Азиз зиёратчилар!

 Саудия Арабистони Подшоҳлиги томонидан белгиланган карантин талабларига кўра, Масжиди Набавий зиёрати ва Умра тадбирини амалга ошириш “Tawakkalna” ва “Eatmarna” мобил дастурлари орқали амалга оширилмоқда.

❗️Шунга кўра, Сизлардан, сафардан олдин ушбу мобил иловаларни қуйидаги ҳаволалар орқали смартфон телефонингизга юклаб олишингизни сўраймиз:

Ҳаволалар:

 "Andriod" дастури учун:

?Tawakkalna: https://play.google.com/store/apps/details?id=sa.gov.nic.tawakkalna&hl=ru&gl=US

?Eatmarna: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.sejel.eatamrna&hl=en_US&gl=US

 "IOS" дастури учун:

?Tawakkalna: https://apps.apple.com/uz/app/tawakkalna-covid-19-ksa/id1506236754

?Eatmarna: https://apps.apple.com/uz/app/eatmarna/id1532669630

Яна бир муҳим янгилик!
Умра сафари Дин ишлари бўйича қўмита ва Ўзбекистон мусулмонлари идораси ахборот хизмати ходимлари томонидан расмий саҳифалар орқали онлайн ёритиб борилади.

❇️ Эслатиб ўтамиз, ўзбекистонлик биринчи гуруҳ зиёратчилар шу йилнинг 22 январь куни Умра зиёратини амалга ошириш учун Саудия Арабистонига жўнаб кетади.

Бизни кузатиб боринг!

Muslim.uz
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати
@muslimuzportal | @vaqfuz | @diniysavollar

بسم الله الرحمن الرحيم

الْحَمْدُ لِلَّهِ، وَالصَّلاَةُ وَالسَّلاَمُ عَلَى سَيِّدِنَا رَسُولِ اللَّه، وَعَلَى آلِهِ وَأَصْحَابِهِ وَمَنْ تَبِعَهُمْ بِإِحْسَانٍ إِلَى يَوْمِ الدِّينِ أَمَّا بَعْدُ

Муҳтарам жамоат! Ҳазрати Умар ибн Хаттоб разияллоҳу анҳу ўнта жаннат башорат берилган буюк саҳобаларнинг бири, Хулафои рошидинларнинг иккинчиси, Пайғамбаримиз алайҳиссаломнинг энг суюкли саҳобаларидан биридирлар. У зотнинг тўлиқ исмлари Абу Ҳафс Умар ибн Хаттоб ибн Нуфайл Ал-Адавий Ал-Қурашийдир. Расули акрам алайҳиссалом Умар ибн Хаттоб разияллоҳу анҳуни “Форуқ” – “ҳақ ила ботилни ажратувчи”, – деб айтганлар.

Умар разияллоҳу анҳу нубувватнинг бешинчи йилида ўттиз уч ёшларида мусулмон бўлганлар. Исломни қабул қилишларидан аввал Пайғамбаримиз  алайҳиссалом:

 اَللَّهُمَّ أَعِزَّ الإِسْلاَمَ بِأَحَبِّ هَذَيْنِ الرَّجُلَينِ إِلَيْكَ بِأَبِي جَهْلٍ أَوْ بِعُمَرَ بْنِ الْخَطَّابِ ﴾ (رواه الإمام الترمذي)﴿

яъни: “Эй Парвардигор, мана шу икки кишидан – Абу Жаҳл ёки Умар ибн Хаттобдан – қайси бири Ўзингга суюмлироқ бўлса, Исломни у билан азиз қилгин”, – деб дуо қилган эдилар (Имом Термизий ривоятлари).

Ҳазрати Умар Исломга кирганларидан сўнг бутун куч-ғайратларини Ислом динига хизмат ва мусулмонларни ҳимоя қилишга сарф этдилар. Шунинг учун ҳам Абдуллоҳ ибн Масъуд разияллоҳу анҳу: “Умар Исломга кирганидан бошлаб биз – мусулмонлар доим азиз бўлдик”, – деганлар (Имом Бухорий ривоятлари).

Бир куни Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: “Тушимда менга бир қадаҳ сут олиб келинди. Қониб ичдим, ҳатто қонишлик тирноқларимгача сизиб бораётганини кўриб турардим. Сўнг ортганини Умар ибн Хаттобга бердим”. Саҳобалар: “Буни нимага таъвил қилдингиз, ё Расулуллоҳ?” – дейишган эди: “Илмга”, – дедилар (Имом Бухорий ривоятлари).

Дарҳақиқат, Ҳазрати Умар разияллоҳу анҳу Пайғамбаримиз алайҳиссаломдан таълим олган саҳобалар ичида энг илмлиларидан эдилар. Ҳатто саҳобалардан бири Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳу: “Агар Умар разияллоҳу анҳунинг илми тарозининг бир палласига, қолган одамларнинг илми тарозининг иккинчи палласига қўйилса, унинг илми оғир келар эди”, – деганлар.

Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам Умар розияллоҳу анҳу тўғрисида ҳақли равишда шундай дегандилар:

 وَالَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ ، مَا لَقِيَكَ الشَّيْطَانُ قَطُّ سَالِكًا فَجًّا إِلَّا سَلَكَ فَجًّا غَيْرَ فَجِّكَ ﴾ (رَوَاهُ الإِمَامُ البُخَارِيُّ)﴿

яъни: “Жоним қўлида бўлган Зотга қасамки, шайтон бирор йўлда кетаётиб, сенга йўлиқса, сенинг йўлингдан бошқа йўлга юради” (Имом Бухорий ривоятлари).

