Наманган вилояти бош имом-хатиби

Абдулҳай Турсунов

Бугун, 31 август куни Ўзбекистон мусулмонлари идорасида Ўзбекистон Республикаси мустақиллигининг 30 йиллиги муносабати билан тадбир бўлиб ўтди. Унда диний идора раҳбарияти ва ходимлари, фахрий устозлар қатнашди.

Тадбир анъанага биноан Қуръони карим тиловоти ва хайрли дуолар билан бошланди. Шундан сўнг сўзга чиққанлар мамлакатимиз мустақиллигининг 30 йиллик юбилейи билан йиғилиш қатнашчиларини муборакбот этиб, юртимиз тарихи ва бугуни, мустабид даври қийинчилиги, истиқлол йилларидаги хайрли ишлар ҳақида сўзладилар, ҳозирги кунимизга шукр қилиб, ҳар ким ватани, дини ривожига ғайрат, шижоат билан ҳисса қўшиш кераклиги таъкидлашди.

Маросим давомида мустақиллик йилларида Ўзбекистон мусулмонлари идорасини ҳар томонлама тараққий эттириш, Ислом динининг эзгу таълимотларини кенг ёйиш, жаҳолатга қарши маърифат билан курашиш ишларига муносиб ҳисса қўшаётгани, жамиятимизда тинчлик ва барқарорликни, миллатлараро тотувликни таъминлаш, ёшларни баркамол инсонлар этиб вояга етказиш, уларни диний-миллий қадриятларга ҳурмат руҳида тарбиялашда фидойилик кўрсатаётган бир гуруҳ Ўзбекистон мусулмонлари идораси тизимидаги ходимлар “Мақтов ёрлиғи” билан, диний идора тизимида олдин хизмат қилган, ҳозирда нафақада бўлган фахрий устозлар “Фахрий ёрлиқ” ва эсдалик совғалари билан тақдирланишди.

Тадбир хайрли дуолар билан якунланди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Президент Шавкат Мирзиёев 31 август куни эрта тонгда Шаҳидлар хотираси хиёбонига ташриф буюрди.

У ерда жамоатчилик ватанимиз фидойилари, миллий истиқлол йўлида қурбон бўлган аждодларимиз хотирасини ёд этиш учун йиғилди. Қуръон тиловат этилиб, ўтганлар ҳақига дуо қилинди. Элга ош тортилди.

Мустабид тузум даврида юртимиз озодлиги учун курашган 100 мингдан ортиқ ватандошларимиз қатағонга учраган. Уларнинг қанчаси “халқ душмани” деган туҳмат билан шафқатсиз отиб ташланган. Яна қанчаси сургун қилиниб, азоб-уқубатларга дучор этилган. Оилалари пароканда бўлиб, мол-мулклари тортиб олинган. Бу мудҳиш жиноятдан муштипар момоларимиз, оналаримиз ҳам омон қолмаган. Минглаб аёллар бева, болалар етим қолган.

Бу нафақат уларнинг авлодлари, балки бутун халқимиз юрагидаги оғриқдир. Шу боис орадан шунча вақт ўтса-да, барчамиз ўша мудҳиш даврни изтироб билан эслаймиз.

2001 йилдан буён 31 август – “Қатағон қурбонларини ёд этиш куни” сифатида нишонлаб келинмоқда. Ватан фидойиларининг ҳаёти ва меросини ўрганиш, хотирасини абадийлаштиришга алоҳида эътибор қаратилмоқда.

Бу йил Шаҳидлар хотираси хиёбонида бунёдкорлик ишлари амалга оширилди. “Қатағон қурбонлари хотираси” музейи биноси реконструкция қилинди.

Давлатимиз раҳбари ушбу музейни кириб кўрди. У ерда яратилган шароитлар, тарихий ҳужжатлар билан танишди.

- Кўриниб турибдики, катта салоҳиятга эга етакчилар, олимлар, адиблар, шифокорлар, ўқитувчилар қатағон қилинган. Улар халқимизнинг энг сара вакиллари эди. Мустабид тузумга миллат кўзини очадиган, унга ўзлигини танитадиган зиёли инсонлар керак эмас эди. Уларнинг айби - буюк бўлгани, - деди Шавкат Мирзиёев.

Афсуски, шу пайтгача қатағон қурбонларининг тўлиқ рўйхати шакллантирилмаган эди. 2020 йил 8 октябрда Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Қатағон қурбонларининг меросини янада чуқур ўрганиш ва улар хотирасини абадийлаштиришга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги фармойиши қабул қилинди.

Тарихчи олимлар жалб этилиб, зулм қурбони бўлган барча инсонларни аниқлаш ва номларини тиклаш бўйича катта ишлар бошланди. Чет эллардаги архив ва музейлар, кутубхона ва фондлар билан ҳам ҳамкорлик йўлга қўйилиб, илмий экспедициялар ташкил этилмоқда. Ички ишлар вазирлиги, Давлат хавфсизлик хизмати, Фанлар академияси ва бошқа ташкилотларнинг архивларидан янги-янги маълумотлар топилмоқда.

Қорақалпоғистон Республикаси ва барча вилоятларда қатағон қурбонларига бағишланган музейлар ташкил этилди. Уларда расмий материаллар билан бирга оилавий архивларда сақланиб қолган кўплаб тарихий ҳужжатлар, ноёб суратлар тўпланмоқда. Қатағон қурбонларининг номлари, уларнинг ҳаёти ва фаолияти вилоятлар, туманлар кесимида аниқланмоқда. Бу маълумотлар асосида кўп жилдлик “Қатағон қурбонлари” китоби нашрга тайёрланаяпти.

Президентимиз бундай катта, илмий асарлар билан бирга мактаб ўқувчилари учун содда тилда, кичик-кичик китоблар чиқариш зарурлигини таъкидлади. Бунинг учун Қорақалпоғистон Республикаси ва вилоятларга Тарих институтининг илмий ходимларини бириктириб, ҳар бир ҳудуддаги жадид боболаримиз, қатағон қурбонлари номини тиклаб бориш бўйича кўрсатма берилди.

Давлатимиз раҳбари тарихни ўрганиш ва ўргатиш вазифалари ҳақида гапирди.

- Биз шу вақтгача тарихнинг ўзимизга ёққан жойларини олиб, ёқмаган томонини яшириб ўтдик. Бировга ёқадими-ёқмайдими, ғуруримизми-армонимизми, муваффақиятми ё хиёнатми - ҳаммасини ҳаққоний ёзиш керак, - дея таъкидлади Президент.

Ҳақиқатни тиклаш борасидаги яна бир қадам - шу йил 25 август куни Ўзбекистон Олий суди томонидан 115 нафар қатағон қурбони оқланди. Президентимиз бу қарорни олқишлади.

– Орадан қарийб юз йил ўтиб адолат қарор топди. Миллий истиқлолимиз учун кураш олиб борган, лекин реабилитация қилинмай қолган 115  нафар бобомизнинг пок номлари оқланди. Ҳали бундайлар қанча? Ватанпарвар инсонларнинг шаънини тиклашга қаратилган эзгу ишларни давом эттириш керак, – деди Шавкат Мирзиёев.

Хиёбондаги рамзий қабр ёнида нуронийлар, уламо ва зиёлилар билан мулоқот бўлди. Давлатимиз раҳбари аждодлар хотираси, бугунги мустақиллик ва тинчлик қадри ҳақида гапирди.

- Жадид боболаримиз юртимизни озод этишга, қолоқликдан олиб чиқиб, ҳамма соҳаларни ривожлантиришга борини бағишлаган. Бунинг бадалини ўз жонлари билан тўлаган. Биз бугунги мустақиллик, тинчлик, эркинлик шароитида уларни эслашимиз, эъзозлашимиз ҳам қарз, ҳам фарз, - деди Шавкат Мирзиёев.

Дунёда бўлаётган воқеаларга огоҳ кўз билан қараш, тинчлик-осойишталикнинг қадрига етиш муҳимлиги таъкидланди.

- Ҳамма натижалар, мана шундай байрамларимиз тинчлик туфайли. Ишларимиз, ибодатларимиз тагида илм-маърифат бўлиши керак. Ислом цивилизацияси маркази, Ислом академияси, Имом Бухорий ва Имом Термизий халқаро илмий-тадқиқот марказларини ташкил этдик. Буюк муҳаддис ва ислом дини уламоларимиз асарлари нашр этилмоқда. Янги таҳрирдаги “Виждон эркинлиги ва диний ташкилотлар тўғрисида”ги қонун шу масалаларга қаратилган. Имом-хатиблар, диний жамоатчилик маънавиятни юксалтириш, меҳр-оқибатни мустаҳкамлаш, ёшларга тўғри тарбия беришга бундан буён ҳисса қўшадилар, деб ишонаман, - деди Президент.

