Маъсият билан бидъатнинг орасида фарқ бор. Осий маъсиятнинг гуноҳ эканини била туриб қилади. Савобдан маҳрумлигини ва жазога гирифтор бўлишини ҳам билади. Аммо бидъатчи ўзини ҳақ йўлда деб ҳисоблайди. Ўзгаларни унга эргашмаганликда айблайди. Бидъати учун савоб олишига қаттиқ ишонади ва ўз амалларини энг тўғри ва керакли деб билади.

Бидъат-хурофотларга берилган кишининг қилаётган ишлари: яхши амалларнинг ҳабата бўлиши, шайтоннинг бидъатчига яқин бўлиши ва ҳақ билан ботилнинг аралашиб кетишига сабабчи бўлади.

Инсонлар онгида ўрнашиб, айни кунда одат тусига кириб қолаётган бидъат амалларнинг хато эканини тушунтириш, уларни шаръий ҳукмлар билан баён қилиш долзарб масала ҳисобланади. Тарихдан маълумки, халқимиз ўзининг бой маънавияти, азалий қадриятлари, урф-одатлари билан бошқа халқлардан ажралиб туради. Халқимиз онгида мустаҳкам илдиз отган шундай қадриятларимиз борки, улар (меҳмондўстлик, катталарга ҳурмат, кичикларга иззат, саломлашиш) миллийлигимизга янада зеб бериб, халқимизнинг янада фаровон яшашини ҳамда бошқа миллат ва элатлар орасида доимо юксак эҳтиромга сазовор бўлишини таъминлаб келган.

Диёримиздан етишиб чиққан Имом Бухорий, Имом Термизий, Маҳмуд Замахшарий, Бурҳониддин Марғиноний, Абу Лайс Самарқандий, Имом Доримий каби уламоларимизнинг Ислом динига кўрсатган улкан хизматларини бугунги кунда бутун дунё эътироф этади. Аллоҳга ҳамд бўлсинки, халқимиз ҳақ ислом динига эътиқод қилади ва ундаги шариат аҳкомлари, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг суннатларига амал қилади. Ислом динида урф-одатга ижобий қаралиб, ҳатто баъзи ҳолатларда ҳукмларни истинбот қилишда урфга ҳам қаралади.

Урф  икки хил – урфу саҳиҳ ва урфу фосид бўлади. Урфу саҳиҳ кишилар одатланиб қолган, шаръий далилга мухолиф бўлмаган, ҳаромни ҳалол қилмайдиган, бажариш лозим бўлган ишдан тўхтатмайдиган нарсага айтилади. Фосид урф эса, одамлар одатланиб қолган, бироқ у шариатга хилоф, ҳаромни ҳалол қилувчи, лозим бўлган ишни қилишдан тўхтатувчи нарсадир. Масалан, кишилар одатланган, фарзанд туғилгандан кейинги ношаръий зиёфатлар, туғилган кунни ҳар йили нишонлаш, киши вафот қилгандан сўнг бажариладиган мункар ишлар; судхўрлик, турли қимор ўйинлари каби амаллар киради.

Саҳиҳ урфга биноан шаръий ҳукм чиқаришда қозилар мужтаҳидлар ҳукмларига риоя этади. Чунки одамлар одатланиб қолган ишлар, агар улар шариат қонунларига зид бўлмаса, уларнинг манфаатлари ҳисобланади. Аммо фосид урфга риоя қилмаслик вожибдир. Чунки унга риоя қилиш шаръий далилга қарши туриш ёки шаръий ҳукмни бекор қилишдир.

Демак, урф-одатлар шариатга мувофиқ келсагина уларга амал қилиш жоиз. Халқимиз орасида урфга айланган, кўпчилик уларни қилмасликни иложи йўқ, ота-боболаримиздан қолган маънавий мерос деб эътиқод қиладиган ишлар жуда кўп. Афсуски, ушбу урф-одатларимизнинг ҳаммаси ҳам динимиз кўрсатмаларига мувофиқ келавермайди. Урф-одат экан деб уларнинг ҳаммасига амал қилавериш ярамайди. Ҳар қандай ишни қилишдан олдин бу ишга Аллоҳ буюрганми  ёки қайтарганми? Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг суннатларида бу ҳақда нима дейилган? Бу борада шариатимиз кўрсатмаси қандай? каби саволларга жавоб топилиши лозим.