Мўминларга бош бўлган пайтларида ҳам Ҳазрати Умар раҳбар сифатида аҳолининг таълим борасидаги ишларига катта аҳамият берар эдилар. “Илмни ўрганинглар ва уни одамларга ўргатинглар. Шу билан бирга илм учун виқор ва сокинликни ҳам ўрганинглар. Ўзингиз таълим олган кишига ва таълим берган кишига тавозеъли бўлинглар. Жабр-ситам кўрсатувчи уламо бўлмангки, жоҳиллигингиз илмингиздан устун бўлиб қолмасин”, – дея насиҳат қилар эдилар. Навқирон ёшларга қарата эса: “Раҳбар бўлишдан олдин илм ўрганинглар”, – дер эдилар. 

Ҳазрати Умар разияллоҳу анҳу ўн йил мўминларнинг амири – раҳнамоси бўлдилар. У кишининг даврларида кўпгина диёрлар фатҳ қилиниб, Ислом зиёси билан бурканди. У Зотнинг ташаббуслари билан кўплаб шаҳарлар қурилди, ҳижрий тақвим асосида йил санасини ҳисоблаш жорий этилди, қозилик мансаби таъсис этилди, девон тузилиб, унинг ишини йўлга қўйилди ва тарихда биринчи марта қарияларга моддий таъминот тайинланди. Бундан ташқари жуда кўплаб оламшумул лойиҳалар инсонлар манфаати учун жорий қилинди. Милодий 20 асрнинг охирларида ғарблик мутахассислар томонидан инсоният тарихида жамиятларга энг кўп фойда келтирган шахсларнинг исм-шарифларидан тузилган рўйхатнинг тўртинчи ўрнида Умар разияллоҳу анҳунинг исмлари келтирилгани ҳам бежиз эмас.

Бир куни Абдураҳмон ибн Авф разияллоҳу анҳу, мўминларнинг раҳнамоси Ҳазрати Умар разияллоҳу анҳунинг зиёратига келдилар. Салом бериб, кутиб турдилар. Халифа Ҳазрати Умар разияллоҳу анҳу ёниб турган шамни ўчириб, кейин бошқасини ёқди. Бу аҳвол меҳмон диққатини тортди, у Ҳазрати Умар разияллоҳу анҳуга: “Эй, мўъминларнинг амири! Олдингизда шам ёниб турарди, уни ўчирдингиз. Яна унга ўхшаш шамни ёқдингиз. Бунинг нима ҳикмати бор?” – дедилар. Ҳазрати Умар разияллоҳу анҳу табассум билан: “Эй, Абдураҳмон! Ўчирганим давлатнинг шами (молидир). Ёққаним эса ўзимнинг шахсий шамим, ўз пулимга олганман. Давлат ишларини қилганимда, давлатнинг шамини ёқаман. Ҳозир сен билан суҳбат қуриб ўтирганимда, давлат шамини ёқиш ҳалол бўлмайди, шунинг учун уни ўчирдим, ўз шамимни ёқдим. Шундай қилмасам, Аллоҳга қандай ҳисоб бераман”, – дедилар.

Шунда Абдураҳмон ибн Авф разияллоҳу анҳу: “Ё Аллоҳ! Умар ибн Ҳаттобни бошимиздан нари қилмагин”, – деб дуо қилдилар.

Сир эмаски, кейинги вақтларда халқнинг мулкига нисбатан беписанд бўладиган кимсалар йўқ эмас. Аслида мулк якка шахсники бўладими ёки давлат мулки бўладими ноҳақ ўзлаштириб олишлари шаръан ҳамромдир. Балки, давлат мулкида етимларнинг ҳам моли бўлиши жиҳатидан бу молларни ноҳақ ейиш дўзах ўтини қорнига солишдек экани айтиб ўтилган. Ҳар-хил ҳийлалар ишлатиб оммани мулкини ўзлаштиришга уриниш ёки ҳақ тўлашдан қочишга ҳаракат қилиш айни бировнинг ҳаққини ейиш саналади. Бундай шариатга зид ишлар Қиёмат куни катта жавобгарликларга сабаб бўлишини унутмаслигимиз керак.

Муҳтарам жамоат! Уламоларимиз Ҳазрати Умарнинг адолатларидан яна бири сифатида қуйидаги қиссани ҳам келтирадилар. Мисрда уюштирилган от пойгасида бир насроний, қибтий йигит Миср ҳокими Амр ибн Ос разияллоҳу анҳунинг ўғилларидан ўзиб кетади. Шунда Амр ибн Оснинг ўғли қибтий йигитга қараб:

– “Ҳали сен хожанинг ўғлидан ўтиб кетадиган бўлдингми?!” деб, бир қамчи уради.

Қибтий йигитнинг отаси Мадинага бориб, халифа Умар разияллоҳу анҳуга арз қилади. У Зот Амр ибн Оснинг ўзларини ҳам, ўғилларини ҳам чақиртирадилар. Улар етиб келишади. Катта мажлисда Ҳазрати Умар разияллоҳу анҳу:

– “Қачондан бери оналаридан ҳур туғилган одамларни қул, дейдиган бўлиб қолдинглар?”, – дейдилар.

Қибтийга қамчини бериб:

– “Бу хожанинг ўғлини яхшилаб савала”, – дейдилар.

Қулоқларига ишонмай турган Қибтий йигит волийнинг ўғлини бир қамчи уриб, қамчини халифага узатади. Аммо ҳазрати Умар разияллоҳу анҳу:

– “Энди отасини ур”, – дейдилар.

Қибтийнинг ҳайрон бўлиб турганини кўриб:

– “Бу сени отасига ишониб урган”, – дейдилар.

