Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот маркази томонидан "Мовароуннаҳр адибларининг ислом цивилизацияси тараққиётига қўшган ҳиссаси” мавзуига бағишланган навбатдаги онлайн анжуман Туркиянинг Анқара Йилдирим Боязид университети билан ҳамкорликда ташкил этилди.
Унда Марказ тадқиқотчилари, юртимизда диний-маърифий йўналишда фаолият кўрсатаётган ташкилот ва муассасаларнинг ёш олимлари иштирок этди.
Семинарда туркиялик адабиётшунос олим – Анқара Йилдирим Боязид университети доценти Ўғузхон Айдиннинг мазкур мавзудаги маърузаси тингланди.
Олим Мовароуннаҳрдан етишиб чиққан машҳур мутафаккир ижодкорлар, уларнинг машҳур асарлари, ўтмишда ва замонамизда адибларнинг жамият ҳаётида тутган ўрни ҳақида сўз юритди. Ислом цивилизацияси равнақида уларнинг ижоди ғоят муҳим аҳамиятга эга бўлганини, ҳали-ҳануз ўзининг маънавий-маърифий қимматини сақлаб келаётганини алоҳида қайд этди.
Ўғузхон Айдин Аҳмад Яссавийнинг “Девони ҳикмат”идан парчалар ўқиб, халқчил услубда битилган бу мисраларнинг ўзи исломнинг асл моҳияти тинчлик, эзгулик ва тараққиёт эканидан далолат беришини, мовароуннаҳрлик барча ижодкорлар асарларида бу жиҳатлар ёрқин акс этишини таъкидлади.
– Бутун ер юзида қуёш фалакдан ерга қараб нур сочади, Мовароуннаҳр диёрида эса, нур ердан фалакка қараб сочилади, – деди туркиялик олим. – Самарқанднинг “Рўйи замин сайқали”, уч қуббатул исломнинг бири бўлган Бухоронинг “Рўйи замин қуввати” деб эъзозланишида, аввало, мумтоз адибларнинг хизмати катта бўлган эса, ажабмас. Исломнинг етти пири ҳам мана шу диёрда таваллуд топган. Буларнинг барчаси муқаддас динимизнинг Маккада пайдо бўлиб, Мовароуннаҳрда тараққий топгани тўғрисидаги фикрларни яққол тасдиқлайди.
Туркиялик олим Соҳибқирон Амир Темурнинг буюк давлат арбоби ва етук саркарда бўлиб етишишида ҳам айнан адибларнинг таъсири муҳим ўрин тутганини алоҳида қайд этди.
Семинар сўнгида туркиялик олим тадқиқотчиларни қизиқтирган саволларга Навоийнинг “Муҳокаматул луғатайни”, Лутфийнинг “Наврўзи”, Румийнинг “Маснавийси”, Бобурнинг “Бобурномаси”, Шошийнинг “Баҳристони” каби асарлар асосидаги намуналар билан атрофлича жавоб қайтарди.
Ғ.ҲАСАНОВ