Меҳринисо САИДЖАЛОЛОВА,

Хадичаи Кубро аёл-қизлар  ўрта махсус

  ислом  билим юрти Ахборот-ресурс

  маркази раҳбари

ЎМИ Матбуот хизмати

Россия Федерациясиясининг Москва шаҳрида Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳазратларининг “Очиқ хат” ва “Дин насиҳатдир” китобларининг тақдимоти бўлиб ўтади. Бу ҳақда “islom.uz” порталида хабар берилди. 

Бугун, 23 февраль куни Москва вақти билан 15:00 да Шайх Муҳаммад Содиқ номидаги мусулмонлар диний-маърифий марказида китобларининг рус тилидаги қайта нашрининг тақдимоти бўлиб ўтиши режалаштирилган. 

Ушбу тақдимотда иштирок этиш истагини билдирганлар учун маълумот.

Манзил: Москва шаҳри, “Парк културы” метроси, Остоженка кўчаси, 49с1-уй 

Маълумот учун, Шайх Муҳаммад Содиқ номидаги мусулмонлар диний-маърифий марказининг фаолияти 2017 йил 22 декабрда йўлга қўйилган эди.

ЎМИ Матбуот хизмати

Чеченистон Республикаси раҳбарининг диний масалалар бўйича маслаҳатчиси Адам Шаҳидов Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф хотирасини улуғлаш ва олим томонидан амалга оширилган ишларга юксак баҳо беришини эътироф этиб ўз фикрларини изҳор этди. Бу ҳақда “kun.uz” нашри хабар берди. 

- Ассалому алайкум. Бир неча кунлар муқаддам биз чечен халқи учун ажойиб бир хушхабарни эшитдик. Ўзбекистон Республикаси президенти Шавкат Мирзиёевнинг ташаббуси билан Чеченистоннинг биринчи президенти Аҳмад ҳожи Қодировнинг устози, бутун дунё ислом умматининг уламоси Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳазратларининг номларига Тошкент шаҳрида масжид барпо этилаётган экан. Бу барчамизга чексиз қувонч бахшида этди. 

Шахсан мен ҳазрат билан турли халқарор анжуманларда, жумладан, Чеченистонда ўтган тадбирларда учрашганман, уларнинг суҳбатларидан баҳраманд бўлганман. Ўзбекистон президенти Шавкат Мирзиёевнинг дин равнақи ва истиқболи учун амалга ошираётган ишларини юксак баҳолайман ва бу ишларга муваффақиятлар тилаб қоламан.

ЎМИ Матбуот хизмати

Бухоро шаҳар “Жўйбори Калон” аёл-қизлар ўрта махсус ислом билим юртида 2018 йил 17 февраль куни “Барчангиз Аллоҳнинг арқонини маҳкам тутинг ва бўлиниб кетманг”

мавзусида тадбир ўтказилди. 

Йиғилишни билим юрти маънавият ва маърифат ишлари бўйича мудира муовини Роҳат Мамадшоева кириш сўзи билан очиб бериб, талалабаларни масалалар билан таништирган. 

Билим юрти мудири А. Иноятов ўз маърузасида қуйидагиларни сўзлади: “Эй, инсонлар! Дарҳақиқат, Биз сизларни бир эркак (Одам) ва бир аёл (Ҳавво)дан яратдик ҳамда бир-бирларингиз билан танишишингиз учун сизларни (турли-туман) халқлар ва қабила (элат)лар қилиб қўйдик. (Ҳужурот сураси, 13-оят). Динимизда мана шу ҳақиқатни баён қилиш орқали инсонларни бирликка, ҳамжиҳатликда яшашга даъват этилади.Айни пайтда динимиз бизларни ўзаро ихтилоф қилишдан, тафриқага бўлинишимиздан қайтаради. Зеро, ихтилоф ва тафриқа инсонларни бир-биридан узоқлаштиради, ўртада адоват ва фитна пайдо бўлишига сабаб бўлади. Айниқса, динда тафриқага бўлиниш залолат саналиб, инсоннинг икки дунёсини ҳам барбод бўлишига олиб боради. Аллоҳ таоло Қуръони каримда:

“Динни барпо қилингиз ва унда фирқа-фирқага бўлинмангиз!”, деб марҳамат қилган (Шўро сураси, 13-оят).

