muslim.uz
Ҳар қирқ йилда юз берган уч тўқнашув
Ўн тўққизинчи асрда Ҳиндистонни тўлиқ мустамлакага айлантирган Британия истилочиларининг иштаҳаси карнай бўлиб кетади ва Афғонистонга юриш бошлайди. Афғонлар ва инглизларнинг 1838-1842 йиллар орасида бўлиб ўтган урушида инглизларнинг 16000 қўшини батамом қириб ташланади.
Орадан деярли 40 йил ўтиб, 1880 йилда Мейванд деган жойда бўлиб ўтган маҳорабада инглизлар иккинчи марта яксон қилинади.
Осиёга жуда катта даъволар билан келиб Ҳиндистон тахтини бобурийлардан тортиб олган инглизлар учун бундан ортиқ шармандалик бўлиши мумкин эмас эди. Енгилган курашга тўймас деганларидек, орадан яна 40 йилга яқин вақт ўтиб, 1919 йилда Англия учинчи марта Афғонистонга юриш қилади. Афғонларнинг деярли кўнгиллилардан иборат 60 минг аскардан иборат армияси инглизларнинг 340 минг кишидан иборат мунтазам қўшини билан юзма-юз жанг қилиб уларнинг жанговарлик руҳини синдиради. Натижада ўша йилнинг ўзидаёқ Англия Афғонистон мустақиллигини тан олишга мажбур бўлади.
Мен Сизни севаман, ё Расулуллоҳ (с.а.в.)
Ҳазрати Ойиша онамиз розияллоҳу анҳонинг ҳузурига бир аёл келди ва Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг қабрини зиёрат эттиришини илтимос қилди. Ойиша онамиз қабр турган муборак ҳужрани очди ва аёл зиёрат этди ва йиғламоқни бошлади, йиғлаб-йиғлаб жон таслим қилди.
Ҳазрати Али каррамаллоҳу важҳаҳудан: “Сиз Расулуллоҳни қанчалик севасиз?” деб сўрашди. Ҳазрати Али: “Қасам ичиб айтаманки, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бизнинг молимиздан, фарзандимиздан, ота-онамиздан ва жазирама иссиқда қўлимизга етган совуқ сувдан-да севимлидир”, деди.
Мен ҳам Сизни севаман, ё Расулуллоҳ. Ишқини айта олмаган Увайс каби, ул Ҳабаши Билол каби, ошиқман Сизга, ошиқман, девонаи Мажнун каби мен ҳам Сизни севаман ё Расулуллоҳ, Мен Сизни севаман ё Ҳабибуллоҳ.
Сиз жонимсиз, сиз гулимсиз, томиримдаги қонимсиз,
Ота-онам фидо бўлсин, севаман, ё Расулуллоҳ.
Шул яманлик Увайс каби, ул ҳабашлик Билол каби,
Ошиқдурман Мажнун каби севаман, ё Расулуллоҳ.
****
Раббим Ҳабибимсан демиш, тоғу тошлар тилга кирмиш,
Умматингиз кўнгил бермиш, севаман ё Расулуллоҳ.
Шул яманлик Увайс каби, ул ҳабашлик Билол каби,
Ошиқдурман Мажнун каби севаман, ё Расулуллоҳ.
****
Ким жонини бермас сизга, оқар кўнглим сизга яна,
Речели қурбон бўлсин изингизга, ё Расулуллоҳ.
Шул яманлик Увайс каби, ул ҳабашлик Билол каби
Ошиқдурман Мажнун каби севаман, ё Расулуллоҳ.
Исмоил Байхон Абдураҳмон ва Речели Булбул дуэти
Таржимон: Робия ЖЎРАҚУЛОВА
Виждон эркинлигининг ҳуқуқий пойдевори
Миллат тарихида ўчмас из қолдирган саналар бўлади. Эртага мамлакатимизда ана шундай кунлардан бири – Ўзбекистон Республикаси Конституцияси қабул қилинганининг 25 йиллиги тантана қилинади.
Конституциямизнинг 31-моддасида фуқароларнинг асосий ҳуқуқларидан бири виждон эркинлиги ҳуқуқи ҳисобланиши кўрсатилган.
Виждон эркинлиги инсоннинг ажралмас ҳуқуқларидан бири ҳисобланади. Инсон ҳуқуқлари умумжаҳон декларациясининг 18, 19-моддаларида виждон эркинлиги масаласи ўз ифодасини топган.
Виждон эркинлиги масаласи таъкидланган юқоридаги декларация ва Фуқаролик ва сиёсий ҳуқуқлар тўғрисидаги халқаро пактда қуйидаги ҳолатларда акс этган:
- ўз хоҳишига кўра динга эга бўлиш;
- ўз динини ўзгартириш;
- диний расм-русум ва ибодат маросимларини ўтказиш.
Конституциямизда виждон эркинлиги масаласига бағишланган модданинг ўрин эгаллаши муҳим ижодий аҳамиятга эга. Мамлакатимизда виждон эркинлиги ва диний эътиқод эркинлиги масалалари Конституциямиз, “Виждон эркинлиги ва диний ташкилотлар тўғрисида”ги Қонун (янги таҳрири) ва бошқа қонун ҳужжатлари билан тартибга солинади. Тилга олинган қонуннинг 3-моддасида белгиланишича, виждон эркинлиги – фуқароларнинг ҳар қандай динга эътиқод қилиши ёки ҳеч қандай динга эътиқод қилмасликдан иборат кафолатланган конституциявий ҳуқуқидир.
Чет эл фуқаролари ва фуқаролиги бўлмаган шахслар Ўзбекистон Республикаси фуқаролари билан тенг равишда виждон эркинлиги ва диний эътиқод эркинлиги ҳуқуқидан фойдаланади ҳамда “Виждон эркинлиги ва диний ташкилотлар тўғрисида”ги қонун ҳужжатларини бузганлик учун қонунда белгиланган тартибда жавобгар бўлади.
Демак, табиий ва демократик ҳуқуқлардан ҳисобланган виждон эркинлиги масаласи Конституция ва қонунларимизда ўз аксини топган ва мустаҳкамланган.
Жаҳонгир ҲОТАМОВ,
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Ходимлар бўлими мутахассиси
Ашраф Ғанини лол қолдирган масжид
6 декабрь куни Афғонистон Ислом Республикаси Президенти Бухоронинг қадимий меъморий обидалари билан танишгани ҳақида маълум қилинди.
Хабарга кўра, Афғонистон Президенти Муҳаммад Ашраф Ғани бошчилигидаги делегация аъзолари куннинг иккинчи ярмида Бухоро шаҳрининг тарихий марказига ташриф буюрган.
Меҳмонлар кўҳна Арк қалъаси, Пойи Калон мажмуаси таркибига кирувчи Минораи Калон, Масжиди Калон ва Мир Араб мадрасаси ҳамда шаҳарнинг бошқа диққатга сазовор жойлари билан танишди.
Мажмуадаги 10 минг кишига мўлжалланган Масжиди Калон тарихий обидаси, унинг тарихи, бинонинг меъморий улуғворлиги, ибодат қилувчилар учун яратилган қулайликлар Афғонистон Президентини лол қолдириб, делегация аъзоларида катта таассурот уйғотган.
Афғонистон делегацияси аъзолари Когон тумани ҳудудида жойлашган буюк аждодимиз Баҳоуддин Нақшбанд ёдгорлик мажмуасида бўлиб, Нақшбандия тариқатининг йирик намояндаси қабрини зиёрат қилди. Қуръон тиловат қилинди.
Шунинг билан Афғонистон Ислом Республикаси Президенти Муҳаммад Ашраф Ғанининг мамлакатимизга ташрифи ниҳоясига етгани айтиб ўтилган.
Муносабат: Ўзбекистон – Афғонистон муштарак мақсадлар сари
Афғонистоннинг тарихи бевосита юртимиз тарихи билан боғлиқ. Афғон давлатчилиги тарихи XVII асрдан бошланган. Бунга қадар бу ҳудуд Турон ва Эрон ҳукмдорлари ўртасида талаш бўлиб келган. Хусусан, араб халифалигига қадар гоҳ туркий ҳоқонлар, гоҳида эса эроний шоҳлар тасарруфида бўлган. Кейинроқ ғазнавий, хоразмшоҳлар, мўғуллар, темурийлар, бобурийлар салтанатининг, Бухоро амирлигининг таркибий қисми саналган.
Афғон халқи – эрк ва ҳурриятга интилган озод халқ. Бу – XIX аср охири ва XX асрда инглиз мустамлакачиларига қарши олиб борган миллий озодлик кураши мисолида яққол кўзга ташланади.
Эрксевар ва жасур афғон халқи ташқи душманларнинг фитналари оқибатида ички низолар гирдобида қолганига ўттиз йил тўлди. Афғонистонда нотинчлик бошланган кезларда таъсирчан шоиримиз, марҳум Абдулла Орипов: “Ҳолинг нима кечди, жабҳанг қаёқда? Афғон ортидаги ўзбек боласи”, деб ёзган эди.
Ҳақиқатан, ҳолдан тойдирувчи узоқ давом этган ички низолар мард ва жасур афғон халқини чинакам жафокашга айлантирди.
Ўзбекистон мустақилликни қўлга киритган кунлардан бошлабоқ Афғонистонда тинчлик ўрнатиш тарафдор бўлиб келмоқда. Мамлакатимизнинг Биринчи Президенти Ислом Каримов БМТ бош ассамблеясида сўзлаган биринчи нутқида ҳам бутун дунё эътиборини Афғонистонда тинчлик ўрнатиш масаласига қаратган эди...
Шуни унутмаслик керакки, Афғонистонни Ўзбекистон билан боғлаб турадиган жуда ҳам кўп маънавий ришталар ҳам бор. У макондаги бир неча минг йиллик меъморий ёдгорликларни ўзбеклар яратган. У ерда яна миллатимиз қуёши Алишер Навоий ҳазратларининг ва яна бир неча азизлар қабри ҳам бор.
Тарихий муштаракликни тиклаш, яхши қўшничилик алоқаларини давом эттиришни ният қилган Давлатимиз раҳбари ҳар доим Афғонистон мамлакати ва афғон халқига хайрихоҳ бўлиб келмоқда. Ана шу хайрихоҳлик натижаси ўлароқ Президентимиз Афғонистон Ислом Республикаси Президенти Муҳаммад Ашраф Ғанини мамлакатимизга таклиф қилди ва куни кеча Афғонистон давлати раҳбари республикамизга расмий ташриф буюрди.
Ташрифнинг иккинчи куни Мустақиллик майдонига борди, Ҳазрати Имом мажмуасини зиёрат қилди.
Олий мартабали меҳмонга Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Алимов ҳазратлари ҳамроҳлик қилдилар.
У мажмуада сақланаётган Усмон мусҳафи ва бошқа тарихий-маърифий ёдгорликларни катта қизиқиш билан томоша қилди.
Ашраф Ғани Президентимиз Шавкат Мирзиёевнинг ислом динининг асл инсонпарварлик моҳиятини тарғиб этиш борасида олиб бораётган ишларига юксак баҳо берди.
Икки давлат раҳбари мутахассислар иштирокида савдо-иқтисодий, транспорт, транзит, энергетика, кимё, агросаноат, таълим, маданият ва бошқа соҳаларда ҳамкорликни ривожлантириш, ўзаро манфаатли лойиҳаларни амалга ошириш масалаларини муҳокама қилдилар.
Музокаралар якунида Ўзбекистон ва Афғонистон Президентларининг Қўшма баёноти имзоланди. Икки давлат раҳбарлари ўртасидаги музокаралар ўта самимий ва дўстона руҳда ўтди. Айниқса, Афғонистон президенти Муҳаммад Ашраф Ғанининг икки томонлама музокаралар якунида ўзбек тилида баёнот бергани кўпчиликнинг диққатини тортди. Давлатимиз раҳбари Шавкат Мирзиёев афғонистонлик ҳамкасбининг ўзбек тилидаги бу баёнотини олқишлади ва бу икки халқ тарихи, тили ҳамда маданияти бир-бирига жуда яқин эканидан далолат беришини алоҳида таъкидлаб ўтди.
Музокаралар сўнггида сиёсий, савдо-иқтисодий, инвестициявий, транспорт-коммуникация, фан, таълим ва бошқа соҳаларда ҳамкорликни янада мустаҳкамлашга қаратилган 20 ҳужжат имзоланди. Хавфсизлик масалалари бўйича қўшма комиссия тузиш, Фуқаролик, оилавий ва жиноий ишлар бўйича ҳуқуқий ёрдам, Сурхон – Пули Хумри электр узатиш линиясини қуриш, Мозори Шариф – Шибирғон – Маймана – Ҳирот темир йўлини барпо этиш, юк ташиш, божхона соҳасидаги алоқалар тўғрисидаги ҳужжатлар шулар жумласидандир.
Ташриф доирасида умумий қиймати 500 миллион доллардан зиёд бўлган 40 дан ортиқ экспорт шартномаси имзоланди.
Президентлар оммавий ахборот воситалари вакиллари билан учрашувда бўлиб ўтган музокаралар ва имзоланган ҳужжатлар Ўзбекистон Республикаси билан Афғонистон Ислом Республикаси ўртасидаги ўзаро манфаатли ва узоқ муддатли алоқаларни янада мустаҳкамлашга хизмат қилишини таъкидладилар.
Афғонистон Ислом Республикаси Президенти Муҳаммад Ашраф Ғани Тошкент қишлоқ хўжалиги техникаси заводига ҳам ташриф буюрди.
Афғонистон делегацияси мамлакатимизда ишлаб чиқарилаётган енгил ва юк машиналари, қишлоқ хўжалиги техникалари, маиший ускуналар ва бошқа саноат маҳсулотлари билан танишди.
Тадбирда самимий дўстлик муносабатларининг ифодаси сифатида Ўзбекистонда ишлаб чиқарилган 25 дона «Isuzu» русумли автобус ва «New Holland» маркали 3 та трактор Ўзбекистон Республикаси Президенти номидан биродар Афғонистонга ҳадя этилгани эълон қилинди.
Муҳаммад Ашраф Ғани кеча Бухорода бўлди.
Президент матбуот хизмати хабарига кўра, олий мартабали меҳмонни Бухоро халқаро аэропортида Ўзбекистон Республикаси бош вазири А.Арипов ва Бухоро вилояти ҳокими Ў.Барноев кутиб олди.
Афғонистон президенти Бухоро давлат университетида профессор-ўқитувчилар ва талабалар билан учрашади ва улар олдида маъруза қилади ҳамда Муҳаммад Ашраф Ғани бошчилигидаги делегация аъзолари Бухоронинг диққатга сазовор жойларини зиёрат қилади.
Афғонистон Президенти Муҳаммад Ашраф Ғани раҳбарлигидаги делегациянинг мамлакатимизга расмий ташрифи икки давлат ўртасидаги муносабатларда янги уфқларни очади. Маълумки, Афғонистон жойлашув ўрнига кўра, геополитика нуқтаи назаридан муҳим стратегик ҳудуд саналади. Чунончи, у бизни денгизга олиб чиқадиган йўлнинг устидадир. Ушбу давлатда тинчлик қарор топса ва у барқарор ривожланиш йўлига кириб олса, бундан нафақат, Ўзбекистон ёки унга қўшни давлатлар, балки бутун олам манфаатдордир. Зеро, Шайх Саъдий ҳазратлари айтганидек, жами олам бир аъзодир.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати