Кўпчилик ота-оналар фарзанд тарбиясида “осон” йўлдан борадилар. Яъни бола айтганини қилмаса, қаттиққўлликни афзал билиб, дўқ-пўписага ўтади. Ҳатто уриши ҳам мумкин.

Психологлар эса бундай тарбия усули энг нотўғри эканини таъкидлашади. Уларнинг билдиришича, бу йўлни тутадиганларнинг аксарияти болалигида кўп алам чеккан, калтакланган кишилар бўлар экан.

Болага илк қўл кўтарганингизда у, аввало, сизга бўлган ишончни йўқотади. Яъни ўзининг ҳимоячиси, нажот фариштаси деб билган яқини унга зулм қилмоқда. Бу гўдакнинг онгига қаттиқ таъсир этади. Агар бу иш яна такрорланса, болада ўзига бўлган ишонч йўқолади. “Мен ёмонман!” деган тушунча пайдо бўлади. Доимий қаттиқ назорат ва унга бўлган салбий муносабатлар ёлғизланиб қолишига ва ўзгалар билан алоқаси сусайишига олиб келади. Шунингдек, унинг шахсиятида шафқатсизлик шакллана бошлайди, яъни бети қотади. Бу эса бола тарбиясининг издан чиқишига олиб келиши ҳам мумкин.

Агар сиз қайсар, дилозор ўғил-қиз улғайтирган бўлсангиз, билингки, айбдор ўзингизсиз, яъни болаларингизни ёшлигида ҳурмат қилмагансиз, яхши кўришингизни айтмагансиз! Хўрланган, меҳр кўрмай улғайган боладан нима кутасиз?! Шундай экан, аввало, ўзингизни тўғриланг, фарзандларингизга жаҳлингизни кўрсатманг, аксинча, мулойимлик билан муомала қилинг.

Чунки динимиз ҳам киши мулойим, хушхулқ бўлиши кераклигини уқтиради. Ойша розийаллоҳу анҳодан ривоят қилинган ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Албатта, Аллоҳ таоло Рафийқ (мулойим)дир, ҳар бир ишда мулойимликни яхши кўради”, деганлар (Муттафақун алайҳ).

Шундай экан, агар дилбандингиз яхши инсон бўлишини истасангиз, унга хуш муомалада бўлиб, доим меҳр беринг.

Келинг, шу ўринда тажрибадан ўтган бир тавсия билан танишиб чиқсак. Албатта, бу фарзандни тўғри тарбиялашда кўмак беради, деган умиддамиз. Бу сўзларни фарзандингизга тез-тез айтиб туринг:

– сени жудаям яхши кўраман;

– нима бўлишидан қатъи назар, ҳеч нимага қарамай, сени яхши кўраман;

– ҳатто мендан хафа бўлган пайтларинг ҳам сени яхши кўрганман;

– баъзида жаҳлим чиқса, мендан ранжима, сени уришиб қўйсам ҳам, барибир сени яхши кўраман;

– биздан узоқда бўлганингда ҳам меҳр-муҳаббатим ҳамиша сен билан бўлади;

– сенга раҳмат, болажоним;

– бугун сен билан ўйнаганим менга жуда ёқди;

– кун давомида энг эсда қоларли воқеа сен билан биргаликда бажарган ишимиз бўлди.

Бу каби сўзлар билан уни қанчалик яхши кўришимизни билдиринг. Зеро, доим меҳрли сўзлар билан улғайган бола эртага ўзи ҳам ўзгаларга, айниқса, ота-оналарга меҳрли бўлиб ўсади, иншоаллоҳ.

 Зуҳрахон ҲАМДАМОВА тайёрлади.

Қирқ йилдан ортиқ вақт давомида илк бор ЮНЕСКО Бош конференциясининг сессияси Париж шаҳридан ташқарида ўтказиладиган бўлди (https://t.me/Press_Secretary_Uz/3544). Бу ҳақда Ўзбекистон Республикаси Президенти матбуот котиби Шерзод Асадов хабар берди.

