muslim.uz
Пандемия вақтида жаноза намозлари ихчам тарзда ўтказилади
Мамлакатимиз ҳудудида коронавирус касаллиги кенг тарқалишининг олдини олиш мақсадида, республика махсус комиссияси йиғилишининг қарори қабул қилинди. Унга кўра, 23 мартдан тўй-ҳашамлар, оилавий тантаналар, маърака ва маросимлар сингари оммавий тадбирлар ўтказилиши бекор қилинади. Ушбу маросимларни зарур бўлган тақдирдагина ихчам ҳолда, яқинлар билан бирга 10-15 киши иштирокида ўтказиш тавсия этилади.
Комиссиянинг бундай қарорга келишидан кўзлаган бирдан-бир мақсади шуки, халқимизнинг саломатлигини сақлаш, улар орасида янги турдаги вируснинг тарқалишининг олдини олишдир. Агарда, шундай синовли кунларда янада ҳамжиҳат бўлсак, барча қийинчиликларни биргаликда енгиб ўтамиз, инша Аллоҳ.
Шундай пайтларда ўзимизни ва яқинларимизнинг соғлигига бефарқ бўлмай, бир-биримизни қўллаб-қувватлашни, карантин ва гигиена талабларига қатъий риоя қилишни яна бир бор илтимос қиламиз.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Уламолар кенгашининг коронавирус (COVID-19) инфекцияси тарқалишининг олдини олиш бўйича фатвосида ҳам “Жаноза намозлари вафот этганнинг яқин қариндошлари иштирокида хонадонларда ўқилсин”, дея алоҳида таъкидланган эди.
Дарҳақиқат, маййитга жаноза намозини ўқиш фарзи кифоя бўлиб, вафот этганнинг яқинлари иштирокида адо этилса ҳам бўлади. Мўътабар манбаларда ҳадиси шарифларга таянган ҳолда улуғларимиз қазо қилган одамнинг жаноза намозини тезлик билан адо этиб, дафн этишга шошилганлари баён этилган.
Таъкидлаш жоизки, жаноза, дафн ва таъзия маросимларини ихчам тарзда ўтказиш баробарида эпидемия ҳамда карантин давридаги талаблар, хусусан, гигиена қоидалари – қўлларни ювиш, тиббий ниқобларни тақиш ва бошқаларга жиддий амал қилиш лозим бўлади. Шунингдек, махсус комиссия қарорида қайд этилганидек, худойилар ҳам 10-15 киши атрофида ўтказилади. Мазкур маърака-маросимлар хонадонларда ўтказилишини яна бир бор эслатиб ўтамиз.
Аввало бундай дамларда Аллоҳ таолодан барчага сиҳат-саломатлик сўраймиз. Яратганнинг тақдири ила бу фоний дунёдан боқий охиратга риҳлат қилган инсоннинг жаноза намози ва маъракасини айни кунлардаги оғир касалликнинг пандемияси даврида ихчам шаклда ўтказиш шариатимизнинг талаби ҳисобланади.
Ҳаёт бор экан, синов бор, қийинчилик бор. Бу ҳақиқатни шу кунларда янада чуқур ҳис этмоқдамиз. Бугун коронавирус инфекцияси деган жиддий бир хавфга дуч келдик. Барча юртдошларимиз янада жипслашиб, ҳар томонлама тартиб-интизомни сақлаган ҳолда, юксак онглилик ва масъулият кўрсатиб, уламоларимиз, имом-домлаларимиз, мўйсафидларимизнинг дуои фотиҳалари ила бу синовдан эсон-омон ўтамиз, деб ишонамиз.
Фурсатдан фойдаланиб, вазиятни тўғри тушуниб, кўрилаётган чора-тадбирларни қўллаб-қувватлаётганлари учун мўмин-мусулмонларимизга яна бир бор ташаккур айтамиз.
