ЎМИ Матбуот хизмати

Ҳижрий ойлар милодий сана ойларига нисбатан ҳар ўн икки кун фарқи билан айланиб туради. Шунинг учун Рамазон ойи фаслларнинг турли вақтига тўғри келиб қолади.

Рамазон ойининг энг иссиқ ёз фаслининг энг узун кун ҳамда энг қисқа тунлар орасида келиши ҳам мусулмонларнинг сабр ва тақвосига берилган бир синовидир. Чунки куннинг энг қисқа ва туннинг энг узун вақти бўлган салқин ҳамда осон кунларда ҳам Рамазоннинг келиши, кимнинг нимага ва қанча тақвога эга сабр соҳиби эканининг намоён этади. Демак, йилларнинг айланиши билан ҳар Рамазонда озми - кўпми сабр имтиҳони топширамиз. Охиратда бу баҳоимизнинг мукофоти  “Сабрнинг мукофоти – жаннатдур” хадисига мувофиқ ажрга эга бўламиз, иншоаллоҳ.

Расулуллоҳ (саллоллоҳу алайҳи ва саллам): “Агар банда Рамазонда Аллоҳга яна ҳурмат ҳосил қилмоқчи бўлиб бирор нафл ибодат ёки хайрли амални бажарса, гўё Рамазондан бошқа ойда  бир фарзни бажаргандек бўлади. Ва кимки Рамазонда бир фарзни адо қилса, гўё Рамазон савобига эга бўлибди”, - деганлар.

Масалан закотни Рамазон ойида бериш керак деган кўрсатма йўқ, аммо у (Закот) Рамазонда адо этилса, бошқа ойларда адо этилган етмишта фарзнинг савобига эришишга қизиқтирилмоқда. Бу эса Рамазони шарифнинг баракотли ой эканини билдиради.

Мусулмонлар бу ойда масжидларга чиқиб, таровеҳ намозларида қатнашиб, сабр билан хатми Қуръонларга сомеъ бўлиб савоблардан бахраманд бўлишади. Кимлардир қалбидаги гиналардан фориғ бўлиб, ўзи учун покиза ҳаёт саҳифасини оча олади. Яна кимдир саховат ва силаи раҳмни кучайтириб бу муборак ой рўзасини астойдил адо этади.

Бу ой бизларга нафсимизни тарбия қилишда яқиндан ёрдам беради. Барчамиз рўза тутиш орқали нафсни тийиб, сабр қилишни ўрганамиз, муҳтожларга меҳр-шафқат кўрсатишга интиламиз. Барча пайғамбарлар нафс тарбиясида айнан рўза тутишни тавсия этишган. Агарда инсон мана шу ибодат машаққатига сабрли бўлса, уни муҳаббат билан адо этса, ушбу кунларда кўпроқ эҳсон (садақа)лар қилса, охират қийинчиликларидан қутилади.

Рамазоннинг фазилати ҳақида Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Умматларим ҳар қайси ойда қилган бир яхши, солиҳ амали учун бир савоб олади. Аммо Рамазонда эса Аллоҳ бири учун ундан то етти юзгача ва ундан зиёда қилиб беради”, деганлар. Рамазон мўминларнинг ризқларини зиёда этадиган ойдир. Ким бу муборак ойда бир рўзадорни ифтор ёки саҳарлик қилдирса, бир қул озод қилганнинг савобини топади ва гуноҳлари мағфират қилинади. Шунинг учун бўлса керак, мулкдор кишилар шу ойда ўз закотларини беришга, саховатпешалар эса денгиз каби тошиб, меҳр-эътиборга интиқ кишиларга меҳр-мурувват, хайру саховат кўрсатишга ошиқишади.

عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ النَّبِىَّ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَسَلَّمَ قَالَ الصِّيَامُ جُنَّةٌ إِذَا كَانَ أَحَدُكُمْ صَائِمًا فَلاَ يَرْفُثْ وَلاَ يَجْهَلْ فَإِنِ امْرُؤٌ قَاتَلَهُ أَوْ شَاتَمَهُ فَلْيَقُلْ إِنِّى صَائِمٌ إِنِّى صَائِمٌ.    رَوَاهُ اَبُو دَاودَ

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Набий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Рўза қалқондир. Қачон бирортангиз рўзадор бўлса ёмон гап гапирмасин, жоҳиллик қилмасин. Агар бирор киши у билан урушса ё уни ҳақорат қилса: “Мен рўзадорман, мен рўзадорман”, десин”, дедилар” (Имом Абу Довуд ривояти).

Ҳадиси шарифдаги “қалқон” дея таржима қилинган “жуннатун” калимаси луғатда “тўсувчи”, “ҳимоя этувчи” каби маъноларни англатади. Шунга кўра, уламолар ушбу калимадан қандай маъно кўзлангани ҳақида қуйидагиларни айтишган:

- Рўза, гуноҳ маъсиятлардан ҳимоя қилувчидир. Чунки у туфайли рўзадор танасидаги шайтон юрадиган йўллар бўлган таом ва қон йўллари тораяди. Ана шу эътибордан рўза уни гуноҳлардан ҳимоя қилувчи бўлади.

- Рўза, дўзахдан тўсувчидир. Чунки имон ва савоб умидида тутилган рўза рўзадорнинг олдинги гуноҳлари мағфират қилинишига сабаб бўлади. Ана шу эътибордан у дўзахдан тўсувчи бўлади.

Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) сўзларининг давомида рўзадорга “ёмон гап гапирмасин”, дея амр этганлар. Яъни, бировни ҳақоратлаш, биров устидан кулиш, лаънат айтиш ва фаҳш гапларни гапириш каби шариат ман қилган гаплардан қайтарганлар. Демак, рўзадор киши ҳалим бўлиши, ўзгалар билан уришиб тортишмаслиги, жаҳли чиққан вақтда ҳам ўзини қўлга ола билиши рўзанинг одобидир.

Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) рўзадорнинг яна бир сифатини таъкидлаб “жоҳиллик қилмасин”, деганлар. Яъни, рўзадор шариатда ман қилинган нотўғри сўзларни гапирмасин ва хато ишлар қилмасин. Шунга кўра, рўзадор кишини биров уришиб ҳақорат қилган тақдирда ҳам: “мен рўзадорман, мен рўзадорман” дейиши ва унинг ҳақоратига “жавоб” қайтаришдан ўзини тийиб сабрли бўлиши лозим. 

Абдувоҳид ЎРОЗОВ,

«Мовароуннаҳр» нашриёти махсус мухбири, “Коҳ ота Бузрук” жоме масжиди имом ноиби

Тожикистон Республикаси президенти Эмомали Раҳмон Имом Аъзам Абу Ханифа ибн Собит номидаги Тожикистон ислом институтининг янги биносига тамал тошини қўйди. Бу ҳақда Тожикистон президенти матбуот хизмати хабар берди.

Янги илм масканида 1,5 минг нафар талаба таҳсил олиши мумкин. Уч гектар майдонни эгаллайдиган бино учун 136 миллион сомон (салкам 15 миллион доллар) ажратилган.

Муассасасининг асосий биноси 5 та етти қаватли блокдан — ўқув корпуслари, бино маъмурияти, ётоқхона, спорт зали, ошхона, кутубхона ва анжуманлар залидан иборат бўлиши айтилган.

Лойиҳанинг тақдимоти вақтида Эмомали Раҳмонга институт ётоқхонаси 1,5 минг кишига мўлжаллангани, ошхонада 490 та ўрин борлиги, анжуманлар залига 550 киши сиғиши ҳақида маълумот берилган.

Тожикистон Ислом институтига мамлакат президенти томонидан 2007 йилнинг 2 ноябрида асос солинган эди. Бунга қадар институт Имом ат-Термизий номи билан аталган. 2008 йилда эса унинг номи Тожикистон президенти фармонига асосан ўзгартирилган. Ҳозирда ушбу институт 1400 нафар талаба таҳсил оладиган Тожикистондаги ягона ислом олий таълим муассасаси ҳисобланади.

Бундан ташқари, олий ўқув маскани ҳудудида фавворали дам олиш маскани, усти ёпиқ ўриндиқлар, автотураргоҳ ва бошқа иншоотлар ҳам барпо этилиши кўзда тутилган.

Институтга кириш учун абитуриентлар форс-тожик тили ва адабиёти бўйича ёзма имтиҳон ҳамда тестлар топширадилар.

Ўқишга қабул қилишда форс ва араб ёзувини биладиганларга афзаллик берилади. Бироқ “илми Қуръон” бўлимига кирувчилар Қуръони Каримни ёддан билишлари керак бўлади.

Институтда ўқиш 3 босқичдан: бакалавриат, магистратура ва аспирантурадан иборат бўлади. Таълим муассасасида кундузги ва сиртқи ўқиш жорий қилинган.

ЎМИ Матбуот хизмати

Саудия Арабистони ҳукумати Ямандаги қуролли можаролар сабабли уч йилдан буён яманликларга мамлакатга киришни таъқиқлаган эди.

ЎзА Туркиянинг Онадўли агентлиги хабарига таяниб маълум қилишича, эндиликда Яман фуқароларини Умра сафарини амалга ошириш мақсадида ташриф буюришларига рухсат этилган.

Ушбу рухсатни шахсан Саудия Арабистони Подшоҳи тасдиқлаган.

Эслатиб ўтамиз, Яманда исёнчи ҳусийчилар (шиаларнинг «Ансаруллоҳ» қўзғолончи ҳаракати), Яманнинг собиқ президенти Али Абдулла Солиҳ тарафдорлари ҳамда Яманнинг амалдаги президенти Абду Рабо Мансур Ҳоди ҳукумат қўшини ўртасидаги қуролли можаролар 2014 йилдан буён давом этиб келмоқда.

ЎМИ Матбуот хизмати

Аллоҳ таоло бандаларига буюрган ва уларни қайтарган амалларда инсонларнинг дунё ва охиратдаги саодатли ҳаётлари кафолатланган. Ана шундай ибодатлардан бири Рамазон ойида рўза тутиш ҳисобланади. Рўза тутиш орқали инсон гуноҳларига тавба қилади ва ибодат қилиш баробарида жамиятга ҳам ўз ҳиссасини қўшади. Рўзанинг бир қанча фойдалари бор. Жумладан:

1. Рўза тутиш тақвога васила ҳисобланади. Чунки инсон Аллоҳ таолонинг розилигига эришишдан умид қилиб ва рўза тутмаса азобга қолишдан қўрқиб кундуз кунлари ҳалол бўлган амаллардан ҳам тийилади. Ҳалолдан тийилган кишининг ҳаромдан сақланиши эса турган гап. Демак, рўза Аллоҳ таоло ҳаром қилган амаллардан сақланишга сабаб бўлади. Аллоҳ таоло: “Эй, имон келтирганлар! Сизлардан олдинги (уммат)ларга фарз қилингани каби сизларга ҳам рўза тутиш фарз қилинди, шояд (у сабабли) тақволи бўлсангиз”, деб марҳамат қилади. “...тақволи бўлсангиз”, ибораси рўза тутиш ҳикматини баён қилиш учун келтирилган сабаб жумла ҳисобланади. Инсон рўза тутиш орқали гуноҳлардан сақланади. Шаҳватини синдиради ва гуноҳга ундовчи омиллар заифлашади. Рўза тақвога сабаб бўладиган энг катта омил ҳисобланади.
2. Рўза тутиш орқали шайтонни бўйсиндирилади. Шайтон залолат, иғво ва шаҳватларга чорлайди. Инсон ейиш ва ичишни камайтириш билан шаҳватлардан тийилади. Сафийя розияллоҳу анҳо Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва салламдан қилган ривоятларида: “Шайтон инсоннинг қон томирида юради. Очлик билан унинг йўлларини торайтиринглар”, дейилган.
3. Рўза инсон табиатини бўйсундиради ва шаҳватини синдиради. Инсоннинг қорни тўқ бўлганида турли хил гуноҳларни хоҳлайди. Қорни оч бўлганда эса нафсу ҳавоси хоҳлаган нарсалардан тийилади. Ҳадисда Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Эй йигитлар жамоаси, сизлардан ким уйланишга қодир бўлса уйлансин. Зеро у кўзни тўсувчироқ ва фаржни сақловчироқ. Ким унга қодир бўлмаса рўза тутсин. Чунки рўза унинг учун бичилишдир”, дедилар.
4. Рўза тутиш инсонни камбағалларга меҳрибон ва раҳмли бўлишга ундайди. Чунки рўза тутган инсон бир кунгина очлик нималигини ҳис қилса доим қорни оч юрадиганлар ҳақида ўйлайдиган бўлади. Қалби юмшайди, фақир-мискинларга эҳсон қилади ва уларга раҳмли бўлади. Бу билан Аллоҳ таоло тарафидан ҳам юксак ажр-мукофотларга эришади.
5. Рўза тутиш орқали инсон ўзига берилган неъматга шукр қилишни ўрганади. Рўза тутиш сабабли энг катта неъматлар ҳисобланадиган ейиш ва ичишдан тийилиш юзага келади. Неъматлардан маълум муддат тийилиш уларнинг қадрини билишга сабаб бўлади.

Хулоса ўрнида айтганда, бандалар бу амални адо қилиш орқали тақво ва Аллоҳ таолодан қўрқиш даражасига етади. Натижада Аллоҳ улардан рози бўлган ва улар ҳам Аллоҳдан рози бўлган инсонлар жумласидан бўладилар. Рўза ўз эгасини энг юқори даражаларга кўтаради. Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам рўза ҳақида: “Рўза сақлагувчи”, деганлар. Рўза гуноҳлардан сақлайди, охират азобидан сақлайди, еб-ичишда чегарадан чиқиш оқибатида келиб чиқадиган турли касалликлардан сақлайди.

Манбалар асосида “Кўкалдош” ўрта махсус ислом билим юрти мударриси

Ойбек ҲОШИМОВ тайёрлади