Наврўз халқимизнинг энг қадимий, асл миллий байрамидир. Элимизнинг кўп асрлик урф-одатлари, орзу-интилишларини ифода этиб келаётган Наврўз мустақиллик йилларида янгича мазмун-моҳият касб этди, мамлакатимизда яшаётган барча миллатлар орзиқиб кутадиган умумхалқ байрамига айланди.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг “2018 йилги Наврўз умумхалқ байрамига тайёргарлик кўриш ва уни ўтказиш тўғрисида”ги қарорига мувофиқ мамлакатимизда бу айёмга катта тайёргарлик кўрилди.
Бу ҳақда давлат раҳбари матбуот хизмати хабар бермоқда.
Наврўз байрами ҳамма жойда – Қорақалпоғистон Республикаси ва вилоятлар марказларида, шаҳар, туман, қишлоқ ва овулларда умумхалқ сайиллари шаклида ўтказилмоқда.
Тошкент шаҳридаги асосий байрам тадбирлари “Ўзэкспомарказ” боғида бўлиб ўтди.
Унда Президент Шавкат Мирзиёев иштирок этди.
“Ўзэкспомарказ” ҳудуди байрамона безатилган. Меҳмонлар учун айвончалар, санъаткорлар учун саҳналар ташкил этилган.
Бу ерда давлат ва жамоат ташкилотлари вакиллари, ҳукумат аъзолари, турли соҳаларда самарали меҳнат қилаётган ватандошларимиз, мамлакатимизда фаолият юритаётган хорижий давлатлар элчихоналари ва халқаро ташкилотлар ваколатхоналари вакиллари жам бўлган.
Бу йилги байрам ҳар галгидан бошқача бўлди. Тошкент шаҳри, Қорақалпоғистон ва ҳар бир вилоят учун алоҳида жой ажратилди. Унда ҳар бир ҳудуднинг ўзига хос санъати, анъаналари, ҳунармандчилиги, таомлари намойиш этилди.
Фальклор-этнографик жамоаларнинг чиқишлари, миллий ўйинлар, одамларнинг ўйин-кулгулари барчага завқ-шавқ улашди.
Шавкат Мирзиёев одамлар билан кўришиб, суҳбатлашди. Боғ бўйлаб ҳар бир ҳудуднинг бадиий чиқишларини томоша қилди. Барчани Наврўз байрами билан табриклади. Юртимизга қут-барака, халқимизга тинчлик-фаровонлик тилади.
Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев Самарқанд шаҳрида ўтказилган Наврўз шодиёналарида ҳам иштирок этди.
Давлатимиз раҳбари Алишер Навоий номидаги марказий маданият ва истироҳат боғида ташкил этилган байрам тадбирларида вилоят жамоатчилиги, нуронийлар, ишлаб чиқариш фаоллари, ёшлар билан суҳбатлашиб, барчани байрам билан яна бир бор табриклади. Самимий суҳбат чоғида мамлакатимиздаги ислоҳотлар, одамлар ҳаётидаги ўзгаришлар ҳақида сўз борди.

Ўзбекистон мусулмонлар идораси матбуот хизмати

Араблар ўзлари эътироф этади – агар хоразмлик аз-Замахшарий бўлмаганида улар ўз тилининг қонун-қоидаларини тўлиқ билолмаган бўларди

Бизнинг тарих деганда, кўз олдимизда, аввало, Амир Темур, Алишер Навоий, Мирзо Улуғбек, Имом Бухорий, Имом Термизий каби буюк аждодларимиз сиймоси гавдаланади. Яна қанчадан-қанча алломаларимиз бўлганки, уларни ҳар қанча фахр билан эсласак, арзийди. Кўҳна Хоразм заминида таваллуд топган, жаҳон фани ва маданияти ривожига беқиёс ҳисса қўшган буюк аллома Абулқосим аз-Замахшарий ана шундай улуғ зотлардан бири бўлган.

1075 йил 19 мартда Хоразмнинг Замахшар қишлоғида дунёга келган аз-Замахшарий ҳақидаги маълумотлар асосан Ўрта аср араб манбаларида кўп келтирилади. Тарихчиларнинг аллома ҳақида билдирган маълумотларига кўра, ёшлигида юз берган бахтсиз ҳодиса туфайли унинг бир оёғини кесиб ташлашади ва бутун умри давомида ёғоч оёқда юради.

ЎзА хабарига кўра, бу изтиробли воқеа сабабми ёки ўз табиати шундай бўлганми – ҳар ҳолда аз-Замахшарий болаликдан илмга чанқоқ эди. Илм-фаннинг турли соҳалари билан қизиқиб, тенгдошлари орасида зўр истеъдодини намоён қилди. У мадрасада ўқитиладиган фанларни пухта эгаллашга киришди. Айниқса, араб тилшунослиги ва грамматикасига оид асарлар аз-Замахшарий фаолиятида муҳим ўрин эгаллайди.