Яратганнинг изни ила тез орада бу ташвишли кунлар ортда қолсин.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Фатво ҳайъати
Коронавирус: Масжидлар тўлиқ карантинга олинган
- Шу кунларда интернет сайтлари ва ижтимоий тармоқларда айрим манбалар бутун дунёга жиддий ташвиш олиб келаётган коронавирус хавфли хасталиги сабабли жамоавий ибодатлар вақтинча тўхтатилган ва тўла карантинга олинган масжидлар таҳоратхоналарини очиш масаласи муҳокама қилинмоқда.
Бугунги кунга келиб ушбу хавфли инфекция 160 дан ортиқ мамлакатда тарқалди. Дунё миқёсида касалланганлар сони 200 минг нафардан ошди, 8 мингдан ортиқ ўлим ҳолати қайд этилди, 90 мингга яқин бемор тузалди. Эпидемия кенг ёйилиб кетгани сабабли Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти уни пандемия деб эълон қилди.
Минг афсуски, бу юқумли хасталик мамлакатимизни ҳам четлаб ўтмади. Бугунги кунда юртмизда унга чалинган беморлар сони 33 нафарга етди.
Бу вазият олдиндан тўғри баҳоланиб, Республика махсус комиссияси тузилди ва Ўзбекистонга касалликнинг оммавий кириб келиши ҳамда кенг тарқалишининг олдини олиш бўйича қатъий чоралар кўрилди. Жумладан, одамлар гавжум жойларда оммавий тадбирлар чекланган.
Таъкидлаш жоизки, масжид ва таҳоратхона меҳнат жамоалари, таълим муассасаларидан фарқли ўлароқ шундай жамоат жойи ҳисобланадики, у ерда мутлақо бир-бирини танимаган фуқаролар вирус юқиши мумкин бўлган масофада алоқада бўлади. Айниқса, ибодатни бажариш давомида полга тўшалган гиламда ўтириш, саждага пешонани тегизиш, покланиш ўриндиқлари ёки буюмлари орқали вирус қолдириш, ушбу жойда ибодат қилган бошқа намозхоннинг касалланиши мумкинлиги ўзига хос ҳолат саналади.
Айни вақтда, таҳоратхонада кўрилаётган дезинфекция чоралари вируснинг таҳоратхонага кирган одамларга бир-биридан юқиши эҳтимолини олдини олмаслиги барчага аён. Бунинг устига, таҳоратхонага кирган ҳар бир фуқаро кетидан қайта дезинфекция ўтказишнинг жисмонан имконияти йўқ.
Бунинг устига воқелик шуни кўрсатмоқдаки, таҳоратхонага кирган шахслар биргаликда ушбу масжидда ёки унинг ён атрофида, яъни кўчада намоз ўқишга ҳаракат қилмоқда. Бу эса барчамиз бугунги кунда халқимиз, келажагимиз учун қатъий риоя қилишимиз лозим бўлган карантин талабларига мутлақо зид келади.
Карантин тадбирларининг ушбу касаллик тарқалган пайтда қанчалик муҳим аҳамиятга эга эканини биз ўз бошимиздан ўтказдик. Ўзбекистонга касаллик тарқалган ҳудудлардан келган 4 нафар одам билан мулоқотда бўлган 19 кишида ушбу касаллик аниқланди. Бундан кўриниб турибдики, биз дастлабки кунлардан карантин тадбирларини ўтказганимиз ўз самарасини берди. Агар 19 беморни вақтида карантинга олмаганимизда ёки эҳтиётсизликка йўл қўйилганида бу касалликни янада кўпроқ одамга юқтирган бўлар эдилар.
Масжидларда карантин жорий этилишининг мазмун-моҳияти шундан иборатки, намозхонлар уйдан зарур сабабсиз чиқмасдан, ибодатни уйда бажариш орқали ўзи билмаган ҳолда нотаниш шахслардан вирус юқтириб олишининг олдини олиш ҳамда шу орқали беморлар кўпайишини тўхтатишдир.
Қачонки ҳар бир вирус аниқланган шахслар кам ва кимлиги аниқ бўлса, вазиятни назорат қилиш ва касалларни камайтириш осон бўлади.