Тарихда турли хил фирқалар чиққан бўлиб, улар Пайғамбаримиз с.а.в. айтганларидек ўзлари ҳам залолатда, ўзгаларни ҳам тўғри йўлдан оздириб, бузуқ ақидаларга бошлаганлар. Ўз даврида уламолар ана шундай тоифаларга қарши курашиб, уларнинг бузуқ ақидаларини фош этганлар, мўмин-мусулмонларни залолат йўлларидан огоҳлантирганлар. Хусусан, юртимиздан чиққан буюк бобокалонимиз Абу ал-Муъин ан-Насафий ҳазратлари бундан минг йил аввал ана шундай оқимларга қарши раддия ўлароқ ўзларининг ақидага оид асарларини ёзиб қолдирганлар.

Аллоҳ учун дўстлашишнинг шартларини айтиб берсангиз. Мактабда бирга ўқиган дўстлар билан Аллоҳ учун дўстлашиш холис бўлиши мумкинми? Боиси, улар билан ўртада Аллоҳ учун дўстлашишдан ташқари, бирга ўқиганлик учун дўстлик ҳам мавжуд бўлади. 

Аллоҳ таолонинг “Ҳужурот” сурасидаги: “Албатта, мўминлар биродардирлар”, деган оятига биноан мўминлар бир-бирига биродардир. Воқеъликда эса мазкур умумий иймон биродарлиги билан бир қаторда хусусий биродарлик – дўстлик ҳам мавжудлигини ҳаммамиз яхши биламиз. Ушбу хусусий биродарлик мўминлар ичидаги якка шахслар орасида ўрнатилиб, жамиятдаги умумий биродарликни мустаҳкамлашга ва бошқа кўпгина яхшиликларга хизмат қилади. Шунинг учун ҳам руҳий тарбия устозлари бу ишга алоҳида аҳамият берганлар ва бу тарздаги инсоний алоқаларни улфатчилик ва дўстлик деб номлаганлар. 

Албатта, улфат бўлиш ҳусни хулқнинг самарасидир. Тафриқа (бўлиниш) эса, ёмон хулқнинг самарасидир. Ҳусни хулқ муҳаббат, улфатчилик, мувофиқликка сабаб бўлади. Ёмон хулқнинг самараси ҳасадлашув, ёмон кўриш ва хусумат-душманликдан иборатдир. Исломда ҳусни хулқнинг ўрни жуда юқори даражада туради. Ҳусни хулқнинг фазли хусусида Аллоҳ таоло Қалам сурасида: “Албатта, сен улуғ хулқдасан” (4-оят), деган. 

Инсоният тарихида турли халқлар, қабила-уруғлар ва миллатларни Исломчалик улфат қилган – бирлаштирган тузум ёки мафкура бўлмаган. Кишилар қалбида Ислом муносиб ўрин олган жойларда ва замонларда миллатчилик, маҳаллийчилик ва тарафкашликнинг салбий кўринишлари тамоман йўқолган. Чунки Ислом биродарлиги ирқ, насаб, тил, қабила, қавм асосида эмас, Аллоҳга муҳаббат ва тақво асосида бўлади. 

Жобир розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Мўмин улфат бўлувчи ва улфатга танланувчидир. Улфат бўлмаган ва улфатга танланмаган кимсада яхшилик йўқ”, дедилар” (Табароний ва Ҳоким ривоят қилишган). 

Ўзлари қариндош бўлмасалар ҳам, ораларида молиявий олди-бердилари бўлмаса ҳам, Аллоҳнинг руҳи ила муҳаббат қилишган қавмлар Аллоҳ таолонинг Қуръонига амал қилган одамлардир. Ана шундай одамлар ушбу ҳадиси шарифда зикр этилган улуғ мақомга эришар экан. 

Мўмин-мусулмонлар орасидаги муҳаббат Аллоҳ учун бўлгандагина улар комил иймон ҳаловатини топадилар. Бу муҳаббат икки томоннинг Аллоҳга бўлган муҳаббатидан келиб чиққан муборак муҳаббатдир. Чунки уларни биродар қилган, дўстлаштирган зот Аллоҳ таолонинг Ўзидир (Аллоҳ билувчидир). 

