Ҳар бир кун Аллоҳ таолоникидир. Кунлар орасида бир кун борки, у мусулмонлар учун “саййидул айём” – кунларнинг улуғи, дея таърифланади. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади, Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Қуёш чиққан куннинг энг яхшиси Жума кунидир. Унда Одам халқ қилинди. Унда у жаннатга киритилди. Унда у жаннатдан чиқарилди. Қиёмат куни ҳам фақатгина Жума куни қоим бўлур», дедилар (Бешовларидан фақат Имом Бухорий ривоят қилмаган).
Абу Довуд қуйидагиларни зиёда қилган: «Унда унинг тавбаси қабул қилинди. Унда у вафот қилди. Унда қиёмат қоим бўлур. Жума куни ҳамма жониворлар тонг отгандан то қуёш чиққунча (қиёмат) соатини қўрқинч ила кутиб турурлар. Фақат жин ва инс бундан мустасно», дейилган.

Бу шундай улуғ кунки, у кунда дуолар ижобат бўлади, салавотлар Пайғамбаримиз алайҳиссаломга йўлланади, масжид сари ташланган ҳар бир қадам нафл ибодат қилганга тенглаштирилади, гуноҳлар мағфират этилади, масжидга биринчи борган киши туя қурбонлик қилган ажрига ноил бўлади.

Бироқ, азиз бўлган жума кунига ғарб маданияти таъсирида айрим ишбилармонлар “Black Friday” (қора жума) номи остида савдо чегирмалари бермоқда. Бу кунда мана шундай дўконларда кўп маҳсулот сотиш учун чегирмалар берилади. Дўконлар ярим тунгача ишлайди, айримлари тонгга қадар. Чегирма бериш яхши, аммо бу ишни “Black Friday” (қора жума) номи остида қилишдан мақсад-муддао нима?
Юртимизда ҳам айрим дўкон эгалари “Black Friday” шиори остида савдолар уюштираётганини эшитмоқдамиз. Бир неча минг йиллик тарихга эга бўлган, бир неча юз йиллик диний қадриятлар соҳиби бўлган халқнинг бошқаларнинг қандайдир мақсадлари яширинган одатларни ўзлаштиришга не ҳожат? Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким ўзини бир қавмга ўхшатса, бас, у ўша қавмдандир”, деган хитобларини зинҳор эсдан чиқармайлик (Имом Абу Довуд).
Демак, бундай ғализ шиорнинг ўрнига “Баракотли жума” шаклида мўмин-мусулмонларга имтиёзли савдолар ташкил этилса, қандай ҳам яхши! Шунда жума кунини ҳурмат қилган тижоратчиларга Аллоҳ таоло барака ато этади, иншо Аллоҳ.

Саидаброр УМАРОВ

1. Ғусл қилиш.
2. Янги кийимларни кийиш.
3. Хушбўйланиш.
4. Қурбон ҳайити намозидан қайтиб, ўзининг қурбонлиги гўштидан егунга қадар ҳеч нарса емай туриш.

Абдуллоҳ ибн Бурайда отасидан ривоят қилади: “Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам оғиз очиш кунида (Рамазон ҳайитида) таомланмасдан чиқмасдилар, қурбонлик кунида эса намоз ўқигунларича таомланмасдилар” (Имом Термизий ривояти).

Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам оғиз очиш кунида (Рамазон ҳайитида) бир нечта хурмо емасдан (намозгоҳга) чиқмасдилар” (Имом Бухорий ривояти).

Эслатма! Баъзилар қурбон ҳайитида ҳеч нарса емай намозга чиқиш суннатлигини нотўғри тушуниб, қурбон ҳайитида куннинг аввалги ярмига қадар рўзани ният қилиш керак, дейишади. Шу билан бирга улар ушбу кун саҳарликка туришади ва оғизларини ният билан беркитиб намозга чиқишади. Ҳайит намози ўқиб бўлингач эса, худди ифторликдаги каби оғизларини очишади. Бу нотўғридир. Ҳайит кунларида рўзани ният қилиш ҳаром амаллардандир. Қолаверса, ярим кунга рўза ният қилинмайди.

5. Масжидга имкон бўлса пиёда, эрта бориш ва йўлда таҳлил (Лаа илаҳа иллаллоҳ) ҳамда такбир (Аллоҳу акбар) айтиш.

6. Ҳайит билан муборакбод этиш.

Саҳобалар: “Аллоҳ биздан ҳам, сиздан ҳам қабул этсин”, деб бир-бирларини ийд билан табриклашарди.

7. Намозга бир кўчадан бориб, бошқасидан қайтиш.

Жобир розияллоҳу анҳу айтади: “Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам қачон ийд куни бўлса йўлни фарқли қилардилар” (Имом Бухорий ривояти).

8. Қариндош, ёш улуғларни зиёрат қилиш.

9. Қўни-қўшниларни байрам билан табриклаш.

10. Аҳли аёл ва ёш болаларни хурсанд қилиш.

Даврон НУРМУҲАММАД

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ قَالَ: خَطَبَنَا رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم فَقَالَ: «أَيُّهَا النَّاسُ، قَدْ فَرَضَ اللهُ عَلَيْكُمُ الْحَجَّ فَحُجُّوا»، فَقَالَ رَجُلٌ: أَكُلَّ عَامٍ يَا رَسُولَ اللهِ؟ فَسَكَتَ حَتَّى قَالَهَا ثَلَاثًا، فَقَالَ رَسُولُ اللهِ r: «لَوْ قُلْتُ نَعَمْ لَوَجَبَتْ وَلَمَا اسْتَطَعْتُمْ»، ثُمَّ قَالَ: «ذَرُونِي مَا تَرَكْتُكُمْ، فَإِنَّمَا هَلَكَ مَنْ كَانَ قَبْلَكُمْ بِكَثْرَةِ سُؤَالِهِمْ وَاخْتِلَافِهِمْ عَلَى أَنْبِيَائِهِمْ، فَإِذَا أَمَرْتُكُمْ بِشَيْءٍ فَأْتُوا مِنْهُ مَا اسْتَطَعْتُمْ، وَإِذَا نَهَيْتُكُمْ عَنْ شَيْءٍ فَدَعُوهُ». رَوَاهُ مُسْلِمٌ وَالنَّسَائِيُّ وَالتِّرْمِذِيُّ.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бизга хутба қилиб: «Эй одамлар! Батаҳқиқ, Аллоҳ сизга ҳажни фарз қилди. Ҳаж қилинг!» дедилар. Шунда бир киши: «Ҳар йилими, эй Аллоҳнинг Расули!» деди. Шунда у зот ўша гапни уч марта айтгунча жим турдилар. Сўнг Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дедилар: «Ҳа» десам вожиб бўлиб қолар эди ва қодир бўлмас эдингиз. Мен сизни тарк қилган нарсада мени ўз ҳолимга қўйинглар. Албатта, сиздан олдин ўтганлар саволларининг кўплиги ва анбиёларига ихтилоф қилганлари туфайли ҳалок бўлишган. Қачон сизга бир ишни амр қилсам, уни қудратингиз етганича қилинглар. Қачон сизни бир нарсадан қайтарсам, уни тарк қилинглар». 

Муслим, Насоий ва Термизий ривоят қилишган.

 عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللهِ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم: «إِنَّ اللهَ عَزَّ وَجَلَّ يُدْخِلُ بِالْحَجَّةِ الْوَاحِدَةِ ثَلَاثَةَ نَفَرٍ الْجَنَّةَ: الْمَيِّتَ، وَالْحَاجَّ عَنْهُ، وَالْمُنْفِذَ ذَلِكَ». رَوَاهُ الْبَيْهَقِيُّ.

Жобир ибн Абдуллоҳ розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дедилар: «Аллоҳ азза ва жалла битта ҳаж (бадал ҳажи) билан уч нафар кишини жаннатга киритади: маййитни; ҳажжи бадал қилувчини, ҳажжи бадал қилдирувчини (васийни)». 

Байҳақий ривоят қилган.

عَنْ أَبِي مُوسَى الْأَشْعَرِيِّ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ رَفَعَهُ إِلَى رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم، قَالَ: «الْحَاجُّ يَشْفَعُ فِي أَرْبَعِ مِائَةِ أَهْلِ بَيْتٍ - أَوْ قَالَ: مِنْ أَهْلِ بَيْتِهِ - وَيَخْرُجُ مِنْ ذُنُوبِهِ كَيَوْمِ وَلَدَتْهُ أُمُّهُ».رَوَاهُ الْبَزَّارُ.

Абу Мусо Ашъарий розияллоҳу анҳу марфуъ ҳолатда ривоят қилади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дедилар: «Ҳожи тўрт юз хонадон аҳлини ёки (бир ривоятда) «Ўз аҳли байтидан тўрт юзтасини] шафоат қилади ва гуноҳларидан онасидан туғилган кундагидек пок бўлади». 

Баззор ривоят қилган.

عَنْ أَبِي ذَرٍّ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ أَنَّهُ قَالَ: عَنْ رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم: «إِذَا خَرَجَ الْحَاجُّ مِنْ أَهْلِهِ فَسَارَ ثَلَاثَةَ أَيَّامٍ أَوْ ثَلَاثَ لَيَالٍ خَرَجَ مِنْ ذُنُوبِهِ كَيَوْمِ وَلَدَتْهُ أُمُّهُ، وَكَانَ سَائِرُ أَيَّامِهِ دَرَجَاتٍ...». رَوَاهُ الْبَيْهَقِيُّ.

Абу Зарр Ғифорий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дедилар: «Ҳожи ўз аҳлидан чиқиб, уч кун [ёки уч кеча] юрса, гуноҳларидан онасидан янги туғилгандек (пок) бўлиб чиқур. (Ундан кейинги ҳаж сафарида ўтказган) қолган кунларда мартабаси юқори бўлади…». 

Байҳақий ривоят қилган.

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم: «مَنْ حَجَّ هَذَا الْبَيْتَ فَلَمْ يَرْفُثْ وَلَمْ يَفْسُقْ رَجَعَ كَمَا وَلَدَتْهُ أُمُّهُ». رَوَاهُ الْبُخَارِيُّ.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дедилар: «Ким бу Байтни ҳаж қилиб, фаҳш сўз айтмаса ва фисқу фасод қилмаса, онасидан туғилган кундагидек бўлиб қайтади». 

Бухорий ривоят қилган.

عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللهِ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ يَرْفَعُهُ قَالَ: «مَا أَمْعَرَ حَاجُّ قَطُّ»، فَقِيلَ لِجَابِرٍ: مَا الْإِمْعَارُ ؟ قَالَ: مَا افْتَقَرَ. رَوَاهُ الْبَيْهَقِيُّ.

Жобир ибн Абдуллоҳ розияллоҳу анҳудан марфуъ ҳолатда ривоят қилинади:

(Набий алайҳиссалом): «Ҳожи ҳаргиз имъор бўлмас», дедилар. Жобирга «Имъор нима?» дейишди. У: «Фақир бўлмас (дегани)» деди».

Байҳақий ривоят қилган.

 «Мўминнинг умр сафари» китобидан

манба: islom.uz

Намоз диннинг устуни. Ислом биноси беш устун – иймон, намоз, рўза, закот ва ҳаж устида туради. Ана шу беш устундан бири намоздир.

Аллоҳ таоло Қуръони Каримда шундай марҳамат қилган:

وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ

“Намозни тўкис адо этинглар, закот беринглар ва Пайғамбарга итоат қилинглар. Шоядки раҳм қилсангиз” (Нур сураси, 56-оят).

Рўза йилда бир ой тутилади. Шунда ҳам бемор ва мусофирларга рўза тутмасликка рухсат берилган. Бемор тузалганидан сўнг, мусофир уйига келганидан сўнг қазосини тутиб беради. Қаранг, рўза ибодатини ҳамма ҳам адо этмай, маълум тоифа кишиларга рўза тутмасликка рухсат бор экан.

Закот – моли нисобга етган кишиларгагина фарз. Ҳамма мусулмонлар бирданига закот бермайдилар. Фақат шариатда бой деб ҳисобланган мусулмонлар закот берадилар. Қаранг, бунда ҳам ушбу фарз амални бажарадиганлар сони камайяпти.

Ҳаж – умрда бир марта йўлга қодир бўлган соғлом кишиларга фарздир. Юртимизда 33 миллион киши иститқомат қиладиган бўлса, шулардан 7 минг киши ҳажга боряпти. Қаранг, бу фарз ибодатни бажарувчилар ҳам анча кам. Йўлга қодир бўлмаганлар, маҳаллада навбати келмаганлар, саломатлиги яхши бўлмаган кишиларга ҳаж фарз эмас.

Аммо намоз ибодати ҳеч кимдан соқит бўлмайди. Беморга ҳам, мусофирга ҳам, кўзи очиққа ҳам, кўзи юмуққа ҳам, юрадиганга ҳам, юрмайдиганга ҳам ва ҳоказо барчага фарз. Кучи етса тик туриб, етмаса ўтириб, агар унга ҳам имкони бўлмаса, ёнбошлаб имо-ишора билан намозни адо этади. Лекин намоз асло соқит бўлмайди.

Маълумки, рўза, закот ва ҳаж ибодатлари Мадинаи Мунавварада (яъни Ерда) фарз бўлган. Аммо намоз ибодати меърожда (еттинчи осмондан юқорида) фарз бўлган.

Мана шуларнинг ўзиёқ намоз ибодатининг нақадар муҳим фарз ибодат эканини кўрсатади.

Аллоҳ таоло барчамизга намозларимизни ўз вақтида адо этиб боришимизни насиб этсин ва бенамозликдан асрасин!

Нозимжон Ҳошимжон тайёрлади

8-август куни Ўзбекистон мусулмонлари идораси Қорақалпоғистон вакиллиги тизимидаги масжид имом-хатиб ва имом-ноиблари иштирокида семинар бўлиб ўтди.

Унда Қорақалпоғистон Республикаси Адлия вазири ўринбосари Э.Турсунов, вазирликнинг 2-даражали юристи И.Алдабергеновлар иштирок этди.

Э.Турсунов 2018 йил 13-апрелдаги 3666 сон «Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги фаолиятини янада такомиллаштиришга доир ташкилий чора-тадбирлар тўғрисида»ги қарорнинг мазмун-моҳияти, диний ташкилотларни қайта руйхатдан ўтказиш бўйича Адлия вазирлиги томонидан амалий ёрдамлар бериш ҳақида тушунчалар берди.

Бугунги кунда Ўзбекистон Республикасида турли конфессияга тегишли диний ташкилотлар фаолият кўрсатиш билан бирга, фуқароларимиз ўз диний амалларни эмин-эркин бажариши, диний ташкилотлар ўз фаолиятини амалга ошириши ва давлат ҳаётида фаол қатнашиши учун барча шароитларнинг яратилганлиги, бу борада ҳуқуқий асослар Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 31-моддасида, “Виждон эркинлиги ва диний ташкилотлар туғрисида”ги қонунда белгиланганлиги, диний ташкилот фаолиятини устав асосида амалга ошириш тартиби ҳақида Адлия вазирлиги катта маслаҳатчиси, 2-даражали юрист И.Алдабергенов батафсил айтиб ўтди.

Семинар иштирокчилари ўзларини қизиқтирган саволларга жавоблар олди ва муаммоларга аниқлик киритди. Семинарни Қорақалпоғистон мусулмонлари қозиёти қозиси Ш.Бауатдинов бошқариб борди.

Қорақалпоғистон мусулмонлари қозиёти.