Ислом тақвими ўн икки ойдан иборат. Аммо биз бу ойларнинг баъзилари ҳақидагина маълумот биламиз, холос. Аксарият одамлар Рамазон ойида рўза тутишни, Зулҳижжада эса қурбонлик қилишни билади. Лекин муҳаррам ойи гўёки унчалик машҳур эмасдек. Ваҳоланки, ҳадиси шарифларда бу ой – Аллоҳ таолонинг ойи деб аталади, бошқа ҳеч бир ойга бундай шараф берилмаган.

Муҳаррам ойи мусулмонлар учун ҳам диний, ҳам тарихий аҳамиятга эга. Бу ой Аллоҳ таоло томонидан нафақат муқаддас деб белгилаб қўйилган, балки Ислом тақвимининг биринчи ойи бўлиб, мусулмонлар бу ойда Мадинага ҳижрат қилганлар.

Ҳазрат Али розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Бир киши Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга: "Ё Аллоҳнинг Расули, Рамазондан кейин қайси ойда рўза тутишимга буюрасиз", деб сўради. Шунда у зот алайҳиссалом: "Агар Рамазондан кейин рўза тутмоқчи бўлсанг, муҳаррам ойида тутгин. Чунки у Аллоҳнинг ойидир, унда бир қавмнинг тавбасини қабул қилган яна бошқа қавмларнинг ҳам тавбасини қилади", деб жавоб бердилар (Имом Термизий ривояти).

Муҳаррам қандай ой?

Муҳаррам ойи Ислом тақвимининг биринчи ойи бўлиб, янги йил бошланишини англатади. Муҳаррам ойи уруш ҳаром қилинган тўрт ойдан бири саналади. Бу ҳақда Аллоҳ таоло: “Албатта, Аллоҳнинг ҳузурида ойларнинг сони Аллоҳнинг осмонлару ерни яратган куни ўн икки ой қилиб белгиланган. Улардан тўрттаси (уруш қилиш) ҳаром (ойлар)дир. Мана шу тўғри диндир. У(ой)ларда ўзингизга зулм қилманг” деб марҳамат қилган (Тавба сураси, 36-оят).

Муҳаррам ойининг асосий саналари:

• 1-Муҳаррам: Исломий янги йил.
• 9-Муҳаррам: Ашуро куни учун қўшимча тавсия этилган рўза тутиш куни.
• 10-Муҳаррам: Ашуро куни.
• 11-Муҳаррам: Агар 9 кунни ўтказиб юборганлар учун қўшимча тавсия этилган рўза тутиш куни.

Муҳаррам ойи қачон кириб келади?

Муҳаррам ойининг биринчи куни 2022 йилда 30 июлдан бошланади.

Муҳаррамнинг аҳамияти нимада?

Муҳаррам кўплаб диний ва тарихий сабабларга кўра йилнинг энг муҳим вақтларидан биридир:

1. Бу уруш ҳаром қилинган ой бўлиб, йил ойлари орасидаги аҳамияти юқорилиги учун Аллоҳ таолонинг ойи деб аталади.
2. Бу мусулмонларнинг Мадинага ҳижрат қилганларини ва Ислом янги йилининг бошланишини англатади.
3. Бу ойда мусулмонлар катта ажрга эга бўладиган рўза тутишга даъват этилган Ашуро куни бор.

Ашуро кунининг рўзаси

Муҳаррам ойининг 10 куни – Ашуро куни Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам мусулмонларни рўза тутишга даъват этганлар.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Бу шундай яхши кундирки, бу кунда Аллоҳ Бани Исроилни душманларидан қутқарган. Шу боис Мусо алайҳиссалом бу кунда рўза тутган. Мен Мусога кўпроқ (яқин бўлишга) ҳақлироқман”, дедилар ва у кунда рўза тутиб, одамларни ҳам унинг рўзасини тутишга буюрдилар (Имом Бухорий ривояти).

Муҳаррам ойининг 9 куни рўза тутиш

Ибн Аббос розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Ашуро куни рўзасини тутиб, бошқаларни ҳам унинг рўзасини тутишга буюрганларида, саҳобалар: "Ё Аллоҳнинг Расули, ахир, бу – яҳудийлар ва насронийлар улуғлайдиган кун-ку?", дедилар. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Агар келаси йили бўлса, албатта, тўққизинчи куни ҳам рўза тутамиз", дедилар (Имом Муслим ривояти).

Уламоларимиз Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ушбу ниятларига эътиборан, Ашуро кунига қўшиб бир кун олдинги ёки бир кун кейинги кунда ҳам рўза тутмоқ афзал дейдилар.

Ашуро куни аҳли-аёлга кенгчилик қилиш, бир йиллик кенгчиликка сабаб бўлади.

