Савол: Ассалому алайкум. Баъзи мамлакатларда жума намозини аёллар масжидга бориб ўқишади. Исломда аёллар масжидга бориб намоз ўқиши  мумкинми. Шу ҳақда аниқроқ маълумот бериб ўтсангиз. 

Жавоб: Ва алайкум ассалом!

Ҳанафий мазҳабида эркаклар учун намозни жамоат билан ўқишнинг ҳукми суннати муаккада яъни вожибга яқин бўлган суннатдир. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Жамоат билан ўқилган намоз сизлардан бирингизнинг ўзи ёлғиз ўқиган намозидан йигир беш бўлак (яна бир ривоятда йигирма беш даража) афзал-савоби ортиқ бўлур”, деганлар. (Имом Бухорий ва Муслим ривояти).

Барча манбаларда фарз намозларни шаръий узри бўлмагани  ҳолда масжидда адо этишни тарк қилган эркак киши гуноҳкор бўлиши айтилган.  

Аёлларнинг фарз намозларни масжидга келиб, эркакларни ортидан саф тортиб, бир имомга иқтидо қилиб, жамоат бўлиб ўқишлари борасида турли фикрлар бор. Аввало, бу борадаги ҳадиси шарифларни айтиб ўтамиз:

Абу Ҳурайра разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Аллоҳнинг чўрилари(яъни хотин кишилар)ни Аллоҳнинг масжидларидан ман қилмангиз. Лекин улар (масжидга чиқсалар) хушбўйланмаган ҳолда чиқсинлар”, деганлар. (Абу Довуд ривояти).

Бу ҳадисда эркак кишиларга аёлларнинг жамоат намозига чиқишидан қайтармасликларини буюриб, аёлларни бегона эркаклар эътиборини ўзига тортувчи барча омилларни қилишдан қайтармоқда.

Абдуллоҳ ибн Умар разияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Аёлларингизни масжидлар(га чиқиш)дан ман қилмангиз. Ва уларга уйларида намоз ўқишлари ўзлари учун яхшироқдир”, деганлар. (Абу Довуд ривояти).  

Бу ҳадиси шарифда аёллар фарз намозларни ўз уйларида ўқишлари ўзлари учун хайрли ва афзал экани айтилмоқда. Барча далилларда уларга номаҳрам эркакларнинг кўзи тушиши ортидан бирор фитна-номақбул иш келиб чиқиш хавфи бўлмаган ҳолларда аёлларнинг масжидга чиқишлари жоиз – вожиб ёки суннат эмас, фақат рухсат – экани таъкидланган. Агар фитна хавфи бўлса, жоиз бўлмаслигида шубҳа йўқ. Оиша онамиз разияллоҳу анҳо ҳам айнан шу маънога урғу бериб, бундай деганлар: “Агар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳозирги аёллар пайдо қилган нарсаларни кўрганларида эди – худди Бану Исроил қавмининг аёллари ман этигани каби – буларни ҳам масжидга чиқишдан ман қилган бўлар эдилар”.  

(Имом Бухорий ривояти).

Юқорида зикр қилинган ва бошқа кўплаб далилларни ўрганган фақиҳлар қуйидаги фикрларни айтганлар:

Аллома Бадруддин Айнийнинг “Ал-Биноя шарҳул-Ҳидоя” китобида Абу Ҳанифа раҳимаҳуллоҳ ва баъзи буюк мужтаҳид имомлар фитна хавфи бўлмаган ҳолларда қария кампирлар бомдод, шом, хуфтон намозларига масжидга чиқишларига рухсат берганларини, кейинчалик замонлар анча  ўзгариб, фисқ-у фасод кенг тарқаган пайтдаги фақиҳлар ҳатто кампирларни ҳам ҳеч бир намозни, на тунги ва на кундузги намоз бўлсин, масжидда ўқишларига рухсат бермай, қаттиқ ман қилганларини айтганлар. Ёш қиз ва жувонларни ҳар қайси намозни жамоатда ўқишини барча фақиҳлар бир овоздан ман қилган. Чунки улар бор жой фитнадан холи бўлмаслиги аниқ.    

Аллома Алоуддин Косоний раҳимаҳуллоҳнинг “Бадоеъус-Саноеъ фий тартибиш-шароеъ” китобларида қуйидача баён қилинади:

“...Аёлларга намозни жамоат билан адо қилиш вожиб бўлмайди... Чунки аёлларнинг жамоат намозларига чиқишида фитна бордир”.  

Буюк фақиҳ Мулла Али қори раҳимаҳуллоҳ ҳам “Фатҳу бобил-иноя би шарҳин-нуқоя” китобида бу масалани атрофлича баҳс қилиб, қуйидагича хулосани айтганлар:

Имом Абу Ҳанифа раҳимаҳуллоҳ кампирларга қоронғуда ўқиладиган намозларни жамоат билан ўқишга рухсат берган бўлсалар-да, ҳозирги фасод замонда уларни ҳам ёш қиз ва жувонлар каби масжидга келишларидан ман қилиш керак. Бунга Оиша онамизнинг юқорида зикр қилинган сўзларини далил қилганлар.

Аёллар уйларида ўзлари жамоат бўлиб намоз ўқисалар жоиз. Фақат, бир шарти бор – имом бўлаётган аёл сафнинг ўртасида, иқтидо қилган аёллар билан бир қаторда туриши керак. Бир саф ёки бироз олдинга туриб олса, яққол кўзга ташланиб қолгани учун макруҳ бўлади

Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев пойтахтимизда амалга оширилаётган бунёдкорлик ишлари, ижтимоий-иқтисодий лойиҳалар билан танишиш, халқ билан мулоқот қилиш мақсадида 21 апрель куни Тошкент шаҳрининг Олмазор туманида бўлди.

Мамлакатимиз раҳбари мазкур тумандаги “Имом ат-Термизий” жоме масжидига ҳам ташриф буюриб, уламолар ва нуронийлар билан суҳбатлашди.

Ислом маданияти ривожига улкан ҳисса қўшган буюк ватандошимиз Абу Исо Муҳаммад Термизий ва термизий алломаларнинг беназир меросини илмий асосда чуқур ўрганиш бўйича самарали ишлар амалга оширилаётгани таъкидланди.

Президентимиз буюк аллома бобомиз номидаги “Имом ат-Термизий” жоме масжидини тубдан қайта қуриш, атрофларини гўзал масканга айлантириш юзасидан муҳим кўрсатма ва топшириқлар берди.

Шу муносабат билан 22 апрель куни ушбу масжидда мутасадди ташкилотлар раҳбарлари, уламолар ва нуроний отахонлар иштирокида тадбир ўтказилди, эҳсон дастурхони ёзилди. Муқаддам ушбу масжидда хизмат қилиб ўтган Яҳё қори, Салоҳиддин Муҳиддин каби уламолар хотирланди. Қуръони карим тиловат қилинди.

Тадбирда нутқ сўзлаган Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Алимов ҳазратлари қайта қурилиши бошланаётган ушбу жоме масжид мўмин-мусулмонларга узоқ йиллар давомида хизмат кўрсатадиган муборак масканга айланишини, халқимиз фаровонлиги, динимиз равнақини, мамлакатимиз ривожини сўраб, дуо қилдилар.

Бу каби хайрли ишлар диний қадриятларимизга бўлган юксак эътибор натижасидир. Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: “Аллоҳнинг масжидларини фақат Аллоҳга ва охират кунига имон келтирган, намозни баркамол ўқиган, закот берган ва фақат Аллоҳдангина қўрққан кишилар обод қилурлар. Айнан ўшалар ҳидоят топувчилардан бўлишлари мумкин” (Тавба, 18). Демак, масжидларни барпо қилиш, обод этиш ҳамда уларни таъмирлаш юксак имон ва мустаҳкам эътиқоднинг кўринишидир.

Дарҳақиқат, ўтган йилларда Тошкент шаҳрида “Яккасарой”, “Авайхон”,“Пул емас ота” каби масжидлар тубдан қайта қурилди. Сурхондарё вилоятида “Оқ масжид” жоме масжиди, Сирдарё вилоятида “Ховос” жоме масжиди, Жиззах вилоятида “Хўжа Нуриддин” жоме масжиди, Тошкент вилоятида “Ўсмат ота” жоме масжиди, Самарқанд вилоятида “Имоми Аъзам”, “Хўжа Исҳоқи Валий” жоме масжидлари ва Тошкент шаҳрида муҳташам “Ислом ота” жоме масжиди замонавий лойиҳа асосида бутунлай янгидан бунёд этилди. Тошкент шаҳридаги “Олтинтепа” жоме масжидида қурилиш ишлари жадал давом этмоқда.

Мана шундай бунёдкорлик ишларининг узвий давоми сифатида, Тошкент шаҳри Олмазор тумани “Имом ат-Термизий” жоме масжидини янгидан барпо этиш ишлари бошлаб юборилди. Хушхабар мўмин-мусулмонларимиз учун катта хурсандчилик бўлди.

Таъкидлаш жоизки, қурилиш ишларига энг моҳир уста ва муҳандислар жалб этилган. Бундай эзгу ишга ҳисса қўшиш истагидаги қурувчилар ўз маҳоратларини кўрсатиб, бор куч-ғайрат билан меҳнат қилишади. Зеро, масжид қуриш, уни обод этишнинг савоби улуғ экани Ислом манбаларида баён қилинган. Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) бундай марҳамат қилганлар: “Ким Аллоҳнинг розилигини истаб, масжид қурса, Аллоҳ унга жаннатда қаср барпо қилади” (Имом Бухорий ривояти).

Масжидларни кўркам қилиш, намозхонларга қулай шароитлар яратиш катта ажр бериладиган амаллардандир. Бу ҳақда Анас ибн Молик (розияллоҳу анҳу)дан бундай ривоят қилинган: “Ким масжидда битта чироқ ёқса, ўша чироқнинг нури ўчгунича фаришталар у кишининг ҳаққига истиғфор айтиб турадилар”.

Дарҳақиқат, масжидлар ободлиги юрт ободлигидир. Зеро, масжидга ибодат қилиш учун келганлар ҳар намоз сўнгида она-Ватанимиз тинчлиги, халқ осойишталигини сўраб, дуолар қилишади. Бундай хайрли дуолар шарофати ила Яратган Парвардигор юртимизни янада фаровон қилади.

Азим пойтахтимизда қад ростлайдиган ушбу янги жоме масжид халқимиз учун жуда катта туҳфа бўлади, иншоаллоҳ. 

Ўзбекистон мусулмонлари идораси ахборот хизмати

Жорий йилнинг 12-19 апрель кунлари Кувайтда “VIII Халқаро Қуръони карим” мусобақаси бўлиб ўтди. Унда юртимизнинг 2 нафар вакили – Тошкент ислом институти “Таҳфизул Қуръон” кафедраси талабаси Нуриддинов Аълохон ҳамда “Саййид Муҳйиддин махдум” ислом билим юрти талабаси Абдуҳалимов Аҳмадулло иштирок этди.

Мусобақа ғолибларини тақдирлаш маросими амирлик қасрида бўлиб ўтди. Вакилларимизга мусобақадаги муносиб иштироклари тўғрисидаги “Ташаккурнома” ёрлиғи тақдим этилди.

Шунингдек, иштирокчилар учун мамлакатдаги диққатга сазовор жойларга зиёрат уюштирилди.                                                                

ЎМИ Халқаро алоқалар бўлими

Кўп миқдорда газли ичимликларни ва мевали шарбатларни истеъмол қилиш мия фаолиятининг ёмонлашишига олиб келиши мумкин. “Alzheimer's & Dementia” журналида чоп этилган мақолада юқорида айтиб ўтилган ичимликлар мия ҳажмининг кичрайишига ва хотиранинг қисман сусайишига олиб келиши баён этилган.

Олимлар таркибида шакар бўлган ичимликлар истеъмолининг соғлиққа зарари мавзусида олиб борган таҳлил тадқиқотларни ўтказиш жараёнида  ушбу хулосага келишди.

 “Бизнинг тажрибамиз таркибида шакар мавжуд бўлган ичимликлар мия ҳажмига ва хотирага салбий таъсир кўрсатишини аниқлади”, деди Бостон (АҚШ) университети неврологи Мэттью Пас. 

Моҳира ЗУФАРОВА

Халқаро алоқалар бўлими ходимаси тайёрлади.

 Чехиядаги “Yoni” фирмаси мисвок ишлаб чиқаришни йўлга қўйди.  У мисвокларни тиш парвариши йўлидаги “инқилоб” деб атади. Ишлаб чиқарувчининг айтишига кўра, Raw toothbrush номли мисвоклар тишларни минераллар билан тўйинтиради, кариеснинг олдини олади ва тишларни оқартиради.

Эслатиб ўтамиз, мусулмонлар бир неча асрлардан буён мисвокдан унумли фойдаланиб келмоқдалар, мисвок ишлатиш суннат амаллардан биридир. Чехия компанияси тарғиб этаётган мисвок фойдаларини мусулмонларга Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам бундан XIV аср олдин хабарини берганлар.                                                    

Халқаро алоқалар бўлими