muslim.uz

muslim.uz

Сўнгги йилларда барча соҳаларда бўлгани каби диний-маърифий жабҳада ҳам кенг кўламли ислоҳотлар, ўзгаришлар, янгиликлар амалга оширилмоқда. Буни барчамиз кўриб, гувоҳи бўлиб турибмиз.

Зеро, Республикамизда истиқомат қилаётган турли миллат ва элатлар ҳамда диний конфессия вакиллари ўртасида ўзаро дўстлик ришталарини янада мустаҳкамлаш, диний бағрикенглик тамойилларини қарор топтириш борасида олиб борилаётган ишлар халқаро ҳамжамият томонидан ҳам юксак эътироф этилаётгани – бу борада олиб борилаётган ишларнинг тўғри ўзанда кетаётганига далолат қилади.

Афсуски, интернет тармоқларида баъзи мутаассиб шахс ва тоифалар томонидан Ўзбекистоннинг дин ишлари соҳадаги ягона давлат сиёсатини нохолис баҳолаш, янгиликларни ўз манфаатларига мослаб талқин қилиш, воқеъликни ўз ўзанидан бошқа томонга буриш, ҳолатни кўпиртириш ҳамда айрим диний-ижтимоий масалалар юзасидан асоссиз танқидлар қилинмоқда.

Биринчидан, шуни унутмаслик керак-ки, Ўзбекистон – биз ҳуқуқий демократик, кўп миллатли ва турли конфессияли жамиятда яшаймиз.

Иккинчидан, бош қомусимиз ва амалдаги қонунчиликда ҳеч қайси динга ёки диний эътиқодга бошқаларига нисбатан бирон-бир имтиёз ёки чеклашлар белгиланишига йўл қўйилмаслиги белгилаб қўйилган.

Учинчидан, турли миллат ва дин вакиллари истиқомат қиладиган жамиятда қонун билан ўрнатилган ва ижтимоий келишув асосида тартибга солинадиган муносабатларга қарши ҳар қандай турдаги ножоиз хатти-ҳаракат – турли динларга эътиқод қилувчи аҳоли орасида низо ва тушунмовчиликлар келтириб чиқаради.

Кузатувлар шуни кўрсатмоқда-ки, охирги пайтларда фуқаролар томонидан билдирилаётган таклифлар, ўртага қўйилаётган масалалар, муайян бир конфессия, яъни ислом динига эътиқод қилувчи фуқаролар манфаатларидан келиб чиқиб илгари сурилмоқда. Тўғри, юртимиз аҳолисининг 94% дан ортиғини мусулмонлар ташкил этади, лекин бу дегани қарор қабул қилишда – мавжуд қонунчилик ва ҳуқуқий меъёр талабларидан четга чиқишга асос бўлмайди, ҳар қандай ҳолатда ҳам бошқа динларга эътиқод қилувчи фуқароларнинг ҳуқуқларини инобатга олиш – Конституциявий бурч ҳисобланади. Акс ҳолда, бу – дискриминация ва турли ижтимоий муаммолар келиб чиқишига сабаб бўлади.

Шу нуқтаи-назардан, мамлакатимизда дин соҳасидаги давлат сиёсати масаласида қабул қилинадиган ҳар қандай қарор ва қонунлар – барча конфессия вакилларини эътиборга олган ҳолда ишлаб чиқилади.

Бугун кўтарилаётган дин соҳасидаги ҳар қандай таклиф ва талаблар юқоридаги мезонлар асосида кўриб чиқилмас экан, тушунмовчилик ва зиддиятлар келиб чиқаверади. Масаланинг муҳим жиҳати, кўпчилик ушбу йўналишдаги давлат сиёсатининг моҳиятини тўғри англамаслиги натижасида одамлар онгида турли нотўғри фикрлар, муносабат ва қарашлар ҳамда иккиланишлар пайдо бўлмоқда.

Жумладан, хусусий тартибда диний таълим олиш ва таълим беришга бўлган тақиқни бекор қилиш масаласи ҳам бугун тушунмовчиликларга сабаб бўлмоқда. Шундай экан, мазкур масалага ҳам ойдинлик киритиш, чегарани белгилаб олиш лозим.

Бугунги кунда Ўзбекистонда диний таълим олиш соҳасини шартли равишда 3 та йўналишга бўлиш мумкин:

- илоҳиёт йўналишидаги профессионал диний таълим;

- дунёвий таълим муассасаларидаги динга оид академик таълим;

- аҳоли томонидан қизиқиш билдирилаётган, кундалик ҳаёти учун зарур деб ҳисобланадиган диний амалиёт қоидаларини ўрганиш ҳамда одоб-аҳлоқ билан боғлиқ масалаларда диний нуқтаи назарга асосланган билимларни олиш (“маиший” диний таълим).

 1. Илоҳиёт йўналишидаги профессионал диний таълим

Ушбу йўналишдаги диний таълим олиш имкониятлари махсус диний таълим муассасалари орқали амалга оширилади ва биринчи навбатда профессионал диний соҳа хизматчиларини тайёрлаш учун мўлжалланган. Бугунги кунда Ўзбекистонда 15 та диний таълим муассасаси фаолият кўрсатиб келмоқда. Шулардан 13 таси Ўзбекистон мусулмонлари идораси тасарруфидаги олий ва ўрта махсус ислом билим юртлари. Жумладан, 3 таси олий Тошкент ислом институти, Мир Араб олий мадрасаси, Ҳадис илми мактаби ва 10 та ўрта махсус ислом билим юртлари ҳисобланади, шундан 2 таси аёл-қизлар ўрта махсус ислом таълим муассасаларидир. Булар қуйидагилар:

1.Тошкент ислом институти

2.“Мир Араб” Олий мадрасаси

3. Ҳадис илми мактаби

4.“Кўкалдош” ўрта махсус ислом билим юрти

5.“Саййид Муҳйиддин махдум” ўрта махсус ислом билим юрти

6.“Ҳидоя” ўрта махсус ислом билим юрти

7.“Муҳаммад ал-Беруний” ўрта махсус ислом билим юрти

8.“Фахриддин ар-Розий” ўрта махсус ислом билим юрти

9.“Хожа Бухорий” ўрта махсус ислом билим юрти

10.“Мир Араб” ўрта махсус ислом билим юрти

11. “Имом Термизи” ўрта махсус ислом билим юрти

12.“Хадичаи Кубро” ўрта махсус ислом билим юрти

13.“Жўйбори Калон” ўрта махсус ислом билим юрти.

 Профессионал диний таълим тизимида бошланғич даража мадраса ҳисобланади ҳамда юқорида кўрсатиб ўтилган 10 нафар ўрта махсус ислом билим юртларига кириш учун махсус диний билим талаб этилмайди. Ушбу таълим даргоҳларида кириш имтиҳонлари мактаб дастури доирасида ўқитиладиган фанлар, яъни хорижий тил ва тарих фанларидан Давлат тест маркази томонидан тест шаклида ўтказилади. 2019 йилга қадар Маънавият асослари фанидан ижодий имтиҳон ҳам ўтказилган бўлиб, 2020 йилда пандемия сабабли фақат тест шаклидаги имтиҳонлар ташкил этиш билан чекланган.

Ўз навбатида, олий диний таълим муассасаларига кириш учун дунёвий фанлар билан бир қаторда соф диний фанлардан ҳам имтиҳонлар ўтказилади, мазкур билимларни фуқаролар мадрасаларда олиш имкониятига эга бўлади.

Шуни алоҳида қайд этиш керакки, Ўзбекистонда барча дин вакилларига бир кўз билан қаралади, “диний озчилик” деган ибора эса ўз мазмун-моҳиятига кўра ўзбек тили учун сунъий ясама бўлиб, бизнинг маданиятимизга ва тилимизга ва умуман миллий қонунчилигимизга хос эмас. Бу ҳолат диний таълим соҳасида ҳам кўзга ташланади. Бунинг исботи ўлароқ, Тошкент православ ва Тошкент протестант семинариялари фаолият кўрсатаётганини таъкидлаш ўринли.

Тошкент православ семинарияси 1990 йил 1 октябрда ўрта махсус билим юрти сифатида ташкил этилган. 1998 йил 9 апрелдан ўқув юрти семинарияга айлантирилган. Рус православ черкови қоидаларига асосан семинарияга епархия раҳбари раҳбарлик қилади. Семинарияда Ўзбекистон Республикаси фуқароларидан ташқари Россия, Молдова, Қозоғистон, Қирғизистон, Тожикистон ва Туркманистондан келган талабалар ҳам таълим олмоқда.

Тошкент протестант семинарияси 1992 йилдан эътиборан Самарқанд шаҳрида “Самарқанд протестант семинарияси” сифатида фаолият олиб борган. 2004 йилда семинария Тошкент шаҳрига кўчирилиб, Тошкент протестант семинарияси номи билан қайта рўйхатдан ўтказилган.

