Ҳазрати Али розияллоҳу анҳу халифалик даврларида у кишининг совутлари йўқолиб қолади. Совутни бир яҳудий одамнинг қўлида кўрадилар. «Менинг совутим-ку», десалар, «Йўқ, меники», дейди яҳудий. Ҳазрати Али розияллоҳу анҳу халифа бўла туриб, халифанинг бош қозиси Шурайҳга шикоят қиладилар ва икковлари маҳкамага борадилар. Ҳалифа ва бир оддий яҳудий фуқаро. Яҳудий мусулмонлар орасида тинч яшаш аҳдини олган. Ҳазрати Али розияллоҳу анҳу «Бу совут меники. Совутни сотмаганман, бировга бермаганман. Йўқотиб қўйган эдим. Бугун эса бу одамнинг қўлида кўрдим», дейдилар. «Далилингиз борми, эй мўминлар амири?» дейдилар қози Шурайҳ. «Далилим йўқ, гувоҳим ҳам йўқ», дейдилар у зот. Шунда қози Шурайҳ ҳукмни яҳудийнинг фойдасига чиқариб беради, чунки яҳудий «Совут меники», деб турибди. Масала шу билан тугайди. Ҳазрати Али розияллоҳу анҳу чиқиб кетаётсалар, ҳалиги яҳудий у кишини тўхтатиб, «Эй Али, бу қандай динки, ўзининг ҳалифасини зарарига, ғайридиннинг фойдасига ҳукм чиқариб берса? Бу, албатта, адолатли дин экан. Мен совутингизни отингиздан тушиб қолган маҳалда топиб олган эдим. Бу сизнинг совутингиз. Энди мен ҳам мусулмон бўламан» деб, ҳазрати Али розияллоҳу анҳунинг қўлида мусулмон бўлади ва совутни тутқазади. Ҳазрати Али розияллоҳу анҳу: «Мусулмон бўлган бўлсанг, бу совут сенга совға», деганлар. Бу ҳам, албатта, бағрикенгликка гўзал мисоллардан бўлади.  

Энди мана шу масалаларни эшитиб туриб, бугун мусулмонни кофир деяётган мусулмоннинг аҳволига қаранг. Имом Муслим Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳудан ривоят қиладилар: «Қайси бир мусулмон ўз биродарига «Эй кофир!» деса, икковидан бири бу нарсага албатта дучор бўлади. Агар у биродари айтганидек бўлса, кофир бўлади. Ундай бўлмаса, айтган одамнинг ўзи кофир бўлади». Шунинг учун бировни кофир дейиш, одамларни кофирга, мусулмонга ажратиш яхши эмас. Бу ишга савоб ҳам ваъда қилинмаган. Аксинча, жуда оғир гуноҳкор бўлиш мумкин, иймондан, диндан айрилиб қолиш мумкин. Бу жуда хатарли нарса. Бир одам кофирнинг амалини қилса, очиқ-ойдин кофирнинг сўзини гапирса, аввал у огоҳлантирилади, «Сен кофирнинг гапини гапиряпсан, кофирнинг амалини қиляпсан, билиб қиляпсанми, билиб айтяпсанми?» деб сўралади. Агар у «Ҳа, билиб қиляпман» деса ҳам, дарров ҳукм берилмайди. Аввал уни инсофга, ҳидоятга чақирилади. Фойдаси бўлмаса, қамаб қўйилади. Ислом даврида шундай бўлган. Охиригача қайтмаса, билиб туриб, қасддан шундай қилаётган бўлса, муртад ҳукми берилиб, шунда ҳам қайтмаса, кейингина қатл қилинади. Илгарилари шундай ҳукм бўлган, энди эса йўқ. Аммо ўша одам адашиб, билмай айтдим деса, тавба қилади, тамом. Хуллас, бир мусулмон ўша гапи билан кофир бўлиб қолмайди. Бугун озгина ўзига ёқмаган йўлни кўрса, ўзларининг айтганини гапирмаса, шу халқни тўғри йўлга бошлаб келаётган имомларни тап тортмасдан кофир деяётганлар ҳам ўзбеклар, мусулмонлар. Уларга биров бунинг учун бирон нарса мукофот ваъда қилдими? Қанча кўп одамни кофир деб эълон қилиб берсанг, шунча кўп пул берамиз, деганми? Ҳолбуки юқоридаги ҳадисда ўқидик, бир одамни мусулмон қилиш қанчалик фазилатли эканлигини...

Имом Шаъровий раҳматуллоҳи алайҳ ўзларининг «Тазкирот»ларида бир ёш, бемазҳаб йигит билан баҳс қилганларини айтиб берганлар. У бемазҳаб террорчи бола экан. Уни тутиб, имом Шаъровийнинг олдига олиб келишган. Шунда имом уни инсофга чақирганлар, ўша суҳбатлари келтирилган. Имом Шаъровий «Сенинг фикрингча, мусулмон диёрида тунги клубларга бориб ўйнаётган мусулмон эркак, мусулмон аёлларни ўлдириш керакми? Портлатиш керакми?» десалар, ҳалиги террорист: «Албатта, уларни портлатиш керак. Улар кофир, улар гуноҳкор. Уларнинг қони ҳалол», дейди. «Уларни ўша гуноҳ қилаётган холларида ўлдирсанг, портлатсанг улар қаерга боришади? Дўзахга тушадими?» дейдилар имом. Ҳалиги йигит «Албатта», дейди. «Демак, сенинг вазифанг одамларни дўзахга тиқиш экан-да? Унда сен билан шайтоннинг вазифаси бир экан. Ҳолбуки Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузуридан бир куни бир яҳудий одамнинг тобути олиб ўтилганда, ўринларидан туриб, йиғлаганлар, «Мен буни дўзахдан қутқариб қола олмадим», деганлар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бир инсонни дўзахдан сақлаб қола олмаганларига йиғлаяптилар. Сен эса уни дўзахга ҳукм қилиб, хурсанд бўляпсан. Демак, сенинг йўлинг Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг йўлидан бошқа экан. Сенинг йўлинг шайтоннинг йўли билан бир йўл экан» деб, уни мот қилган эканлар имом Шаъровий. Бунга ўхшаш музокаралар кўп ўтган.  

Устоз Раҳматуллоҳ Термизий ҳафизаҳуллоҳ

Абдусамад домла ЖЎРАҚУЛОВ

Тошкент тумани "Ҳамд" жоме масжиди имом-хатиби

Ислом ҳамкорлик ташкилоти бош котиби ташкилотга аъзо давлатларни инсонпарварлик ёрдами жамғармасига бериладиган молиявий кўмакни оширишга чақирди.

Ҳусайн Иброҳим Тоҳа Ислом бирдамлик жамғармаси бутун дунё мусулмонларига ёрдам кўрсатгани, аммо қочқин ва табиий офат қурбонларига ёрдам бериш каби соҳалардаги лойиҳаларни молиялаштириш учун кўпроқ маблағ кераклигини маълум қилди.

Ташкилот раҳбари бу ҳақда шу ҳафтанинг душанба куни бўлиб ўтган Ислом жамғармаси доимий кенгашининг 65-йиғилишидаги нутқи чоғида айтиб ўтди. У жамғармани энг муҳим исломий хайрия ташкилотларидан бири деб атади ва ИҲТга аъзо давлатларнинг ихтиёрий хайрияларини кўпайтириш орқали унинг қамровини кенгайтиришга ҳаракат қилишга чақирди.

ИҲТ раҳбари Ҳусайн Тоҳа Ислом жамғармаси бошқарувини Қуддусдаги қўллаб-қувватлаш лойиҳалари ва Фаластиндаги соғлиқни сақлаш ва таълим дастурларини давом эттиришга чақирди.