Аллоҳдан ўтганларга раҳмат, юртимизга тинчлик ва фаровонлик тилаб дуо қилинди.

манба: https://president.uz/uz/lists/view/4592

31 август – Қатағон қурбонларини ёд этиш куни

   Ҳуррият. Унинг қадр-қимматини истилочиларнинг зулми, зуғумидан азият чеккан, уларнинг шум ва маккор ниятини ақл кўзи, теран идрок билан илғай олган аждодларимиз муқаддас билганлар.

    Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2001 йил 1 майдаги "Қатағон қурбонларини ёд этиш кунини белгилаш тўғрисида"ги фармонига кўра, мана йигирма йилдирки, мамлакатимизда 31 август– Қатағон қурбонларини ёд этиш куни сифатида нишонланади.

    Шўролар замонида "қатағон", "репрессия" сўзлари миллионлаб хазон бўлган умрлар, ҳаётдан бевақт кўз юмган инсонлар, уларнинг пароканда оилаларини, тарихнинг чигал саҳифаларию мустамлакачиларнинг асл қиёфаси, мақсад-муддаоларини ўзида пинҳон этгани рост. Тарихчи олимлар ўтмишнинг гоҳи оқ, гоҳи қора доғлари, деб талқин этган бу оғир кунлар, йиллар, ўтмишнинг оғир силсиласи мустабидчилик ғоясининг инсонни ўзлигидан, маънавияти, тарихи, миллий ори-ғуруридан мосуво этиш, уни манқуртга, қулга айлантиришдек мудҳиш ниятларни кўзлагани энди ҳеч кимга сир эмас!

     Аслида олимларимиз, ижодкор зиёлилар бу мавзуни астойдил  тадқиқ этиши ўтган аср саксонинчи йилларининг ўрталари, охирроғидаги даврдан бошланган, десак тўғрими, йўқми, буёғи тарихчилар ҳукмига ҳавола. Эл-юртимиз озодлиги ва эркинлиги йўлида, халқимизнинг қадр-қиммати, ор-номусини, миллий анъаналаримиз ва урф-одатларимизни ҳимоя қилишда, босқинчи ва ёвуз кучларга қарши машаққатли курашларда қурбон бўлганлар хотираси миннатдор авлодлар ёдида абадий сақланиб қолиши, мустабид тузум даврида миллион-миллион бегуноҳ инсонларнинг умри хазон бўлганини, қанча-қанча оилалар хонавайрон бўлиб, қанча-қанча гўдаклар етим қолганини тарих, бугунги ва келажак авлод ҳеч қачон унутмаслигига оид фикрлар истиқлол йилларидан бошлаб янада баралла янгради.

Халқимизнинг ана шундай минг-минглаб фидойи ва матонатли ўғил-қизларининг хотирасини эслаш, ҳақиқат ва адолатни тиклаш, замондошларимиз, хусусан, ўсиб келаётган ёш авлод қалби ва онгида ўтганлар хотирасига ҳурмат руҳини шакллантиришга эътибор кучайди.

     Мамлакатимизда "Шаҳидлар хотираси" ёдгорлик мажмуаси барпо этилди. "Шаҳидлар хотираси" жамоат фонди, Қатағон қурбонлари хотираси давлат музейи ҳамда ҳудудлардаги олий таълим муассасалари қошида унинг бўлимлари ташкил этилди.

Маҳмудхўжа Беҳбудий, Абдулла Авлоний, Исҳоқхон Ибрат, Абдурауф Фитрат, Абдулҳамид Чўлпон, Абдулла Қодирий каби улуғ маърифатпарвар аждодларимиз хотирасига бағишланган муҳташам ҳайкаллар, музейлар бунёд этилди, ижод мактаблари фаолияти йўлга қўйилди. Сиёсий қатағон йилларида ноҳақ қурбон бўлган юртдошларимизнинг номларини аниқлаш, уларнинг қолдирган меросини ўрганиш ва кенг жамоатчиликка етказишга қаратилган илмий-тадқиқот ишлари, бадиий ва ҳужжатли асарлар яратилмоқда.

     Давлатимиз раҳбари Шавкат Мирзиёевнинг 2020 йил 8 октябрда қабул қилинган "Қатағон қурбонларининг меросини янада чуқур ўрганиш ва улар хотирасини абадийлаштиришга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида"ги фармойишига мувофиқ мазкур йўналишдаги ишлар янгича маъно-мазмун, шаҳду шиддат олди, десак янглишмаймиз.

