Ҳақ Таолога шукрки, юртимизда янги масжидларни бунёд этиш, мавжудларини замонавий шаклда қайта барпо қилиш ишлари давом этмокда. Тошкент вилояти Бекобод шаҳар аҳолисининг бир неча йиллик янги жомега кўчиб ўтиш борасидаги орзу-ниятлари амалга ошадиган бўлди. Бекобод шаҳрида жойлашган “Нўъмон ибн Собит” жоме масжидининг янги биноси аҳоли учун жуда қулай бўлган жойга кўчирилиб, замонавий лойиҳа асосида қайтадан қуриш ишлари бошлаб юборилди.

Куни кеча бўлиб ўтган хайрли тадбирда Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Алимов ҳазратлари иштирок этиб, масжиднинг биринчи ғиштини яхши тилак ва хайрли дуолари ила қўйиб бердилар. Маросимда масжид қавми, маҳалла фаоллари ва мўйсафид отахонлар иштирок этдилар. Шунингдек, нуронийлар ва эзгу ниятда йиғилган қалби пок инсонлар ҳам бирин-кетин пойдеворга ғишт қуйдилар.

Бундай эзгу ишга ҳисса қўшиш истагидаги қурувчилар ўз маҳоратларини кўрсатиб, бор куч-ғайрат билан меҳнат қилишмоқда. Зеро, масжид қуришнинг савоби улуғ экани Ислом манбаларида баён қилинган. Бу ҳақда Анас ибн Молик (розияллоҳу анҳу)дан бундай ривоят қилинган: “Ким масжидда битта чироқ ёқса, ўша чироқнинг нури ўчгунича фаришталар у кишининг ҳаққига истиғфор айтиб турадилар”. Мана шундай савобли ишларга мухлис халқимиз масжид биноси қурилишида фаол иштирок этмоқдалар.

Муфтий Усмонхон Алимов ҳазратлари Бекобод шаҳридаги “Оқ масжид” номли жомега ҳам ташриф буюриб, унинг фаолияти ва олиб борилаётган ободонлаштириш ишлари билан яқиндан танишдилар ҳамда иш фаолиятини ривожлантириш бўйича тавсиялар бердилар.

ЎМИ Матбуот хизмати

Кўп йиллар дини мубинимиз йўлидаги хизматлари билан танилган, муҳтарам устоз, таниқли уламо Абдураззоқ ҳожи Юнусов табаррук 70 ёшда вафот этди. 

Абдураззоқ Миржалол ўғли Юнусов домла 1948 йили Тошкент шаҳрида таваллуд топган. Абдураззоқ домла ҳозирги Ўзбекистон Миллий университетини ва Тошкент Ислом институтини тамомлаган. 1970-75 йиллари «Совет Шарқи мусулмонлари» журналида адабий муҳаррир, 1975-1994 йиллари Ўрта Осиё ва Қозоғистон мусулмонлари диний идорасида халқаро алоқалар бўлими референти, масъул котиб, 1994-1997 йиллари «Ислом нури» газетаси бош муҳаррири, 1997 йилдан бошлаб Ўзбекистон мусулмонлари идораси раис муовини (бироз вақт маслаҳатчи) бўлиб ишлади. Исломий ахлоқ ва амри маъруф, наҳйи мункар мавзуида уч юз элликдан ортиқ мақоласи, бир неча китоблари чоп этилган.

Абдураззоқ Юнусов домла ўсмирлик чоғларида замонасининг таниқли маърифатпарварларидан бўлган бобоси мулла Юнус ўз хонадонида уюштирган илмий мажлисларда қатнашиб, даврининг атоқли уламолари – шайх Зиёуддинхон ибн Эшон Бобохон, Фозилхўжа Содиқхўжаев, Шорасул Қорабоев (Нофеъ домла), Шоикром Шоисломов ва бошқаларнинг суҳбатларидан баҳра олди. Ана шу суҳбатлар илмга ташна йигит қалбидаги динимизга муҳаббатини янада зиёда қилди, эътиқодини мустаҳкамлади, дин хизматига чорлади. Ўрта мактабни тамомлаганидан сўнг, 1964 йили у ўша вақтдаги Тошкент давлат университетининг ўзбек филологияси факультетига ўқишга кирди ва 1969 йили уни муваффақиятли битирди.

