селлар ўтар, замон ўтмоқда,

Азизларим мангуликка сингиб кетмоқда.

 

Тизгини йўқ туйғуларда титраб қоламан,

Ечим топмай гоҳо оғир ўйга толаман.

Умр йўли қайга туташ, сўйла, замондош,

Англадикми – шу азиз эл энг яқин қўлдош.

Англадикми – инсоф-имон энг содиқ йўлдош...

 

СОҒИНЧ

 

Ўлими олдидан онам сўзлари:

«Отангнинг юзига тик боқма, болам,

Нега кўринмайди, кенжа неварам!

Рози бўл! Бу сенга охирги нолам...»

 

Сўнгги нафасда ҳам онам раҳматли,

Отамни эслади, бўлди мукаррам.

Неварасин суйиб, таскинлар бериб,

Бошида парвона бўларди ҳар дам.

 

Онажон, ўлим ҳақ, умр ўткинчи,

Юрганман, кулганман бўлиб ҳазилкаш.

Энди дунёларга сиғмас ўкинчим

Сиз учун қора ер бағри қазилгач.

 

Онажон, меҳрингиз ҳамон излайман,

Начора, тополмай тунлар бўзлайман.

Қўмсайман, қайлардан излай, онажон,

Соғинч денгизида ўртанади жон...

                                                                   

Маҳмуд ШОМИРЗАЕВ

 

Ғаллаорол

Янгиликлар

Top