Таъкидлаш лозимки, ўтган яқин йиллар давомида республикамизда диний таълим сифатини оширишга қаратилган бир қатор ислоҳотлар амалга оширилди. Диний таълим тизимини жаҳон андозаларига мос равишда ташкил этиш ва ривожлантиришга йўналтирилган чора-тадбирлар ишлаб чиқилди.

Республикада 2017 йилга қадар олий диний таълим муассасалари сони 1 тани ташкил қилган бўлса, сўнгги тўрт йилда уларнинг сони 3 тага етди. Бугунги кунда Самарқанд шаҳрида ташкил этилган Ҳадис илми мактаби энг илғор диний таълим муассасасидир. Марказий Осиёда ноёб ҳисобланган бу таълим муассасасида таълим жараёнлари тўлиқ рақамлаштирилган бўлиб, таълим жараёнларига хорижий ноёб мутахассислар ҳам жалб қилинмоқда.

Ўрта махсус маълумотли имом-хатиблар малакасини ошириш ва уларни олий маълумотли қилиш мақсадида Тошкент ислом институтида 3 йиллик модуль таълим тизими жорий этилди. Мазкур талим тизимига 2019-2020 ўқув йилидан асосий иш жойидан ажралмаган ҳолда имом-хатиблар ўқишга қабул қилинди.

Давоми бор...

 

Дин ишлари бўйича қўмита

Ҳурматли Ўзбекистон Республикаси фуқаролари!

Миср Араб Республикаси “Ал-Азҳар” таълим мажмуаси билан эришилган келишувга мувофиқ 2021 йилдан бошлаб Ўзбекистон Республикаси фуқаролари учун “Ал-Азҳар” таълим мажмуасининг барча муассасаларига қабул қилиш фақатгина Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Дин ишлари бўйича қўмита (Кейинги ўринларда – Дин ишлари бўйича қўмита деб юритилади) тавсияси асосида амалга оширилиши белгилаб қўйилган.

Шу муносабат билан, жорий йилдан Миср Араб Республикаси “Ал-Азҳар” мажмуасида таълим олиш юзасидан мурожаатлар Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг “Ўзбекистон Республикаси фуқароларининг хорижий диний таълим муассасаларида ўқишларини тартибга солиш чора-тадбирлари тўғрисида” 2018 йил 13 августдаги 651-сон қарори билан Дин ишлари бўйича қўмита ҳузурида ташкил этилган Ўзбекистон Республикаси фуқароларининг хорижий диний таълим муассасаларида таълим олишига кўмаклашиш бўйича Маслаҳат кенгаши (Кейинги ўринларда – Маслаҳат кенгаши) томонидан кўриб чиқилади ҳамда Дин ишлари бўйича қўмита тавсияси асосида амалга оширилади.

Батафсил: https://religions.uz

Манба: https://t.me/DinQumita

 

Бугун, 24 июнь куни Қозоғистоннинг Туркистон вилояти Сариоғоч тумани Сариоғоч мадрасасида марҳум Абдусаттор ва Абдуғаффор Самановлар хотирасига бағишланган “Дин руҳониятининг атоқли устозлари” номли халқаро илмий-амалий конференцияда Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Алимов ҳазратлари маъруза қилдилар.
Муфтий ҳазратлари ўз чиқишларида, марҳум ва мағфур Абдусаттор ва Абдуғаффор Шокир ўғилларининг баракали умри ва уларнинг мустақил Қозоғистонда Ислом динининг қанот ёйишига қўшган салмоқли улуши, бугунги мусулмон умматининг масъулияти ва ўзаро тушунишини шакллантиришда жуда катта ҳисса қўшганлари, раҳматли Абдусаттор Шокир ўғли Тошкент ислом институтини имтиёзли диплом билан тамомлагани, кўп йиллар давомида Қозоғистондаги илм даргоҳларида меҳнат қилгани, айниқса, Қуръони каримнинг қозоқ тилига тўлиқ таржимасини ёзиб чиққанини алоҳида қайт этдилар.
Марҳум Абдуғаффор Саманов ҳам Ўзбекистондаги мадрасаларда диний таълим олгани, кўп йиллар давомида масжид ва мадрасаларда хизмат қилиб, диний арбоб даражасига етишганини баён этиб, ушбу икки диний уламо минтақада Ислом дини маърифатини кенг тараннум этиш, миллатлараро тотувлик ва диний бағрикенгликни янада мустаҳкамлашдаги беқиёс хизматларини Ҳақ таборака ва таоло улуғ ажру савоблар билан мукофотлашини сўраб, муфтий ҳазртлари дуолар қилдилар.

