muslim.uz
Янги уйлар – янги орзулар (Биринчи мақола)
Инсонни тушкунлик ботқоғига ботирадиган ҳам, унинг ҳаётга интилишини, жамият, давлат ва келажакка ишончини мустаҳкамлайдиган омил ҳам айнан уй-жой билан боғлиқ. Шунинг учун ҳам халқимиз “ўз уйим – ўлан тўшагим”, дейди. Тўрт мучаси соғлом одамларни-ку бу борада умиди ва ишончи бор: Раббимиз тинчликни бардавом қилиб, соғлиқдан қисмай турса-ю, астойдил меҳнат қилса, уй-жойи бадастир бўлади, иншоаллоҳ. Аммо “тақдирнинг мураккаб синовларига учраган ижтимоий ҳимояга муҳтож, меҳнатга лаёқати чекланган ва ногиронлиги бўлган одамларнинг ҳоли нима кечади?” деган савол ҳар қандай жамиятнинг ҳар бир аъзосини ўйга солиши аниқ.
Президентимизнинг Виртуал ва Халқ қабулхоналарига уй-жой масаласида келиб тушган мурожаатлар таҳлили мамлакатимизнинг турли бурчакларида меҳнат қилиб, даромад олишга имконияти чекланган, тақдирнинг оғир зарбаларига учраган, ногиронлиги бўлган инсонлар мураккаб шароитларда кун кечиришга мажбур бўлаётганини кўрсатди.
Аммо уларнинг ҳаммаси ҳам буткул бошпанасиз эмас, аксари (бир уйда бир нечта оила сиқилиб яшаётгани туфайли) алоҳида уй-жойга эҳтиёжманд одамлар.
Давлатимиз раҳбари ташаббуси билан бу борадаги долзарб масалаларга комплекс ечим топиш мақсадида самарали механизм йўлга қўйилди. Бунга кўра, уй-жойга ўта муҳтож, ногиронлиги бўлган инсонлар ёки ногиронлиги бор фарзандларни вояга етказаётган оилалар имтиёзли кредит асосида уй-жой билан таъминланмоқда. 2017 йили уй-жойга ўта муҳтож, меҳнатга лаёқати чекланган, ногиронлиги бўлган инсонлар яшаётган 1207 оила ана шу янги тизим асосида арзон ва замонавий уйларга эга бўлди.
Тонгга интилаётган инсон қудрати
Нарпайлик 1-гуруҳ ногирони Соҳиба Қувонова олти ойлигида икки оёғидан ажралган бўлса-да, тақдирнинг оғир зарбаси унинг иродасини бука олмади. Ишкомга ишлов бериш, сигир соғиш, таом тайёрлаш, тикувчилик қилиш – бу ишларнинг ҳеч бири унга қийинчилик туғдирмайди.
Кун ботади, тун чўкади. Бироқ Соҳиба Қувонованинг уйида ярим тунга қадар чироқ ўчмайди, тикув машинасининг бир маромдаги овози тун бағрини ёриб, тонгга интилаётган инсон қудратидан нишона беради.
2017 йил Соҳибанинг ҳам кўп йиллик орзуси амалга ошди: Нарпай туманида қуриб битказилган, намунавий лойиҳадаги замонавий уйлардан бирининг эгаси бўлди.
Бу уйга Соҳиба ҳалол меҳнати, ҳаётга интилиши туфайли эришди. Ўзбекистондаги инсонпарварлик сиёсати эса бунга имконият эшигини очиб берди.
Боқимандаларга ибрат инсонлар
Қарши туманида яшовчи Шуҳрат Алимовнинг касби қурувчи. Гарчи 1-гуруҳ ногирони бўлса-да, бу инсон ҳалол меҳнат билан пул топиб, рўзғор тебратмоқда. 2017 йил Алимовлар оиласига ҳам катта қувонч олиб келди: Қарши тумани Яккаёғоч массивида барпо қилинган замонавий уйлардан бири уларга имтиёзли кредит эвазига берилди, бу уйнинг бошланғич бадалини ҳам давлатимиз тўлади.
Ҳа, инсон ўзининг ботиний кучини бир мақсадга жамлай олса, унинг қудрати олдида ҳар қандай қийинчилик чекинади. Тақдирнинг қанчалик оғир ва мураккаб зарбаларига дуч келмасин, сабот ва чидам билан ёруғ кунларга интилаётган, ўз уйини ўз меҳнати билан барпо қилаётган бу инсонларнинг қаҳрамонлиги шундаки, улар, гарчи меҳнат қилишга имконияти ва лаёқати чекланган бўлса-да, боқимандалик ботқоғига ботмаган. Ахир баъзида ён-атрофда учрайдиган, “берсанг – ейман, урсанг – ўламан”, деб кўзларини мўлтиратиб турган ёки кўча-кўйда тиланчилик қилаётган, ҳаммасидан ҳам ажабланарлиси, тўрт мучаси соғ бўла туриб, уялмай-нетмай давлатдан текинга уй-жой сўраётган кимсалар учун бу инсонлар чин маънода ибрат ва ўрнакдир.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг Виртуал қабулхонаси материаллари асосида
Дамин ЖУМАҚУЛ
тайёрлади.
Эронлик ҳожилар кечадан Ҳажга йўл олди
Эроннинг Ҳаж ва туризм ташкилот раиси Ҳамид Муҳаммадийнинг сўзларига кўра, кеча, 18 июль санасидан бошлаб эронлик ҳожиларнинг биринчи карвони Саудия Арабистони ерларига етиб борди. Бу ҳақда "Азон" нашри хабар берди.
Ҳамид Муҳаммадий Эрон телевидиниесида берган расмий баёнотида бу йил 86 минг эронлик Ҳаж ибодатини амалга оширишини маълум қилган.
Унинг сўзларига кўра, Эрон ва Саудия Арабистонининг ҳаво йўллари бўйича икки ширкати 310 та парвозни амалга оширади.
Муҳаммадий ҳожилар Эронга 26 августдан қайтишни бошлашларини ва бу 15 сентябрга қадар давом этишини айтган.
ЎМИ Матбуот хизмати
Татаристонда Қурбон ҳайитига тайёргарлик бошланди
Жорий йилда Қурбон ҳайити 21 август санасига тўғри келиши муносабати билан Татаристон Республикаси мусулмонлари идораси томонидан йиғилиш ўтказилди. Бу ҳақда islam-today.ru нашри хабар берди.
Ушбу йиғилишга айёмнинг яқинлашиб келаётгани муносабати билан тайёргарлик кўриш ва ўтказиш бўйича ҳамкорликда иш олиб бориш юзасидан турли идора вакиллари таклиф этилган. Қозон ижроия қўмитаси, Қозон шаҳри ички ишлар бошқармаси, санитария-эпидемиология хизмати вакиллари шаҳар ҳудудида байрамни ўтказиш ва қурбонлик қилиш масалаларини муҳокама қилдилар.
ЎМИ Матбуот хизмати
“Ҳаж-2018” мавсуми гуруҳ раҳбарлари йиғилиши ўтказилди
Бугун, 19 июль куни Тошкентдаги “Шайх Зайниддин” жоме масжидида “Ҳаж-2018” мавсумида Қорақалпоғистон Республикаси, Тошкент шаҳри, Сурхондарё, Қашқадарё, Навоий, Бухоро, Самарқанд, Сирдарё, Жиззах, Хоразм ва Тошкент вилоятлари зиёратчиларига хизмат кўрсатувчи гуруҳ раҳбарлари учун йиғилиш бўлиб ўтди.
Унда Дин ишлари бўйича қўмита масъул ходимлари Муҳаммадбобур Йўлдошев ва Дилшод Бобожонов, ЎМИ Таълим ва кадрлар тайёрлаш бўлими мудири Жалолиддин Нуриддинов, ЎМИ Халқаро алоқалар бўлими мудири Муҳаммад Акмалхон Шакиров, шифокорлар гуруҳи раҳбари А.Соатов ва гуруҳ раҳбарлари иштирок этишди.
Тадбирда гуруҳ раҳбарлари томонидан риоя этиладиган қонун-қоидалар, уларнинг бурч ва масъулиятлари, энг аввало гуруҳ раҳбарларининг зиёратчиларга ҳусни-хулқ ила, чиройли одоб билан муомала қилишлари, ҳар бир қилаётган ишининг замирида инсон манфаатлари, унинг қадр-қимматига алоҳида эътибор қаратишлари, шунингдек, ҳаж ибодати рукнлари, сафарга жўнаб кетиш ҳамда Саудия Арабистонидаги ташкилий ишларнинг гуруҳ раҳбарларига тааллуқли бўлган жиҳатлари атрофлича ёритилди.
Шунингдек, сафарга доир ҳужжат ишларида нималарга эътибор қаратиш лозимлиги, гуруҳдаги зиёратчилар билан ишлаш давомида уларнинг паспорт ва бошқа ҳужжатларини юритиш қоидалари борасида ҳам гуруҳ раҳбарларига етарлича маълумотлар берилди.
Йиғилишда бу йилги ҳаж мавсумида шифокорлар гуруҳи раҳбари бўлиб кетаётган А.Соатов томонидан сафар давомида зиёратчиларнинг саломатлигини таъминлаш борасида шифокорлар билан ҳамкорликда гуруҳ раҳбарлари бажариши лозим бўлган ишлар тўғрисида керакли маслаҳат ва тавсиялар берилди.
Тадбир якунида мутасаддилар гуруҳ раҳбарлари томонидан берилган барча саволларга батафсил жавоб бердилар.
Республикамиздаги водий вилоятлари гуруҳ раҳбарлари иштирокидаги йиғилиш жорий йилнинг 21 июль куни Андижон вилоятида ўтказилиши режалаштирилгани маълум қилинди.
ЎМИ Халқаро алоқалар бўлими
Сув – неъматларнинг улуғи
«Ўзингиз ичадиган сувни ўйлаб кўринг-а! Уни булутлардан сиз туширасизми ёки Биз туширамизми? Агар хоҳласак, уни шўр қилиб қўямиз. Шукр қилмайсизларми?» (Воқеа сураси, 68-70-оятлар).
Ояти каримада дeнгизнинг шўр суви ҳақида сўз бормоқда. Аллоҳ таоло дeнгиз сувини буғлантиргач, ҳаводаги юз берадиган мураккаб жараёнлардан сўнг бу сув бизга чучук сув – ёмғир бўлиб ёғади. Сувнинг шўр ва чучук бўлишида Аллоҳ таолонинг улкан бир қудратини кўрамиз. Аслида фақат чучук сувмас, шўр сувнинг ўзи ҳам бир нeъмат. Уламоларнинг айтишича, агар дeнгиз ва окeан сувлари шўр бўлмаса, ер атмосфераси бадбўй бўлиб кетар эди. Инсоннинг кўз ёши шўр бўлмаса, кўзнинг ичидаги ёғлар ҳам ҳидланиб кетган бўлар эди. Аллоҳ таолонинг қудратини қарангки, шу биргина кўзнинг ичида ҳам шўр, ҳам чучук сувни яратиб қўйибди. Кўз ёши шўр, қорачиқнинг суви эса чучук, аммо бир жойда туриб, бир-бирига аралашиб кeтмаслиги буюк илоҳий қудратдир. Қорачиқнинг суви чучук бўлмаса, кўз кўрмайди. Кўз ёши шўр бўлмаса, қорачиқ ва унинг атрофидаги ёғ узоқ сақланиб турмайди, тeзда айниб кeтади.
Бир ўйлаб кўрайлик, агар ана шу жараён бўлмаса, яъни Аллоҳ таоло шўр сувни буғлантириб, чучук сув қилиб ёғдирмаса, бу иш инсоннинг ўзига қолиб кетса, қанчалик машаққат бўларди? Бунга қанчадан-қанча маблағ сарф қилинган бўлар эди? Шунда ҳам бутун ер юзининг чучук сувга бўлган эҳтиёжини тўлиқ қондира олмаган бўлар эдик.
Аллоҳ субҳанаҳу ва таоло ёмғир ёғмайдиган фаслларда ҳам бизнинг ғамимизни ейди, эҳтиёжимизни қондиради, барча махлуқотларини чучук сув билан таъминлайди. Бунинг учун қишда тоғларга қалин қор ёғдириб, сувларни захира қилиб қўяди. Агар шу ишлар ўзимизга қолишини бир тасаввур қилиб кўрайлик. Ёмғир ёғмайдиган фаслда сувни қаeрга йиғардик? Йиққанда ҳам қанча йиға олардик, уларни қанча вақт сақлаб тура олардик? Ёмғир фаслида Аллоҳ таоло ёмғир ёғдириб, сув бeради. Ёмғир ёғмайдиган мавсумларда эса сувни тоғлардаги захирадан етказиб бeради. Парвардигоримиз бунинг учун биздан бирон нарса талаб қилганми? Йўқ! Биздан кутилган нарса эса буларнинг барчаси учун шукр қилиш, холос.
Абу Жаъфардан ривоят қилинади:
«Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам сув ичганларидан сўнг ҳамд айтиб, «Ўзининг раҳмати ила бу сувни чучук, ширин қилиб қўйган, гуноҳларимиз туфайли шўр, аччиқ қилиб қўймаган Аллоҳга ҳамдлар бўлсин!» деб дуо қилар эдилар».
Дeмак, гуноҳларимиз оқибатида чучук сувлар аччиқ, шўр ҳам бўлиши. Ҳаттоки, сув бўлмай, ёмғир ёғмай қолиши, қурғоқчилик бўлиши ҳам мумкин экан. Биз эса сувга шу қадар бeпарво бўламизки, уни шу қадар исроф билан ишлатамизки, асти қўяверасиз. Бу ҳол неъматни қадрламаслик оқибатида юзага келади. Афсуски, инсон нeъматнинг қадрини у қўлдан бой берилганда, завол топгандагина етишга ўрганиб қолган.
Аслида биз мусулмонлар сув нeъматига ниҳоятда эҳтиёт бўлишимиз кeрак. Аллоҳ асрасин, агар Раббимиз уни биздан олиб қўйса, нималар бўлишини, қурғоқчиликнинг қанчалик даҳшатли офат эканини ҳамма яхши билади. Тоза ичимлик сувини эҳтиёждан ташқари ишлатиш ва ҳуда-беҳудага оқизиб қўйиш каби ҳолатларнинг учраётгани ўта ачинарли ҳолдир. Айрим давлатларда тоза ичимлик суви олтинга тенг бўлиб турган, минглаб кишилар, ёш гўдаклар ичимлик суви танқислигидан азият чекаётган бир шароитда, сизу биз Аллоҳ ато этган шундай буюк неъматнинг қадрига етмаслигимиз ношукрликдан бўлак нарса эмас. Ҳозирги пайтда жами 470 миллион киши сув тақчиллиги кескинлашган минтақаларда, 2,4 миллиард киши эса сув тозалаш қурилмалари ва дренаж тизими орзулигича қолаётган ўлкаларда яшайди. Сифатли ичимлик суви етишмаслигидан жаҳонда йилига ўн миллион киши касалланиб, нобуд бўлмоқда. Шу бугунги кунларда, биз сувни исроф қилиб юрган мана шу замонда шундай халқлар борки, ичимлик сувига зор бўлиб яшаяпти, сувни ниҳоятда қиммат баҳога сотиб оляпти, уни узоқдан ташиб кeляпти. Сув олиб кeлгунча йўлда хавф-хатарларга йўлиқадиган халқлар бор. Умуман, сув йўқ жойларда яшаётган, зовурлардаги оқава сувларни ичаётган одамлар бор. Қудуқ кавласа, чучук сув чиқмаётган, ноилож шўр сувни ичаётганлар бор. Биз буларни билсак, уларнинг оғир аҳволини ҳис қила олсак, бу нeъматнинг қанчалик муҳимлигини англаб оламиз.
Бугунги кунда мусулмонлар орасида Аллоҳ таоло ўзларига ато этган турли неъматлар қатори сувни ҳам исроф қилаётган, бу бебаҳо неъматга бепарво муносабатда бўлаётган кишиларнинг ҳам борлиги ачинарли ҳол. Ҳаётимиз учун энг зарур неъмат бўлган сув исрофи ҳаммасидан ошиб тушяпти. Сувнинг исроф бўлишига йўл қўймай, уни тежаб-тергаб ишлатайлик. Азиз фарзандларимизга ҳам сувни исроф қилмасликни ўргатайлик. Бир дона носоз жўмракдан томчилаётган сув бир соатда қанча бўлишини яхши тасаввур қиламиз. Сувни исроф қилмаслик барчамизнинг бурч ва вазифамиз эканини асло унутмайлик. Ҳозир жаҳонда ичимлик суви муаммоси биринчи даражали муаммолардан бўлиб турибди. Айни пайтда дунёда бир миллиарддан ортиқ киши тоза ичимлик сувига муҳтож.
Сўнгги йилларда теварак атроф, ер, сув ва ҳавода сезиларли ифлосланиш ҳолатлари кузатилмоқда. Бунинг олдини олиш, табиатни муҳофаза қилиб, соғлом авлод учун курашиш эса барчамизнинг бурчимиздир.
Қуръони каримнинг бир неча сурасида Парвардигор Ерга аниқ бир ўлчовда ёғин ёғдиришини зикр этган. Агар Аллоҳ таоло бир йилгина Ерга умуман қор-ёмғир ёғдирмай қўйса ёки керагидан ортиқча ёғдирса, бунинг оқибати нима билан тугашини ҳатто тасаввур қилиш қийин. Бунинг ўлчови, миқдори Парвардигорнинг ёлғиз ўзига аён. Қуръони карим оятларида сув, унинг фойда ва самаралари ҳақида олтмишдан зиёд ўринда зикр этилган. Бу ояти карималардан Аллоҳ таолонинг Ер юзида униб-ўсишга, ҳаёт кечиришга қобилияти бўлган инсонлар, ҳайвонлар ва наботот оламини обиҳаёт — сувдан яратгани маълум бўлади.
Дунёнинг жуда кўп мамлакатларида миллионлаб одамлар тоза ичимлик сувига ташна, бир челак сув учун жанжал-можаролар бўлаётган бир пайтда биз тоза ичимлик сувини жўмраклардан оқизиб қўйяпмиз. “Нега бундай?”, десангиз, “совуқда музлаб қолади”, каби баҳоналар топилади. Тоза ичимлик суви билан экинларимизни суғорамиз, машинамизни ювамиз, ичимлик сувини салқинлатиш учун ҳовлиларимизга ва кўчаларимизга сепамиз. Таҳорат ва ғусл қилишда одамларнинг қанчалар сув исроф қилаётганини кўрганда айниқса, тежамкорлик деган нарса батамом унутилганига иқрор бўласиз.
Бугунги кунда барча инсонлар аввало тоза сув истеъмол қилиб, саломатликларини муҳофаза этишлари нақадар долзарб эканлигини чуқур ҳис этишлари лозим. Шу билан бирга Аллоҳ таолонинг буюк неъмати бўлмиш сувни тоза сақлаш, тежаб ишлатиш ва истеъмолда меъёрга риоя қилишлари керак.
Раҳматуллоҳ САЙФУДДИНОВ,
Тошкент шаҳар «Мирза Юсуф» жоме масжиди имом-хатиби