Қибтий йигит бу адолатга қойил қолиб, шу жойдаёқ калима келтириб, мусулмон бўлади ва ҳаққидан кечиб, Амр ибн Осни уришдан воз кечади.

Ҳазрати Умар унга:

– Аллоҳга қасамки, агар сен уни урганингда, ўзинг тўхтамагунингча ҳеч ким сени тўхтатмас эди, – дейдилар.

Бу билан Ҳазрати Умар разияллоҳу анҳу даврларида инсон қадри қай даражада аҳамиятли бўлганини билишимиз мумкин. Қибтий йигит қачондир қул бўлган эсада, аслида у ҳам инсон экани, унинг шаъни, қадр қиммати топташ мумкин эмаслигини атрофдагиларига яна бир бор кўрсатиб бердилар.

Ҳазрати Умар разияллоҳу анҳу ғоятда тавозеъли, бетакаллуф киши эдилар. Бир куни одамлар маҳрнинг баҳосини орттириб юборганлигидан унга бир чегара белгиламоқчи бўлдилар. Минбарда туриб мана шу ҳақдаги гапларни айтгандилар, энг орқада турган аёллардан бири ўрнидан туриб: “Эй, мўминларнинг амири! Сиз Аллоҳ бизга ато этган ҳаққимиздан маҳрум қилмоқчимисиз?! Аллоҳ таоло:

 وَآتَيْتُمْ إِحْدَاهُنَّ قِنْطَارًا فَلا تَأْخُذُوا مِنْهُ شَيْئًا  (سورة النساء/20)

яъни: “Агар биронталарига тоғдек маҳр берган бўлсангиз ҳам қайтариб олманг...”, деган-ку?!” – деб танбеҳ берди. Шундан сўнг Ҳазрати Умар разияллоҳу анҳу ўз фикрлари хато эканлигини таъкидлаб: “Аёл тўғри айтди, Умарнинг фикри нотўғри!”, – деганлар ва бояги чегара белгилаш тўғрисидаги фикрларидан воз кечганлар!

Бу воқеа мўминларнинг амири бўлган – Ҳазрати Умар ибни Ҳаттоб разияллоҳу анҳунинг халқ фикрини қай даражада эҳтиром этганликларини ва уларга қонун доирасида тўлиқ ҳуррият берганликларини кўрсатади. Ўз даврида фавқулодда улкан нуфузга эга бўлган Кисро ва Қайсарлар ҳокимиятини ағдарган ҳукмдор бўла туриб оддий бир аёлнинг танбеҳини тўғри қабул қилганлар. Шариат аҳкомлари олдида ўзларини оддий халқ билан баробар тутганлар.

Муҳтарам азизлар! Ҳазрати Умар разияллоҳу анҳу тақвода, парҳезда ва нафсини тергашда беназир инсон бўлганлар. Инсонларга хутба қилганларида кўпинча шундай деганлари ривоят қилинади:

"حَاسِبُوا أَنْفُسَكُمْ قَبْلَ أنْ تُحَاسَبُوا، وَزِنُوهَا قَبْلَ أَنْ تُوْزَنُوا، وَتَهَيَّؤُوْا لِلْعَرْضِ الأَكْبَرِ "يَوْمَئِذٍ تُعْرَضُونَ لاَ تَخْفَى مِنْكُمْ خَافِيَةٌ".

яъни: “(Қиёматда) ҳисоб қилинишингиздан аввал ўзингизни ҳисоб қилинглар, (амаллар) ўлчанишидан аввал уни ўзингиз ўлчанглар, амаллар намойиш қилинадиган “буюк кунга”га тайёргарлик кўринглар. “Ўша кунда сизлар (ҳисобот учун Аллоҳга) рўбарў қилинурсиз, сизларнинг бирор сирингиз махфий қолмас” (Ҳоққа сураси 18-оят).

У зотнинг Аллоҳ таолодан ғоятда хавфда бўлганлари сабабли ўзларини қаттиқ тафтиш қилар, баъзан: “Фурот дарёсига бир улоқ тушиб кетса, қиёмат куни бунинг ҳисобини Аллоҳ Умардан сўрайдими, деб қўрқаман”, – дер эдилар.

Муҳтарам жамоат! Ҳазрати Умар разияллоҳу анҳу имом бўлиб бомдод намозини ўқиб бераётганларида Абу Луълуа исмли мунофиқ заҳарланган ханжари билан у зотга суиқасд қилди. Ҳазрати Умар разияллоҳу анҳу жароҳатдан сўнг уч кун яшадилар.

Ҳазрати Умар разияллоҳу анҳунинг фоний дунё билан видолашиб, охиратга юзланаётган, жароҳат асоратидан бир ҳушёр, бир беҳуш бўлиб ётган пайтларида: “Одамлар намозни адо қилишдими?”, – деб сўрардилар. Яна ҳушдан кетиб, бироздан сўнг ўзларига келсалар, яна: “Одамлар намозни адо қилишдими?” – деб сўрардилар. Ҳазрати Умар разияллоҳу анҳу ўлим олдидан намоз ҳақида сўзлаб, кўп насиҳат қилардилар. Амалдаги насиҳатлари эса жароҳатларидан қон оқиб турган бўлса ҳам намозни ўз вақтида адо қилиш билан бўлди.

Муҳтарам азизлар! Ҳазрати Умар разияллоҳу анҳунинг ҳаётларини ўрганишда ҳаммамиз учун ибрат ва жуда кўп манфаатлар бор. Ҳар бир мусулмон киши ўзини тафтиш қилишида, охиратни ўйлаб иш кўришида шу зотга ўхшаса, ҳеч бўлмаса, ўхшашга ҳаракат қилса эди, жамият ҳам моддий, ҳам маънавий камолотга етган бўлар эди.

Пайғамбаримиз алайҳиссалом энг охирги пайғамбар ҳисобланадилар. У Зотдан кейин пайғамбар келмайди. Шундай бўлсада, Сарвари олам ўзларининг ҳадиси шарифларидан бирида Ҳазрати Умар разияллоҳу анҳунинг фазлларига ишора қилиб шундай деганлар:

 لَوْ كَانَ بَعْدِي نَبِيٌّ لَكَانَ عُمَرَ بْنَ الْخَطَّابِ ﴾ (رواه الإمام الترمذي)﴿

яъни: “Агар мендан кейин пайғамбар бўлганида эди, Умар ибн Хаттоб бўларди” (Имом Термизий ривоятлари).

Умар ибн Хаттоб разияллоҳу анҳу ҳижратнинг 23 йили (мелодий 644 йили) 63 ёшларида Мадинаи мунавварада вафот этдилар.

Аллоҳ таоло ушбу буюк саҳобадан рози бўлсин! Ислом Умматига қилган улкан хизматларини муносиб мукофотласин! Бизларни ҳам ушбу зотларнинг ҳаётларини ўрганиб, фарзандларимизга ўргатишимизни, қўлимиздан келганича билганларимизга амал қилишимизни насиб этсин! Қиёматда Ҳазрати Умар разияллоҳу анҳудек саҳобалар билан бирга бўлиш бахтини ҳаммамизга насиб айласин! Омин!

Огоҳлик қўнғироғи

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.

Аллоҳ таолонинг бандаларига берган беҳисоб неъматлари ичида энг улуғи, бу — сиҳат-саломатлик. Шу боис, бу бебаҳо неъматнинг қадри нечоғлиқ улуғ экани ҳақида Ҳазрати Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам биз, умматларини огоҳлантириб шундай марҳамат қилганлар: “Икки неъмат борки, кўпчилик одамлар унинг қадрига етмай алданиб қолганлар. У иккиси — сиҳат-саломатлик ва осудалик” (Имом Бухорий ривояти).

Дарҳақиқат, инсоният гоҳида ўзида бор неъматнинг қадрига етмайди. Саломат ва хотиржам бўлган киши турмуш ташвишлари, чеки-чегараси йўқ орзу-ҳаваслар кетидан қувиб юраверади ва ўшаларга алданиб саломатлиги, тинчлигини қўлдан бериб қўяди. Охир-оқибат аттанг қилади ва саломатлигини йўқотиш эвазига топган нарсаси орзу-ҳавас олдида ҳеч нарса эмаслигини англаб етади. Лекин кейинги афсус-надоматнинг фойдаси йўқ. Шунинг учун неъматларнинг вақтида қадрига етиб, шукронасини адо этиб бормоқлик лозим. Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам ҳадисларининг бирида марҳамат қилдилар: “...саломатлик вақтингизни беморлик келишидан олдин ғанимат билинг...” (Имом Термизий ривояти).

Сиҳат-саломатликдан баҳраманд кишигина бошқа неъматлардан ҳам баҳра олиб яшайди. Саломатлик бўлмаса, бошқалари инсонга татимайди. Шунинг учун, инсон бу неъматни қўлдан бермаслик, унга футур етказадиган ҳар қандай иллатлардан ўзини сақламоғлиги лозим бўлади.

Шу кунларда мамлакатимизда эпидемиологик вазият хавотирли тус олаётир, энг ачинарлиси, касалликдан вафот этганлар бор.

Соғлиқни сақлаш вазирлиги юртимизда коронавируснинг “оmicron” штамми аниқлангани, эҳтиёт чоралари кучайтирилиши ҳақида хабар қилиб, Республика махсус комиссиясининг навбатдаги йиғилишида мамлакатимизда коронавирус инфекцияси билан касалланиш ҳолатлари ортиб бораётгани, ушбу касалликка қарши зарур чоралар кўришни давом эттириш лозимлиги қайд этилган эди.

Хусусан, Республика махсус комиссиясининг қарори билан жамоат жойларида ниқоб тақиш, ижтимоий масофани сақлаш, шахсий гигиена қоидаларига қатъий риоя этиш устидан назорат кучайтирилмоқда. Бунда барча ташкилот, корхона ва муассасаларда, йирик савдо мажмуалари, супермаркетлар, кўнгилочар муассасаларнинг кириш қисмида ниқобда бўлиш, ижтимоий масофани сақлаш, тана ҳароратини ўлчаш амалиётига қатъий риоя этилиши таъминланади.

Шундан келиб чиқиб, мўмин-мусулмонлар коронавирус тарқалиши ёки юқишидан эҳтиёт бўлиш мақсадида мутахассислар кўрсатмаларига қатъий амал қилиши лозим. Динимизда инсоннинг жони, эътиқоди, ақли, моли ва обрўсини сақлаш муҳим асослардан бири саналади. Мана шу жиҳатларга зарар етадиган ҳолатларда шариат ўз кўрсатмаларини инсониятга енгиллатади.

Маълумки, Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти коронавирусни пандемия, деб эълон қилди. Ушбу касаллик асосан, ҳаво-томчи, қўл бериб сўрашиш каби ҳолатларда юқади. Шундай экан, жамоа бўлиб тўпланиш ҳолатлари ушбу хатарли вирус тарқалишига сабаб бўлади. Бундай вазиятда қуйидаги оят, ҳадис ва шаръий қоидаларда кўрсатилган тавсияларга амал қилиш буюрилади: Аллоҳ таоло Қуръони каримда шундай баён қилади: “Ўзингизни ҳалокатга дучор қилманг. Эҳсон қилинг, албатта, Аллоҳ эҳсон қилувчиларни хуш кўрадир” (Бақара сураси, 195-оят).

Бу оятда ҳалокатга сабаб бўладиган ишлардан тўхташга буюрилган. Абу Саъид Худрий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадиси шарифда Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам: “Зарар бериш ҳам ва зарар кўриш ҳам йўқ” деганлар (Имом Можа, Имом Дорақутний ривоятлари). Демак, ҳадиси шарифда инсон ўзига ёки ўзгаларга зарар келтирадиган сабаблардан узоқ бўлишга буюрилган. Мўътабар фиқҳий китобларимизда: “Зарарни даф қилиш фойдани жалб қилишдан олдинга қўйилади”, дейилгани ҳам айни ҳақиқат.

Коронавирус юқумли касаллиги тарқалаётган пайтда мусулмон киши Аллоҳ таолонинг тақдир қилгани юзага чиқишига қаттиқ ишонган ҳолда, касалликдан сақланиш чора-тадбирларини кўриши лозим. Вабо ва шу каби тез тарқаладиган касалликлар чиққан жойга кирилмайди ва қаттиқ зарурат бўлмаса, у ердан чиқиб кетилмайди. Тиббий соҳа вакиллари кўрсатмаларига тўла амал қилинади.

Ҳазрати Пайғамбаримиз алайҳиссалом касаллик тарқаган вазиятда сабабларни ушлаш, киши саломатлиги учун зарур чораларни кўриш лозимлигини таъкидлаб, шундай марҳамат қилганлар: “Албатта, бу вабо — Аллоҳ у билан сиздан аввалги қавмларни ҳалок қилган азобдир. Ер юзида ундан бир ози қолган. Гоҳида келади, гоҳида кетади. Агар бир ерда вабо пайдо бўлса, у ердан чиқиб кетманглар. Агар бир ерда вабо борлигини эшитсангиз, у ерга борманг лар” (Имом Аҳмад ривоятлари).

Касаллик, бу — синов. У шундай синовки, нафақат кишиларни, балки бутун халқни синайди. Мана шундай кунларда ҳар биримиз сабр-матонатли бўлмоғимиз, бўш вақтимизни иложи борича фойдали ишларга сарфлашимиз даркор. Бу синовли кунларда барчамиз сабр қилиб, бирдам бўлиб, бир ёқадан бош чиқариб ҳаракат қилсак, иншааллоҳ тез кунларда қийинчилик ортидан енгиллик ва фаровонлик келади. Чунки Аллоҳ таоло Қуръони каримда бандаларига бир қийинчилик ортидан албатта, енгиллик келишини баён қилиб, шундай деган: “Бас, албатта, ҳар бир қийинчилик билан бирга енгиллик бордир. Албатта, ҳар бир қийинчилик билан бирга енгиллик бордир” (Шарҳ сураси, 5-6-оятлар).

Бу оятни тафсир қилган уламоларимиз бир қийинчиликдан кейин икки енгиллик бор, дейди.

Дунёда хурсандчилик билан хафачилик доим ёнма-ён юради, лекин Аллоҳ таоло бандаларига етган азиятлар сабабли уларнинг даражалари кўтарилиши, қалблари покланиши ва гуноҳлари ювилиб кетишини хоҳлайди.

Яна бир ҳадисда шундай дейилади: “Савобнинг улуғлиги бало-мусибатнинг катталигига қарабдир. Агар Аллоҳ бир қавмни яхши кўрса, уларга синов юборади. Ким бунга рози бўлса, Аллоҳ ҳам ундан рози бўлади. Ким синов-мусибатдан ғазабланса, унга ҳам ғазаб бўлади” (Имом Термизий ва Имом Ибн Можа ривоятлари).

Демак, инсон мусибатларни Аллоҳ таолодан билиб, сабр-тоқатли ва шукрли бўлса, жазавага тушмаса, ўз ҳолатидан ғазабланмаса, унга Аллоҳ таолонинг розилиги, ёрдами ва фазли бўлади.

Гоҳида инсонга беморлик етиши табиий ҳолат. Инсоннинг ожизлиги ҳам шунда. Бу дунёда Аллоҳ таоло бандаларини турли йўллар билан синаб, имтиҳон қилар экан, беморлик ҳам ўша синовлардан биридир. Бунинг учун банда ғамга ботмаслиги керак, аксинча, бу имтиҳондан муваффақиятли ўтишга ўзида куч топа олиши лозим. У ҳам бўлса, сабрдир. Хасталикка сабр қилган кишига савоб ёзилиши, гуноҳларига каффорат бўлиши ҳақида Набий алайҳиссаломдан қатор ҳадислар ворид бўлган. Жумладан, Абу Саъид Худрий ва Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинишича, Пайғамбар саллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар: “Мусулмон кишига етадиган чарчоқ, хафалик, озор, ғам-ташвиш ва ҳатто битта тикан кириши сабабли Аллоҳ таоло унинг хатоларини ўчиради” (Имом Бухорий ривояти).

Динимизда даволанишга ижозат берилган. Ҳадисларда баён этилишича, Аллоҳ таоло қандай дард нозил қилган бўлса, албатта, унинг давосини ҳам нозил қилган. Шундай экан, инсоният доимо изланишда бўлиб, ўзининг ҳаётини сақловчи, соғлиғини асровчи воситаларни кашф қилишда бардавом бўлиши лозим.

Аллоҳга ҳамдлар бўлсинки, ҳукуматимиз миқёсида коронавирусга қарши курашиш бўйича катта эътибор қаратилмоқда. Муҳтарам Юртбошимиз ташаббуси билан бугунги кунда аҳолини коронавирусга қарши эмлаш мақсадида, Ўзбекистонга вакцина етказиш ишлари жадал амалга оширилмоқда.

