بسم الله الرحمن الرحيم

     (1-октябрь – Устоз ва мураббийлар куни)

Муҳтарам жамоат! Ислом дини илму маърифатга тарғиб қилувчи илоҳий диндир. Зеро, инсоннинг дунё ва охиратининг обод бўлиши илм олмоғи ва унга амал қилиши билан боғлиқдир. Қуръони каримнинг кўплаб оятлари ва Пайғамбаримиз ﷺ нинг қатор ҳадисларида ушбу маънолар баён этилган. Илм руҳнинг озуқасидир. Инсоният илм билангина Аллоҳни танийди, ҳақиқий саодатни қўлга киритади, унинг шарофати билан юксалади. Илм эса устознинг саъй-ҳаракати, тинимсиз меҳнати, ғайрати ва матонати билан эгалланади. Илм ўргатувчи устозлар бежизга “пайғамбарларнинг меросхўрлари”, деб эъзозланмаганлар. Қуръони каримда ўзи эгаллаган илмни бошқаларга ўргатган устозларнинг шаъни-шарафи нақадар улуғлиги ҳақида бундай марҳамат қилинади:

يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِينَ آَمَنُوا مِنْكُمْ وَالَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ  

(سورة المجادلة/11).

яъни: “... Аллоҳ сизлардан имон келтирган ва илм ато этилган зотларни (баланд) даража (мартаба)ларга кўтарур. Аллоҳ қилаётган (барча яхши ва ёмон) амалларингиздан хабардордир” (Мужодала сураси, 11-оят).

Пайғамбаримиз ﷺ ҳам илмли кишининг илмсиз кишидан даражаси юқори эканлигини бир қанча ҳадисларида баён қилганлар. Жумладан,

(عَنْ أَبِي أُمَامَةَ الْبَاهِلِيِّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ، ذُكِرَ لِرَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ رَجُلَانِ: أَحَدُهُمَا عَابِدٌ وَالْآخَرُ عَالِمٌ ، فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: "فَضْلُ الْعَالِمِ عَلَى الْعَابِدِ كَفَضْلِي عَلَى أَدْنَاكُمْ" (رَوَاهُ الإِمَامُ التِّرْمِذِيُّ

яъни: Абу Амома ал-Боҳилий رضي الله عنه дан ривоят қилинадики, Расулуллоҳ ﷺ га икки киши ҳақида гапиришди. Уларнинг бири обид, иккинчиси эса олим эди. Шунда Расулуллоҳ ﷺ: “Олимнинг обиддан ортиқлиги ҳудди менинг сизлардан энг қуйи даражадаги кишидан ортиқлигимга ўхшайди”, – дедилар (Имом Термизий ривояти).

Устозга меҳр қўймаган, ҳурмат қилмаган шогирднинг илмни пухта эгаллашига ишониш қийин. Бемор киши ўз ихтиёрини бутунлай табибга топширганидай, таълим олувчи шогирд ҳам ўзини батамом муаллим ихтиёрига топшириши, уни эъзозлаб ҳурматлаши ва доимо хизматида шай туриши керак. Абдуллоҳ ибн Аббос رضي الله عنه ўзидан ёши улуғ бўлган Зайд ибн Собит رضي الله عنه нинг уловлари тизгинини ушлаб, унга минишларида ёрдам бериб бундай деганлар: "Уламоларга шундай хизмат қилишга буюрилганмиз. Агар шогирд улуғлик сифатига етмай туриб, ундан фахрланиб кибрланса, жоҳилдир. Зеро, илм-ҳикмат мўмин кишининг йўқотган нарсасидир, қачон топса, уни олишга ҳақли". 

Муҳтарам азизлар! Кишида илм ўз-ўзидан пайдо бўлиб қолмайди. Албатта, бунинг учун устоз зарур. Илм ва уни талаб қилишнинг фазилати нақадар улуғ бўлса, илм ўргатиш яъни, устозлик қилишнинг фазилати унданда буюкдир. Қуръони каримда баён қилинишича, инсониятнинг аввали Одам Ато j ҳам ўзининг замонаси учун зарур бўлган илмга муҳтож бўлганидан Аллоҳ таолонинг ўзи у зотга таълим берди.

(وَعَلَّمَ آَدَمَ الْأَسْمَاءَ كُلَّهَا  (سورة البقرة/31

яъни: “(Аллоҳ) Одамга барча (яратилган ва яратилажак нарсаларга тегишли) номларни ўргатди” (Бақара сураси, 31-оят). 

Ҳар бир замонда Аллоҳ таоло инсониятга илму ҳикмат ўргатиш учун пайғамбарларини юбориб турди. Жумладан, охирзамон пайғамбари Муҳаммад ﷺ ни шундай шарафли вазифа билан юборди.

(لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آَيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِنْ كَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِي ضَلَالٍ مُبِينٍ (سورة آل عمران/31

яъни: “Аллоҳ ўз ичларидан Аллоҳнинг оятларини ўқиб берадиган, уларни (ширк ва гуноҳлардан) мусаффо қиладиган ҳамда уларга Китоб ва Ҳикматни таълим берадиган Пайғамбарни юбориш билан, мўминларга инъом этди. Улар эса бундан олдин аниқ гумроҳликда эдилар” (Оли Имрон сураси, 164-оят). Бу ҳақда Пайғамбар ﷺ нинг ўзлари:

(عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو رَضِيَ اللهُ عَنْهُمَا ، أَنّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: "... وَ إِنَّمَا بُعِثْتُ مُعَلِّمًا" (رَوَاهُ الإِمَامُ ابْنُ مَاجَه

яъни: Абдуллоҳ ибн Амр رضي الله عنه дан ривоят қилинади, Расулуллоҳ ﷺ:“Албатта, мен муаллим қилиб юборилганман”, деганлар. Мана шунинг ўзи ҳам устозлик қай даражада юксак мартаба эканлигини кўрсатади.

Дарҳақиқат, ўзгаларга илму маърифат зиёсини тарқатиш нақадар савобли амал. Бу вазифага мутасадди бўлган кишининг даражаси ҳам мислсиз. Шунинг учун ҳам борлиқдаги ҳамма нарса устознинг ҳаққига дуо қилиб туради. Расулуллоҳ ﷺ бу ҳақда шундай марҳамат қилганлар:

عَنْ أَبِي أُمَامَةَ قَالَ، قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: "إِنَّ اللَّهَ وَمَلائِكَتَهُ وَأَهْلَ السَّمَوَاتِ وَالأَرْضِ حَتَّى النَّمْلَةَ فِي جُحْرِهَا وَحَتَّى الْحُوتُ فِي الْبَحْرِ لَيُصَلُّونَ عَلَى مُعَلِّمِ النَّاسِ الْخَيْرَ" 

(رَوَاهُ الإِمَامُ التِّرْمِذِيُّ).

яъни: Абу Амома رضي الله عنه дан ривоят қилинади, Расулуллоҳ ﷺ: “Албатта, Аллоҳ таоло, Унинг фаришталари, осмонлару ер аҳли, ковагидаги чумоли,  ҳаттоки, денгиздаги балиқ ҳам одамларга яхшиликни таълим берувчига саловот айтадилар”, - деганлар (Имом Термизий ривояти).