 

Эслатиб ўтамиз, ушбу анжуманда Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Алимов ҳазратлари, раис ўринбосари Иброҳим домла Иномов, Имом Бухорий номидаги Тошкент ислом институти катта устози Муҳаммад Аюбхон домла Ҳомидов, бўлим мудири Муҳаммад Акмалхон домла Шокиров, Тошкент шаҳридаги “Убай ибн Каъб” жоме масжиди имом-хатиби Абдуҳаким қори Матқулов ва Иш бошқарувчи Рустам Жамилов иштирок этмоқда.
Конференция тафсилотларини сайтимизда кузатиб боринг.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Мен Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни: «Ҳеч кимни амали уни  жаннатга олиб кирмайди», деганларини эшитдим. Улар: «Сиз ҳамми, эй Аллоҳнинг элчиси?» дедилар. У зот: "Мен ҳам.  Магар Аллоҳ мени раҳмати ва фазли билан ўраб олгандагина (кира оламан). Тўғри бўлинглар, сизлардан бирортангиз ҳам ўлимни орзу қилмасин. Яхши амалли бўлса, шояд зиёдалашса, Ёмон амалли бўлса, шояд (ёмонликлардан яхшиликка қайтиб) ризолик топса".

Расулуллоҳ мусулмонларни тоат ва ибодатларида адашишларидан огоҳлантирмоқдалар. Ва уларнинг қалбларида ҳавф ва ражо бўлишига ундаганлар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам саҳобаларига: "Ҳеч бирингизни амалингиз олов (дўзахдан)дан сақламайди ва сизлардан ҳеч кимни амали жаннатга олиб кирмайди", дедилар. Улардан бири: "Сизни ҳам амалларингиз сақлаб қолмайдими ва жаннатга олиб кирмайдими, эй Аллоҳнинг элчиси? ", деди. У зот: "Ҳа мени ҳам, фақат Аллоҳ таоло мени раҳмати ва фазли билан ўраб олса (жаннатга кираман)", дедилар.

Амаллар Аллоҳнинг ризосига олиб борувчи оддийгина сабаблардир. Аллоҳнинг ризоси эса, бу жаннатга олиб борадиган йўлдир. Амалларингиз билан алданманг, яхшилик ва раҳм-шафқатга ишониб қолманг. Лекин амалларингизда фақат тўғриликни талаб қилинг. Аллоҳнинг амрларига бўйсуниб, унинг қайтариқларидан қайтиш орқали Аллоҳ таолонинг розилиги билан сизнинг орангиздаги масофани яқинлаштиринг. Сизлардан ҳеч ким тезроқ ўлиб, жаннатга кираман деб орзу қилмасин. Солиҳ амал қилувчи киши бўлса, кўпроқ яшаб янада кўпроқ савоб амаллар қилиб ва шу сабабидан шояд Аллоҳ таолонинг марҳаматига эришса. Агар ёмон амаллари кўп киши бўлса, кўпроқ тавба қилиб, яхшиликларини зиёда қилиб олса.

Ҳадиси шарифнинг зоҳирига қаралса, "Ҳеч кимни амали уни  жаннатга олиб кирмайди", деган сўзлари Аллоҳ таолонинг ушбу оятига муориз келиб қолганга ўхшайди:

"Мана шу қилиб юрган амалларингиз сабабли сизга мерос қилиб берилган жаннатдир"(Зуҳруф сураси).

"Қилиб юрган ишларингиз туфайли жаннатга киринг" (Наҳл сураси)

Оят ва ҳадиснинг ораси бир неча важҳларга кўра жамланган:

Жумладан, амаллар жаннатга олиб кириши шарт эмас, балки Аллоҳ таолонинг инояти билан кирилади. Амаллар эса оддий сабабдир: чунки амаллар қанчалик буюк бўлмасин, жаннатга олиб кира олмайди. Худди  осмонўпар сарой ҳамда ва катта бир тижорат молини бир дирҳамга сотган сотувчининг савдоси каби. Ушбу нарҳга гарчи сотувчи рози бўлган тақдирда ҳам сотилган нарса билан пул тенг бўлмайди, балки сотувчи ҳаридорга фазл қилиб шунча нарсани кам нархга бериб юборган бўлади. Худди шунингдек, Аллоҳ таоло мўминларга  амаллари ва молларини  жаннатни сотиб олиш учун восита қилиб қўйди. Ибн Аббос розияллоҳу анҳу "Албатта, Аллоҳ мўминлардан уларнинг жонлари ва молларини жаннат эвазига сотиб олди", оятини ўқиганда "қандай ҳам яхши савдо", дер эдилар. 