Франция пойтахтида ўтаётган ЮНЕСКО Бош конференциясининг 42-сессиясида Ўзбекистоннинг навбатдаги, 43-сессияни 2025 йилда Самарқандда ўтказиш тўғрисидаги таклифи қўллаб-қувватланди ва тегишли қарор қабул қилинди.

"Бу дипломатик муваффақият", - дея изоҳлади қабул қилинган қарорни 42-сессия раиси Симона-Мирела Микулеску.

Мазкур хушхабардан сўнг Президентимиз Шавкат Мирзиёев хорижий дўст ва шерикларга қуйидаги мурожаатни йўллади:

– Кўпмиллатли Ўзбекистон халқи номидан ва шахсан ўз номимдан барча хорижий дўстларимиз ва шерикларимизга ЮНЕСКО Бош конференциясининг 43-сессиясини 2025 йилда қадим Самарқандда ўтказиш тўғрисидаги тарихий қарорни қўллаб-қувватлагани учун самимий миннатдорлик билдираман.

Минтақамизда биринчи марта ўтадиган ушбу муҳим глобал миқёсдаги тадбир халқаро ҳамжамиятга Ўзбекистон ва Марказий Осиё давлатларининг улкан цивилизацион салоҳиятини яна бир бор намойиш этишга хизмат қилади, деб ишонаман.

Ўз навбатида, Ўзбекистон бўлажак сессияни энг юқори савияда ташкил этиш ва ўтказиш учун барча кучини сафарбар этади.

Аллоҳ таоло мазкур тарихий тадбирни юртимиз ва бутун дунё учун хайрли ва манфаатли қилсин!

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Матбуот хизмати

Бугун Тошкент шаҳридаги "Шайх Зайниддин" жоме масжиди мажлислар залида пойтахтимизда фаолият юритаётган имом-хатиблар учун Маърифат соати бўлиб ўтди.
Қуръони карим тиловати билан бошланган тадбирни Тошкент шаҳар бош имом-хатиби Абдуқаҳҳор домла Юнусов кириш сўзи билан очиб бердилар ҳамда имомларни билим ва малака синовидан муваффақиятли ўтганлари билан табрикладилар.
Тошкент шаҳар ҳокими ўринбосари Абдулвосит Ҳомиджонов ҳам тадбирда иштирок этиб, ўзларининг таклиф ва тавсияларини бердилар.
Кун тартибида умумий масалалар, хусусан, умра зиёратига борувчи гуруҳ раҳбарлари янада фаолроқ бўлиши, ўз гуруҳидаги зиёратчилар билан кўпроқ тушунтириш ишларини олиб бориши зарурлиги таъкидланди.
Шунингдек, фуқаролар билан хушмуомала бўлиш, маҳаллалар билан кўпроқ ишлаб, хонадонларга кириб боришни тизимли йўлга қўйиш бугунги кун талаби экани эслатиб ўтилди.
Тадбирда Тошкент шаҳар бош имом-хатибининг ўринбосарлари Абдуллоҳ домла Йўлдошев ҳамда Эргашали домла Рустамов ҳам иштирок этдилар.
Маърифат соати сўнгида хайрли дуолар қилинди.

Бугун, 23 ноябрь куни Қирғизистоннинг Бишкек шаҳрида “Дин ва глобал муаммолар” мавзусидаги V халқаро анжуман бўлиб ўтмоқда.

Халқаро анжуманда Марказий Осиё ва хориж давлатларидан турли дин вакиллари, хусусан, Ислом уламолари, соҳа мутахассислари, диний йўналишдаги расмий вакиллари қаторида Ўзбекистон мусулмонлари идораси раисининг биринчи ўринбосари Ҳомиджон домла Ишматбеков қатнашмоқда.