Муҳтарам жамоат! Мамлакатимизда устоз ва мураббийларга эҳтиром кўрсатиш, уларни эъзозлаш, ижтимоий имтиёзлар яратиш борасида кўплаб ишлар амалга оширилмоқда. Жамиятнинг маънавий-маърифий даражаси устоз ва мураббийларга бўлган муносабатга қараб баҳоланади. Жамиятнинг кўп қисмини ташкил қилувчи ёшларимизга таълим-тарбия бериб келаётган устоз ва мураббийларимизни ҳар вақт ҳурматлашимиз ва эъзозлашимиз лозим. Зеро, келажак авлодни баркамол ва етук маърифатли бўлиб етишишида уларнинг хизматлари каттадир. Ўзбекистон бугунги дунё ҳамжамиятида ўзининг муносиб ўрнини эгаллаб, таълим, маданият, спорт ва бошқа соҳаларда тенглар ичра тенг овоз билан халқаро майдонда ўз мавқеъига эга бўлишида устоз ва мураббийларнинг ўрни беқиёсдир. Шу муносабат билан юртимизда ҳар йили 1 октябрь куни “Устозлар ва мураббийлар куни”, деб белгиланиб, шу кунда халқимиз байрам қилиб, устозларга кўпроқ хурмат-иззат кўрсатадилар, дилларига хурсандчилик бахш этишга ҳаракат қиладилар.

Устозларни қадрлаш ҳақида сўз кетганда беихтиёр ҳазрати Мир Алишер Навоий бобомизнинг ушбу сўзлари ёдимизга тушади:

Ҳақ йўлида ким сенга бир ҳарф ўқитмиш ранж ила,

Айламак бўлмас адо онинг ҳаққин минг ганж ила.

Ҳақиқатан ҳам, “устоз отангдек улуғ” деб, аждодларимиз бежиз айтишмаган. Чунки, ота фарзандни дунёга келтирган бўлса, устоз унга одамийликдан сабоқ берган. Бир машҳур зотдан, нима учун устозингизни  отангиздан ҳам ортиқ кўрасиз, деб сўрашганда: Отам мени жисмимни тарбиялаб ерга тушишимга сабаб бўлган, устозим эса руҳимни тарбиялаб кўкка етишимга сабаб бўлди, деган экан.

Динимиз таълимотига кўра ўзгаларга таълим берган киши нафақат дунёда иззат ҳурматда бўлади, балки вафотидан кейин ҳам қолдирган манфаатли илми, таълим берган шогирдларининг хизмати, ёзган асарларидан ўзгаларнинг фойдаланиши туфайли номаи амалига савоб тўхтовсиз бориб туради. Шундай экан, устоз ва мураббийлар ҳар қанча эъзозланса арзийди.

Баркамол авлод ва соғлом жамият олдида катта масъулият соҳиби бўлган барча устоз ва мураббийларимизга мустаҳкам сиҳат-саломатлик ва икки дунё саодатига мушарраф этишини сўраб, дуолар қилиб қоламиз! Омин!

Муҳтарам азизлар! Фиқҳий масалаларнинг баёни борасидаги бугунги суҳбатимизда қарз ҳақида сўз юритамиз.

ҚАРЗ олди-берди муомаласига киришган ҳар икки тарафга ҳам ўзининг талаб ва масъулиятлари юкланади.

Қарз берувчига лозим бўлади:

1. Қарз берувчи холис Аллоҳнинг розилигини топишни ният қилиши.
2. Бировнинг оғирини енгил қилишни мақсад қилиши.
3. Зинҳор қарз бериш орқали даромад топишни кўзламаслиги.
4. Қарз бериб унинг эвазига қарздордан фойда олиш судхўрлик эканини билиши.
5. Сўдхўрлик эса, гуноҳи кабиралар жумласига киришидан хабардор бўлиши.
6. Қарз берган киши қайта-қайта қарзини қистайвермаслиги.
7. Иложи борича имкониятлар яратиб бериб, вақтини чўзиб бериши лозимлиги.
8. Агар қарздор қарзини уза олишга умуман кўзи етмаса, қарз берган киши муддатни чўзиб бериш ёки қарзидан кечиб юбориш динимизда тарғиб қилингани.
9. Имкон қадар қарз берганда, вақтини тайинламаслиги.
10. Ҳар икки томон ўртасида кейинчалик ихтилоф ва низо чиқмаслиги учун қарзни гувоҳлар ҳузурида ёзиб қўйиш мақсадга мувофиқ эканлиги.

Қарз олувчига лозим бўлади:

1. Қарзни фақат муҳтож бўлганда олиш;
2. Қарз олганда, қодир бўлиши билан қайтариш;
3. Қарзини узишга етадиган моли бўла туриб, уни эгасига бермай вақтини ўтказиб юриш зулм эканлигини билиш;
4. Қарзни бировга ҳасад қилиб, молига кўз олайтириб, уни чув тушириш, бор-йўғидан мосуво қилиш мақсадида қарз олиш эса, улкан гуноҳ эканини билиши.

Баъзида бирор қийинчиликка учрасак, нима қилишни билмай қоламиз ёки фолбинга югурамиз. Бунинг ечими бошқа эканини унутиб қўямиз.

Аллоҳ таоло ўз каломи бўлмиш Қуръони каримда бундай дейди: «Йўқ! (Эй, Муҳаммад) … Сиз (ёлғиз) Аллоҳга сажда (ибодат) қилиб, (Унга) яқин бўлинг!» (Алақ, 19)

Бу оятнинг мазмунини қарангки, Аллоҳга сажда қилган ҳар бир инсон Унга яқинлашиб борар экан. Шунинг учун ҳам уламолар “Саждада узоқ вақт бўл», деб таъкидлашади.

Аллоҳ яна айтадики: «Кечанинг бир қисмида ҳам Унга сажда қилинг ва узун тунда унга тасбеҳ айтинг!» (Инсон, 26)

Ояти каримадан кечанинг бир қисми ибодат ва сажда учун қулай вақт экани аён бўлади.

Ана шу амал барча муаммолар ечимидир. Баъзида бирор муаммони ҳал қилиш учун ўйлаб баҳс қилиб кетаверамиз. Бунинг ечими эса сажда эканини унутиб қўямиз.

Бир ўйлаб кўринг, бирор бир муаммонинг ечимини топа олмадингизми? Маҳзунмисиз ё бетоб бўлиб қолдингизми?..

 Ҳар бир мушкулотнинг ечими – Аллоҳга сажда қилиб, нажот сўрамоқдир.

Билиб-билмасдан қилган гуноҳларимиз мавжуд экани ҳақида ўйга толамизми? У ҳолда дарров сажда қилайлик. Чунки Парвардигорнинг ўзи: «Кечанинг бир қисмида ҳам Унга сажда қилинг ва узун тунда унга тасбеҳ айтинг!» (Инсон, 26), дея амр этяпти.

Беихтиёр айтамизки, ихлос ила қилинган сажда билан биз жаннатда юқори даражаларга эришимиз мумкин. Шунинг учун бу оддий ечимдан қочмасдан, саждада қоим бўлайлик.

Аллоҳ таоло Қуръони каримда мушриклардан озор чекаётган Расулига бундай дейди:

«Шаксиз, Биз уларнинг (Сизни масхара қилиб) айтаётган сўзларидан дилингиз сиқилишини билурмиз. Бас, Сиз Раббингизга ҳамд билан Унга тасбеҳ айтинг ва сажда қилувчилардан бўлинг! (Шунингдек), то Сизга аниқ нарса (ўлим) келгунча Раббингизга ибодат қилаверинг!» (Ҳижр, 97-99).

Аллоҳ ўз Расулига шундай йўлни тавсия этаётган экан, биз ҳам ўз ҳаётимизда сажда орқали нажот топишимизни унутиб қўймайлик! 

 Бахтиёр АБДУЛЛАЕВ,   

Ўзбекистон мусулмонлари идораси ходими

Уч-тўртта қўйингиз бўлса, уйингизнинг атрофини айланибгина ўтлаб юрса, уларни кўриб кўзингиз қувнайдими? Албатта, қувнайди-да: дафъатан, пулга эҳтиёж бўлиб қолса, шартта бирини сотасиз – пул бўлади. Айниқса, уларга ҳовучингизда арпа берсангиз “курт-курт” этибгина чайнашини кузатиб асабларингиз дам олади. Уйингизга кутилмаганда меҳмон келиб қолса, бирини сўясиз – гўшт мўл бўлиб қолади. Зотан, қўй инсонни бировга муҳтож қилмай, эртанги куннинг ваҳимасига туширмай, кўкрагини кўтариб туради.

Бинобарин, ҳазрати Али розияллоҳу анҳу Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламдан ривоят қилган ҳадиси шарифда: “Уйда боқиладиган бир қўй бир барака, икки қўй икки барака, уч қўй уч барака” (Имом Бухорий ривояти), деб марҳамат қилинган экан.

                                                                       ***

Қўй гўшти инсон танаси учун ниҳоятда фойдали. Ушоқ ва ювош жонивор бўлган қўй одатда сурув ҳолида боқилади. Қўйнинг ювош ва итоаткорлиги сабабли унинг сурувини ёш болалар ҳам боқиб юраверади. Инсонларнинг қўлига ўрганган бу севимли ҳайвон бизга эти, сути, жўни билан хизмат қилади. Аллоҳ таоло:

 “Ахир, улар учун Ўз «қўлимиз» иши билан чорва ҳайвонларини яратиб қўйганимизни кўрмадиларми?! Мана улар ўша (ҳайвон)ларга эгадирлар. Биз ўша (ҳайвон)ларни уларга бўйинсундириб қўйганмиз. Ана уларнинг минадиган нарсалари ҳам ўша (ҳайвон)лардан ва ўшалардан (гўштларидан) егайлар. Яна улар учун ўша (ҳайвон)ларда (турли) фойдалар ва ичимлик (сут-қаймоқ)лар бордир. Ахир, шукр қилмайдиларми?!” (Ёсин сураси, 71-73) деб марҳамат қилган.

Инсон танаси барча эҳтиёжларини ўсимлик ва мевалардан қондира олмайди. Инсоннинг протеин, витамин ва минералларга бўлган эҳтиёжлари ҳайвон гўшти, сути ва шу кабилар ҳисобидан қондирилади. 

Хусусан, протеинга бўлган эҳтиёжининг катта қисми гўштдан олинади. 100 грамм гўштда 15-20 грамм протеин бўлади. Ўсимлик ва меваларда бўладиган протеинлар инсонларнинг жамики эҳтиёжини қоплай олмайди. Гўштдаги протеиннинг энг аҳамиятли жиҳати, инсон танасида синтезлашмаган ва  ташқаридан озуқа моддалари билан бирга олиниши керак бўлган асосий аминокислоталар етарли ва мувозанатли тарзда мавжуд бўлади.

Шунингдек, гўшт инсоннинг ҳазм қилиш тизимига ҳам мос равишда яратилган озуқа. Чунки гўштда аминокислоталарнинг протеин молекуласи ичида бўлишининг шакли ошқозон ферменти тарафидан қулайлик-ла ажралиши мумкин ва тананинг юқори даражада фойда олишига шароит яратади. Хусусан, ўсиш даврида, тананинг шаклланишида гўштнинг таркибидаги протеинлардан ҳомиладор, эмизикли хотинлар, болалар ва ёшлар етарлича олишлари керак. Катта ёшдаги инсонларнинг ҳужайраларини янгилаш ва органларнинг ўзини ўзи тиклаб олиши учун бир миқдор гўшт емоғи лозим.

Гўштнинг таркибида кўп миқдорда темир, фосфор, мис, ва бошқа элементлар бўлади. Танасида ана шу минераллар етишмаган киши камқонлик касалига чалинади.  Камқонлик ўз навбатида, бир неча хасталикларга ва асаб касаллигига сабаб бўлади. Ҳазрати Али каррамуллоҳу важҳаҳу шунга ишорат этиб: “Қирқ кун гўшт емаган кишининг ахлоқида нуқсон пайдо бўлади”, деган экан.

Бу ҳикматдан гўштнинг инсон зеҳнига ҳам таъсири катта экани аён бўлади. Гўштхўр ҳайвонларнинг бошқалардан зеҳни тезлигини ҳаммамиз биламиз. Негаки, мияни тўлдирадиган, хотирлаш қобилиятини яхшилайдиган моддалар ҳайвон гўштлари мўл-кўл бўлади. Чунки миянинг фикрлаш, хотирлаш каби фаолиятлар сирасида эҳтиёж туядиган моддалар фақат ҳайвонлардан ҳосил бўладиган озуқаларда мавжуд бўлади. Танасининг эҳтиёжи қадар гўшт емаган инсонларнинг  ақли эрта заифлашади, мияси зарарланади ва  фаоллиги сустлашиб кетади.

Гўштнинг таркибидаги витаминлар – бошқа манбаларда кам бўладиган А, Д ва В гуруҳи витаминларидир. Айниқса, жигар – витаминлар омборидир. Бу витаминларнинг тана саломат бўлиши учун анча фойдалари бор. Улуғ ёшдагилар ёғли ва тузли гўшт емоқдан сақланмоқ шарти ила бир миқдор гўшт емоғи лозим. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Гўшт дунё ва охиротдаги егуликларнинг энг мазалисидир” (Имом Можа ривояти), деб марҳамат қилганлар.

Ривоятларда Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам қўйнинг ўнг қўлини яхши кўргани айтилади. Зеро, инсон ейдиган гўштларнинг энг фойдалиси – қўй гўштидир.  Янги қўй гўшти бир неча жиҳатдан жуда ҳам қийматли ва ўзига хосдир. Масалан, қўзи гўштида бўладиган лютеин кўрликка сабаб бўладиган, наслнинг давомийлигига хавф соладиган микробларни даф этувчи ягона антиоксидантдир.  Эскидан ёғли ва баланд калорияли бўлгани боис парҳез қилувчиларга уларнинг таомномасидан чиқарилган қўзи гўшти таркибида тенгсиз  ферментлар мавжудлиги туфайли янгидан берила бошланди.

Кавш қайтариши мўъжиза

Қўйнинг яралишида бир неча диққатни тортадиган хусусиятлар бор. Аввало унинг инсонга гўшт – таом бўлишидир. Қўйнинг танаси бошқа ҳайвонларникидан анча семиз ва эти юмшоқ. Қўйнинг ўзи билан бўйи баробар бўлган эчкидан жуда кўп гўшти бор. Қўзилар бир ёшга етар-етмас катта қўйга ўхшаб тўлишиб кетади.

Аллоҳ таоло қўй, сигир каби кавш қайтарадиган ҳайвонларни бизнинг амримизга бўйсундириб бериш билан бизга жуда катта марҳамат кўрсатган. Чунки ҳайвонлар ўт, сомон, ем-хашак еганидан кейин ошқозонида секин-аста ҳазм этиб, уларни сутга ва гўштга айлантиради. Шу тариқа инсон ўз вужудига ҳазм қила олмайдиган, ўт-ўланлардан  ололмаган бир неча озуқаларни шу ҳайвонлардан олади.

Тўнғиз, сичқон ва шунга ўхшаш ҳайвонлар пок-нопокни ажратмасдан нима учраса, ҳатто ахлатларни ҳам еб кетаверади. Бу ҳайвонлар кавш қайтармагани боис еган озуқалари бир соат ичида қонга аралашиб кетади ва еган нопок нарсалари ва заҳарли моддалар дарҳол гўштларининг ичига жойлашиб олади.

Қўйлар эса фақат тоза ўсимликларни ейди. Еган озиқлари ошқозон кислоталари ичида яхши майдаланади. Улар еган ўт ёки хашакда микроб бўлса, қонга аралашмасдан ҳазм тизимидаги кислоталар тарафидан йўқ қилинади. Шу боисдан сигир, қўй каби кавш қайтарадиган ҳайвонлар танасида тоза гўшт ҳосил бўлади.

Алҳосил, қўй гўшти – энг ишончли гўштдир. Чунки қўйнинг ўсиш гормонларидан  доричилик саноатида ишлатиладиган доривор препаратлардан деярли барча дори-дармонларни тайёрлашда ишлатилади. Кўп гўшт ейиш зарарли бўлганидек, оз, аммо ишончли гўшт ейиш фойдалидир.

Қўй – покиза ҳайвон

Қўй покиза қилиб яратилган ҳайвон, у нопок ерларда яшамай олмайди. Қўйнинг ахлоқи ҳам гўзал. Қўйлар бир-бирига қардошларча муносабатда бўлади. Жазирама кунда бир дарахтнинг соясига тўплангани заҳоти бутун бошли сурувнинг кичкина бир сояга сиққанини кўрасиз. Ҳеч бир қўй ёки қўчқор бошқаларини итариб иссиққа чиқармайди.

Олимлар қўй гўштининг фойдаси инсонда ҳилм, юмшоқлик, марҳамат ва сабр каби туйғулар пайдо қилишини айтганлар. Пайғамбаримиз бир сафар асҳобларига: "Аллоҳ таоло ҳеч бир пайғамбарни қўй сурувига чўпонлик қилдирмасдан юбормади”, дедилар.

Асҳоблари: “Сизни ҳамми, ё Расулуллоҳ?” деб сўрадилар.

 “Ҳа, мен ҳам бир муддат Макка аҳлининг қўйини боқдим”, дедилар (Имом Бухорий ривояти).

Қўй барокатлидир. Ҳар санада бир ёки икки марта қўзилайди. Қурбон байрамларида ва бошқа пайтларда ҳам жуда кўп сўйилади, аммо сони камайиб кетмайди. Чунки улар саҳар вақтида ухламайди. тасаввуф алломалари қўйнинг ана шу сабаб билан барокатли эканини маълум қилганлар.

Улар айтадики: “Қўй кечқурун барвақт ётиб ухлаб қолади ва тонг ёришмасданоқ туриб олади. Сахарҳезлиги туфайли Аллоҳ таоло уни баракали қилиб қўйган. 

Унинг баракаси нимада намоён бўлади?

Қўй бир йилда бир марта қўзилайди. Лекин тинимсиз сўйилади: тўйда ҳам, байрамда ҳам, маракада ҳам, Қурбон байрамида ҳам, бирор киши ёмон туш кўрса ҳам... Лекин адади камайиб кетмайди, аксинча, ортиб бораверади. Ит эса туни билан ухламай санқиб юради-да, тонгда ухлаб қолади. Шу боисдан йилига бешта-олтитадан туғса ҳам, одамлар сўймаса ҳам кўпаймайди. Негаки, тонг чоғи ухлагани оқибатида Аллоҳ таоло ундан баракани олиб қўйган”.

Интернет манбалари асосида Дамин ЖУМАҚУЛ тайёрлади.

Жарроҳлик

Жарроҳлик анжомларини мусулмон табиби ал-Заҳровий ўйлаб топганини олдинги мақолаларимиздан бирида айтган эдик. Буни қарангки, айнан шу зот минг йилча бурун жарроҳликка оид мукаммал асар ёзган экан ва унинг ушбу асаридан Европа 500 йилдан ортиқ вақт фойдаланган экан.

Робия ЖЎРАҚУЛОВА

Бу ҳақда Бруней Қироллик авиайўналиши  Facebookдаги аккаунтида хабар тарқар экан жумладан бундай деб ёзди: “Бу фақат эркакларнинг касби деб ким айтди? Мана Бруней Қироллик авиайўналишидаги биринчи учлик:  капитан Шарифа Царена, катта ёрдамчи Сариана ва катта ёрдамчи Надиа.

Улар "Бруней-Жидда" йўналиши бўйлаб парвозга тайёрланмоқда”. Шунингдек, авиакомпания раҳбарияти қизларнинг техник маълумотини ҳам ошириб, келажакда Бруней Қироллик йўналишидаги инженер ва техниклар сонини мутахассис аёллар билан кўпайтиришни режалаштирган.

Робия ЖЎРАҚУЛОВА тайёрлади.