Ишончимиз комилки, юқорида қайд этилганларни барча намозхонларимиз холис ва тўғри тушунмоқдалар.
Халқимиз бошқа мамлакатларда минглаб одамларнинг ҳалок бўлишига олиб келган коронавирус тарқалишининг олдини олиш каби оғир синовни бошидан кечираётган бугунги кунда барчамиз жипслашиб, хорижий давлатлар тажрибасида ўз тасдиғини топган Соғлиқни сақлаш вазирлигининг тавсияларига риоя этишимиз ҳаётий муҳим масала ҳисобланади.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси яна бир карра фуқароларимизни жорий этилган карантинга тўлақонли амал қилишга, алоҳида зарурат бўлмаган тақдирда уйда бўлишга, ўзимиз ва оила аъзоларимизни соғлиғини асрашга чақирамиз.
Илоҳим, юртимиз тинч, халқимиз фаровон бўлсин. Коронавирус аталмиш тезда даф бўлиб, бу бало-офатдан ҳеч бир юртдошимиз зарар кўрмасин. Аллоҳ таоло беморларга, дардманларга шифо берсин. Офат тез ва қисқа фурсатда кўтарилсин. Қисқа фурсатларда юртимиз масжидлари жамоатлар билан яна қоим бўлсин!
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати
Имом-хатиблар ва халқимиз томонидан 400 га яқин жонлиқ сўйилди, юзлаб хатми Қуръон қилинди, миллионлаб саловоти шариф айтилди
Аввал хабар берганимиздек, Ўзбекистон мусулмонлари идораси ташаббуси билан каронавирус юқумли хасталигини тез орада инсоният бошидан аритиш мақсадида динимиз кўрсатмаларига мувофиқ, бир қатор хайрли ишлар амалга оширилди.
Бугунги фазилатли жума айёмида Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳридаги вакилликлари жами 21 бош қора мол, туман-шаҳарлар марказий масжид имом-хатиблари ташаббуси билан ҳомийлар жалб қилинган ҳолда, 386 бош қўй сўйилиб, гўштлари кам таъминланган оилалар, ёрдамга муҳтож кишилар, дуоси мустажоб инсонлар ва меҳрибонлик уйларига хайрия қилинди.
Диний соҳа ходимлари 6 543 та нажот сўраш намозини адо этдилар. 1 466 301 та “Солатун ножия”, 1 277 537 та “Солатун нория”, 234 055 та “Ҳасбуналлоҳу ва ниъмал вакил” каби улуғ саловоти шариф ва дуо, 207 390 марта “Фотиҳа” ва “Ихлос” суралари ўқилди.
Ушбу хатми Қуръонлар, салавотлар ва хайрия ишларининг якуний дуолари Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Алимов ҳазратлари бошчиликларида Тошкент шаҳридаги "Сузук ота" мажмуасида юртимиздаги энг табаррук уламолар томонидан амалга оширилди.
Шу ўринда алоҳида таъкидлаш лозимки, ушбу хайрли ишларга ҳисса қўшиш мақсадида халқимиз томонидан катта ташаббус кўрсатилди. Жумладан, ижтимоий тармоқлар орқали хабар топган юртдошларимиз ўз уйларида, оила аъзолари билан хатми Қуръон ва “Солатун ножия”, “Солатун нория” каби улуғ дуоларни ўқишга киришдилар.
Қийинчилик, мусибат даврида жипслашолишимиз, бир тану бир жонга айлана олишимизни кўрсатди. Бугун эрта тонгдан бошлаб Диний идорага аҳолимиздан қўнғироқлар тинмади. Уларда ихлоси баланд азизларимиз: “Биз шунча хатмона қилдик, бунча саловоти шарифлар ўқидик, бизни ҳам ёзиб қўйинг”, дея хабар бердилар.