Мазкур нуфузли анжуманда иштирокчилар мавзу юзасидан маърузалар билан чиқиш қилишди. Шундан сўнг қатнашчилар “Дин ва давлат”, “Дин ва иқтисодиёт”, “Дин ва жамият” сингари алоҳида ялпи мажлисларда мавзу бўйича илмий муҳокамаларни давом эттирмоқда.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Матбуот хизмати

Мусибатга учраган банда дарҳол Аллоҳни эслаши, бу дунё ўткинчи ва вақти келиб ҳамма Оламлар Робби ҳузурига қайтишини ёдга олиши маҳбуб амаллардан саналади. Сабр – инсонни дунё ва охиратда энг баланд даражага кўтаради. Албатта, сабрлиларнинг мартабаси Аллоҳнинг ҳузурида улуғ ва олийдир. Бу абадий роҳатга олиб борувчи йўлдир.

Умар розияллоҳу анҳу бундай деганлар: “Биз ҳаётда яхшиликларга сабр билан эришдик” (Имом Бухорий, Имом Аҳмад ва Имом Ибн Муборак ривояти).

Сабр барча муваффаққиятлар гарови, ютуқлар калитидир. Банда ҳаётда ҳар бир натижага фақат сабр туфайли эришади. Сабрсизлик, шошқалоқлик кишини манфатлардан маҳрум қилади.

 Аллоҳ таоло бандаларини кўплаб оятларида сабр қилишга амр қилган: “Сабр ва салот (намоз уқиш) билан мадад сўранглар...” (Бақара сураси, 45-оят). “Эй мўминлар, сабр қилиш ва намоз ўқиш билан (Мендан) мадад сўранглар! Албатта, Аллоҳ сабр қилгувчилар билан биргадир” (Бақара сураси, 153-оят).

Сабр билан қилинган ибодатлар бандага қабрда ва қиёмат кунида зиё бўлади, иши енгил кечишга сабаб бўлади. Сабр билан ўқилган намоз банда қалбини ёритади, руҳини енгил, қалбини пок ва ўзини чин мўминга айлантиради.

Сабр ҳақида Қуръони каримда  84 ўринда зикр қилинган. Аллоҳ таоло Каломи шарифида пайғамбарларига берилган синовлар хабарини беради.

 Ўз ўғлини бўғизлашдан ҳам ортиқроқ мусибат борми?! Иброҳим алайҳиссалом Ҳақ таоло буйруғига итоат қилган ҳолда ўғлини қурболик қилишга жазм килди. Шунингдек, ўғли Исмоил алайҳиссалом ҳам бу синовга сабр қилди, Аллоҳнинг амрига таслим бўлди. Буларнинг сабрлари натижаси ўлароқ Аллоҳ улкан бир қуйни қурбонлик учун берди ва бу одат Қиёматга қадар мусулмонлар учун суннат амал бўлиб қолди.

Юсуф алайҳиссалом Азизнинг хотини Зулайҳо билан имтиҳон қилинди. Юсуф алайҳиссалом ёш, бақувват ва серғайрат ҳамда ҳаддан ортиқ гўзал келишган йигит эди. У зот учун фаҳш ишни қилиш учун барча шароит бор эди. Мансабдор, соҳибжамол Зулайҳо уни ҳеч ким йўқ уйга чорлаб, эшикларни тамбалаб, зинога чорлаганида Юсуф алайҳиссаломнинг иймони бу маъсиятни қилишга тўсқинлик қилди.

Айюб  алайҳиссаломни касаллик билан синалганида у сабр қилган, ҳатто ҳолидан шикоят қилиб, шифо сўраб дуо қилмаган.

Абу Умома розиялллоҳу анҳудан Набий соллаллоҳу алайҳи васалламдан ривоят қилади: “Аллоҳ таоло: “Эй Одам боласи, агар мусибатнинг илк дақиқаларида сабр қилсанг ва (Мендан) савоб умидида бўлсанг, у ҳолда сен учун жаннатдан бошқа мукофотга рози бўлмайман”, дейди” (Ибн Можа ривояти).

Аллоҳ таоло томонидан “банда учун жаннатдан бошқа мукофотга рози бўлмайман” дейилиши жуда катта гап. Бу сабрлиларга жаннат вожиб бўлишига далолат қилади. Зеро, Ҳақ таоло бандани  жаннатга киришига амр этаркан, бунга ҳеч ким ва ҳеч нарса тўсқинлик қилолмайди.

Сабр-тоқат туфайли жаннатга киришнинг бир нечта шартлари бор:

- мусибатнинг илк дақиқаларида сабр қилиш;

- сабр қилгани учун Аллоҳдан савоб умидида бўлиш;

- шикоятни тарк қилиш.

Мусибатнинг илк дақиқаларида банданинг ҳолатига қараб ким тақдирдан рози ёки норозилиги маълум бўлади. Ким Аллоҳнинг қадарига рози бўлса, мусибатга сабр қилса, Аллоҳ ҳам ўша бандадан рози бўлади. Қайси банда тақдиридан норози бўлса, Аллоҳ ундан ғазабланади.

Аллоҳ таолонинг барча пайғамбарлари сабр-қаноатда инсониятга ибрат бўлишган. Энг суюкли фарзандидан айрилган Яъқуб алайҳиссалом, туҳмат ва фитна туфайли узоқ вақт зиндонбанд қилинган Юсуф алайхиссалом, Аллоҳ юборган машаққат, дард-офатларига кўнган Айюб алайҳиссалом, золим Фиръавннинг чидаб бўлмас азоб, камситиш, хўрлаш-қийноқларига дош берган Мусо алайҳиссаломларнинг буюк сабрлари инсониятга ибрат ўлароқ тарих саҳифаларида қолган. Аллоҳ таоло охирги пайғамбари Муҳаммад алайҳиссаломни ҳам, у зотдан олдин ўтган барча элчиларини ҳам ваҳийни етказишда инсонларни иймонга чақиришда бошларига тушаётган машаққат ва озорларда сабр кўрсатишга буюрган.

Сизни қуйидаги оятга бутун қалбингиз билан аҳамият беришга чақираман. Бу оятнинг маъноларини яхшилаб тадаббур қилинг: “(Эй Муҳаммад!) Менинг иймон келтирган бандаларимга айтинг: “Парвардигорингиздан қўрқингиз! Бу дунёда эзгу иш қилган зотлар учун (охиратда) чиройли (оқибат - жаннат) бордир. Аллоҳнинг Ери кенгдир. Албатта, сабр қилувчиларга (охиратда) мукофотлари беҳисоб берилур” (Зумар сураси, 10-оят).

Эй азизларим, бу оят кимнинг қалбини ларзага солди?! Бу оят қалбга жойлашгач, сабрнинг ҳаловати юзага чикади!

Аллоҳ сизни севишини хоҳлайсизми? Унда сабр қилинг. “Аллоҳ (эса) сабрлиларни севар” (Оли Имрон сураси, 146-оят).

Қуръони каримда марҳамат қилинади: “Албатта, кимки (азиятларга) сабр қилса ва (Аллоҳ учун) кечириб юборса, албатта, бу пухта ишлардандир” (Шуро сураси, 43-оят).

Субҳаналлоҳ! Сабр қиласиз ва Аллоҳнинг мағфиратига эришасиз! Хўш, энди сабр қиласизми? Бунинг ҳикмати шуки, Аллоҳ сабрлилар билан бирга, Унинг севгиси, башорати, дунё ва диндаги раҳнамолик сабрлилар учундир.

Қўлингизда фурсат бор экан, сабрли бўлиб икки дунё саодатига эришинг!

Аллоҳ таоло барчамизни сабрлилар қаторида бўлиб жаннатга мушарраф бўлишни насиб айласин!

Сурхондарё вилояти вакили ўринбосари

Денов тумани бош имом-хатиби

Дилмурод домла Давлатов тайёрлади.