Ислом бирдамлик жамғармаси ижтимоий ва моддий ёрдам кўрсатиш, шунингдек, мусулмон мамлакатлар, табиий офат ва инқирозлардан жабр кўрган одамларга шошилинч инсонпарварлик ёрдамини кўрсатиш орқали мусулмон жамиятларини рағбатлантиришни мақсад қилган.

ЎМИ Халқаро алоқалар бўлими

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Сурхондарё вилоятининг Денов шаҳридаги Саид оталиқ мадрасаси XVI асрга оид ноёб тарихий ёдгорлик бўлиб, бу иншоот ўз даврида Хўжа Алауддин Аттор Валийга атаб, ул зотнинг ўғиллари ва неваралари томонидан 26 йилда бунёд эттирилган.

Воҳа тарихининг илмий, маърифий, маданий, меъморий жиҳатдан муҳим ёдгорликларидан бири бўлган мадраса ўтган асрдаги мустабид тузум даврида ташландиқ ҳолга келиб қолган. Президентимизнинг 2021 йил 1-2 июнь кунлари вилоятга ташрифи чоғида берилган топшириқларига мувофиқ, 13 миллиард сўм маблағ ажратилиб, Саид Оталиқ мадрасасини қайта реставрация қилишга киришилди.

Ҳазрат Хожа Алоуддин Аттор нақшбандия тариқатининг улуғ пири, авлиё, “Силсилаи шариф” дa ўн еттинчи ҳалқадаги муршид, аллома бўлган. “Аттор” дейилишларига сабаб ул зоти шарифдан ҳамиша хушбуй ҳид анқиб турган, суҳбатлари ҳам ёқимли бўлган.

– Асл исмлари Муҳаммад ибн Муҳаммад ал-Бухорий бўлган Алауддин Аттор Ҳазрат Баҳоуддин Нақшбандийнинг шогирди ва куёви бўлиб, устози вафотидан сўнг тариқат таълимотини кенг ёйиш учун Деновга кўчиб келган,– дейди вилоят туризм ва спорт бош бошқармаси бошлиғи ўринбосари, илмий тадқиқотчи Зебунисо Алимардонова. – Халқ орасида Шайх Аттори Валий номи билан ҳам танилган. Илми, одоби, тарбияси, хулқи билан устозининг дуосини олган Аттор Денов шаҳридаги бир хонақоҳда муридларига таълим-тарбия бериш билан машғул бўлган. “Тухфаа аз-зоирийн” китобида ул зотнинг насаби Ҳазрати Али розияллоҳу анхугача етиб боргани ёзилган. Милодий 1400 йилда вафот этгач, ўғиллари Хожа Ҳасан Аттор тариқатни давом эттирган. Тумандаги Сармозор ота қабристонига дафн этилган.

Буни қарангки, Ҳазрат Алоуддиннинг оталари вафот этгач, мерос икки акаси билан ул зотнинг ўртасида уч ўғилга бўлинади. Лекин Аттор мерос олмай, Бухородаги мадрасага ўқишга киради. Илм ўрганади. Акалари савдогар, дўкондор, давлатманд кишилар бўлиб кетади. Алоуддинни Ҳазрат Баҳоуддин Нақшбанд ўз қарамоғларига олиб, таълим беради. Нақшбандия тариқатининг улуғ пири, авлиё бўлиб, камолга етади.

Ҳазрат Баҳоуддин шогирди Алоуддинни ўзига жуда яқин олган. Ул буюк зот Атторни ҳамиша сулук бошида ўзларига яқин жойда ўтиришини буюрган. Муридлар бунинг сабабини сўраганларида: “Уни бўри еб қўймасин деб, шундай қиламан. Бўри яъни, нафс доимо пойлаб туради. Шунинг учун ҳам ундан хабар олиб тураман, токи у бўрига ем бўлмасин”, дея жавоб берган.

Яна манбаларда қайд этилишича, кунлардан бир кун Ҳазрат Баҳоуддин Нақшбанд Алоуддин Аттор ҳужраларига келиб, у киши билан суҳбатлашади ва гап орасида: “Эй фарзанд, менинг қизим балоғатга етган, ўшани никоҳингизга олинг”, дейди. Ҳазрат Алоуддин эса: “Устоз менинг тўшагим бўйра бўлса, ёстиғим ғишт бўлса, бор давлатим мана шу синган кўза бўлса, мен оилани қандай боқаман? Сизнинг бу сўзларингиз мен учун катта бахтдир, лекин аҳволим ўзингизга аён, пирим!”, дея жавоб беради. Ҳазрат Баҳоуддин: “Ризқни бергувчи Аллоҳдир. Сизга ҳам, қизимга ҳам Аллоҳ ризқ берур. Менинг бу тарафдан ташвишим йўқ”, дейди қатьий ишонч билан. Шу суҳбат сабаб бўлиб, Алоуддин Аттор устозларининг қизини ўз никоҳига олади.

Денов шаҳрида улуғ аждодимизга атаб ўзига хос ноёб лойиҳа ва услубда бунёд этилган мазкур мадраса Қуръони Карим сураларига монанд 114 ҳужрадан иборат қилиб қурилган. Икки қаватли ёдгорликнинг тўлиқ реставрация қилингани юртимизда муқаддас қадамжолар ва тарихий обидаларни қайта тиклаб, зиёрат туризмини ривожлантиришга, ўтмишда яшаб ўтган буюк алломаларимизни дунёга кенг тараннум этишга қаратилаётган юксак эьтибор ифодасидир.

ЎзА хабарига кўра, муаззам зиё масканни қайта реставрация қилиш жараёнида мадрасани пештан таъмирлаш ва тиклаш ҳамда ганч безакларини таъмирлаш ва тиклаш ишлари бажарилди. Ҳужралар ўз даврига хос сувоқ қилиниб, оқланди. Биринчи қават ер қисмига қиш масуми учун иситиш мосламалари тўшалиб, ғиштли плиткалар ётқизилди. Иккинчи қаватдаги хоналар ерига ҳам ғиштли плиткалар қопланди.

– Ўтган асрларда мадрасанинг 3 та гулдастасига дарз кетиб, ёрилган экан, – дейди Зебунисо Алимардонова. – Реставрация чоғида қайта таъмирланиб, тикланди. Ташки ва ички ғиштлари ораси тозаланиб, қайта тўлдирилди. Устки қисми ёғингарчиликдан ҳимоя қилиш учун тўлиқ ёпилди. 160 дан ортиқ қадимий услубдаги эшик ва ром ясалиб, ўрнатилди. Мадрасанинг асосий кириш қисмидаги дарвоза янгиланди. Атрофида йирик ҳажмдаги ободонлаштириш ишлари олиб борилди. Эндиликда қайта тикланган маҳобатли ёдгорликнинг биринчи қаватида йўқолиб бораётган ҳунармандчилик турларини тиклаш, ҳунармандчилик маркази ташкил этиб, ҳунармандлар учун қулай шароитлар яратиш мўлжалланмоқда. Иккинчи қаватини музейга айлантириб, қадимий ва ҳамиша навқирон Денов тумани тарихи асосида турли даврларни намойиш этувчи экспозициялар яратиш, ҳудудда асрлар давомида шаклланиб келган бой моддий-маданий ва маънавий меросни тиклаш режалаштирилаётир. Буларнинг барчаси Янги Ўзбекистонда ёдгорликларга янгича муносабатда бўлинаётгани, узоқ ўмишдан сўйлайдиган обидаларимизнинг нафақат меъморий бичимини, балки тарихий аҳамиятини тиклашга ҳам алоҳида эътибор берилаётганининг амалдаги самарасидир.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати