www.muslimuz
Тиббиёт илмининг аҳамияти
Марказий Осиёда тиббиёт фани кўҳна ва бой тарихга эга. Ҳозирги Ўзбекистон ҳудудида қадимдан кенг кўламда олиб борилган илмий ва амалий ишлар кўпгина хасталикларни тўғри ажрата олиш ва уларни асосан халқ табобати ёрдамида даволаш имконини берган. Қадимда, айниқса, IХ-ХII асрларда тиббиёт Шарқда, хусусан, Марказий Осиёда равнақ топди. Ўша даврда юнон тилидан санскрит ва қадимий шарқ тилларига ўгирилган кўпгина тиббий асарлар пайдо бўлди. Жумладан, Аристотель, Диоскорид ва Галеннинг доришуносликка оид асарлари сурёний ва араб тилига таржима қилинди.
Ислом ҳаётнинг бошқа соҳалари қатори тиб соҳасини ҳам тартибга солди, тўғри йўналишга йўллади. Қуйида ўрганадиган ҳадиси шарифлар ана ўша улуғ ишнинг баъзи намуналари ҳисобланади. Қуръони карим ва Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг суннатларида инсон соғлиғига катта эътибор берилган. Агар бу икки масдарда соғликни сақлаш бўйича келган маълумотларни ўрганадиган бўлсак, улкан хазина топган бўламиз. Исломда сиҳат-саломатлик, тани соғлик Аллоҳ таоло бандаларига берган энг улкан неъматлардан бири ҳисобланади.
Абдуллоҳ ибн Аббос розияллоҳу анҳудан ривоят қилган ҳадиси шарифда Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Икки неъмат борки, кўп одамлар уларда алданиб қолурлар. Улар соғлик ва фароғат”, деганлар. Кўриниб турибдики, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам очиқ-ойдин қилиб соғликнинг бандага берилган неъмат эканини айтмоқдалар.
Имом Бухорий, Имом Термизий ва Имом ибн Можалар Абдуллоҳ ибн Мехон ал-Ансорий розияллоҳу анҳудан ривоят қилган ҳадиси шарифида Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам қуйидагини айтганлар: “Кимнинг жасади офиятда бўлса, ўз гуруҳида тинч-омон бўлса ва ҳузурида егани ризқи бўлса гўёки дунёни қўлга киритибди”.
Инсон учун дунёни қўлга киритиш йўлида зарур бўладиган шартлардан энг аввалгиси саломатлик деб эълон қилинишининг ўзи исломда тиббиётга қанчалик эътибор берилишини кўрсатиб турибди. Имом Термизий Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилган ҳадиси шарифда пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Қиёмат куни бандадан энг аввал сўраладиган неъмат унга, сенинг жисмингни сиҳатлик қилган эмасмидик, сени совуқ сув ила сероб қилган эмасмидик дейилишидир» деганлар. Аллоҳ таоло ўз бандасига берган неъматлар ичида энг аҳамиятлиларидан бўлгани учун ҳам соғлик неъмати ҳақида охиратда биринчи бўлиб сўралади. Шундай экан, банда бу нарсаларнинг қадрига етмоғи керак. Неъматни берган зотга шукр қилмоқ керак. Неъматнинг шукри эса уни берувчи зотга мақтов сўзлари айтиш ва неъматни неъмат бурувчини рози қиладиган йўлда сарфлаш билан бўлади.
Соғлик-саломатлик неъмати муҳим бўлгани учун ҳам пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам биз умматларига ўша улуғ неъматни доимо Аллоҳ таолонинг ўзидан сўраб туришини амр этганлар. Имом Аҳмад Абу Бакр Сиддиқ розияллоҳу анҳудан ривоят қилган ҳадисда қуйидагилар айтилган: “Аллоҳдан яқийнни ва мустаҳкам соғликни сўранглар. Ҳеч бир кимсага яқийндан кейин офиятчалик яхши нарса берилмаган”.
Яқийнн мустаҳкам имондир. Демак, Аллоҳ таоло бандаларига берган неъматлар ичида энг биринчи ўринда мустаҳкам имон турса, ундан кейинги иккинчи ўринда соғлик турар экан. Ислом соғликни Аллоҳ таоло бандага берган улуғ неъмат эканини, унинг учун банда шукр қилиши лозимлигини таъкидлаш билангина кифояланиб қолмайди. Ислом соғликни сақлашнинг йўлларини ҳам баён қилиб беради. Масалан, улар: тозаликка риоя қилиш, соғликка зарар етказувчи ва атрофни ифлос қилувчи нарсалардан қайтариш, бадан тарбия, соғликка зарарли нарсаларни ҳаром қилиш ва бошқалардир.
Манбалар асосида Хўжаобод туман “Етти чинор” жоме масжиди имом ноиби Муҳаммад Қуддус Абдулманнон тайёрлади.
Малайзиялик диний уламолардан иборат делегация Ўзбекистонга етиб келди
Ўзбекистон – 7300 дан ортиқ қадимий-меъморий ва археологик обидалар мавжуд дунёдаги етакчи ўн мамлакатдан бири ҳисобланади. Юртимизнинг саноқли мамлакатларгагина хос бўлган яна бир жиҳати – бу ерда 200 дан зиёд тарихий обида ва қадамжолар ЮНЕСКОнинг маданий мероси рўйхатига киритилган. Бундан кўриниб турибдики, Ўзбекистон зиёрат туризмини ривожлантириш бўйича кенг имкониятларга эга мамлакатлардан биридир. Шу ҳақиқатни теран англаган ҳолда, қолаверса, мавжуд имкониятдан унумли фойдаланиш мақсадида 2018 йил 3 февралда Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Ўзбекистон Республикаси туризм салоҳиятини ривожлантириш учун қулай шароитлар яратиш бўйича қўшимча ташкилий чора-тадбирлар тўғрисида”ги фармони эълон қилинди. Шунингдек, “Ички туризмни жадал ривожлантиришни таъминлаш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарорнинг чиқиши ҳам соҳада илғор ташаббусларни илгари суриш ва ижобий қадамлар ташлашга туртки бўлди.
Ҳисоб-китобларга қараганда, ҳар йили Ўзбекистонга жаҳоннинг 70 га яқин мамлакатидан икки миллиондан зиёд сайёҳ ташриф буюради. Улар, асосан, Самарқанд, Бухоро, Тошкент, Хива, Шаҳрисабз каби шаҳарларимиздаги диққатга сазовор жойларни кўздан кечиришади. Ҳозирда Туризмни ривожлантириш давлат қўмитаси, Дин ишлари бўйича қўмита ва “Ўзбекистон ҳаво йўллари” МАК ўзаро ҳамкорликда зиёрат туризми соҳасида сайёҳлар оқимини янада кўпайтириш мақсадида қатор самарали ишларни олиб боришмоқда. Хусусан, Малайзия, Индонезия ва бошқа мамлакатлардан юртимиздаги муқаддас қадамжоларга зиёрат туризми йўналишидаги сайёҳларни жалб қилиш, бу борада керакли реклама тадбирларини ўтказиш, логистика, чартер рейсларни йўлга қўйиш ишлари босқичма-босқич амалга оширилмоқда.
Ушбу ижобий ҳаракатларнинг самараси ўлароқ жорий йилнинг 21 сентябрь куни Малайзиянинг Перлис штати муфтийси Мохд Асри Бин Зайнул Абидин бошчилигидаги диний уламолардан иборат делегация аъзолари Ўзбекистонга етиб келишди.
Ушбу ташрифдан кўзланган мақсад – Дин ишлари бўйича қўмита, Ўзбекистон мусулмонлари идораси ва Ўзбекистондаги ислом цивилизацияси маркази раҳбарияти билан ҳамкорлик алоқаларини ўрнатиш ҳамда малайзиялик сайёҳларнинг зиёрат туризми йўналишида Ўзбекистонга ташрифларини йўлга қўйиш. Айни кунларда, мазкур мутасадди ташкилотлар томонидан Малайзия диний вакилларидан иборат делегациянинг юртимизга ташрифини ташкил этиш ишларига пухта тайёргарлик кўрилмоқда. Кези келганда шуни таъкидлаш керак-ки, мамлакатимизда зиёрат туризмни жадал ривожлантириш, мавжуд улкан туризм салоҳиятини янада тўлиқ ва самарали тарғиб қилиш ҳамда бу соҳада идоралараро амалий ҳамкорлик алоқаларини йўлга қўйиш мақсадида ташкил этилаётган ушбу ҳамкорлик ташрифи, келажакда соҳанинг ривожига, албатта, ўзининг ижобий таъсирини кўрсатади ва кўплаб малайзиялик сайёҳларнинг Ўзбекистонга келишига замин яратади.
Ташрифга доир маълумотлар Дин ишлари бўйича қўмита ва Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг расмий сайт ва саҳифаларида ёритиб борилади.
ЎМИ Матбуот хизмати
ЖУМАДАН ЖУМАГАЧА
Муфтий ҳазрат Франциядаги анжуманга таклиф қилинди
Аввалроқ ҳабар қилганимиздек ЎМИ расиси муфтий У.Алимов Бишкекда ўтказилган «Маънавий ипак йўли. Буюк инсоний анъаналар ва замонавий таҳдидлар» деб номланган конференция иштирок этгди. Тадбир давомида Россия мусулмонлари диний идораси раиси Равил Гайнутдин билан ўтган учрашув сўнггида Муфтий Усмонхон Алимов ҳазратларини жорий йилнинг декабрь ойи биринчи ўн кунлигида Францияда ўтказиладиган конференцияга таклифнома тақдим этилган.
Ўзбекистон Президенти АҚШнинг диний эркинлик масалалари бўйича элчисини қабул қилди.
17 сентябрь куни АҚШ Давлат департаментининг халқаро диний эркинлик масалалари бўйича элчиси Сэм Браунбэк раҳбарлигидаги делегация Ўзбекистонга ташриф буюрди. Мартабали меҳмонни давлат раҳбари Ш.М.Мирзиёев қабул қилди Тошкент шаҳрида делегация аъзолари «Диний бағрикенглик: Ўзбекистон ва АҚШ тажрибаси» мавзусидаги давра суҳбатида иштирок этди. Томонлар Ўзбекистон билан АҚШ ўртасидаги кўп қиррали, жумладан, мамлакатимизда фуқаролик жамияти институтларини мустаҳкамлаш, бағрикенглик ва конфессиялараро тотувликни таъминлаш соҳасидаги ҳамкорликни кенгайтиришга тайёр экани таъкидланди.
Замонамизнинг етук муҳаддис олими Ўзбекистонга ташриф буюрди
Замонамизнинг етук муҳаддис олимлардан бири «Асарул-ҳадисиш-шариф фий ихтилафил-аимматул-фуқаҳо», «Адабул ихтилаф фий масаилил-илми вад-дийн» каби машҳур асарлар муаллифи Шайх Муҳаммад Аввома ҳафизаҳуллоҳ юртимизга ташриф буюрди. Ташриф давомида юртимизнинг кўплаб тарихий қадамжоларини зиёрат қилди.
Ўзбекистон Республикаси Президенти Ислом тараққиёт банки Президентини қабул қилди
Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев 20 сентябрь куни Мувофиқлаштирувчи гуруҳнинг етакчи араб жамғармалари делегациясига бошчилик қилаган Ислом тараққиёт банки Президенти Бандар Ҳажарни қабул қилди. Учрашув давомида ҳамкорлик учун улкан салоҳият, энг муҳими, уни янада мустаҳкамлашга ўзаро интилиш мавжудлиги таъкидланди. Таъкидлаш жоизки, Тошкент шаҳрида бўлиб ўтган "ИТБ гуруҳи куни" доирасида Ўзбекистон Республикаси ва Ислом тараққиёт банки ўртасида 2018-2021 йилларга мўлжалланган 1,3 миллиард долларлик шериклик стратегияси имзолангани бунинг далилидир.
Саудия Арабистони ҳукумати ҳожилар учун чекловни олиб ташлади
Саудия Арабистони ҳукумати умра учун келаётган зиёратчиларга қўйилган таъқиқни олиб ташлади. Яъни, энди Саудия Арабистонига келган зиёратчилар 30 кун давомида Саудиянинг барча шаҳарларига зиёрат ёки сайёҳлик учун борса бўлади. Фақат бу 30 кунлик рухсатни 15 куни Макка шаҳри учун бўлиши шартдир – дейди ҳаж вазирлиги ходими Абдулазиз Вазан. Ўтган йили умрага 7 млн зиёратчилар ташриф буюришган эди.
Москва аэропортида яна бир намозхона очилади
Москва шаҳри яқинида жойлашган Шереметова аэропортида мусулмонлар учун намозхона очилиши режалаштирилгани маълум қилинди. Бунинг учун алоҳида ҳудуд ажратилган. Намозхона аэропортнинг Е терминалининг биринчи қаватида жойлашгани айтилган.
Ўзбекистондаги ОТМ Султон Идрис университети билан ҳамкорлик қилади
Тошкент давлат шарқшунослик институтида Малайзиянинг Султон Идрис университети билан қўшма дипломли таълим жорий этилади. Мазкур келишувга Султон Идрис университети ректори, профессор Муҳаммад Шатар Сабран бошчилигидаги делегациянинг шарқшунослик институтида ташрифи давомида эришилган. Учрашувда малай тилидан дарс бераётган ўқитувчиларни Султон Идрис университетига қисқа ва ўрта муддатли малака ошириш курсларига жўнатишга, энг асосийси эса бакалавр босқичида 2+2 ёки 3+1 тизими асосида, магистратура босқичида 1+1 тизими асосида қўшма дипломли мутахассислар тайёрлашга келишиб олинди.
ЎМИ Матбуот хизмати
Зиё байрамига марҳамат!
Фуқароларимизнинг китобга бўлган эҳтиёжини қондириш мақсадида ташкил этилаётган КИТОБ САЙЛЛАРИ давом этади!
Бу галги сайл бугун, 21 сентябр куни Тошкент вилояти ва Тошкент шаҳрининг қуйидаги масжидларида ташкил этилади.
- Тошкент вилояти Олмалиқ шаҳар "Рамазони Шариф" жоме масжидида бўлиб ўтади (масъул шахс Х.Ортиқов 94 369-36-22)
- Тошкент шаҳри “Абдулла ибн Масъуд” жоме масжидида ташкил этилади (масъул шахс Э.Мирзаев 71-272-91-04, 272-60-67, 372-98-78).
Эслатиб ўтамиз китоб сайллари жума намози адо этилганидан сўнг бошланади!
ЎМИ Матбуот хизмати
Сабрнинг турлари
Бандаларини сабр қилишга буюрган Аллоҳ таолога ҳамду санолар, умматларини сабрга ундаб, ўзлари сабр қилишнинг энг гўзал намунасини кўрсатган Пайғамбаримиз Муҳаммад Мустафога саловот ва саломлар бўлсин!
Сабрнинг маъноси ҳар қандай ҳолатда инсон ўзини ушлаб ва тўхтатиб туришидир. Сабрнинг яна бир маъноси бирор нарсани кутиб туришдир.
Уламоларимиз сабрнинг уч хил бўлишини айтишган:
1. Тоат-ибодатларни қилишда сабр.
2. Гуноҳ-маъсиятлардан тийилишда сабр.
3. Мусибат келганда сабр.
Тоат-ибодатларга сабр.
Бунда инсон ўз нафсини тоатга ундайди, мажбур қилади. Масалан, бир киши намоз ўқимоқчи, аммо нафси уни дангасаликка, ётишга, қорни тўқ бўлса ҳам овқат ейишга, улфатлар билан суҳбатлашишга ундаб турибди. Ана шу пайтда нафсини намозга тортади, унинг васвасасига кўнмайди. Мана шу тоатга сабр дейилади.
Гуноҳ-маъсиятлардан тийилишда сабр.
Бунда инсон нафсини ҳаром сўз ва ишлардан тияди. Масалан, бир кишига нафси зино қилишни васваса қиляпти, Аллоҳ асрасин, шунда у нафсини бу ишдан қайтаради. Шу иш маъсиятдан тийилишда сабр дейилади.
Азизнинг хотини Юсуф алайҳиссаломни зинога чорлайди, эшикларни беркитади, “Бери кел!” деб ўзига чақиради. Шунда Юсуф алайҳиссалом “Агар мен хожамга (яъни сенинг эрингга) хиёнат қилсам, золимлардан бўлиб қоламан” деб унинг истагини рад этадилар, Аллоҳдан паноҳ сўрадилар ва сабр қилдилар.
Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам машҳур ҳадисларида етти тоифа киши қиёматда – ҳеч қандай соя бўлмайдиган, фақат Аллоҳнинг аршининг сояси бўладиган кунда Аллоҳнинг аршининг соясида бўлишини айтиб, шуларнинг қаторида “Насл-насабли, чиройли аёл зинога чорлаганда, “Мен Аллоҳдан қўрқаман!” деб, аёлнинг истагини рад этган киши”ни ҳам зикр қилганлар.
Мусибат келганда сабр.
Инсонга мусибат келганда, у талвасага тушмай, амал, сўз билан Аллоҳнинг ғазабини келтирадиган иш қилмай, келган мусибатга сабр қилиши ва шу сабрига ажр умид қилиши керак. Бандага мусибат келганда, у ич-ичидан ўша ишдан нафратланмаслиги, балки буларнинг ҳаммаси Аллоҳнинг қазойи қадари билан бўлаётганини ўйлаб, сабр қилиши керак.
Аллоҳ таоло сабрли бандаларини яхши кўради. Уларга улкан мукофотларни тайёрлаб қўйган. Қуйидаги оят сабрлилар учун хушхабардир:
وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِّنَ الْخَوفْ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِّنَ الأَمَوَالِ وَالأنفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُم مُّصِيبَةٌ قَالُواْ إِنَّا لِلّهِ وَإِنَّـا إِلَيْهِ رَاجِعونَ أُولَـئِكَ عَلَيْهِمْ صَلَوَاتٌ مِّن رَّبِّهِمْ وَرَحْمَةٌ وَأُولَـئِكَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ
“Сизларни бироз хавф-хатар, очлик (азоби) билан, молу жон ва мевалар (ҳосили)ни камайтириш йўли билан синагаймиз. (Шундай ҳолатларда) сабр қилувчиларга хушхабар беринг (эй Муҳаммад)! Уларга мусибат етганда: “Албатта, биз Аллоҳнинг ихтиёридамиз ва албатта, биз Унинг ҳузурига қайтувчилармиз”, дейдилар. Айнан ўшаларга Парвардигорлари томонидан салавот (мағфират) ва раҳмат бордир ва айнан улар, ҳидоят топувчилардир” (Бақара сураси, 155 – 157-оятлар).
Интернет маълумотларидан
Нозимжон Иминжонов таржимаси
ЎМИ Матбуот хизмати
ХОРИЖДАГИ ЮРТДОШИМ САҲИФАСИ
КОНЦЕПЦИЯ
Дунё дарвозалари янада кенгроқ очилиб, хорижий давлатлар фуқароларининг юртимизга келиб-кетишларига қулай шароитлар яратилмоқда. Жумладан, 39 та давлат фуқароларига туристик визаларни расмийлаштириш тартиби соддалаштирилди, Ўзбекистон билан визасиз давлатлар сони кўпайди.
Шунинг баробарида бизнинг юртдошларимизнинг ҳам хорижий давлатларга чиқиши ортмоқда.
Одатда, чет элга, умуман, йўлга чиқаётган ҳар қандай йўловчига олдиндан йўловчилик машаққатини тортган, бу борада бой тажриба тўплаган кишилар; китоб кўрган олиму уламолар йўл-йўриқлар кўрсатиб, панду наисҳатлар қилишган. Зеро, нотаниш манзиллар сари сафарга отланган кишиларга бундай тавсияю насиҳатларнинг аҳамияти жуда ҳам катта.
Бинобарин, хорижга чиқаётган мўмин-мусулмонлар ушбу сафарида давлатнинг қонунларига амал қилгани каби шариатимиз кўрсатмаларига ҳам амал қилмоғи ниҳоятда муҳимдир.
Масаланинг ана шу жиҳатлари эътиборга олиниб, muslim.uz Интернет порталида “Муҳожир ватандошлар” лойиҳаси иш бошлади. Ушбу лойиҳа доирасида янги рукн очилиб “Хориждаги юртдошим” номланди.
Ушбу рукнда:
- хорижда таълим олаётган, меҳнат қилаётган, узоқ муддатга даволанишга кетган ватандошларимиз тўғрисида ҳаётий мақолалар;
- йўлга чиқувчиларга тавсиялар, маслаҳатлар;
- узоқ муддатли сафарларнинг ижтимоий ҳаётга, оилавий масалаларга таъсири ва бошқа долзарб муаммоларга доир савол-жавоблар дастурий равишда ёритилади;
- Интернет сайтда эълон қилинган мақоланинг аудио формати ҳам тавсия қилинади.
Ушбу материаллар оят, ҳадис ва уламоларимизнинг илмий меросларига асосланган ҳолда ёритилади.