ЎМИ матбуот хизмати

Навоий бир қанча ғазаллар ичига ҳам баъзи ҳадислар мазмунини жойлаб-жойлаб ўтадики, бундан у зотнинг ҳадис бобида ҳам аллома эканини англаймиз. Чунончи, ғазал охирида шоир бундай дейди:

9. Эй Навоий, Тенгри асрориға
тил маҳрам эмас,
Чок кўнглунг ичра тутким
«жоваз-ал-иснайни шоъ».

Яъни: “Эй Навоий Аллоҳ таолонинг билдирган, ато этган баъзи сирларига тил сирдош бўла олмайди. Шу боис бу сирларни чок бўлган кўнглинг ичида сақлагин, чунки икки тиш орасидан ўтса, бас, у сирлар тарқалади – фош бўлади”.

«Жоваз-ал-иснайни шоъ» ибораси бир муборак ҳадиси шарифнинг бир қисмидир; тўлиқ шакли: «Куллу сиррин жовазал-иснайни – шоъ» – “Ҳар қандай сир икки тиш орасидан ўтдими – бас, у ёйилади (фош бўлади)”.

Ҳазрат Навоий ҳадиснинг бир қисмини келтириш орқали илму маърифат аҳлига мурожаат қиладилар. Бу ҳадисдан бехабар киши мазкур байтнинг маъносини тўлиқ тушунмайди.

Шайх Аҳмад Хадравийя сўзи: «Дарвишлик иззатини пинҳон сақлагил».

Боязид Бистоми қуддиса сирруҳу сўзи: “Ориф улдурки, Ҳақдан бошқа нарсани кўрмас, ундан бошқа зотга мувофақат айламас. Ўз (маънавий) сирини бошқага сўзламас”

Ҳамдуни Қассор сўзи: «Ҳар кимки таҳқиқ аҳлидан бўлса, ҳеч кимсага ўз ҳолидан хабар бермас ва ҳеч кимсанинг сирини фош этмас. Ўз сирининг фош бўлмоғини истамаган киши бошқанинг ҳам сирини фош айламагай».

Ҳаким Термизий сўзи: «Эй фарзанд! Агар бутун маънавий сирларни сенга очмоқларини истасанг, Ҳақнинг сиррини халқдан пинҳон тутгил! Чунки подшоҳларнинг сирини сақлай олмайдиган киши сирдош бўлишга лойиқ кўрилмас!..»
(Мазкур ҳикматли сўзлар “Тазкират ул-авлиё” киобидан келтирилди.)

“Тазкират ул-авлиё”дан: “Зуннуни Мисрий – бало ва маломат йўлининг соликларидан эди. Тавҳид сирларида дақиқ назари ва комил равиши бор эди. Риёзат ва кароматлари кўп эди. Ўлгунича ҳеч кимса Зуннуннинг (маънавий) сирини билмади.) ...То вафот қилмагунича кимса унинг ҳолидан воқиф бўлмади. Чунки ўзини маънавий ҳоли ва валийлик мартабасини яширин тутар эди”.

“Тазкират ул-авлиё”дан: “Ҳаллож Мансур дорга осилиб қатл этилган кеча шайхлардан бири намоздан фориғ бўлгач, ҳотифдан бир овоз эшитди: «Биз Ҳалложга сиримиздан бир сир кўрсатдик. Уни фош айлади. Ҳар ким Султоннинг сирини фош этса, жазоси шудир!».

Хулоса шуки, тасаввуф йўлида юрувчи, тақво, тафаккур ва муроқаба билан яшовчи, тариқатнинг зикр ва аврод вазифаларин бажарувчи киши маънавий сирлардан холи бўлмайди. Лекин бу сирларни бировга очиш тариқат одобида мақбул кўрилмаган.

Бу ғазалнинг энг олий таянч нуқтаси: «Куллу сиррин жовазал-иснайни – шоъ» – “Ҳар қандай сир икки тиш орасидан ўтдими – бас, у ёйилади” деган ҳадиси шарифдир.

Ҳазрат Навоийнинг ижодини тўғри ва тўлиқ тушуниш учун ислом илму маърифатидан, тафсир ва ҳадис илмларидан, тасаввуф истилоҳлари луғатидан хабардор бўлиш зарур. Бу неъматлардан бехабар киши ҳам Навоий ижоди маънолари хазинасидан маълум миқдорда баҳраманд бўлиши, зоҳир маъноларини – ташқи маъноларини англаши мумкин. Лекин маънолардан тўлиқ баҳраманд бўлиши, руҳ, қалб ва вужуд ҳузур қилиши учун илму маърифатдан баҳраманд бўлиш зарур.

Ҳазрат Навоийнинг қандай улуғ маънавий олам, қандай мартаба соҳиби эканларини, бир сўз билан айтганда, ҳақиқий аллома ва авлиё зот эканларини ўшанда англаймиз.

Мирзо Кенжабек
“Навоий муҳаббати”
китобидан.

Истанбулдаги "Адолат ва тараққиёт" партияси маҳаллий бўлимининг 7-йиғилишида Туркия президенти Ражаб Тоййиб Эрдўғон ноодатий совға - ёғочдан ясалган Қуръон олди. Қуръоннинг бу ғаройиб нусхасини 79 ёшли турк рассоми Мунир Эрбёрю яратган. Қуръон 30 жилддан иборат. Ҳар бир ҳажмнинг қалинлиги 4,5 см. Қуръон қайин ёғочидан қилинган.

Islam.ru маълумотларига кўра, муқова чармдан қилинган. Ёғоч "саҳифалар" да Қуръон матни куйдириш услуби билан туширилган. Бу дунёда бундай техникада қилинган ягона Қуръон. "Саҳифалар қалинлиги 3 мм бўлган қайин тахтачаларидан тайёрланган. Россия ва у билан чегарадош айрим мамлакатларда ўсади. У ердан тахталар олиб келинди. Унинг ёғочлари оқ ва қаттиқ бўлгани учун қайинни афзал кўрдик", - дейди Мунир Эрбёрю.

Рассом ёғочга Қуръонни туширганини гапириб берди: "1978-1980 йилларда қўлимга куйдириш аппарати тушиб қолди. Ўша пайтда савдо билан шуғулланардим. Кечқурунлари уйга қайтгач, телевизор томоша қилмай, куйдириш билан шуғулландим. 1982-1983-йилларда катта қизиқиш уйғотган кўргазмамни ўтказдим. 1998 – йилда устахона очдим. Ҳозир Туркиянинг турли бурчакларида шогирдларим бор".

Совғани олгач, Ражаб Тоййиб Эрдўғон Мунир Эрбёрюни саҳнага таклиф қилди ва унга миннатдорчилик билдирди. Рассомнинг сўзларига кўра, шахсий учрашув чоғида у давлат раҳбарига ўз тилакларини билдирган: "Президентим, илтимос, уни яхши жойда сақланг". "Албатта", - ишонтирди уни Эрдўғон.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

“Катара” маданият муассасаси “Қурони каримни ўз овозинг билан зийнатла” шиори остида ўтказилаётган IV Халқаро Қуръони карим мусобақасининг якуний саралаш босқичида қатнашиш ҳуқуқини 2004 нафар қори ичидан 100 нафари қўлга киритганини маълум қилди.

IV Халқаро Қуръони карим мусобақасининг якуний саралаш танлови Рамазон ойида Доха шаҳрининг Ислом оламидаги маданият пойтахти мақомига сазовор бўлгани муносабати билан ташкил этиладиган тантаналар билан бир вақтда ўтказилади.

“Катара” маданият муассасаси Бош директори Холид бин Иброҳим ал-Сулаити бундай деди: “Қуръони каримни ёддан ўқиб бериш бўйича “Катара” мукофоти ташкил этилган 2017 йилдан бошлаб 4 йил ичида Ислом дунёсида катта қизиқиш уйғотмоқда. Мукофот ҳайъати тўртинчи даврада қатнашиш учун 62 давлатга таклифномалар жўнатган.
Маълумот учун: номзодлар 2019 йил 1 октябрдан 2020 йил 31 январгача ўзаро рақобатлашди, унда 14 та араб давлатидан 70 нафар ва 20 та хориж давлатидан 30 нафар, жами 100 нафар иштирокчи якуний саралаш мусобақасида қатнашади.

“Катара” мукофоти ҳайъати мусобақадаги бўлажак ғолиблар учун бир ярим миллион риял (412 минг доллор) ажратди. Унга кўра биринчи ўрин 500 минг риял (137 минг доллор), иккинчи ўрин 400 минг риял (110 минг доллор), учинчи ўрин 300 минг риял (82 минг доллор), тўртинчи ўрин 200 минг риёл (55 минг доллор) ва бешинчи ўрин соҳиби эса 100 минг риал (27 минг доллор) миқдоридаги пул мукофотига сазовор бўлади.

Ўзбекистон мусулмонлари идора
Халқаро алоқалар бўлими