“Алоҳга ва унинг Росулига итоат қилинг. Ўзаро низо қилманг у ҳолда тушкунликка учрайсиз ва куч-қувватингиз кетади. Ва сабр қилинг. Албатта, Аллоҳ сабр қилувчилар билан биргадир”. (Анфол, 46) 

Азиз талабалар, мусулмонлар Аллоҳ таолога ва унинг Росулига қанчалик итоатда бўлсалар, муваффақиятлари ҳам шунчалик кўп бўлади. Жумладан, мусулмонлар ўзаро низо ва ихтилоф қилмасликда ҳам Аллоҳ таолога ва унинг росулига итоатда бўлишлари кўпгина муваффақиятларнинг омилидир. Аллоҳ таолога ва унинг росулига итоат қилмай, ўзаро низо ва ихтилоф қилишнинг оқибати нима бўлиши оятнинг давомида баён қилиб берилмоқда: “Ўзаро низо қилманг, у ҳолда тушкунликка учрайсиз ва куч-қувватингиз кетади”. 

Аллоҳ таоло рост айтади. Ислом тарихидан маълумки, мусулмонлар ички низо ва ихтилоф сабабли муваффақиятсизликка учраганлар. Орада ихтилоф чиқмаслиги учун сабр керак. Сабрсизлик эса, мусулмонлар орасида турли ихтилофлар, уруш-жанжаллар келиб чиқишига сабаб бўлади. Аллоҳ сабрлилар билан доимо бирга ва уларни ҳар қандай офатлардан омон сақлайди. Гуруҳ-гуруҳ бўлиб олиб, ихтилоф чиқариш, талашиб-тортишишнинг оқибати ҳеч қачон яхши бўлган эмас. Ихтилофнинг асосий сабаби ўзаро ҳасад қилишдир. Ҳасад ўз эгасини хароб қилади. 

Мана Аллоҳ таолонинг изни иродаси ва фазли карами ила бирга ишлаш насиб бўлган экан, эндиликда ҳаммамиз бир тану бир жон бўлиб, ўқув даргоҳимизнинг савиясини оширишимиз, ҳақиқий илм соҳибаларини етиштириб, динимиз ривожига муносиб ҳиссамизни қўшмоғимиз даркор. Бунинг учун эса аввало ўзаро ҳурмат-эҳтиром ва юксак исломий одоб-ахлоқ билан иш кўришимиз, бир-биримизга кўмакчи бўлишимиз зарур.

А.Иноятов билим юрти мудири

ЎМИ Матбуот хизмати

Қуръони карим билан қудсий ҳадис ўртасида қандай фарқ бор? 

Бу ҳақда билишни истасангиз қуйидаги мақола билан танишинг.

Қуръони карим: 

1. Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)га Жаброил (алайҳиссалом) орқали ваҳий қилинган. Унинг лафзи ҳам, маъноси ҳам илоҳийдир. Ҳеч бир жиҳатдан бирортанинг унга даҳли бўлмаган ва бўлиши ҳам мумкин эмас. 

Аллоҳ таоло айтади: 

“Уни Руҳул амин (Жаброил) олиб келиб, огоҳлантирувчи (пайғамбар)лардан бўлишингиз учун қалбингизга туширди, у аниқ араб тилида эди” (Шуаро, 193–195). 

2. У ожиз қолдирувчидир, на инс, жин маънода ва лафзда унга ўхшашини, ҳатто кичкина бир сурасига ўхшашни ҳам тўқий олмайди. 

3. Қуръони карим то қиёмат кунигача боқий қолувчи, ўзгариш ва алмашишдан сақлангандир. 

4. У бизга Расулуллоҳдан (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) мутавотир тарзда нақл қилинган. Ундан бирор нарсани инкор қилган киши кофир бўлади. 

5. Қуръони карим намозда ва бошқа вақт ўқилади. Унинг қироати ибодат саналади ва ҳар бир ҳарфига ўнта савоб берилади. 

6. Уни таҳоратсиз ушлаш ва кўтариш, жунуб, хайз, нифос ҳолатда тиловат қилиш мумкин эмас. 

Ҳадиси қудсий: 

– унинг лафзи Пайғамбаримиз (алайҳиссалом)га оид, маъноси илоҳийдир; 

– ожиз қолдирувчи эмас; 

– ўзгариш ва алмашишдан сақланган эмас; 

– бизларга оҳод хабар тарзда етиб келган; 

– ундан бирор нарсани инкор қилган киши кофир саналмайди; 

– намозда ўқилмайди; 

– уни ўқиш ибодат эмас; 

– уни таҳоратсиз ўқиш, ушлаш ёки кўтариш мумкин. 

Ҳадиси қудсий асли Аллоҳ таолонинг сўзи бўлсада, Пайғамбаримизга Жаброил (алайҳиссалом) орқали туширилмаган, балки бевосита илҳом қилинганидан кейин эълон этилган

ЎМИ Матбуот хизмати