Меҳнат фаолиятини Ўзбекистон телевидениесида жамоатчи мухбирликдан бошлади. Дин хизматига бўлган муҳаббат ва катта иштиёқ уни Ўрта Осиё ва Қозоғистон мусулмонлари диний бошқармасига етаклаб келди. Абдураззоқ Юнусов дастлаб 1970-75 йилларда диний бошқарма нашри бўлган “Совет Шарқи мусулмонлари” журналида адабий муҳаррир бўлди. Сўнгра 1976-1994 йиллари қарийб 18 йил Диний бошқарманинг Халқаро алоқалар бўлими ходими сифатида фаолият кўрсатди. Диний идорада ишлаган кезлари бошқарма раиси, муфтий Зиёуддинхон ибн Эшон Бобохон, муфтий ноиби Исмоил махдум Саттиев, идоранинг масъул ходимлари Юсуфхонтўра Шокиров, Абдулғани Абдуллаев, Абутуроб Юнусов, Салоҳиддин Муҳиддинов, Абдулазиз Мансур каби устозлардан таълим олди, уларга эргашди ва тажрибаларидан унумли фойдаланди.

Устоз Абдураззоқ Юнусов домла диний идорадаги фаолияти чоғида Саудия, Арабистони, АҚШ, Австрия, Россия, Озарбойжон, Тожикистон, Қозоғистон каби мамлакатларда ташкил этилган халқаро илмий-амалий анжуманларда қатнашиб, турли маърузаларда чиқишлар қилди. Мамлакатимиздан ҳаж ва умра зиёратига борувчи мусулмонларга мунтазам равишда хизмат қилиб, уларнинг ибодатлари тўкис ва кўнгилдагидек ўтишига ҳисса қўшди.  

Абдураззоқ Юнусов диний идора раисининг муовини сифатида фаол хизмат қилди, турли анжуманларда мусулмонларнинг манфаатларини ҳимоя этди, идоранинг халқаро алоқаларини мустаҳкамлаш ишида алоҳида фидойилик кўрсатди. Абдураззоқ домламиз бутун умрини дин ишига бағишлаб, фарзандларини ҳам шу шарафли вазифага рағбатлантирди.

Бинобарин, Аллоҳ таолонинг илмини ўргатиб, шогирдлар етиштирган, фарзандлар вояга етказган банданинг ҳақиқий дунёдаги ҳаёти ана шу ортида қолдирган шогирдлари, солиҳ фарзанду аржумандлари воситаси ила гўзал бўлади, иншоаллоҳ!

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Ислом – ватанпарвар дин. У фақат ўзини ўйлайдиган, жамиятнинг тараққиёти ёки ҳалокатига эътибор бермайдиган худбин дин эмас.  У меҳр-оқибат, шафқат, сийлаи раҳм динидир. Исломда ватанпарварлик олий туйғу сифатида эътироф этилади. Ўтган алломаларнинг ўгитлари, панд-насиҳатларида ҳам бунга алоҳида урғу берилган. 

«Ватан» атамаси арабча сўз бўлиб, тилимизда «она юрт» деган маънони англатади. У ҳам кенг ва ҳам тор маънода қўлланилади. Бир халқ вакиллари жамул-жам яшаб турган, уларнинг аждодлари азал-азалдан истиқомат қилган ҳудуд назарда тутилса, бу кенг маънодаги тушунча, киши туғулиб ўсган уй, маҳалла, қишлоқ назарда тутилса, бу тор маънодаги тушунчадир.

Қуръони каримда Ватан, мамлакат, ер, диёр, яшаш манзили каби маъноларни англатадиган иборалар 47 марта такрорланган. 

Бир ўринда «Эсланг, сизлардан «Бир-бирларингизнинг қонингизни тўкмайсиз, ўзларингизни (бир-бирингизни) юртингиздан бадарға қилмайсиз», – деган аҳдингизни олган эдик». Сўнгра сизлар яна ўша, ўзларингизни (бир-бирингизни) ўлдираяпсиз, бир қисмингизни юртларидан чиқариб юбораяпсиз, уларга қарши гуноҳ ва зулм ила ҳамкорлик қилаяпсиз», – дейилган (Бақара сураси, 84–85 оятлар).

Муфассирлар ушбу оятларнинг тафсиридан келиб чиқиб, қотиллик қилиш, сургун қилиш, бировларга озор етказиш улкан гуноҳлардан эканини айтиб ўтишган. Айрим ўринларда юртни ташлаб чиқиб кетиш, тарк этиш ҳам кишининг ихтиёридаги нарса эмаслигига эътибор қаратилган.

Пайғамбаримиз ўзлари туғилиб ўсган шаҳардан Мадинага ҳижрат қилаётганларида: «Агар қавмим мени Маккадан чиқиб кетишга мажбур қилмаганида, ҳеч ҳам ўз ихтиёрим билан уни ташлаб кетмаган бўлар эдим», – деган эканлар.

Ушбу ҳадисдан билинадики, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Ватанни қўмсаганлар, уни севганлар. Буни бот-бот тилга олганлар.

Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Мадинага келганларида Абу Бакр билан Билол иситмалаб қолишди. Мен уларнинг ҳузурига кириб: «Эй, падари бузруквор (яъни, Абу Бакр), эй, Билол, ўзингизни қандай ҳис этмоқдасизлар?» – деб сўрадим. Абу Бакр иситма зўриққанда:

«Уйимда бўлсайдим жон чиқар маҳал,

Пойабзал ипидан яқиндир ажал», – дедилар.

Билол эса, иситма бироз пасайганда, оғриқдан зўриқиб, йиғламсираб шундай деди:

«Тақдирим не эрур, билмасман э воҳ,

Бошимга ажалдан келурму сипоҳ?

Бир кеча бўлса ҳам, она водийим,

Қўйнида ётсайдим, меҳрибон Аллоҳ!

Қониб ичсам эрдим, шаффоф сувларин,

Қанийди, ташласам, унга бир нигоҳ!» 

Мен Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига бориб бу ҳақда айтган эдим, у зот: «Ё, Аллоҳ! Бизга Мадинани Макка сингари ёқимли, балки ундан ҳам ортиқроқ суюкли қил! Ё, Аллоҳ! Унинг тошу тарозисига барака ато эт, унинг аҳлини ҳамиша саломат қил. Мана бу безгагни эса Жуҳфага кўчиргин!» – деб илтижо қилдилар» (Бухорий ривояти).

Келтирилган оят ва ҳадислардан маълум бўладики, Ватан инсон учун энг муқаддас, ардоқли, ҳеч бир нарса билан алмаштириб бўлмайдиган, ўз-ўзидан севилишга, ардоқланишга ва қадрланишга лойиқ туйғудир. Бу туйғу ҳеч кимни четлаб ўтмаслиги даркор.

Ҳикматларда “Кишининг вафодорлиги ва садоқати унинг ўз Ватани учун қайғуришидан, дўстларини соғинишидан ва умрининг зое кетказган лаҳзаларига ачиниб, ўкиниб яшашидан билинади”, дейилган.

Аллоҳ барчамизни чин мусулмонлардан айласин. Ватанпарвар, халқпарвар, элу юрт корига ярайдиганлар сафини янада кенгайтирсин.

Фарҳод ЖУМАЕВ,

Бухоро шаҳридаги “Дилкушо” жомеъ 

масжидининг имом хатиби

ЎМИ матбуот хизмати

Интернет маълумотлар оламида улкан инқилоб ва иймон, ахлоқ ҳатто ақллар имтиҳони учун кенг майдондир. Унда яхшилик учун барча эшиклар очиқ, ёмонликнинг барча кўринишлари ҳам очиқ-сочиқ. Интернетга боғланиш имконияти бор ҳар бир киши тилига истаганича эрк бериши, истаган нарсасига кўз югуртириши, истаган нарсасини ёзиши мумкин, унинг устида на бир назоратчи, на бир тергаб турувчи ва на бир ҳад-чегара олдида тўхтатиб қолувчи бор. Агар ўз қадрини юқорироқ билса, тубанлашмаса, ишларнинг оқибати ҳақида фикр юритса, Парвардигори олам уни кузатиб ва ҳар бир ишига гувоҳ бўлиб турганини кўз олдига келтирса, имтиҳондан қоқилмай-йиқилмай ўтиб олади ва охир-оқибат зафарга эришади.

Борди-ю, нафсининг жиловини бўш қўйса, нафси-ҳавоси ортидан эргашиб кетса, разолат ботқоғига ботиши, тубанлик чоғига қулаши ҳеч гап эмас. Бунинг натижаси эса ўз-ўзини беҳурмат қилиш, иззат-шарафни йўқотиш, хорлик ва тубанликдан бошқа нарса бўлмайди. Шунинг учун оқил одам интернет билан тўғри муомала қилиш йўлини билиши, ўз нафсига ортиқча ишонмаслиги лозимки, охир-оқибат нафси уни фитнага тушириб қўйиб, кейин ундан халос бўлиши қийин бўлади.

Оқил одам шайтон йўлдан оздиришидан эҳтиёт бўлмоғи лозим. Зеро, шайтон доим одамзотни пойлаб, қўлидан келган ҳар қандай йўллар билан уни адаштириш пайидан бўлган маккор душманидир. Аллоҳ таоло Қуръони Каримнинг бир неча ўринларида: «Шайтоннинг изидан эргашманглар! Шубҳасиз, у сизларнинг очиқ душманингиздир» деб огоҳлантирган. Ақлли киши ҳеч қачон душманига ишониб қолмайди, ўзини фитналар домига ташламайди, ақл, дин ва илм жиҳатидан ҳар қанча етук бўлмасин, ўзига қаттиқ ишониб юбормайди. Шу боис уни ҳар доим фитналардан узоқроқ туришини, уларга аралашишдан ўзини олиб қочишини кўрасиз.

Бундай бало ва имтиҳонлардан омон бўлишни истаган киши интернетга муайян вақтларда, ўз олдига муайян вазифа ва аниқ мақсадни қўйган ҳолда кириши мақсадга мувофиқдир. Аммо агар саҳифаларни бемақсад варақлашга шўнғиса, вақти зое бўлади, ҳам тузук-қуруқ фойда ололмайди.

Кўзни тийиш ҳам интернет ичидаги фитналардан қутулишга ёрдам беради. Чунки, интернетда ўтираркансиз, беихтиёр кўз олдингизда лоп этиб қабиҳ суратлар пайдо бўлади. Кўзини тийган инсон ҳам Раббини рози қилади, ҳам қалбини роҳатлантиради. Зотан, кўз дил ойнасидир, кўзни сақламаслик ҳалокатларга, кўзни тийиш эса роҳатга сабабдир. Банда кўзини тийса, қалб истак-майллардан тийилади.   

Инсон интернет билан муомала қилар экан, ўзи айтаётган, эшитаётган, нақл қилаётган ва ўқиётган нарсалар ҳақида ишончли илмга эга бўлмоғи лозим. Инсоннинг ақли фаросати ва иймони шу билан билинади. Чунки интернет шундай маконки, унда тўғри келган одам сохта исм остида тўғри келган нарсани ёзиши мумкин, содда одам заҳарни асал ўрнида қабул қилиши ҳеч гап эмас.

Ақилли одам бу борада зийрак ва ҳушёр бўлиши керак. Бирон хабар ё воқеадан хабардор бўлса, уни чуқурроқ ўрганиши, ундан оммага бирон фойда етишига ишонч ҳосил қилса, шундагина нашр қилиши, йўқса жимгина кўз юмиб кетавериши лозим. Бу ишда эътиборсизлик қилиш ортидан қанча ёмонликлар келмаган дейсиз! Қанча-қанча одамлар борки, ақлларини ишлатмасдан, интернетда нашр қилинаётган нарсаларни худди бир калима ҳам ёлғон аралашмагандек қабул қилишади!

Интернетга хозирги кунда кишиларни эҳтиёжи кўп тушмоқда. Шунинг учун ижтимоий тармоқда расмий-диний сайтларни жуда катта. Бу сайтлар барчаси кишиларни тўғри йўлга, кишиларни ўртасида низо эмас иттифоққа, диний идора ва уламоларимизни ҳурмат қилиш ҳақида тарғибот ва мақолаларни ёритиб борилса мақсадга мувофиқ бўларди.

Наманган шаҳри “Абдулқодир қори” жоме

масжид имом-хатиби Маъруфхон Алоходжаев

Қуръони карим – илоҳий китоб, башарият учун ҳидоят маёғи. Асрлар оша жозибадорлиги, мўъжизакорлиги билан олам аҳлини лол қилиб келмоқда. Унга бўлган муҳаббат кун сайин ошиб бормоқда. Аждодлардан авлодларга ўтиб, сайқал топиб, ёд олиниб, амал қилиниб келинмоқда. Тиловат пайтида эт жимирлайди, кўз ёшланади, қалб титрайди. Бу бежиз эмас, албатта.  Ана шундай муборак каломга бўлган эътибор, ҳурмат-эҳтиром ҳар бир кишининг қалбида сайқал топади. 

Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам бу китобни ўрганишга, ёд олишга ва уни ўргатишга ундаганлар.

Усмон розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Сизларнинг яхшиларингиз Қуръонни ўрганганларингиз ва ўргатганларингиздир», дедилар» (Бухорий, Абу Довуд ва Термизий ривоят қилишган).

Муқаддас каломни ёд олгандан кейин уни асраб-авайлаш, такрорлаб туриш ҳам керак. Акс ҳолда, Қуръони Каримни ёд олгандан кейин бепарво бўлса, у хотирадан кўтарилиб кетиши ҳеч гап эмас. 

Абу Мусо розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Қуръондан хабар олиб туринглар. Жоним қўлида бўлган Зотга қасамки, албатта, у қочоқликда тушовда турган туядан ҳам ашаддийроқдир», дедилар» (Муттафақун алайҳ).

Ибн Умар розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Албатта, Қуръон соҳибининг мисоли худди тушовланган туя соҳибига ўхшашдир. Агар ундан хабар олиб турса, уни тутиб қолади. Тек қўйса, кетиб қолади», дедилар» (Муттафақун алайҳ).

Имом Бухорий ва имом Термизий бобомиздан ривоят қилинган ҳадиси шарифларнинг бирида Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Сизлардан бирингизнинг фалон, фалон оятни унутдим, демоғи қандоқ ҳам ёмон. Лекин у унутдирилгандир. Қуръонни ёдингизда туриши учун ҳаракат қилинг. Албатта, у одамларнинг кўксидан чиқишда қочоқ туядан ҳам ашаддийдир», деганлар». 

Туясини тушовлаб қўйган одам ундан тез-тез хабар олиб турмаса, туя кетиб қолиши турган гап. Худди шунга ўхшаб Қуръони Каримни ёд олган одам ҳам уни тез-тез такрор қилиб туриши лозим. Сал бепарво бўлса, эсидан чиқиб қолиши турган гап. Қуръони Каримни ёд олган одам уни эсдан чиқариб қўймаслик учун доимо такрорлаб юрмоғи керак. 

Ёд олган сура ёки оятларини унутиб қўйишнинг оқибати эса нақадар ёмон. Воҳаланки, бу нарса гуноҳнинг ўзгинаси.

Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Менга умматимнинг гуноҳлари кўрсатилди. Қуръондан бир сура ёки оят унга берилганда унутиб қўйган одамдан кўра катта гуноҳни кўрмадим», дедилар» (Термизий ва Абу Довуд ривоят қилишган).

Аллоҳнинг каломига эътиборсиз бўлиш керак эмас. Шу калом биз учун ҳидоят. Шунга иймон келтирганлар мўмин. Шунинг учун ҳадиси шарифларда ёд олган оятларини ёддан чиқариш қаттиқ қораланган. 

Қуръонни унутмаслигимиз учун уни доимо такрорлаб туришимиз зарур бўлади. Аллоҳ таоло унинг ҳар бир калимасига, ҳар бир ҳарфига кўплаб савобларни ато этади. Буни доимо ҳис қилиб яшамоқ керак.

Ромитан туман бош имом хатиби. 

Отабек Рахимов. 

ЎМИ матбуот хизмати