Бугун соат 12-00 гадар Диний идорага келиб тушган маълумотларга кўра, юртдошларимиз томонидан 17 та қўй сўйилиб, ҳақдорларга эҳсон қилишган. 213 маротаба хатми Қуръон қилишган, 271 690 киши нажот сўраш намозини адо этишган. 656 864 та “Солатун ножия”, 612 053 та “Солатун нория”, 199 343 та “Ҳасбуналлоҳу ва ниъмал вакил” каби улуғ саловоти шариф ва дуоларни, 350 466 марта “Фотиҳа” ва “Ихлос” сураларини ўқишган. Бундан ташқари, қанчадан-қанча юртдошларимиз айтишга ботинмаган ёки хуфёна тарзда ибодат ва тасбеҳу дуоларда бўлишган.
Халқимиз орасида Аллоҳ таолонинг валий бандалари, дуолари мустажоб чин дўстлари бор. Уларнинг биргина дуолари балоларни аритиши, енгиллик ва кушойишлар келтириши мумкин. Ана шундай азизларимиз ҳам дуоларда бўлдилар, иншоаллоҳ.
Синовли дамларда бутун халқимиз чин ният ва ихлос билан қилган хайрия, эҳсон ва қурбонликлар, кўплаб хатми Қуръон, дуои саловотлар шарофатидан юртимиз, қолаверса, бутун дунёда каронавирус юқумли касаллиги тез орада чекинсин, берморларга комил шифо берсин, масжидларимиз ҳам яқин вақтлар ичида очилиб, мўмин-мусулмон халқимиз билан обод бўлсин!
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Масжидлар бўлими
Имом Аъзамнинг оналарига бўлган ҳурматлари
Имом Аъзам Абу Ҳанифа Нўъмон ибн Собит Кўфий раҳматуллоҳи алайҳ ислом оламининг энг буюк фақиҳ олимларидандурлар. Аҳли сунна вал жамоат орасида буюк мақом ва мартаба эгаси бўлдилар. Беқиёс илмлари ва гўзал ахлоқлари туфайли у киши ҳақида имом Шофеъй: “من اراد ان ىتبحر في الفقه فهو عيال علي ابي حنيفة “ яъни, “Кимки фиқҳни чуқур ўрганмоқликни истаса, бас у фиқҳда Абу Ҳанифанинг авлодларидандур” деб айтганлар.
Абу Ҳанифа тобеъинлардан саналадилар. У зот саҳобалардан бир нечтасини кўриб, улар билан ҳамсуҳбат бўлганлар. Улар жумласига тақвоси, ихлоси ва ибодати билан машҳур бўлган Анас ибн Молик кирадилар.
Абу Ҳанифа нафақат илмлари, балки одоб-ахлоқлари ва хусусан оналарига бўлган ҳурмату эҳтиромлари билан хам танилган эдилар. У зот оналарини ниҳоятда ҳурматлаганларидан, уларнинг номидан ҳар доим эҳсон қилар эдилар.
Бир кун Абу Ҳанифа уйларида ўтирган чоғларида, оналари ўзларини қийнаётган диний масалада савол сўраб қолдилар. Абу Ҳанифа: “Бу саволингизга жавоби мана бундай” – деб фатво бермоқчи эдилар, аммо оналари фатвони ўғилларидан эмас, балки Умар ибн Зар (153 хижрий йилда вафот этган Кўфа шаҳрининг буюк алломаларидан бўлганлар)дан олмоқчи эканликларини баён этдилар. Шундан сўнг Имом Аъзам оналарини маркабларига миндириб, Умар ибн Зарни ёнига олиб боришдан ўзга чоралари қолмади. У ерга бориб Абу Ҳанифа ибн Зарга: “Онам сиздан фатво сўрамоқчи эдилар” деб айтдилар: Умар ибн Зар эса, таажжуб қилиб: “ Наҳотки, сиз бўла туриб, мендан масала сўрайдиларми?” – дедилар. Аммо буюк имомимиз, буни инкор этиб, фатвони оналари бошқа одамдан олмасликларини таъкид қилдилар.