Абу Саъд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким Ашуро куни аҳли аёлига кенглик яратса, Аллоҳ унга йил бўйи кенглик яратади”, дедилар (Имом Байҳақий ривояти).

Суфён ибн Уяйна раҳматуллоҳи алайҳ: “Бу ҳадисни олтмиш йил тажриба қилдим ва фақатгина яхшилик кўрдим”, деганлар.

Аллоҳ таоло ушбу ойнинг фазилатларидан барча мўмин-мусулмонларни тўлиқ баҳраманд этсин. Ўзининг розилигини топадиган амалларда бардавом қилсин.

Даврон НУРМУҲАММАД

 Шу йилнинг 25 июлидан эътиборан Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Нуриддин домла ҳазратлари ва бир гуруҳ юртимиз уламолари Самарқанд вилоятида мўмин-мусулмонлар билан яқиндан мулоқот қилиш ҳамда жоме масжидларда намозхонларга мавъиза қилиш мақсадида, ушбу вилоятнинг турли ҳудудларида бўлдилар.

Мазкур сафар давомидаги аҳоли билан юзма-юз мулоқотлар, масжид қавмлари ила маърифий суҳбатлар ҳамда халқимизнинг диёримиз имомлари, хусусан, Муфтий ҳазратларига бўлган ҳурмат-эҳтиромлари кўпчиликни мамнун этди. Бундай лаҳзалар ижтимоий тармоқларимиз орқали ҳам кенг ёритилди (линкларимиз).

Мана шундай файзли суҳбатлардан бири шу йил 29 июль куни Самарқанд шаҳрида жойлашган "Намозгоҳ" масжидидаги жума намозига йиғилган катта жамоат билан бўлди. Ушбу жомедаги мавъизадан таъсирланган масжид қавми якунда Муфтий ҳазратларининг дуоларини олиш учун йўл ёқасига қадар тўп-тўп бўлиб, кузатиб бордилар.

Лекин айрим ижтимоий тармоқ фойдаланувчилари қайд этганимиздек, Муфтий ҳазраларини зиёрат қилишга интилган мўмин-мусулмонларини гўёки “Афғонистон Муваққат ҳукумати вакиллари (“Толибон”) мухлислари”, дея асл вазиятдан одамларни чағитишга уриниб, ижтимоий тармоқларда турли изоҳлар ёзганлар.

Маълумот ўрнида айтиш мумкинки, Тошкент шаҳрида ўтказилган Афғонистон бўйича халқаро конференцияда иштирок этган Афғонистон Муваққат ҳукумати делегацияси ҳам мазкур жума намозида қатнашди.

Таъкидлаш керакки, эълон қилинган ижтимоий тармоқ материалларидан яққол намоён бўлмоқдаки, мўмин-мусулмонлар Муфтий ҳазратларини зиёрат қилиш ва у кишининг дуоларини олиб қолишга интилганлар (линкларимиз).

Ижтимоий тармоқ фойдаланувчиларидан ҳақиқатга тўғри келмайдиган бундай изоҳларни ёзмаслик ва уларни тарқатмасликни илтимос қиламиз.

Аҳоли орасида асоссиз маълумотларни тарқатиш Ислом дини таълимотларига кўра, гуноҳ, қонунчиликда эса жавобгарликка омил эканини эслатиб ўтамиз.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

✅ Эслатма! 2022 йилнинг 30 июль куни – янги 1444 ҳижрий йил – Муҳаррам ойи бошланишининг 1 кунидир. Ашуро куни 2022 йилнинг 8 август, душанба кунига тўғри келади.

?Муҳаррам ойи қандай ой? Муҳаррам ойи – мусулмонлар тақвимининг биринчи ойидир. Бу ой Аллоҳ таоло уруш, қон тўкишни ҳаром қилган (Зулҳижжа, Зулқаъда, Муҳаррам, Ражаб) тўрт ойнинг бири бўлиб, унинг ўнинчи куни яъни, ашуро куни алоҳида фазилатларга эга.

?Ашуро қандай кун? Бу кун ҳақида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Бу шундай яхши кундирки, бу кунда Аллоҳ Бани Исроилни душманларидан қутқарган. Шу боис Мусо алайҳиссалом бу кунда рўза тутган. Мен Мусога кўпроқ (яқин бўлишга) ҳақлироқман”, дедилар ва у кунда рўза тутиб, одамларни ҳам унинг рўзасини тутишга буюрдилар” (Имом Бухорий ривояти).

?Ашуро куни рўза тутиш ўтган бир йиллик гуноҳларга каффорат бўлади. Бу ҳақда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ашуро кунининг рўзаси – Аллоҳдан умид қиламанки – бир йил олдинги гуноҳларга каффорат бўлади”, деганлар (Имом Муслим ривояти).

? Бу кун яқинларга кенгчилик қилиш, бир йиллик кенгчиликка сабаб бўлади. Абу Саъд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким Ашуро куни аҳли аёлига кенглик яратса, Аллоҳ унга йил бўйи кенглик яратади”, дедилар (Имом Байҳақий ривояти).

Суфён ибн Уяйна раҳматуллоҳи алайҳ: “Бу ҳадисни олтмиш йил тажриба қилдим ва фақатгина яхшилик кўрдим”, деганлар.

?Ашуро кунини Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам қандай ўтказардилар? Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бу кунни ўтказиб юбормаслик учун қаттиқ ҳаракат қилардилар, унинг савобига эришиш учун бу куннинг келишини интиқлик билан кутардилар. Бу ҳақда Ибн Аббос розияллоҳу анҳу айтадилар: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни Ашуро куни рўзасини Рамазон ойи рўзасини кутиб соғингандек, бошқа кун ва ой рўзасини кутганларини кўрмадим” (Имом Бухорий, Имом Муслим ривояти).

Абдуллоҳ ибн Аббос розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Ашуро куни рўзасини тутиб, одамларни ҳам бу куннинг рўзасини тутишга буюрганларида, саҳобалар: “Ё, Расулуллоҳ! Бу кун яҳудий ва насронийлар улуғлайдиган кун-ку!” дейишди. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Аллоҳ хоҳласа келаси йил тўққизинчи куни ҳам тутамиз”, дедилар. Аммо, келаси йил келмасидан Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам вафот этдилар (Имом Муслим ривояти).

? Уламоларимиз Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ушбу ниятларига эътиборан, Ашуро кунига қўшиб бир кун олдинги ёки бир кун кейинги кунда ҳам рўза тутмоқ афзал дейдилар.

? Аллоҳ таоло ушбу ойнинг фазилатларидан барча мўмин-мусулмонларни тўлиқ баҳраманд этсин. Ўзининг розилигини топадиган амалларда бардавом қилсин.

✍️ Даврон НУРМУҲАММАД

@muslimuzportal | @mp3muslim | @diniysavollar

#Муфтий #ташриф
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати
Muslim.uz
@muslimuzportal | @mp3muslim | @diniysavollar

Имом Абу Юсуф бу воқеа содир бўлгунича ўта фақир киши бўлганлар. Кунларнинг бирида Ҳорун ар-Рашид бир кишига бундай савол берди: “Бир аёл эрига сиз дўзаҳ аҳлидансиз, деди. Эри эса агар мен дўзаҳ аҳлидан бўлсам, сен талоқсан, деди. Бунинг масаласи нима бўлади?”. У Боғдоддаги фақиҳлардан бу масалани сўраб чиқди. Бироқ улардан жавоб бўлмади. Шунда Абу Юсуфдан сўралганда: “У киши Роббисидан қўрқиб ва ўз нафсини ҳаволаниб кетишидан қайтарадими, дедилар. Савол берувчи ҳа, деди. Унда унинг қасами бекор, талоғи тушмайди, дедилар. Нима учун? деб сўради. Чунки Аллоҳ таоло:

وَأَمَّا مَنْ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِ وَنَهَى النَّفْسَ عَنِ الْهَوَىٰ فَإِنَّ الْجَنَّةَ هِيَ الْمَأْوَىٰ
“Ва аммо ким Роббисининг мақомидан қўрққан ва ўз нафсини ҳаволаниб кетишидан қайтарган бўлса. Бас, албатта, жаннат ўрин бўладир”, деган дедилар (Назиъаат сураси, 40-41 оятлар) . Савол берувчи: “Ҳа, Аллоҳ тўғри айтди ва сиз ҳам”, деди.

Ҳорун хурсанд бўлганидан имомни дуру-жавҳарлар билан сийлади ва ўзига яқин олиб, мамлакатдаги қозиларнинг қозиси этиб тайинлади. Шунингдек, сафарларининг аксарида имомни ўзи билан олиб кетар, ҳатто ҳажга борганида ҳам бир маркабнинг тахтиравонида бирга, ёнма-ён олиб кетар эди.
Буларнинг барчаси илмнинг баракаси, фазли ва шарафидандир. Зотан, фиқҳ илми илмларнинг энг шарафлисидир. Чунки фиқҳ диннинг асосидир.

“Ал-Жамъу байнал фатва ваттақва” асаридан
Тошкент шаҳридаги “Шайх Зайниддин” масжиди имом-хатиби
Яҳё домла Убайдуллоҳ ўғли таржимаси