Маълумки, соғлиқни сақлаш соҳаси мутахассислари қарийб икки йиллик кузатишлар ва изланишлардан кейин коронавирус — COVID-19 касаллигидан сақланишнинг энг самарали воситаси вакцина олиш экани тўғрисида хулосага келди.

Динимизда инсоннинг жони, эътиқоди, ақли, моли ва обрўсини сақлаш муҳим кўрсатмалардир. Мана шу жиҳатларга зарар етадиган ҳолатларда шариатимиз уни даф қилиш сабабларини қўллашга буюради. Шундай экан, вакцина олиш зарурати бир неча жиҳатлар билан таъкидланади. Оқил инсон соғлиғининг кетишига ўзи била туриб сабабчи бўлмаслиги лозим. Чунки биз учун ҳаётимиз қанчалик омонат бўлса, соғлиғимиз ҳам омонатдир. Ўз жонига қасд қилиш қанчалик оғир гуноҳ бўлса,қасддан соғлиғига путур етказиш ҳам шунчалик гуноҳ.

Биринчидан, динимиз кўрсатмаларига кўра, Аллоҳ таоло ҳар бир дарднинг шифосини ҳам берган. Бу ҳақда Пайғамбаримиз алайҳиссалом бундай деганлар: “Аллоҳ таоло ҳар бир касалликка шифосини туширгандир” (Имом Бухорий ривояти). Бошқа ҳадисда шундай баён қилинади: “Пайғамбаримиз алайҳиссаломдан аъробийлар: “Эй, Аллоҳнинг Расули, даволанайликми?”, деб сўрашди. У Зот алайҳиссалом: “Ҳа, эй, Аллоҳнинг бандалари, даволанинглар. Чунки Аллоҳ ҳар бир касалликка даво яратгандир”, дедилар (Имом Бухорий ривояти).

Иккинчидан, баъзи кишилар касал эмаслигини рўкач қилиб, вакцина олишга бепарво бўлади, ваҳоланки шариатимизда беморликдан аввал ундан сақланишга буюрилган. Бу ҳақда уламоларимиз шундай деганлар: “Касалликдан сақланиш уни даволашдан яхшироқдир” (“Ал-Фиқҳул исломий ва адиллатуҳу” китоби). Демак, бемор бўлмаган кимсалар ҳам касаллик тегишининг олдини олиши ва шунга сабаб бўладиган муолажаларни қилиши динимиз талабидир.

Учинчидан, динимиздаги асосий қоидалардан бири ўзига ҳам ўзгага ҳам зарар бермасликдир. Бу ҳақда Абу Саъид ал-Худрий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам: “Зарар бериш ҳам, зарар кўриш ҳам йўқ”, деганлар (Имом Ибн Можа ривояти). Демак, вакцинани олишимиз, биринчи навбатда, ўзимиз, қолаверса, яқинларимиз соғлиғини сақлашга сабаб бўлади.

Тўртинчидан, ҳозирги кунда Умра зиёрати сафарини режалаштираётган кишилардан ҳам биринчи навбатда, вакцина билан эмланган бўлиши талаб қилинмоқда. Қолаверса, дунёнинг ҳар қандай давлатига бормоқчи бўлган кишидан вакцина билан эмланганлик сўралмоқда.

Хулоса шуки, ҳозирда давлатимиз томонидан фуқароларимизга етказиб берилаётган вакциналарни олишимизга динимиз рухсат беради. Эмланиш шаръан жоиз, чунки бу даволанишнинг бир кўринишидир.

Юқумли касаллик билан хасталаниш ҳолатлари ортиб бораётган, унга қарши эҳтиёт чоралари кучайтирилаётган вақтда ҳар бир мўмин-мусулмон Аллоҳ таолонинг тақдирига рози бўлиб, жамоат жойларида ниқоб тақиш, ижтимоий масофани сақлаш, шахсий гигиена қоидаларига қатъий риоя этиш, касалликнинг олдини олиш мақсадида соҳа мутахассислари томонидан тавсия этилган вакциналар билан тўлиқ эмланиш каби Республика махсус комиссияси томонидан жорий этилган янги тартиб-қоидаларга қатъий амал қилиб, ўзимиз, яқинларимиз, қолаверса, юртдош ларимизнинг соғлиғини сақлайлик.

Зеро, уламоларимиз айтганларидек: “Касалликдан сақланиш уни даволашдан яхшироқдир”.

Ҳомиджон ИШМАТБЕКОВ,

Ўзбекистон мусулмонлари

идораси раисининг

биринчи ўринбосари

Аллоҳга шукр, икки йил сабр ила кутилгандан сўнг умра зиёрати бошланмоқда. Ўтган куни жорий умра мавсуми нархлари, навбатлари, учиш вақтлари ва вакциналар ҳақида хабар берилди.

Шу кунларда айрим ижтимоий тармоқ юритувчилари пандемиядан аввал, яъни 2020 йил февраль ойига қадар қилинган умра тўлови миқдорига қўшилган қиймат борасида турли мулоҳазалар билдирмоқда.

Шу боис, қўшимча тўлов тафсилотини қуйидаги жиҳатлар орқали баён қиламиз:

Биринчи, коронавирус пандемияси умра хизматлари кўрсатишга ҳам салбий таъсир кўрсатди. Аввал қайд этганимиздек, меҳмонхонада 4 кишилик хонага 2 нафар зиёратчи, 50 ўриндиқли автобусга 25 киши жойлаштириш каби талаблар ўрнатилди.

Ҳар бир фуқаронинг сафарга чиққандан то она-Ватанга қайтиб келгунга қадар эпидемиологик меъёрларга жавоб берадиган ташкилий ва тиббий хизматлар йўлга қўйилди. Масалан, озиқ-овқат маҳсулотлари махсус қадоқланган ҳолда тарқатилади, тиббий хизмат кўрсатишда қўшимча шифокорлар ва махсус дори-дармонлар билан таъминланади.

Шунингдек, ишлаб чиқариш ва хизмат кўрсатишда икки йил аввалги ҳолатга нисбатан нарх-наво кўтарилди. Бунинг устига қиролликда 15 фоиз қўшимча қиймат солиғи ҳам жорий этилди.

Иккинчи, табаррук заминда зиёратчи ҳар бир дақиқасини ғанимат билиб, фақат тоату ибодатга сарфлаши учун Макка ва Мадина шаҳарларида Икки Ҳарамга яқин бўлган меҳмонхоналар буюртма қилинди. Масжиди Набавийга яқин бўлган 5 юлдузли “Пулман зам-зам” ва Байтуллоҳ атрофидаги “Жабал Умар” ҳудудида жойлашган 5 юлдузли меҳмонхона олинди. Қиёс учун, олдинги йилларда зиёратчиларимиз Макка шаҳрида Ҳарам масжидидан чамаси 1,2 км. бўлган меҳмонхонада истиқомат қилишган.

Булар зиёратчиларга беш маҳал намозни Ҳарами шарифларда адо этиш, дуою илтижолар билан банд бўлишда енгиллик беради. Йўл, таомланиш ва бошқалар учун кетадиган вақтни тежайди. Шунингдек, меҳмонхоналарда тиббиёт ва ишчи гуруҳлари хизмат кўрсатади.

Ўзбекистон Саудияда умра сафарини ташкил қилиш бўйича бир неча ширкат имкониятларини ўрганганини аввал ҳам хабар қилган эдик. Бунда Саудия ҳаж ва умра вазирлиги талабига асосан умрани ташкил этиш бўйича лицензияга эга бўлган ширкатлар бўлишига эътибор қаратилди. Шу кунларда, ижтимоий тармоқларда муқобил таклиф билан чиқаётган баъзи ширкатлар умра хизматини кўрсатиш учун янгиланган рухсатномага эга эмаслигини билдириш билан кифояланамиз.

Олдинги узоқ йиллик ҳамкор ширкат ҳам пандемиядан кейин лицензия ололмагани учун бошқа, имконияти кенгроқ “Абу Сарҳад” ширкати билан шартнома имзоланганини алоҳида таъкидлаш ўринлидир.

Қўшимча тўловлар юзасидан яна бир жиҳат. Ҳар бир Ҳаж ёки умра мавсуми тўловлари учун алоҳида ҳисоб рақам очилади ва сарф-харажатлар амалга оширилади. Маблағлар банкдаги махсус ҳисоб рақамда сақланади. Маблағлардан муборак сафарга тегишли йўналишлардан бошқа мақсадда фойдаланишга имконият мавжуд эмас. 2020 йил февраль ойига қадар умра учун тўлов амалга оширган, пандемия сабаб бориш истагидан қайтган фуқароларнинг мурожаатига асосан тўловлари қайтариб берилди. Қолган фуқароларнинг маблағлари ўз ихтиёрларига кўра, умра ҳисоб рақамида сақланмоқда.

Мўмин-мусулмонларни умра ибодатига бошчилик қилишда кўп йиллик тажрибага эга, диний мутахассислар билан таъминлайдиган ва бу борада ваколатли, расмий ташкилот ҳисобланган Ўзбекистон мусулмонлари идораси орқали муборак сафарни хавфсиз адо этишга чақирамиз.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси мунтазам равишда халқимизнинг талаб-истакларини инобатга олган ҳолда умра сафари нархларини мақбуллаштиришни давом эттиради, бу борада янгиликлар бўлса, расмий матбуотда эълон қилади.

Сўзимиз якунида, ижтимоий тармоқ фойдаланувчилари ҳамда ахборот тарқатувчилардан тўлиқ ўрганилмаган ахборот тарқатиш шаръий жиҳатдан тўғри эмаслиги ва қонуний жавобгарликка сабаб бўлишини ҳисобга олиб, бирор хабар эълон қилишдан олдин иккинчи томоннинг ҳам фикрини олишлари учун доимий ҳамкорликка тайёрлигимизни билдирамиз.

Аллоҳ таоло умрага отланганларнинг сафарларини муборак қилсин, Икки Ҳарами шариф зиёратини барчамизга насиб этсин!

Ўзбекистон мусулмонлари идораси

Матбуот хизмати

Шу йил 5 январь куни Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Нуриддин домла ҳазратлари Саудия Арабистонидаги “Abu Sarhad” ҳамкор ширкати билан “Умра – 2022” мавсумини амалга ошириш бўйича шартнома тузганлари ҳақида хабар берган эдик.

Шундан сўнг, ҳудудларда пандемиядан олдин навбатда турган фуқаролар рўйхатларини шакллантириш, авиақатнов жадвалларини ишлаб чиқиш, қўшимча тўловларни амалга ошириш ва зиёратчиларни тиббий кўрикдан ўтказиш ишлари бошлаб юборилди.

Айни кунларда, Ўзбекистон мусулмонлари идорасига ОАВ вакиллари ва мўмин-мусулмонлардан умра зиёрати бўйича жуда кўп саволлар бўлмоқда. Ушбу саволларга қуйидаги жавобларни тақдим этамиз:

Умра сафари қачондан бошланади?

– Аллоҳ насиб этса, 2022 йил 22 январь куни биринчи рейсни Саудия Арабистонигa учиришга тайёргарлик кўрилмоқда. Шундан сўнг 25, 28 январь кунлари ҳам навбатдаги рейслар амалга оширилади. Келгусида муборак сафарга рейсларни сезиларли даражада ошириб борилади, инша Аллоҳ.

Бошланаётган умра сафарига қачон рўйхатга ёзилган фуқаролар жўнатилади?

– Жорий умра мавсумида биринчи навбатда пандемиядан олдин, яъни 2020 йил февраль ойи охирига қадар умра зиёрати учун тўловларни амалга ошириб, сафарга бора олмаган фуқаролар юборилади.

Умра тўлови қанча этиб белгиланди?

 Қайд этганимиздек, пандемиядан олдин, яъни 2020 йил февраль ойига қадар умра зиёрати учун охирги белгиланган тўловларни амалга оширганлар қўшимча равишда 4.770.000 сўм маблағ тўлайдилар. Ушбу қўшимча тўловни белгилашда, меҳмонхоналарда зиёратчиларнинг хоналарга, автобусларда ўриндиқларга жойлаштиришда оралиқ масофа ҳисобига 50 фоизгача қисқартирилиш, озиқ-овқат маҳсулотларини қадоқланган ҳолда тарқатиш, ўрнатилган бошқа карантин тартиб-қоидаларни таъминлаш, 15 фоиз Саудия ҚҚС солиғи каби сарф-харажатлар ҳам ҳисобга олинган. Шунингдек, Макка ва Мадина шаҳарларида энг замонавий меҳмонхоналар зиёратчиларимизга хизмат қилади.

Мазкур тўловларни амалга оширишда зиёратчиларга қулайлик яратиш мақсадида, “Алоқабанк” АТнинг барча филиалларида ҳар куни, ҳатто шанба ва якшанба кунлари ҳам Умра тўловлари қабул қилинади.

Зиёратчилар учун қайси вакцина билан эмланиш талаб этилади?

– Умра сафарига борувчи фуқаро “COVID-19”га қарши “Astra-Zeneca”, “Moderna”, “Pfizer” ёки “Jonson & Jonson” вакциналари билан тўлиқ эмланиб, сертификатга эга бўлиши лозим. Талаб қилинган вакциналарни эмас, балки “Спутник V” ва Ўзбекистон-Хитой каби вакциналар билан тўлиқ эмланган фуқаролар юқорида саналган вакциналаридан бири билан 1 марта эмланиши кифоя қилади.

Саудия Арабистонида умра амалини адо этиш қилиш учун дастур орқали навбатга туриш тартиби қандай?

– Ҳар бир зиёратчида смартфон (Самсунг, Айфон ёки бошқа турдаги сенсор) телефони бўлиши талаб этилади. Андроид телефон учун “PlayMarket” ва IOS мобиль қурилма учун “AppStore”дан “توكلنا” (“Tawakkalna”) ва “اعتمرنا” – (“ Eatmarna”) электрон дастурлари юклатилган бўлиши лозим. Мазкур дастурлар телефонда “геолокация” ва “интернет” ёқилгандагина ишлайди. Бу дастурлар зиёратчи Саудия Арабистони давлат чегарасидан ўтиб, Мадина шаҳрида тегишли маълумотлар билан тўлдирилгандан кейингина ишга тушади.

Зиёратчи Саудияга етиб бориши билан Саудия мобиль алоқа оператори сим картасини харид қилади ва интернет тўпламини ишга туширади. Сим картани аэропортда ёки Мадина шаҳридаги меҳмонхонада харид қилиш мумкин бўлади.

“Умра қилиш мобиль дастури” зиёратчига 1 мартагина умра амалини бажаришга ва фақат 5 маҳал намозга чиқишига рухсат бериши мумкин. Қайта умра қилиш учун “Tawakkalna” ва “Eatmarna” орқали сўровнома берилади. Тизим рухсат берган муддатда “Оиша она” – Танъийм масжидидан эҳромга кириб кейин яна умра амалини адо этиши мумкин.

Саудия Арабистонида қандай карантин талаблари ўрнатилган?

– Саудия Арабистони ҳудудига умра зиёрати учун кираётган хорижлик фуқаро талаб этилган вакциналар билан эмланган бўлиб, бу тўғридаги сертификатга ва 48 соатлик ПЦР тестига эга бўлиши, зиёратчи ўзи билан 30 та тиббий ниқоб олиши (ҳар 4 соатда алмаштириш учун) ва Саудия Арабистонида доимий тиббий ниқобда юриши ва оралиқ масофага риоя қилиниши белгиланган. Таъкидлаш керакки, тиббий ниқоб тақмаганлик учун 300 АҚШ доллари миқдорида жарима белгилаган. Зиёратчилар умра сафари якунида она-Ватанга қайтишдан аввал ўз ҳисобларидан Макка шаҳридаги меҳмонхонада ПЦР тест топширишлари керак бўлади.

Умра сафари учун янги навбатлар қаерда ёзилади?

– 18 ёшдан катта бўлган Ўзбекистон фуқароси умра сафарига бориш учун ўзи рўйхатда турган маҳалла фуқаролар йиғинига шахсини тасдиқловчи ҳужжат билан чиқиб, умра сафари учун очилган махсус дафтарга рўйхатга ёзилади ва шу ҳақдаги маълумотномани олади. Ушбу дафтар бўйича навбати келган фуқарони МФЙ туман-шаҳарга тавсия беради. Сўнг ҳудуддаги поликлиникада тиббий кўрикдан ўтади. Натижалар яхши чиқса, умра учун белгиланган тўлов суммасини тўлайди. Шунингдек, хорижга чиқиш паспорти, тиббий кўрикдан ўтгани, вакцина олгани тўғрисидаги маълумот ва сертификат ва тўлов қоғозининг нусхасини тақдим қилади.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати