В Организации исламского сотрудничества на уровне министров создан специальный комитет, который будет заниматься расследованием нарушений прав человека в отношении мусульман-рохинджа в Мьянме.
По данным Islam-today, Генеральный секретарь ОИС Юсуф бин Ахмад аль-Усаймин назвал операцию, начатую в штате Ракхайн и унесшей жизни сотен мусульман, варварской.
Напомним, начата она была 25 августа 2017 года. В результате Мьянму были вынуждены покинуть более миллиона человек – большая их часть перебралась на территорию Бангладеш. Ответственность за произошедшее вопиющее нарушение международных норм и гуманитарного права международные правозащитные организации целиком возложили на власти Мьянмы.

Пресс-служба Управления мусульман Узбекистана

Жорий йилнинг 28 сентябрь куни Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Дин ишлари бўйича қўмитада ҳаж ва умра сафарлари бўйича Саудия Арабистонидаги ҳамкор “ал-Ҳидоя” ширкати раҳбари Шайх Солим Солиҳ Баҳвайний билан учрашув бўлиб ўтди. Меҳмон Дин ишлари бўйича қўмита раиси Жасур Акромов билан мулоқот олиб борди. Бу ҳақда Дин ишлари бўйича қўмита
Матбуот хизмати хабар берди.

Дастлаб, Дин ишлари бўйича қўмита раиси Жасур Акрамов “ал-Ҳидоя” ширкати билан кўп йиллардан буён ҳамкорлик қилиб келинаётгани, ўтган давр мобайнидаги жуда катта муваффақиятларга эришилгани, айниқса, Саудия Арабистони ҳукуматининг мутасадди ташкилотлари томонидан ҳар йили ўзбекистонлик ҳожилар намунали деган мақтовга муносиб кўрилаётгани барчани мамнун этганини билдирди.

У сўзида давом этиб, Ўзбекистонда зиёрат туризмини ривожлантириш бўйича “ал-Ҳидоя” ширкати томонидан ижобий ҳаракатлар қилинаётгани яхши натижаларга олиб келишини таъкидлади. Бу борада билдирилган фикр-мулоҳазалар ва таклифлар икки давлат манфаатлари, ўзаро ҳамкорликни ривожлантириш масалаларига қаратилгани билан аҳамиятли эканини айтди.

Мулоқотда сўз олган Шайх Солим Солиҳ Баҳвайний ҳаж ва умра сафарларини ташкил этиш борасида Ўзбекистон ҳукумати томонидан жуда катта ишлар бажарилганини таъкидлади. Жумладан, Саудия Арабистони подшоҳлиги Ўзбекистон томонидан муборак сафарларни ташкил этиш ишларига юқори баҳо бергани, айниқса, жорий йилги ҳаж мавсумида зиёратларни тартибли ва намунали ташкил этиш, Ҳаж ва Умра вазирлиги томонидан қўйилган талабларни тўлиқ бажариш борасида Ўзбекистон қатор давлатлардан ўзиб кетгани, аслида, ҳаж ва умра сафарлари давлатнинг обрў-эътибори эканини чуқур англаган Ўзбекистон ҳукумати, бу борада, жуда кўп амалий саъй-ҳаракатлар қилаётгани таҳсинга лойиқлигини билдирди.

Шунингдек, учрашувда Жасур Акрамов меҳмон томоннинг илиқ фикрларини қўллаб-қувватлаб: “Албатта, Сиз юқорида санаб ўтган ютуқлар – барчамизники, бутун халқимизники. Ҳаж ва умра сафарларининг муваффақиятли амалга оширилаётгани, бу – ўзаро ҳамкорлигимизнинг ижобий самарасидир”, деди.
Шунингдек, Шайх Солим Солиҳ Баҳвайний Ўзбекистонда зиёрат туризмини ривожлантириш бўйича ўзининг таклифларини тақдим этди. Бу таклифлар томонлар иштирокида муҳокама қилинди ва ҳамкорлик борасида янги келишувларга эришилди. Келишувга биноан, Ўзбекистон орқали Саудия Арабистонига умрага борадиган Индонезиялик зиёратчилар “Ал-Ҳидоя” ширкати билан келишилган ҳолда, ўзаро ҳамкорлик асосида ташкил этилади. Бунда узоқ йиллик ҳамкорлик, албатта, ўзининг ижобий натижасини бериши, томонлар бу борада тажрибага эга эканини ҳисобга олсак, дуч келиши мумкин бўлган айрим камчилик ва муаммолар жойида, ҳамкорлик асосида бартараф этилиши мумкинлиги уқтирилди.

Мулоқот якунида, Шайх Солим Солиҳ Баҳвайний Ўзбекистон Республикаси Президенти, Дин ишлари бўйича қўмита ва Диний идора раҳбарларига яқиндан ҳамкорлик учун алоҳида миннатдорлик билдирди.

Учрашув самимий ва дўстона руҳда ўтгани маълум қилинди.

ЎМИ Матбуот хизмати

Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенати аъзолари 27 сентябрь куни бўлиб ўтган навбатдаги ялпи мажлисда 3 та халқаро шартномани ратификация қилиш ҳақидаги қонунни кўриб чиқдилар.

Хусусан, “Ислом мамлакатларининг стандартлар ва метрология институти Устави ва Тартиб-қоидаларини (Истанбул, 1999 йил 7 ноябрь, 2017 йил 7 май ҳолатидаги ўзгартиришлар билан) ратификация қилиш тўғрисида”ги, “Ислом ҳамкорлик ташкилоти Уставига киритилган тузатишни (Абиджан, 2017 йил 10-11 июль) ратификация қилиш тўғрисида”ги, “Париж битимини (Париж, 2015 йил 12 декабрь) ратификация қилиш тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси халқаро шартномаларини ратификация қилиш тўғрисидаги қонунлари сенаторлар томонидан маъқулланди.

Шунингдек, Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенатининг Ахборот хизматига кўра, ўн олтинчи ялпи мажлис давомида жамият ҳаётининг барча соҳалари ҳуқуқий асосларини мустаҳкамлаш ва амалга оширилаётган ислоҳотларнинг самарадорлигини оширишга, халқаро ҳамкорликни ривожлантиришга хизмат қиладиган 21 та масала, шу жумладан 14 та қонун кўриб чиқилди.

"Турон" ахборот агентлигининг маълум қилишича, шунинг билан Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенатининг ўн олтинчи ялпи мажлиси ўз ишини якунланган.

ЎМИ Матбуот хизмати

Қуйида келтириладиган фикрлар ижтимоий тармоқлардаги “Тарих мухрлаган сўзлар” саҳифасидан олиб таржима қилинган. Бундан ташқари саҳобаи киромлар, улуғ олимлар, Яқин Шарқ, Осиё, Европа ва Америка мутафаккирларининг бир қатор фикрлари ҳам берилган. 

• Агар бир болага таълим берсанг, бир кишига таълим берган бўласан.

Агар бир қизга таълим берсанг, бутун умматга таълим берган бўласан.

«Тарих мухрлаган сўзлар»

• «Пул ҳамма ишни қилади» деган гапга ишонадиган одам пул учун ҳамма ишни қилади.

Франклин

Фақирнинг ҳолидан ибрат олайлик! 

Унга бироз егулик, таом бўлса бўлди. Орзуси шу.

Сиз эса...

“Озроқ қўшиб, галакси 8 олсаммикин!”

“Фалон жойда зўр турецский ресторан очилибди. Бугун ўша ерга борсакчи!”

Хоҳиш-истакларингизнинг охири кўринмайди-я, дўстим! 

Кўз буюк неъмат

• Етишмовчиликдан шикоят қилаётган дўстим! Кўзингизни юмиб ўн қадам юриб кўринг! Шунда Аллоҳ таоло сизга қандай бебаҳо неъматлар берганини ҳис қилиб, Унга шукр қилишга уринасиз! 

Интернет материалларидан тўплаб, таржима қилувчи

 Нозимжон Иминжонов

Пайғамбаримиз Муҳаммад Мустафо соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳадиси шарифларида: “Аллоҳ таоло бир кишига яхшиликни ирода қилса, уни динда фақиҳ қилиб қўяди”[1] деб, айтадилар.

Бинобарин, Аллоҳ таоло Қуръони каримда марҳамат қилади: “У Ўзи хоҳлаган кишиларга ҳикмат (пайғамбарлик ёки Қуръон илми) беради. Кимга (мазкур) ҳикмат берилган бўлса, демак, унга кўп яхшилик берилибди. Бундан фақат оқил кишиларгина эслатма олурлар”[2].

Имом Абу Мансур ал-Мотуридийдан кейин мотуридия таълимотини ислом оламида кенг тарқалишига улкан ҳисса қўшган Мовароуннаҳр диёридан етишиб чиққан уламолардан бири кешлик Абу Шакур Муҳаммад ибн Абдуллоҳ ас-Саид ибн Шуайб ал-Кеший ал-Ҳанафий ас-Солимий ал-Макшифийдир.

Абу Шакур Солимийнинг ҳаёти, туғилган санаси, устоз ва шогирдлари ҳамда “ат-Тамҳид фи баён ат-тавҳид” асари ҳақида биографик манбаларда маълумотлар кам учрайди. Жумладан, “Кашф аз-зунун” китоби муаллифи Ҳожи Халифа Абу Шакур ас-Солимийнинг мазкур асари бор, дейиш билан кифояланган. Алломага ал-Кеший нисбаси туғилиб ўсган жойи қадимги Кеш (Ўзбекистон Республикаси Қашқадарё вилоятининг Китоб ва Шаҳрисабз туманлари) шаҳри билан боғлиқ бўлиб, баъзи араб тилидаги манбаларда “ал-Кашший” ёки “ал-Кассий” деб ҳам келган. “Ал-Ҳанафий” нисбаси эса, ҳанафий мазҳаби эътиқодида бўлгани туфайли берилган.

Ушбу мавзуда илмий изланишлар олиб борган турк тадқиқотчиси Умар Туркменнинг айтишича, аллома қабиласига кўра “ас-Солимий” нисбасини олган. Шунингдек, Абу Мансур ал-Мотуридий “Имомул-ҳудо (тўғри йўл раҳномаси)” унвонига сазовор бўлгани каби Абу Шакур ас-Солимий “ал-Муҳтадий (тўғри йўлда юрувчи)” номи билан танилган.

Абу Шакур ас-Солимий Мовароуннаҳрнинг қадимий Кеш воҳасида V/ХI асрнинг биринчи ярмида туғилган. Аллома ўзининг “ат-Тамҳид фи баён ат-тавҳид” асарида ҳижрий 470 йилларда  Шайхул-ислом, ал-Имом, аз-Зоҳид, Абу Бакр Муҳаммад ибн Аҳмад ибн Ҳамза ал-Хатиб ас-Самарқандийдан кўпгина китобларни таҳсил олгани ва унинг ҳузурида фақиҳлик даражасига етганини зикр қилинган. Бу эса алломанинг таваллуди V/XI асрнинг биринчи ярмида бўлганини ва Самарқанд шаҳрида таълим олганини кўрсатади.

Абу Шакур ас-Солимийнинг асосий устози Шайх ал-ислом, ал-Имом, аз-Зоҳид, Абу Бакр Муҳаммад ибн Аҳмад ибн Ҳамза ал-Хатиб ас-Самарқандий ўша даврнинг Самарқанддаги етук уламоларидан бири бўлган. Нажмиддин Умар ан-Насафийнинг зикр қилишича, ўша пайтда унинг ҳовлиси  талабалар учун мадраса вазифасини ўтаган. Талабалар у ерда қироат ва ҳадис каби фанлардан таълим олишган.

Абу Бакр Муҳаммад ас-Самарқандий ҳам ўз навбатида ҳанафий уламоларнинг пешвоси аш-Шайх, ал-Имом, Рукнул-аимма, Шамсул-аимма, Абу Муҳаммад ибн Абдулазиз ибн Аҳмад ибн Наср ибн Солиҳ ал-Ҳалвоний ал-Бухорийнинг (ваф. 448/1056 й.) шогирди бўлган.

Абу Шакур ас-Солимий “ат-Тамҳид” асарида калом илмига оид муҳим масалаларни баён қилган ҳамда ақлий ва нақлий далиллар асосида баҳс юритган. Ушбу китоб ўша вақтда ва кейинги асрларда аҳли сунна вал-жамоа ақоидини баён қилувчи муҳим манбалардан бири бўлиб келган.

“Ат-Тамҳид” асарининг қўлёзма ва тошбосма нусхалари бизгача етиб келган. ЎзФА Абу Райҳон Беруний номидаги Шарқшунослик қўлёзмалар институти фондида ҳам “ат-Тамҳид” китобининг 2638, 8736, 4604, 8160  рақамли қўлёзма нусхалари сақланади. ЎзРФА Ҳамид Сулаймонов номидаги фондда “ат-Тамҳид” асарининг 2418-рақам остида қўлёзма нусхаси сақланади, лекин унда асарнинг фақат I бобига тегишли аввалги тўртта фасл мавжуд, холос.

Европа шарқшуносларидан К.Броккельман берган маълумотга кўра, “ат-Тамҳид” асарининг қўлёзма нусхалари Туркиянинг “Ашир” кутубхонасида I. 524/5, 1222-рақамлари, “Селим Оға” кутубхонасида 587-рақамли, “Шеҳид” кутубхонасида 1153-рақамли ва “Сулаймония” кутубхонасида мазкур асарнинг турли хаттотлар томонидан кўчирилган учта қўлёзма нусхалари 524, 525 ва 2167 рақамлар остида сақланмоқда.

Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг кутубхонасида эса “ат-Тамҳид” асарининг 27-Е, 105-Е, 140-Е, 313-Е, 560-Е рақамлари остида сақланувчи бешта тошбосма нусхалари мавжуд. Буларнинг барчаси 1326/1908-йилда Қози Мулло Муҳаммад Исо Хожа Мусавий Ризовий томонидан таҳрир қилиниб, Мулла Авлиё томонидан Самарқанд шаҳридаги “Демурф” босмахонасида нашр эттирилган. Бундан ташқари, ЎзР ФА Абу Райҳон Беруний номидаги Шарқшунослик қўлёзмалар институти фондида 14315 рақам остида сақланаётган  битта тошбосма нусхаси 1309/1891-92-йилда Деҳли шаҳрида “Форуқий” босмахонасида чоп этилган.

Бир қанча замонавий тадқиқотчи олимлар “ат-Тамҳид” асарининг мотуридия таълимотида тутган ўрни ҳақида ўз фикрларини билдиришган. Жумладан, Европа шарқшуносларидан Клауде Жиллод бундай ёзади:

“Юқорида кўриб ўтганимиздек, Мовароуннаҳрда V/XI асрнинг иккинчи ярмига қадар калом илмига оид мукаммал асарлар мавжуд эмас эди. Айнан шу даврга келиб, Абу Шакур ас-Солимий (ҳиж. V асрнинг 2-ярмида яшаган) калом илмига бағишланган мукаммал асари “ат-Тамҳид фи баён ат-тавҳид”ни ёзди. Бу китоб мотуридия таълимотини янада ривожлантиришга катта ҳисса қўшди”.

Бундан ташқари, шарқшунос олим А.Муминов Абу Шакур ас-Солимийнинг яшаган даврини V/XI-асрнинг икинчи ярмига тўғри келганини айтади. Шу билан бирга “ат-Тамҳид” асари ўша даврда асосан ўқув қўлланма сифатида истифода этилганини таъкидлаб, ўзининг докторлик диссертациясида Абу Шакур ас-Солимий ва унинг “ат-Тамҳид” асари тўғрисида қисқача тўхталиб ўтади. 

Абу Шакур ас-Солимийнинг “ат-Тамҳид фи баёнит-тавҳид” асарини иккита тошбосма ва еттита қўлёзмалари асосида арабча матни ва ўзбек тилида таржимаси нашр этилди.

Абу Шакур ас-Солимийнинг “ат-Тамҳид” асари қўлёзма ва тошбосма нусхалари ислом оламининг турли ҳудудларида, хусусан, ҳанафий мазҳаби ёйилган минтақаларда кенг тарқалиши унинг мотуридий таълимоти эътиқодини баён этишда  нақадар аҳамиятли эканидан хабар беради. Бу эса ўз навбатида Абу Шакур ас-Солимий мотуридия таълимоти ривожида жуда катта ҳисса қўшганига далолат қилади.

Каломшунослик шўъбаси раҳбари

А.Муҳиддинов

[1] Муттафақул алайҳ яъни, Имом Бухорий ва Имом Муслим ривоятлари.

[2] Қуръони карим маъноларининг таржима ва тафсири. Таржима ва тафсир муаллифи Шайх Абдулазиз Мансур. –Т.: ТИУ, 2004. Бақара сураси, 269-оят. –Б. 45.