ЎМИ Матбуот хизмати

Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев жорий йилнинг 13 декабрь куни Анқара шаҳрида рўй берган поездлар тўқнашуви оқибатида кўплаб инсонлар ҳалок бўлгани ва жароҳатлангани муносабати билан Туркия Президенти Ражаб Тоййиб Эрдўғанга ҳамдардлик билдирди. Бу ҳақда Президент матбуот хизмати хабар берди.

Эслатиб ўтамиз, Анқарадан Кўняга йўл олган тезюрар йўловчи поезди локомотив билан тўқнашиб кетиши оқибатида 7 киши ҳалок бўлган, 46 киши жароҳат олган. Поезднинг иккита вагони рельслардан чиқиб кетган. Шунингдек, ер усти ўтиш жойи қулаган.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

2019 йилнинг 3-6 февраль кунлари Саудия Арабистонининг Макка шаҳрида Биринчи Россия бизнес-миссияси ташкил этилади. Бу ҳақда iqnanews.ru нашри хабар берди.

Хабарда Россия Федерациясининг ҳеч бир корхонаси Саудия Арабистонининг Макка шаҳрида бу сингари йирик тадбирни ташкил этиш имкониятига эга бўлмагани айтилмоқда. 2019 йилнинг 4 феврал куни Жидда шаҳрида Инвестиция саммити ташкил этилиб, Россия-Саудия тадбиркорлик кунлари (SAUDI RUSSIAN BUSINESS DAYS) деб номланиши маълум қилинган.

Инвестиция форуми Жиддадан ташқари муқаддас Макка шаҳрида ҳам ўтказилиши айтилган. Маълумотларга кўра, Россия томонидан ташкил этиладиган кўргазма Умра мавсуми доирасида ташкил этилиши кўзда тутилган.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Аллоҳ таоло инсонни жонзотлар ичида мукаррам қилди. Бу ҳақда Қуръони каримда шундай марҳамат қилинади:
“Дарҳақиқат, (Биз) Одам фарзандларини (азиз ва) мукаррам қилдик ва уларни қуруқлик ва денгизга (от-улов ва кемаларга) миндириб қўйдик ҳамда уларга пок нарсалардан ризқ бердик ва уларни Ўзимиз яратган кўп жонзотлардан афзал қилиб қўйдик” (Исро сураси, 70-оят).
Демак, инсон ва унинг аъзолари мукаррам, ҳатто вафот этган кишининг ҳукми ҳам шундайлигича қолади, яъни вафот этган кишининг жасадини хўрлаш ёки бирор аъзосини кесиб олиш катта гуноҳ саналади.
Инсон аъзоларини сотиш жоиз эмас, чунки у савдо моли ҳисобланмайди. Инсон аъзолари мулк эмас, уни сотишга шаръан рухсат берилмайди, эваз ҳам олинмайди, чунки бу мулкида бўлмаган нарсани сотишдир. Худди шундай, инсоннинг аъзолари ворисларига ҳам мулк эмас, улар ҳам маййитнинг аъзоларини сота олмайдилар.
Одам аъзоларини сотиш унинг ҳурматига, мукаррамлигига зид келади.
Шариатимиздаги яна бир асл қоида: мусулмон киши хоҳ тирик, хоҳ ўлик бўлсин унга жароҳат ёки кесиш билан озор бериш ҳаром ҳисобланади. Ана шу қоидадан бошқасига ўтиш ёки истисно қилишга мажбур қиладиган далил бўлмаса, асл қоида ўз ҳолида қолади.
Уламолар инсон аъзоларини трансплантация қилиш (кўчириш) амалиётининг жоизлигига “инсонга манфаат бериш ва ундан зарарни даф қилиш” шаръий қоидасини асос қилиб олганлар. Ушбу қоидага биноан амалиёт жараёнида бошқа бир инсонни ҳалокатга дучор қилмаслик шарт бўлади.
Бу амалиётни бажаришда бошқанинг ҳаёти учун жуда катта манфаат борлиги сабаб ўз аъзоларини олиб, муҳтожга қўйишга рухсат берилиши инсоннинг аъзолари муккаррам эканини сақлаш тушунчасига зид эмас. Икки тараф мувофиқ келган тақдирда қуйидаги шартлар асосида аъзони кўчириш амалиёти мумкин бўлади:
1. Бирор аъзосини ҳадя қилувчи одамнинг аъзоси олинганда унинг ҳаёти хавф остида қолмаслиги.
2. Ўз аъзосини ҳадя қилувчи одам ихтиёрий равишда бўлиши, ҳеч ким томонидан мажбур қилинмаслиги.
3. Аъзонинг кўчирилишига сабаб ҳақиқатан ҳам муҳтож бўлган беморнинг касаллиги тиббиёт жиҳатидан фақат шу йўл билангина тузалиши мумкин деган хулосага келинган бўлиши.
4. Аъзоси олинаётган ва янги аъзо қўйилаётган икки тараф учун ҳам жарроҳлик амалиёти муваффақиятли тарзда ўтиши ва кутилган натижага эришилиши тажрибаларда кузатилган ва унга ишонч ҳосил қилинган бўлиши зарур.
Кўчириш мумкин бўлмаган аъзолар:
- бир инсоннинг насли бошқасига ўтишига сабаб бўладиган ирсий аъзолар (эркак ва аёлнинг жинсий аъзолари), шу сифатларни ташувчи ва ҳомилага сабаб бўлувчи аъзолар;
- инсоннинг яшашига бевосита боғлиқ бўлган юрак каби аъзолар;
- инсоннинг тўкис яшашига билвосита боғлиқ бўлган кўз қорачиғи каби аъзо;
Умуман, инсон шаъни, обрўси ва ҳаётига салбий таъсир кўрсатадиган тиббий амалиётларнинг барчаси шаръан таъқиқланади.
Юқорида зикр қилинган, аъзоларни зарурат бўлганда кўчиришга бир нечта шартлар қўйилмоқда. Энг муҳим нуқта – аъзо кўчирилганда ҳам сотилмайди, балки табарруъ (эҳсон) қилинади.
Энди баъзида қулоққа чалиниб қоладиган болаларни ўғирлаш ва уларнинг тана аъзоларни сотиш ҳолатларида бир нечта катта гуноҳлар жам бўлади. Бу ерда одамнинг жонига қасд қилиш бор. Қуръони каримда бир одамни ноҳақ ўлдириш барча одамларни ўлдиришга баробарлиги айтилган. Бунинг устига шариатимизда мол (товар) деб ҳисобланмаган нарса (одам аъзолари)ни сотиш – ҳаром пул топишдир. Бундай жирканч гуноҳга қўл урадиган кимсаларни агар тавба қилмасалар, дунёда хорлик ва охиратда аламли азоб кутади.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Фатво бўлими

Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 26 йиллиги  муносабати билан Тошкент шаҳар ҳокимлиги ташаббуси билан Тошкент шаҳрида фаолият юритувчи отинойилар ўртасида “Энг фаол отинойи” кўрик танловини ўтказиш жорий қилинди. Тошкент шаҳар ҳокими ўринбосари томонидан тасдиқланган баённома иловасига асосан, “Энг фаол отинойи” кўрик-танловини ўтказиш бўйича шаҳар ҳайъати таркиби тузилиб, мазкур кўрик танловнинг туман босқичи  3-, 4-, 10 декабр кунлари ўтказилиб, унда ғолибликни кўлга киритган 13 нафар отинойилар кўрик танловнинг Тошкент шаҳар босқичида иштирок этиш учун йўлланма олган эдилар.

Бугун мазкур кўрик-танловнинг шаҳар босқичи “Шайх Зайниддин” жоме масжидида 13 нафар отинойи иштирокида бўлиб ўтди.

Саволлар исломдаги шаръий ҳукмлар ва Ўзбекистон Республикаси Конституцияси асосида тузилган бўлиб, отинойиларнинг диний илм салоҳиятини ва ҳуқуқий саводхонлигини Тошкент шаҳар ҳокими ўринбосари Шуҳрат Турдиқулов, ЎМИ Тошкент шаҳар бош имом хатиби ўринбосари Эргашали Рустамов, Тошкент шаҳар бош имом хатибининг хотин-қизлар масалалари бўйича ёрдамчиси Дилбар Атабоева ва малакали ҳуқуқшунос мутахассислар баҳолаб бордилар.

Кўрик-танлов қатнашчилари иштироки туманларда фаолият юритувчи барча отинойилар кўз ўнгида одилона баҳоланди.

Якуний хулосаларга кўра, 1-ўрин соҳибаси Юнусобод тумани ҳудуд отинойиси – Дилором Каримова, 2-ўрин соҳибаси Мирзо Улуғбек тумани ҳудуд отинойиси – Насиба Тўрахўжаева ва Шайхонтоҳур тумани ҳудуд отинойиси – Феруза Тошхўжаева,  3-ўрин соҳибаси Яккасарой тумани ҳудуд отинойиси – Сижоат Шарипова деб топилди.

Юқорида қайд этилган 4 нафар ғолиб отинойилар ва иштирок этган фаол отинойилар диплом ва эсдалик совғалари билан тақдирландилар.

Дилбар Атабаева,

Тошкент шаҳар бош имом хатибининг

хотин-қизлар масалалари бўйича ёрдамчиси