muslim.uz
Тафаккур вақти: ҳар нарсадан ҳикмат изланг...
Ҳар бир нарсанинг икки кўриниши бор. Уни сиз қандай кашф қилсангиз, ўшандоқ бўлади. Ҳеч бир иш ҳикматсиз содир бўлмас. Ўзингиз буни ҳаётингизда қўллаб, тадбир қилиб кўринг. Ҳар бир нарсани яхшиликка йўйиш – шу неъматга ярим эга бўлиш демак. Икки соатлик йўл юриб, ишхонамга боришимни эшитган ҳар кимдан бир хил гап эшитаман: “Йўлда умрингиз ўтаркан, йўлни ўзи чарчатиб қўяди, ҳар куни 3-4 соатингизни бекорга йўқотасизми?....”
Бу сўзларга шундай назар билан қарасангиз, қуйидаги натижани беради: Бутун танангизни чарчоқ ва нолиш эгаллайди. Ўзингизни роса мадорсиз ҳис этасиз...
Ўзимга бу гаплардан ҳикмат ясайман. Оқибатда умрим зое кетмайди. Қолаверса, ўз севган касбим билан шуғулланиш, яратилган шароитлар шукронаси мени тарк этмайди. Уйда уй ишлари, ишда иш билан банд бўламиз. Аммо озгина тафаккурга Уни зикр қилишга вақт тополмайман, дейишга ҳожат йўқ. Йўлда ҳеч бир юмиш сизни Ундан чалғитолмайди. Ўзгаларга қийин туйилган сизнинг ҳаётингиз аслида сиз учун яхши имкониятдир, агар буни билсангиз. Ёмон нарсани ҳам яхшиликка йўйиб ижобий вазиятни туғдириш осон. Бунинг яхши ҳикмати борлигини ўйласангиз кифоя. Ҳикматини топганга ёмонлик йўқ.
Шунда беихтиёр мутаржим, олим Садриддин Салим Бухорийнинг ушбу сермаъно рубоийси ёдимга тушади:
Иллат излаганга иллатдир дунё,
Ғурбат излаганга ғурбатдир дунё.
Ким нени изласа топгай бегумон,
Ҳикмат излаганга ҳикматдир дунё.
ХУМОРБЕГИМ
Донишманд маслаҳати: гуноҳлардан халос бўлишни хоҳлайсизми?
Бир одам донишманднинг ҳузурига келиб:
- Гуноҳларим кўп. Улардан қандай қутулсам бўлади? Ичкилик ичишдан, ёлғон сўзлашдан ва зинодан нима қилсам халос бўламан? Бу гуноҳлардан қандай қутуламан? – деб гуноҳларини афсус ила эътироф этди. Шунда донишманд:
- Ёлғон сўзлама! – деди. Яьни, гуноҳкор одамга ўз гуноҳларидан қутилиши учун ёлғон сўзламасликни буюрди.
- Бугундан бошлаб энди сира ёлғон сўзламайман, сизга ваъда бераман, – деб, у зотнинг ҳузуридан чиқиб кетди.
“Ўрганган кўнгил ўртанса қўймас”, деганларидек, бояги одам яна аввалгидек гуноҳ ишлар қилишни истарди, аммо шунда ҳам, “Ёлғон сўзламаслик учун сўз бердим, сўзимда туришим лозим”, – дер эди. Ва ниҳоят ёлғонни тарк этган бу одам гуноҳ ишларга йўламайдиган бўлди. У билан бирга гуноҳ ишлар қилиб юрган дўстлари бундан ҳайратланиб, қандай қилиб гуноҳ ишларни тарк этганлиги ҳақида сўрашди. Шунда уларга бундай жавоб берди:
- Мен донишмандга ёлғон сўзламасликка сўз бердим, берган ваъдамга амал килдим, натижада Яратганнинг марҳати ила ичкиликдан ҳам, зинодан ҳам, ёлғон сўзлашликдан ҳам қутилдим.
Дарҳақиқат, ёлғон барча ёмонликларнинг бошидир. Ҳар бир гуноҳда, ҳар бир ёмонликда бир ёлғон бор. Ёлғон мунофиқликнинг белгисидир. Ёлғон инсонни жаҳаннамга олиб боради. Ёлғондек инсон юзини қорайтирадиган, беобрў қиладиган, одамларнинг ишончини йўқотадиган ёмон амал йўқ.
Даврон НУРМУҲАММАД
тайёрлади
Жасур қори Файзулло ўғли
ЎМИ Матбуот хизмати
Ибратли ҳикоя - Ота ва бола суҳбати
ЎМИ Матбуот хизмати
Савол: Ота ёки она болаларидан бирини бошқа фарзандларидан ҳадя ёки шунга ўхшаш нарса бериш билан устун қўйиши мумкинми?
Жавоб: Фарзандлар ўзаро меҳрли, муҳаббатли, садоқатли бўлишлари учун тарбия чоғида улар ўртасида адолат ва тенликка имкон қадар риоя этиш талаб этилади. Нўъмон ибн Баширдан (розийаллоҳу анҳу) ривоят қилинади: «Нўъмонга отаси бир ғулом ҳадя қилди. Онаси: “Сен ўғлимга берган нарсангга Расулуллоҳни (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) гувоҳ қилмагунингча бу ишинга рози бўлмайман”, деди. Ота ўғлининг қўлидан етаклаб Расулуллоҳнинг (алайҳиссалом) ҳузурларига борди. У пайтларда ўғли ҳали кичкина болакай эди. Бориб: “Эй Расулуллоҳ, бу боланинг онаси бинт Равоҳа бу ўғлига ҳадя беришим учун сизни гувоҳ қилишимни талаб қилаяпти”, деди. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) унга: “Эй Башир, сени бундан бошқа боланг борми”, дедилар. У: “Ҳа”, деди. У зот: “Уларнинг ҳаммасига шундай ҳадя берасанми?”, дедилар. У: “Йўқ”, деди. У зот: “Бу дуруст эмас, бу ишингга мендан бошқани гувоҳ қил, мен зулмга, гуноҳга гувоҳ бўлмайман. Аллоҳдан қўрқинглар, фарзандларингиз ўртасида адолат қилинглар, улар сенга бир хилда яхшилик қилишлари сени хурсанд этмайдими?”, дедилар. У: “Ҳа”, деди. У зот: “Мен гувоҳлик бермайман дедилар».
Имом Нававий (раҳматуллоҳи алайҳ) айтадилар: “Болаларидан бирини бошқасидан устун кўриш, фақат Шофиъий, Молик ва Абу Ҳанифа наздида макруҳ”, дейишган.
Товус, Урва, Мужоҳид, Саврий, Аҳмад, Исҳоқ ва Довуд бу иш ҳаром дейишган. Улар Расулуллоҳнинг (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) “Мен зулмга, гуноҳга гувоҳ бўлмайман” деган сўзларини далил қилишган. Шофиъий ва у киши билан ҳамфикр бўлганлар эса “Бу ишинга мендан бошқани гувоҳ қил” деганларини далил қилишган. Улар айтишади, агар бу иш ҳаром ёки ботил бўлганида Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) бу гапни айтмаган бўлар эдилар.
Фарзандларидан бири касал бўлса, ёки қарздор бўлиб, қарзини ёлғиз ўзи тўлай олмаса, бошқаларига бермай унга ҳадя ёки ёрдам бериш жоиз бўлади.
“Сўраган эдингиз...” китобидан олинди.
ЎМИ Матбуот хизмати
Мақолалар