    Тегишли тарзда комиссиялар, ишчи гуруҳлар тузилиб, "Йўл харитаси" белгиланди. Архивлар, маърифат масканлари, ҳуқуқ идораларида олимлар, тарихчи ва экспертларнинг ишлари янада авж олди. Аслида бу борадаги барча ишларнинг чеки, ҳудуди,чангалзору чакалакзорининг адоғи йўқ, қоронғу ўрмонда минг машаққат билан олиб борилаётган ишларга қиёсласак, бўлади. Тарихчилар, олимлар, экспертлар, тегишли соҳа мутахассислари тиним билмадилар. Қанчадан-қанча аждодларнинг пок номлари тикланди.

   Истиқлол байрами арафасидаги мунаввар тонгларда ҳақиқат асло синмаслиги яна бир карра аниқ бўлди.

 Назокат Усмонова, ЎзА

Янги Ўзбекистон жаҳон майдонида кучли салоҳият, муносиб обрў-эътиборга эга бўлган, ҳар томонлама обод ва фаровон  мамлакатга айланади.

Мен бунга нафақат ишонаман, балки шу йўлда бор билим ва тажрибамни, куч-ғайратимни сафарбар этишга ҳамиша тайёрман. Барча юртдошларимизни ана шундай улуғ сафда – Янги Ўзбекистон бунёдкорлари қаторида бўлишга даъват этаман.

Ш.М.МИРЗИЁЕВ

Мамлакатимизда сўнгги йилларда барча соҳаларда амалга оширилаёган улкан ислоҳотлар кўлами жиҳатидан ғоят кенг, моҳиятан инсонпарвар, буюк келажакни кўзлангани билан жуда аҳамиятлидир.

Мустақиллигимизнинг 30 йиллик шодиёналари арафасида муҳтарам Президентимиз Шавкат Мирзиёев “Янги Ўзбекистон” газетаси бош муҳаррири саволларига жавобларида сўнгги йилларда қўлга киритилган улкан муваффақият ва натижаларни айта туриб: “Халқимиз менга ишонч билдирди, ана шу юксак ишончни оқлаш, эл-юртимизга муносиб ҳаёт шароитини яратиб бериш – мен учун ҳаётимнинг маъно-мазмунидир”, дея таъкидлагани барчамизга катта ғурур, фахр ва ифтихор туйғуларини туҳфа этади...

Дарҳақиқат, инсон умр бўйи бахтга интилиб яшайди. Аммо ҳамма ҳам чинакам бахт мезонини англаб етавермайди. Аслида, бахт бу – она-Ватанни ҳур ва фаровон кўрмоқ неъмати ҳам экан. Яна ҳам улуғ шараф – она юрт равнақи, миллат келажаги учун баҳоли қудрат ҳисса қўшмоқ экан...

Ўз давлатингиз, озод ва обод диёрингиз, юртдошларингиз фаровонлигини ўйлаб, кишилар роҳат-фароғати тўғрисида қайғурадиган оқил ва доно Президентимиз борлигини, у азиз инсоннинг ёнида ҳар биримиз камарбаста бўлишимиздан ҳам олижаноб туйғу бўлмаса керак...

Демак, шундай мустақил, озод ва обод Ватанда умргузаронлик қилаётганимиздан чексиз бахтиёрмиз ва бу бахтимизга доимо беҳисоб шукр қилиб яшашимиз шарт! Чунки ҳазрати Али разияллоҳу анҳу айтганларидек, “неъмат шукрга боғланган. Шукр эса зиёда бўлиш билан алоқадор. Ҳар иккаласи тенг бириктирилган. Бандадан шукр тўхтамагунча, Аллоҳ томонидан зиёда қилиш тўхтамайди”.

Эътиборимизни сўнгги 4-5 йил мобайнида воқеликка айланган тараққиёт йўлимизнинг ҳаммамизга ойнадек аён кўрсаткичларига, ҳар биримизнинг кўз ўнгимизда содир бўлаётган, бир қарашда оддий туюлган ҳақиқатларга қаратайлик...

2021 йилнинг 8 ойи давомида мамлакатимиз мўмин-мусулмонларининг диний-маърифий эҳтиёжларини таъминлаш, масжидларни давлат рўйхатидан ўтказиш, янгидан қуриш, таъмирлаш борасида қатор ишлар амалга оширилиб, айни кунларда ҳам муттасил давом эттирилмоқда...

Юртимизда барча соҳалардаги ўзгаришлар, ислоҳотлар, янгиланиш ва бунёдкорликлар бераётган самараларга доир рақамларни бир мақолага сиғдира олишнинг асло иложи йўқ.

Биз, аввало, Аллоҳ таолога шукр қилиб, инсонларга ҳам ташаккур айтишни канда қилмаслигимиз керак. Зеро, Имом Термизий бобомиз ривоят қилган ҳадиси шарифда Жаноб Пайғамбаримиз Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким инсонларга ташаккур айтмаса, Аллоҳга ҳам шукр қилмайди”, – деганлар.

Бугун шу азиз Ватаннинг ҳар бир фарзанди юраги ҳапқириб турибди. Негаки, биз энг улуғ, энг азиз айём – Мустақиллик байрамини, Ўзбекистон Республикаси истиқлолини қўлга киритганининг 30 йиллик шодиёналарини катта тантана қилаяпмиз.

Ана шу қутлуғ айём арафасида дориломон кунларга етказгани учун яна ва яна шукр қилиш мақсадида диний-маърифий соҳадаги олдинги ҳолат ва бугунги ўзгаришларни таққослашга ҳаракат қилдик. Зеро, ҳақиқат қиёсда билиниши кундайин равшан.

1. олдин: Бир йилда 274 миллион аҳолиси бўлган Собиқ Иттифоқ халқларидан 24 одам, Ўзбекистондан эса бор-йўғи 6 киши ҳажга борган.

2. ҳозир: Ҳар йили Ўзбекистондан 7.200 дан зиёд киши муборак ҳаж сафарини ва ҳеч қандай квотасиз умра зиёратини адо этмоқда.

3. олдин: Қуръони карим саноқли оилалардагина бўлган.

4. ҳозир: Нафақат Қуръони каримнинг ўзини, ўзбек тилидаги тафсирлари, таржималари, шарҳлари, изоҳларини ўқиш мумкин.

5. олдин: Ўзбекистон ССР ҳудудида 89 та масжид бўлган.

6. ҳозир: Ўзбекистон Республикасида 2094 та жоме масжид фаолият юритяпти.

7. олдин: Икки ҳайит – Рамазон ва Қурбон ҳайитлари, таровеҳ ҳамда хатми Қуръон намозлари яширинча, пана жойларда ўқилган.

8. ҳозир: Барча жоме масжидларда иккала ҳайит, таровеҳ ҳамда хатми Қуръон намозлари бемалол, эмин-эркин адо этиляпти. Қувонарлиси, одам кўплигидан масжидларнинг ҳовлилари ҳам тўлиб, кўчаларга ҳам одам сиғмай кетяпти.

9. олдин: Собиқ тузум даврида ҳар қандай диний адабиётни чоп этиш ман этилган, фақат Ўрта Осиё ва Қозоғистон мусулмонлари идорасига ҳар чоракда чиқадиган битта журнал ва битта газетага ижозат берилган эди.

10. ҳозир: 50 га яқин нашриётларда диний соҳанинг барча йўналишларида китоблар, рисолалар, даврий нашрлар чоп этиляпти.

11. олдин: Ўзбекистон ССР Конституциясининг 2-бўлим, 6-боб, 50-моддасидаги виждон эркинлиги қайд этилган эди. Лекин бу амалда эмас, фақат қоғозда эди холос.

12. ҳозир: Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 2-бўлим, V боб, 18-модда; 2-бўлим, VII боб, 31-модда; 3-бўлим, XIII боб, 57-модда; 3-бўлим, XIII боб, 61-моддалари ҳамда янги таҳрирда қабул қилинган «Виждон эркинлиги ва диний ташкилотлар тўғрисида»ги қонунида ҳам диний эътиқод ва виждон эркинлиги мустаҳкам кафолатланган.

13. олдин: Янги туғилган чақалоқлар онасидан ажратилиб, она сутидан маҳрум қилиниб, пастеризация қилинган сутлар билан озиқлантирилган.

14. ҳозир: Янги туғилган чақалоқ миллий ва диний қадриятларимизга биноан парваришланяпти.

15. олдин: Нафақат диний, балки миллий қадриятларимиз ҳам топталган.

16. ҳозир: Миллий, диний қадриятларимиз улуғланяпти.

17. олдин: Худосизлик, динсизликка тарғиб қилинган.

18. ҳозир: Аллоҳга шукр, дин ва эътиқод эркинлиги берилди.

19. олдин: Мактаб, корхона, идораларда рўза тутмаслик учун баъзи одамларга мажбурлаб сув, чой ичирилган.

20. ҳозир: Хоҳлаган киши динимизнинг исталган арконини бемалол бажармоқда.

21. олдин: Диний илм олиш учун Тошкентда Имом Бухорий номидаги ислом институти, Бухорода Мир Араб мадрасаси бўлган.

22. ҳозир: Ўзбекистон халқаро ислом академияси, Ҳадис илми олий мактаби, калом, фиқҳ, тасаввуф, ақида, ҳадис мактаблари, шу билан бирга, юртимизнинг ҳар бир ҳудудида ўрта махсус ислом билим юртлари, иккита аёл-қизларга ихтисослашган мадраса фаолият юритмоқда.

23. олдин: Табаррук қадамжолар, улуғ ва азиз авлиёларимизнинг хоки поклари жойлашган табаррук жойлар вайрон эди. Кўпчилик уламоларнинг, азизларнинг мангу қўним топган жойларини билмас эдик.

24. ҳозир: Табаррук қадамжолар, обидалар обод этилди, улуғларнинг мақбаралари обод қилиняпти.

25. олдин: Диний ходимлар, хусусан, имом-хатиблар, домлалар, отинойилар доим таъқибда бўлишган.

26. ҳозир: Илм аҳлига, имом-хатибларга, отинойиларга эътибор купайди, эҳтиром юксалди.

27. олдин: Кундалик турмуш тарзимизда “Бисмиллаҳир раҳмонир раҳим”, “Худога шукр!”, Алҳамдулиллаҳ!”, “Жойлари жаннатда бўлсин!” ва ҳоказо сўзларни ишлатишга қўрқар эдик.

28. ҳозир: Виждон ва эътиқод эркинлиги таъминланиб, ҳамма қонуний ҳуқуқидан фойдаланиб, ибодатларни эмин-эркин, бемалол адо этмоқда.

29. олдин: давлат ишчи ва хизматчилари нафақат турли маърака-маросимларга боришдан қўрққан, балки ўз ота-онасининг ҳам жаноза ва таъзия маросимларида қатнаша олмаган.

30. ҳозир: ҳамма ҳам хоҳлаган тадбир-маросимларда бемалол қатнашмоқда.

Ана шундай саодатли кунларга етказгани учун Аллоҳ таолога чексиз ҳамду сано айтишимиз, бундай хайрли ишларни амалга ошираётган барча азизларимизга чексиз ташаккурларимизни изҳор қилишимиз керак. Зеро, бандаларини ҳамиша ва ҳар қачон шукр қилишга буюрган Аллоҳ биринчи навбатда ўзини шукрни қабул қилувчи деб атаган: «Агар шукр қилсангиз ва имон келтирсангиз, Аллоҳ сизларни азоблаб нима ҳам қилади?! Аллоҳ шукрни қабул этувчи ва билувчи Зотдир» (Нисо сураси, 147-оят).

Бишр Хофий шукр ҳақида: «Аъзоларидан фақат тили билан шукр қилган кишининг шукри ноқис бўлади. Чунки кўзнинг шукри – бирор яхшилик кўрганда унга қараш, ёмонликни кўрганда, юмиш. Қулоқнинг шукри – яхшиликни эшитганда ёдлаб олиш, ёмонликни эса унутиш. Қўлларнинг шукри – улар билан ҳаққи бўлган нарсалардан бошқа нарсани ушламаслик. Меъда (қорин)нинг шукри – ҳалол нарсалар билан озиқланиш. Ақл ва қалбнинг шукри – илм ва ҳилм билан зийнатланиш. Оёқларнинг шукри эса – яхшиликдан бошқа йўлда юрмаслик. Ким мана шуларни бажарса, ҳақиқий шукр қилувчилардан бўлади», – дейди.

Буюк авлиё, улуғ мутафаккир Алишер Навоий ҳазратлари шундай дуо қилган эканлар:

Илоё, дилимни зикрингга зокир айла,

Илоё, тилимни шукрингга шокир айла!

Жаннатмакон юртимиз тинчлиги, мукаддас Ватанимиз равнақи, доно халқимиз саломатлиги ва фаровонлиги учун ҳамда муборак динимиз камолоти, масжиду-мадрасаларимиз ободлиги учун ҳизмат қилаётган ҳар бандани Аллоҳ таоло икки дунёда ҳам азизу-мукаррам қилсин!

Илоҳо мустақиллигимизни абадий қилсин!

Иброҳимжон ИНОМОВ,

Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси ўринбосари