Олим беш йил Маккада яшаб, араб тили грамматикаси ва луғатини ҳамда маҳаллий қабилаларнинг шева ва урф-одатларини чуқур ўрганди. Кўплаб асарлар ёзди. Шулардан бири араб тили грамматикасига оид “Ал-Муфассал фин-наҳв” (1121 йил) асаридир. Бу иш араб тилини ўрганишда йирик қўлланма сифатида шуҳрат топган асарлардан ҳисобланади.

Шунингдек, олимнинг «Муқаддамат ал-адаб», “Жавоҳирул-луға”, «Ал-Муфассал», «Асос ал-балоға», “Ал-Асмо фил-луға” каби йирик асарлари дунё илм аҳли орасида ғоят қадрланади.

Араблар ўзлари эътироф этади – агар хоразмлик аз-Замахшарий бўлмаганида улар ўз тилининг қонун-қоидаларини тўлиқ билолмаган бўларди. Маккада яшаган даврида аз-Замахшарий аксар вақтини Каъбада ўтказган. Ўшанда у доимо шеърият ихлосмандлари, толиби илм вакиллари, мухлис ва шогирдлар қуршовида бўлган. Кўпчилик ундан сабоқ олгани эътироф этилган.

Ўз даврида алломани яхши таниганлар ҳурмат юзасидан уни “Устоз уд-дунйа” (“Бутун дунёнинг устози”), “Устоз ул-араб вал-ажам” (“Араблар ва араб бўлмаганларнинг устози”), “Жоруллоҳ” (“Аллоҳнинг қўшниси”), “Фахру Хваразм” (“Хоразм фахри”) дея аташган.

Давлатимиз раҳбари Шавкат Мирзиёев 2017 йил 1 сентябрь куни Ҳазрати Имом (Ҳастимом) мажмуасига ташрифи чоғида биз ҳақли равишда доимо аждодларимиз билан фахрланиб келишимизни таъкидлар экан, айни пайтда ўзимиз ҳам уларга муносиб бўлишимиз кераклигини алоҳида қайд этди. Дарҳақиқат, даҳолигу жасурликда дунёни лол қолдирган бобокалонларимиз биз учун ҳамиша фахру ғурур манбаи бўлган. Давлатимиз раҳбари айтганидек, аждодлар меросини ўқиб-ўрганиш, буюк алломаларга муносиб ворис бўлиб, улар сингари маънавий камолотга интилиш бугунги авлодлар учун муқаддас бурч, демакдир.

Ўзбекистон мусулмонлар идораси матбуот хизмати

Аллоҳ таоло Қуръони Каримда марҳамат қилиб айтади:

وَمَنْ يَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحَاتِ مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولَئِكَ يَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ وَلَا يُظْلَمُونَ نَقِيرًا 

“Кимки у хоҳ эркак бўлсин, хоҳ аёл – мўминлик ҳолида савобли ишлар қилса, айнан улар жаннатга кирурлар ва уларга хурмо данагининг ипича ҳам зулм қилинмагай” (Нисо сураси, 124-оят).

Нақийр – хурмо меваси данагининг ўртасида бўладиган нуқтага айтилади (юқоридаги расмда чап тарафда).

Аллоҳ таоло Қуръони Каримда шундай деган:

يُولِجُ اللَّيْلَ فِي النَّهَارِ وَيُولِجُ النَّهَارَ فِي اللَّيْلِ وَسَخَّرَ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ كُلٌّ يَجْرِي لِأَجَلٍ مُسَمًّى ذَلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ لَهُ الْمُلْكُ وَالَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ مَا يَمْلِكُونَ مِنْ قِطْمِيرٍ 

“(Аллоҳ) кечани кундузга киритур ва кундузни кечага киритур, У Қуёш ва Ойни ҳам (сизлар учун) бўйин сундириб қўйгандир – ҳар бири муайян муддатгача сайрда бўлур. Ана шу сизларнинг Раббингиз – Аллоҳдир, Подшоҳлик фақат Уникидир. (Эй, мушриклар!) Сизлар Уни қўйиб илтижо қилаётган нарса (сохта маъбуда)ларингиз эса, хурмо данагининг пардасича нарсага ҳам эга эмасдир” (Фотир сураси, 13-оят).

Қитмийр – хурмо меваси данагининг юпқа пардасига айтилади (юқоридаги расмда ўнг тарафда).

Аллоҳ таоло Қуръони Каримда бундай деб марҳамат қилган:

أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ يُزَكُّونَ أَنْفُسَهُمْ بَلِ اللَّهُ يُزَكِّي مَنْ يَشَاءُ وَلَا يُظْلَمُونَ فَتِيلًا 

“Ўзларини “поклаётган” кимсаларни кўрмайсизми? Ҳақиқатан, Аллоҳ кимни хоҳласа (ўшани) поклайди, (Аллоҳ томонидан) хурмо данагининг ипича ҳам зулм қилинмайди” (Нисо сураси, 49-оят).

Фатийл – хурмо меваси данагининг ўртасидан кўтарилиб турган ингичка ипга айтилади (юқоридаги расмда ўртада).

Интернет материалларидан

Нозимжон Иминжонов таржимаси

ЎМИ матбуот хизмати