• Бу йил энг узоқ рўза тутувчи мамлакат Исландиядир. У ерда истиқомат қилувчи мусулмонлар 21 соат;
• Европанинг шимолий қисмидаги Швеция, Норвегия, Финляндия ва Дания мусулмонлари 20 соату 30 дақиқа;
• Покистон, Афғонистон ва Хитойда 17 соат;
• Ҳиндистонда 16 соат;
• Араб мамлакатлари ичида энг узоқ вақт рўза тутаётганлар жазоирликлар бўлиб, улар 16 соату 44 дақиқа, энг қисқаси эса Сомали бўлиб, мамлакат аҳолиси 13 соат;
• Мисрликлар 15-16 соат;
• Ироқ, Фаластин, Ливан, Иордания ва Сурияда 16 соат;
• Яманликлар 14 соат;
• Малайзияда 14 соат;
• Африка мамлакатларида эса 13-14 соат;
• Австралияда 12 соат;
• Лотин Америкасида ўртача 10 соат;
• Аргентинада 9,5 соат бўлиб, қуёш ботмайдиган ҳудудлар бу вақтдан мустасно.

Моҳира ЗУФАРОВА

 тайёрлади.

Муборак Рамазон ойининг файзли кунларида Сурхондарё вилоятининг Бойсун туманида янги “Қадимий Дарбанд” жоме масжиди очилди.

Масжиднинг очилиш маросимида Сурхондарё вилояти бош имом-хатиби Эргашали Рутамов сўзга чиқиб, бугунги кунда яратиб берилаётган шароитлар тўғрисида маъруза қилди. Бундай имкониятларнинг ортида тинчлик ва хотиржамлик деган буюк неъмат борлигини таъкидлади. Бунинг учун фақат шукр қилиш лозимлигини сўзлар экан, кечагина Шеробод туманида очилган “Имом Термизий” жоме масжиди ҳақида сўзлаб берди. Тадбирга йиғилганларга Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Алимов ҳазратларининг саломини етказди. “Қадимий Дарбанд” жоме масжиди Бойсун тумани аҳолиси учун мўътабар манзилга айланишини таъкидлаб барчани ушбу муборак ойдаги хурсандчилик билан яна бир бор қутлади.

Тадбирда сўзга чиққанлар бу каби хайрли ишлар диний қадриятларга бўлган улкан эътибор натижаси эканини таъкидлашди. Шунингдек, бу борада ояти каримада ҳам қуйидагича таъкидлангани эслатиб ўтилди: “Аллоҳнинг масжидларини фақат Аллоҳга ва охират кунига имон келтирган, намозни баркамол ўқиган, закот берган ва фақат Аллоҳдангина қўрққан кишилар обод қилурлар. Айнан ўшалар ҳидоят топувчилардан бўлишлари мумкин” (Тавба, 18). 

Ушбу ояти каримадан маълум бўладики, масжидларни обод қилиш, уларни таъмирлаш юксак имон ва мустаҳкам эътиқоднинг кўринишидир. Зеро, масжид қуриш, уни обод қилишнинг савоби улуғ эканини Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай ифода этганлар: “Ким Аллоҳнинг розилигини истаб масжид қурса, Аллоҳ унга жаннатда қаср барпо қилади” (Имом Бухорий ривояти). 

Масжидларни шинам қилиш, намозхонларга қулай шароитлар яратиш катта ажр бериладиган амаллардан экани Анас ибн Молик розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган қуйидаги ҳадисда ифодаланган: “Ким масжидда битта чироқ ёқса, ўша чироқнинг нури ўчгунича фаришталар у кишининг ҳаққига истиғфор айтиб турадилар”. 

Дарҳақиқат, масжидлар ободлиги юртнинг маъмурлигидан нишон. Илло, масжидга ибодатга келган кишилар Ватан тинчлиги, юрт равнақи, халқ осойишталигини сўраб дуо этади. Ана шу дуолар шарофати ила Яратган юртимизни янада фаровон қилади. 

“Қадимий Дарбанд” жоме масжидида бугун жума намози адо этилди. Масжидга келган намозхонлар масжидимиз муборак ойнинг жума оқшомида очилди, мана жумани ҳам ўқиш насиб этди деб, севинмоқдалар.

Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг

Масжидлар бўлими

Маккаи мукаррама

Рамазон ойи Маккаи мукаррамада ўзгача шукуҳ билан ўтади. Айниқса, Масжидул Ҳарамда умра амалини бажариш ва хатми Қуръондан баҳраманд бўлиш, кишига ўзгача завқ бағишлайди.

Мадинаи мунаввараМадинаи мунавварадаги Масжидун Набавийда 500 000 дан кўпроқ мусулмонлар таровеҳ намозини адо этишмоқда.

Ақсо масжидида таровиҳ

Фаластинлик мусулмонлар ибодат қилиш учун учинчи ҳарами шариф бўлган – Ақсо масжидида таровиҳ намозини ўқишмоқда. 

Истамбулдаги Султон Аҳмад жоме масжиди

Ушбу жоме Туркиядаги мусулмонлар ибодат қиладиган гўзал намозгоҳ ҳисобланади. Бу масжид деворлари буюк меморчилик анъаналарига мос ҳолда Қуръони карим оятлари билан безатилган.

 Малайзияда таровиҳ намози

Малайзияда яшаб келаётган араб ва африка миллатига мансуб мусулмонлар маҳаллий аҳоли билан Рамазон мавсумини шоду хуррамликда ўтказишмоқда.

Мисрдаги жомеда таровиҳ намози

Миср Араб Республикасида ҳам Рамазон ойини бошқа давлатларга қараганда ўзгача тароват билан нишонлашади. Миллий Рамазон таомлари ва ширинликлари тайёрланади, масжидларда хатми Қуръонлар қилиниб, таровеҳ намозлари ўқилади.

Марокашда таровеҳ намози

Мамлакатдаги Касабланка шаҳрида жойлашган “Ҳасан-II” жоме масжидида ўн минглаб марокашлик мусулмонлар таровиҳ намозини адо этишмоқда.

Бирлашган Араб Амирликларида таровеҳ намози

Абу Дабидаги “Шайх бин Зайд” жоме масжидида мусулмонлар таровиҳ намозини ўқишмоқда. 

Ҳиндистонда таровиҳ намози

Интернет материаллари асосида

                   Халқаро алоқалар бўлими

томонидан тайёрланди.

 «Файзобод» жоме масжиди. Бухоро

Ҳар йилгидек, Рамазон ойини муштоқ бўлиб кутдик, савоблар мавсуми, имкониятлар палласи... Еткизгани учун Аллоҳ таолога шукроналар айтдик. Ҳар бир мусулмон юртдошимиз қўлдан келганича ибодатларни холис адо этишга киришиб кетди. Қодир бўлганларнинг амалга ошираётган яхшиликлари эса кўнглимизни тоғдек кўтаради. Шундай кунларнинг бирида ифторлик дастурхонига ул-бул олиш учун бозорга йўлим тушди. Тўғриси, айрим манзараларни кўриб... бир масалани ҳукмингизга ҳавола қилишга жазм қилдим.

Нуроний ёшга етган, туппа-тузук ўзбек отахони қўлларида ўша номинг ўчгур “шайтон суви”ни қадоғи билан кўтариб олиб, уйга шошиб кетмоқда. Бу ҳам етмаганидек, телефонда бутун бозорни бошига кўтариб, оғайниларини туғилган кунига таклиф қилмоқда. Айни набираларига яхшиликдан сабоқ бериб, фарзандларига ҳалолликда ўрнак бўладиган кайвони ёшларида, яна муборак ойда спиртли ичимликлар билан дастурхон безаб, дўсту ёрларни уйга чақириш аввало динимизга зид ҳолат. Қолаверса, ўзбек ахлоқига ҳам хос бўлмаган иллатдир.

Болалигимиздан катталар Рамазон кунларида одамларнинг олдида бирор нарса ейиш, сув ичиш катта одобсизлик эканини тушунтирганлар. Биз шундай тушунча билан катта бўлганмиз. Бугунги кунда эса кўча-кўйларда, рўзаи Рамазон кунларида бемалол сув ичиб, егулик еб юрганларку майли, спиртли ичимлик ичиб юрганларига нима дейсиз? Майли, рўзадорларни ҳурмат қилмасин, майли “атрофдагиларнинг мен билан иши бўлмасин”, деган ақида билан бу ишга қўл ураётган бўлсин. Аммо, ойлар султонининг ҳурматини билмаганларни нима дейиш мумкин?

 Шундай фикрлар билан юрган кунларимда, яна бир ҳолатнинг гувоҳи бўлдим. Қашқадарёдан келган қўшниларимизнинг ҳарҳолда салом-алиги жойида. Бироқ, кунора уйларида “базми-жамшид”. Айниқса, бу зиёфатнинг Рамазон ойида ҳам давом этиши... ачинарли жудаям.

Биз қаёққа қараб кетмоқдамиз? Ота-боболаримизнинг минг йиллик одоб-ахлоқ қадриятлари, муқаддас ойни нақадар ҳурмат қилганлари, оилаларида хотиржамликни, яхши тарбияни асраш учун ҳар ишга тайёр бўлганлари, Рамазоннинг қадрли кечаларини маърифий суҳбатларга бағишлаганлари ва шу каби диний ва миллийлигимиз уйғунлашган одатларимизни айрим юртдошларимиз унутиб қўяётгани оғриқли масаладир. Тўғри, мен таъкидлаб ўтган воқеалар бармоқ билан санарли бўлиши мумкин. Лекин, биргина кимсанинг иллатидан бутун оила, маҳалла, борингки, ундан ҳам кўпроқ одамлар азият чекади.

Унутмаслигимиз керакки, бу эслатмалар биргина ўзимиз учун эмас, балки, ўсиб келаётган ёш авлоднинг тарбияси учун ҳам долзарбдир. Ким айтади, эртага маҳалласидаги кишиларни маст ҳолатда кўравериб кўзи ўрганган, “Рамазон ойида ҳам бундай номаъқулчиликлар мумкин эканда”, деб онгига сингган ўсмир эртага бу ишни такрорламайди, деб, ҳеч ким бунга кафолат бера олмайди. 

Динимиз таълимотида маст қилувчи ичимликлар қораланади. Ҳадисларда кўпини ичганда маст қилувчи ҳар қандай нарсанинг ози ҳам ҳаром эканлиги таъкидланади. Пайғамбаримиз (с.а.в.) бир ҳадиси муборакларида: “Ҳар бир кайф қилдирувчи нарса хамрдир, ҳар бир хамр ҳаромдир”, – деб огоҳлантирганлар. Хамрдан мурод ақл фаолиятини тўсувчи нарса, яъни маст қилувчи ичимликдир. Бошқа бир ҳадисда эса шундай дейилади: “Пайғамбар (соллаллоҳу алайҳи васаллам) ҳар қандай маст қилувчи, баданни бўшаштирувчи ва сусайтирувчи нарсаларни истеъмол қилишдан қайтардилар” (Аҳмад ва Абу Довуд ривояти).

Ичкиликнинг зарарлари ва салбий оқибатлари борасида алломаларимизнинг қимматбаҳо фикрлари мавжуд. Жумладан, ибн Сино шундай деган экан: “Мунтазам ичиш зарарлидир, у жигар ва мия фаолиятини бузади, асабни бўшаштириб, асаб касаллиги ва бевақт ўлимга олиб келади”.

Алишер Навоий ҳазратлари эса маст бўлган одамни қопағон итга қиёслайдилар:

Улки, ичиб бодани паймонадин,

Маст чиқар кўйга хумхонадин,

Элга қилиб ҳамла ёмон ит киби,

Қайси ёмон ит, қопағон ит киби.

Бодаға кўргузса киши хиралиқ,

Ақл чироғига берур тиралиқ.

Юсуф хос Ҳожибнинг ушбу фикрлари эса май ичиш пасткашликка олиб келади, иллатларнинг сабабчисидир, дейди: “Ҳар қандай уят-андишали, хушфеъл, хулқи яхши кишилар ҳам май ичгудек бўлсалар, юзтубан кетиб пасткашлик қиладилар”.

“Қанча-қанча қилиниши зарур бўлган ишлар май ичилгач қолиб кетади, қанчадан-қанча ножўя ишлар май ичгач содир бўлади”.

“Май билим ва ақл-заковатнинг ашаддий душманидир, май уриш-жанжал ва адоватнинг ҳақиқий сабабчисидир”.

Абдулла Қаҳҳор ичкиликни “жон ўғриси” деб атайди:

“Ўғри мол ўғирласа, ичкилик жон ўғирлайди, жамият аъзосини сафдан чиқариб ташлайди”.

Чиндан ҳам, спиртли ичимлик инсонга фақат ва фақат зарар олиб келади. Кишини инсонийликдан чиқариб юборади. Кўпгина нотинчликларга сабаб бўлади, оилаларни пароканда, болаларни сарсон қилади. Ёшлар тарбиясига ўзининг ёмон таъсирини ўтказади.

Раҳматлар бериладиган, гуноҳлар кечириладиган, дўзахдан нажот олиб келадиган муборак кунларда бу каби ҳаром нарсаларни истеъмол қилиш онгли мўминнинг иши эмас. Бинобарин, бу ойда ҳар бир хатти-ҳаракатини ибодат даражасига олиб чиқиш, чексиз савобларга мушарраф бўлиш имконилари мавжуд.

Рамазон – муқаддас. Унинг ҳар соатида раҳмат мужассам, лаҳзасида савоблар яширин. Бу имкониятлардан фойдаланиб қолиш эса мусулмонлик фазилатидир, инсонларнинг улкан имкониятидир.

Шарифа ҒАНИЕВА