Яқинда ижтимоий тармоқларда Ислом Каримов номидаги Тошкент халқаро аэропортининг қўниш залида ибодат қилиш учун шароит йўқлигига доир маълумотлар тарқалган эди.

Аэропорт маъмурияти кўп сонли мурожаатлар ҳамда сайёҳларнинг эҳтиёжларидан келиб чиққан ҳолда, оператив равишда қўниш зали ҳудудида ибодат қилиш учун намозхона ташкил қилди. Бу ҳақида Ўзбекистон Республикаси Туризмни ривожлантириш давлат қўмитаси хабар бермоқда.

Хабарда келтирилишича, ўтган йилнинг ноябрь ойида Тошкент халқаро аэропорти ҳудудида намозхона очилган эди. Ибодат хонаси аэропортнинг халқаро йўналишларни кутиб олиш залининг Б8 йўлаги олдида жойлашган бўлиб, ундан мусулмон йўловчилар ҳозирга қадар фойдаланмоқда.

Таъкидлаш жоизки, бу каби шароитларнинг яратилиши юртимизга зиёрат туризми мақсадида ташриф буюрувчи мусулмон сайёҳлар ҳамда Ўзбекистон фуқароларига қўшимча қулайлик туғдиради. Шунингдек, аэропорт маъмуриятининг бу каби мурожаатларга оператив муносабат билдириши халқнинг давлат идораларига бўлган ишончини янада мустаҳкамлайди ҳамда мамлакатимизда жамоатчилик назоратининг кучайиб бораётганидан далолат беради – дейилади қўмита тарқатган хабарда.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Топганини қариндош-уруғ, қўни-қўшнилари билан баҳам кўрадиган халқимиз тўйлари билан машҳур. Бу тўйларда халқимизнинг бой маънавий мероси, маданияти акс этади.

Минг афсуски, бугун айрим ҳолларда никоҳ маросими ортиқча ҳашамга айланиб кетмоқда. Никоҳ тўйи маросимлари ҳаддан зиёд дабдабали ўтмоқда.

Ёшларимиз миллий урф-одатларимиз қолиб, четдан кириб келган ўзгача одатлар асосида никоҳ тўйини ўтказмоқда. Ким ўзарга тўй қилиш, исрофгарчиликка йўл қўйиш каби ортиқча иллатлар авж олаётгани киши дилини хира қилади.

Қиммат ресторанда тўй қиламиз, фалон санъаткорларни чақирамиз, деб ота-онасига шарт қўяётганлар ҳам топилади. Тўй соҳиби катта харажат учун қарз кўтаради ёки кредит олади. Шунинг ортидан оилавий можаролар, низо-жанжаллар, ажралишлар, қудалар ўртасида совуқчилик кўпайиб бораяпти. Ваҳоланки, тўкин-сочин дастурхон, тўйга сарфланган харажатларни камайтириб, ёш оиланинг рўзғорини бут қилиш мумкин.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси тўй маросимларини ихчамлаштириш, ортиқча дабдабага берилмаслик борасида турли тадбирлар ўтказиб келмоқда.

– Тўй ва маросимлар дабдабаси, сохта мақтовлар, маҳаллалардаги урчиган гаплар ҳар қанча чиройли кўринмасин бу, аввало, катта исроф, динимизга ёт тушунчалардир, – деди “Ал Ҳудайбия” жоме масжиди имом-хатиби Муродуллоҳ Хуназаров. – Маърака-маросимларда беш хил, баъзан етти хил таом тортилиши керак, деган тушунчалар биз инсонларнинг қорин ғамига муккасидан кетганимиздан дарак. Тўйлардан кейин ортиб қолган таомлар, масаллиқлар, айниқса, энг азиз неъмат бўлган нон негадир ҳеч кимни ажаблантирмай қўйди. Исрофгарчилик гуноҳ эканлигини эсламай ҳам қўйдик. Исроф динимизда қаттиқ қораланган. Бу тўғрисида Қуръони каримда ва Пайғамбаримиз ҳадисларида мусулмонларни огоҳ бўлишга чақирган кўрсатмалар бор.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси вакиллари ташаббуси билан бир ёш келин-куёвнинг никоҳ тўйи маросимига фақат имконияти чекланган инсонларни таклиф этиш орқали уларнинг кўнгилларига шодлик улашиш мақсад қилинган эди. Мазкур хайрия тадбири Тошкент шаҳридаги “Версал” кошонасида бўлиб ўтди.

– Ҳар бир ишда меъёр ва мўътадиллик бўлиши зарур. Ана шунда исрофгарчиликка йўл қўйилмайди. Бу икки нарса кишининг ҳавойи-нафсига қўйилган қопқондир. Тўй қилиш деганда, албатта дастурхон ёзиб, тўп-тўп одам айтишни тушунмаслик керак. Камбағал, муҳтож кишиларга таом ёки керакли маблағни бериш энг катта савобдир. Орамизда буни англаб етган ёшлар ҳам талайгина. Яшнобод туманида тадбиркорлик фаолиятини олиб борадиган бир йигит олдимга келиб, уйланаётганини, никоҳ тўйини дабдабали қилиб ўтказмаслигини айтди. Савоб олиш ниятида бугун юз нафардан ортиқ кам таъминланган, имконияти чекланганлар учун дастурхон ёзди. Уларнинг ўксик кўнглига далда бўлиш, дуосини олиш дабдабали тўй қилиб, мақтанишдан минг марта яхши, – деди М.Хуназаров.

Йиғилганлар юртимиз тинчлигига шукрона айтиб, келин-куёв ҳақига дуо қилди.

Хуршид ҚОДИРОВ, ЎзА

Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев Тожикистон Республикаси Президенти Эмомали Раҳмонни Мустақиллик куни билан табриклади. Бу ҳақда Президент матбуот хизмати хабар берди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Қўқон шаҳрида бўлиб ўтадиган халқаро ҳунармандчилик фестивалида Риштон кулолчилик мактабининг вакиллари ҳам ўз маҳсулотларини намойиш этади. Бу ҳақда ЎзА хабар берди.

Фарғонага келган хорижлик сайёҳ ёки меҳмон албатта Риштон туманига ташриф буюради. Чунки бу ернинг уста ҳунармандлари томонидан тайёрланаётган кулолчилик маҳсулотлари ҳар қандай кишини мафтун этади.

Риштон – Буюк Ипак йўлида ташкил топган, Фарғона водийсининг энг қадимий шаҳарларидан бири. Қадим замонлардан Марказий Осиёдаги энг йирик ажойиб сирланган сопол буюмлар маркази ҳисобланади. Шаҳар номи жойлашув жойига кўра, кулол тупроғи қизил гил – қизил рангга эга бўлиб, қадимий сўғд “Раш” (“Руш”, “Руши”) – “қизил ер” сўзидан пайдо бўлган.

XIV асрда кўплаб кулоллар Амир Темур ва авлодларининг буюк қурилиш лойиҳаларида иштирок этиш учун Самарқанд шаҳрига кўчиб келишларига тўғри келган. Бироқ, Темурийлар сулоласининг таназзулга учраши билан, Риштон ҳам инқирозга учради.

XVIII асрдан бошлаб Риштон (Рушдон, Рошидон) шаҳри аста-секин қайта тикланган ва XIX аср ўрталарида ҳудуддаги сирланган идишларни ишлаб чиқариш бўйича йирик марказ номини қайтадан қайтариб олган.
Риштонда ўрта асрларда йўқолиб кетган ганч – чинни ишлаб чиқариш техникасини XVIII асрда қайта тиклаган ака-ука Абду Жалол (“Уста Абдужалол”, “Уста Жалил”) ва Абдужамил (“Уста Абдужамил”, “Уста Кури”) ўз ишларининг буюк усталари ҳисобланган. Кулоллар чинни ишлаб чиқариш усулини Кашғар ва Эрон давлатларидан олиб келган. Уларнинг шогирди Калли Абдулло (“Кал Абдулло”) лақаби остидаги – чинни мутахассиси Абдулла Кулол (1797-1872) оқибатда Риштоннинг барча кулоллари учун Уста-оқсоқол бўлиб етишган.

XIX аср бошларида Риштоннинг кулол маҳсулотлари нафақат Фарғона водийсида балки бутун Марказий Осиё бўйича юқори талабга эга бўлган. Шаҳар 300 тадан ортиқ киши ишлайдиган 100 га яқин кулол устахоналарини ўз ичига олган. Ушбу даврда Қўқон хонлиги ва Шарқий Туркистон ҳунармандлари билан узвий алоқалар ўрнатилган.

XIX асрнинг 70-йилларида уста Абдулла-Калли бошчилигида Риштон ҳунармандлари билан биргаликда Қўқонда Саид Муҳаммад Худоёрхоннинг саройи – Ўрдани безаги билан шуғулланган. Уларнинг санъати Қўқон хонлиги ҳукмдори томонидан юқори баҳоланган. Худоёрхон фармойиши билан саройнинг жанубий қаноти томонида “куфи” ёзуви туширилган.

Риштон буюмлари, миниатюралари жаҳондаги санъат шайдолари орасида ҳам катта шуҳрат қозонган. Ҳеч бир ҳудуднинг кулолчилик намуналарига ўхшамайдиган бу санъат асарлари АҚШ, Буюк Британия, Франция, Польша, Швеция, Ироқ, Эрон, Миср каби мамлакатларда бўлиб ўтган халқаро кўргазма ва ярмаркаларда намойиш қилиниши ва жаҳон оммаси эътирофига сазовор бўлиши Риштон кулолларининг истеъдодидан далолат беради.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.

Ибн Аббос розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам мушкул тушганда: «Улуғ ва Ҳалийм бўлган, улуғ Аршнинг Роббиси бўлган, осмонлару ернинг Роббиси бўлган Аллоҳдан ўзга ибодатга сазовор зот йўқ», деб дуо қилар эдилар». 

Шарҳ: Бизнинг тилимизда «бошга мушкул тушиш» деб аталадиган ва инсон жонини қисиб турадиган катта ғамни араблар «карб» деб атайдилар. Бу оддий ғамдан бир неча бор кучли бўлади. Ушбу бобдаги «мушкул»дан мақсад арабча «карб» бўлади.

Бу ривоятда дуо маъносидаги гаплар йўқ. Аммо таҳлил ва Аллоҳ таолонинг улуғ сифатларининг зикри бор. Ана ўшаларни ихлос билан такрорлаш баъзи сўзларни айтиб дуо қилишдан кўра мушкулни кушойиш қилишда катта ўрин тутади. 

Имом Термизий ривоят қилган «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам «Аллоҳ таоло, кимни Қуръон ва Менинг зикрим Мендан (нарсаларни) сўрашдан тўсган бўлса, унга сўровчиларга берган нарсамдан афзалини берурман, деди» ҳадиси шу ерда амалга ошади. 

Мушкулнинг номини айтмай, уни аритишни ҳам тилга олмай фақат ушбу ривоятда келган ибораларни ихлос ила такрорлайверилса, албатта, Аллоҳ таоло кушойиш беради.

Зотан дуо очиқ – ойдин ёки зимдан бўлади. Карамли зотга мақтов айтишнинг ўзи, ундан сўраш билан тенг. Карамли зотга ҳамд айтиш, унга удо қилиш билан тенг.

Бошига мушкул тушиб, ғамга ботган бандага тавсия қилинадиган энг машҳур дуолардан бири Юнус алайҳиссаломнинг балиқ қорнида туриб қилган дуоларидир.

Саъд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам:

«Зуннуннинг балиқ ичида туриб қилган дуоси «Лаа илаҳа иллаа анта, субҳанака, иннии кунту миназ золимийн»дир. Қай бир мусулмон одам ўша дуони қилса, албатта, Аллоҳ унга ижобат қилур», дедилар».

Термизий ривоят қилган.

Ушбу дуо Қуръони Каримнинг «Анбиё» сурасида зикр қилинган. Аллоҳ таоло айтади:

«Зуннунни эсла. Ўшанда у ғазабланган ҳолда чиқиб кетган эди. Бас, у Бизни ўзига (ер юзини) тор этмас, деб гумон қилди. Зулматларда туриб, Сендан ўзга Илоҳ йўқ, Сен поксан, албатта, мен золимлардан бўлдим, деб нидо қилди».

Зуннундан мурод, Юнус соллаллоҳу алайҳи васалламдир. «Нун» балиқ дегани, Зуннун эса, балиқ эгаси дегани. Юнус соллаллоҳу алайҳи васалламни денгизда балиқ ютиб юборган, кейин қирғоққа келиб, Аллоҳнинг амри билан чиқариб ташлаган. 

Шунинг учун у зот алайҳиссалом Зуннун–балиқ эгаси, лақабини олганлар. 

«Зуннунни эсла. Ўшанда у ғазабланган ҳолда чиқиб кетган эди».

У киши қавмларига Аллоҳнинг амрини етказганларида, улар қабул қилмадилар. Юнус соллаллоҳу алайҳи васаллам қавмларининг қилмишларидан ғазабланиб, юртларини ташлаб чиқиб кетдилар.

«Бас, у Бизни ўзига (ер юзини) тор этмас, деб гумон қилди».

Бу гумон қавмларининг саркашлигидан келиб чиққан эди. Юнус соллаллоҳу алайҳи васаллам уларга, сизлар Аллоҳ амрига бўйинсунмасангиз, бошқа жой қуриб кетгани йўқ, Аллоҳнинг ери кенг, бошқа жойга бориб даъват этсам, улар қабул қиладилар. Аллоҳ мен учун ер юзини тор этиб қўймайди, дегандай иш қилган эдилар.

Уламоларимиз айтишларича, аслида у киши бошқа Пайғамбарларга ўхшаб сабр қилишлари, Аллоҳнинг амрини кутишлари керак эди. Аммо бундай қилмадилар. Қавмларига зарда қилиб, юртларидан чиқиб кетдилар. Сўнгра Аллоҳ таоло, у кишини балиққа юттириб, синовга учратди. Ана ўшанда, 

«Зулматларда туриб», яъни, кеча зулмати, денгиз ости зулмати ва балиқ қорни зулматида туриб, Аллоҳ таолога ёлбориб:

«Сендан ўзга Илоҳ йўқ, Сен поксан, албатта, мен золимлардан бўлдим, деб нидо қилди».

Бу гап чин ихлос билан, Аллоҳнинг улуғ сифатларини эслаб, ўзининг айбдорлигини бўйнига олиб, нажот сўраб қилинган дуо эди.

«Бас, Биз уни (дуосини) ижобат қилдик. Унга ғамдан нажот бердик. Мўминларга шундай нажот берурмиз».

Яъни, Биз Юнуснинг дуосини қабул қилдик. Уни балиқ ичидан соғ-саломат чиқариб, ғамдан қутқардик. Мўминларни доимо шу тарзда қутқариб келганмиз.

Имом Абу Довуд ривоят қилган ҳадисда Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам, ким ғамга мубтало бўлса, ушбу оятдаги «Ла илаҳа илла анта, субҳанака иннии кунту миназ-золимийн» дуосини ўқиса, кушойиш бўлишини айтганлар.

Абдурроҳман ибн Абу Бакрадан ривоят қилинади: 

«У отасига:
«Отажон! Ҳар тонгда «Аллоҳим! Баданимга офият бергин! Қулоғимга офият бергин! Кўзимга офият бергин! Сендан ўзга илоҳ йўқ» деб дуо қилишингизни эшитаман. Буни тонгда ва кечқурунда уч марта қайтарасиз.
Яна «Аллоҳим! Мен Сендан куфрдан ва фақирдан паноҳ сўрайман. Аллоҳим! Мен Сендан қабр азобидан паноҳ сўрайман. Сендан ўзга илоҳ йўқ» деб тонгда ва кечқурунда уч марта қайтарасиз?» деди.
«Ҳа! Болажоним, мен Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам уларни айтганларини эшитганман. Мен У зотнинг суннатларига амал қилишни яхши кўраман», деди.
Ва яна айтди: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Мушкули борнинг дуоси: «Аллоҳим! Раҳматингдан умидворман. Мени бир кўз очиб-юмгунча ҳам ўз ҳолимга ташлаб қўйма. Менинг ҳамма ишларимни Ўзинг ўнгла. Сендан ўзга илоҳ йўқ»дир», дедилар».

Шарҳ: Ҳар эрта ва кеч ушбу дуоларни қилишда унинг қилувчи кўп хайрли нарсаларни сўраган бўлади. Инсон бу дуода сўралган нарсаларга ҳар дамда муҳтожлиги бор.

Ана ўша ўзи муҳтож бўлган нарсани Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг суннатларига амал қилган ҳолда, У зот айтган лафзларни такрорлаб сўраганга нима етсин.

Ибн Аббос розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам мушкул пайтда: «Ҳалиму Азийм Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ. Улуғ аршнинг Роббиси Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ. Осмонлару ернинг Роббиси, Карийм Аршнинг Роббиси Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ. Аллоҳим! Бунинг ёмонлигини биздан кетказгин», дер эдилар». 

Шарҳ: Бу дуодан бошига мушкул тушганда банда Рббисининг баркамол сифатларини зикр қилиш ила У зотдан ўз мушкулини кушойиш қилишини сўраши фойдали эканини билиб оламиз.

«Ҳалиму Азийм Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ». 

Аллоҳ таолонинг бу икки сифати дунёдаги барча мушкулларни саноқсиз кўпайтирганда ҳам, кушойиш қилишдан яна отиб қолади. 

«Улуғ аршнинг Роббиси Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ». 

Аллоҳ таолонинг бу сифати барча мушкулларни осонлик билан кушойиш қилишига бандада заррача шубҳа бўлмаслиги керак. 

«Осмонлару ернинг Роббиси, Карийм Аршнинг Роббиси Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ». 

Аллоҳ таолонинг ушбу сифатларини айтиб туриб қилинган дуо албатта, дуо қилувчининг мушкулларини равон бўлишига гаровдир.

«Аллоҳим! Бунинг ёмонлигини биздан кетказгин». 

Албатта, бқоридаги сифатларни иймон – эътиқод ила зикр қилиб туриб, бу дуони қилинса, қабул бўлиши осон.

манба: islom.uz