Жумладан: жаннатга аслида фазл билан кирилади. Ҳадис шунга ҳамл қилинган. Шунингдек, даражаларга ҳам амаллар орқали эришилади. Оят ҳам шунга ҳамл қилинган. Ояти каримадаги "Қилиб юрган ишларингиз туфайли жаннатга киринг" дегани яъни Аллоҳ таолонинг фазли ва марҳамати ила киринг деганидир, ҳадиси шарифдаги "сизлардан ҳеч бирингизни амали жаннатга олиб кирмайди" деган сўзлари Аллоҳнинг фазлисиз кира олмайди, деганидир. Ояти каримада Аллоҳнинг фазли билан киринглар, дейимаганининг сабаби, одамлар Аллоҳ фазл қилади деб ҳотиржам бўлиб қолмасликлари учун. Ҳадиси шарифда Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам ўзларининг Аллоҳнинг фазли ва раҳмати билангина Жаннатга киришларини айтдилар. У зотки Аллоҳнинг фазли билан кирсалар, бошқа одамлар батариқи аъло шундай бўлади.

Абдурраҳмон ибн Зайддан ривоят қилинади: «Ибн Мункадир Абу Ҳозимга шундай деди: «Эй Абу Ҳозим, қанчадан-қанча инсонлар билан учрашаман. Уларни умуман танимасам ҳам ёки уларга сира яхшилик қилмаган бўлсам ҳам, ҳаққимга яхшилик сўраб дуо қилишади». Абу Ҳозим унга: «Буни ўз амалингдан деб ўйлама, балки Аллоҳдан деб бил ва У Зотга шукр қил», деди ва ушбу оятни ўқиди:

إِنَّ الَّذِينَ آَمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَيَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمَنُ وُدًّا

«Албатта, иймон келтирган ва яхши амалларни қилганларга Роҳман муҳаббат пайдр қилур». Марям сураси, 96 оят.

Ҳадиси шарифнинг сўнгида ўлимни орзу қилмаслик ҳақида огоҳлантириш келди. Буни чиройли гумон деб атасак бўлади. Яъни Аллоҳ таоло ҳақида гоўзал гумон қилишдир.

 

 

“Ҳадис ва ислом тарихи фанлари” кафедраси мудири Ф.Хомидов

Бугун, 24 июнь куни Қозоғистоннинг Туркистон вилояти Сариоғоч тумани Сариоғоч мадрасасида марҳум Абдусаттор ва Абдуғаффор Самановлар хотирасига бағишланган “Дин руҳониятининг атоқли устозлари” номли халқаро илмий-амалий конференцияда ўзбекистонлик бир гуруҳ уламолар иштирок этмоқда.
Мазкур анжуманда Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Алимов ҳазратлари, раис ўринбосари Иброҳим домла Иномов, Имом Бухорий номидаги Тошкент ислом институти катта устози Муҳаммад Аюбхон домла Ҳомидов, бўлим мудири Муҳаммад Акмалхон домла Шокиров, Тошкент шаҳридаги “Убай ибн Каъб” жоме масжиди имом-хатиби Абдуҳаким қори Матқулов ва Иш бошқарувчи Рустам Жамилов иштирок этмоқда.
Шунингдек, Қозоғистон мусулмонлари идораси раиси, бош муфтий Наврўзбай ҳожи Тағанули бошчилигидаги бир гуруҳ қозоғистонлик уламолар, Қирғизистон мусулмонлари идораси вакиллари ҳам қатнашмоқда.
Халқаро илмий-амалий конференцияда раҳматли Абдусаттор ва Абдуғаффор Шокир ўғилларининг баракали умри ва уларнинг мустақил Қозоғистонда Ислом динининг қанот ёйишига қўшган салмоқли улуши, бугунги мусулмон умматининг масъулияти ва ўзаро тушунишни шакллантириш масалалари каби бир қатор долзарб мавзуларда маърузалар қилинади.
Шунингдек, Сариоғоч мадрасаси ёнида қурилаётган иморатларга дин ходимларининг номларини бериш тантанали тадбирининг очилиши бўлиб ўтади.
Конференция тафсилотларини сайтимизда кузатиб боринг.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Top