Умар ибн Зар масалани эшитиб, Имом Аъзамдан фатвони ечишда ёрдам сўрадилар. Икковлари ичкарига киришгач, масалани ечими айнан қандай эканини Имом Аъзам айтиб бердилар. Натижада ибн Зар фатвони худди буюк имомимиз айтгандек ёзиб, ўз муҳрларини босган ҳолда, чиқиб Абу Ҳанифани оналари қўлларига топширдилар. Бундан оналари ниҳоятда хурсанд бўлиб: “Мана бу Абу Ҳанифани фатвоси эмас, балки ҳақиқий фатво” деб қувондилар. Ваҳоланки, бу фатво айнан Абу Ҳанифаники эди. Аммо Имом Аъзам оналарининг қувончини кўриб, буни рад этмадилар. Аксинча оналарини хожатини адо этганларидан ўзлари хам бахтиёр эдилар.
Зеро, улуғларимиз жаннатдаги насибалари айнан оналарининг оёқлари остида эканини яхши билишган.
Оналаримизни Аллох соғ-саломат айлаб, бизларни уларни хизматида доимо қоим айласин. Омин.
Тошкент шахар Шайхонтохур тумани “Мунаввар қори” жоме масжиди
Имом ноиби Тошмуҳаммедов Баҳодир
Ўз уйимизда жума намозини ўқисак бўладими?
Бисмиллаҳир роҳманир роҳим.
Аллоҳ таолога ҳамду сано, Пайғамбаримиз ва саҳобаларига салоту саломлар бўлсин!
Бир неча кунлардан бери юртимизда Коронавируси тарқалишини олдини олиш мақсадида кенг миқёсда чора-тадбирлар амалга оширилмоқда. Шу жумладан Ўзбекистон мусулмонлари идораси Уламолар кенгаши фатвоси билан жорий йилнинг 16 мартидан бери беш вақт жамоат намозлари ва жума намозига жамланмаслик, балки намозларни уйда адо этиш жорий этилди.
Эртага жума куни бўлиши муносабати билан: “Жума намозини ўйда ўқисак бўладими?” – деган саволлар кўпайди. Бунга жавобан айтамизки, шу кунларда аксар мусулмон юртларининг халқаро ва маҳаллий фатво уюшмалари, уламолари мўмин-мусулмонларнинг жонларини омон сақлаш учун масжидларда йиғилмаслик, хавф ўтиб кетгунча ибодатларни уйда адо этиб туриш қарорига келишган. Бунга етарлича асос борлигини ва масала жиддий эканлигини эслатишган. Ўзбекистон мусулмонлари идораси Уламолар кенгаши фатвосида ҳам жума намози ўрнига уйда пешин намози адо этилиши айтилган.
Фиқҳий манбаларимизга мурожаат қиладиган бўлсак, жума намози дуруст бўлиши учун жума намозига давлат бошлиғи ёки унинг ўринбосари томонидан умумий рухсат (изни омма) бўлиши, жума намозини одамларга муфтий томонидан тайинланган киши адо қилиб бериши керак. Демак, жума намозини уйда ўқилганда мана шу шартлар топилмайди, натижада намоз дуруст бўлмайди. Бу ҳақида муҳаққиқ олим Мулла Али Қори раҳимаҳуллоҳ шундай дейдилар:
والإِذْنُ العَامُّ) أي وشرط لأدائها الإذن العامّ لأنها من شعائر الإسلام، فيجب إقامتها على وجه الاشتهار بين الأنام)
яъни: “Жумани адо қилиш учун умумий рухсат (изни омма) бўлиши шарт қилинган. Чунки жума – Ислом шиорларидан бири. Уни одамлар орасида очиқчасига қоим қилиш шарт бўлади” (“Фатҳу бобил иноя” китоби).
Бу мавзуда Ибн Обидин раҳимаҳуллоҳ шундай дейдилар:
الْإِذْنُ الْعَامُّ وَهُوَ أَنْ تُفْتَحَ أَبْوَابُ الْجَامِعِ وَيُؤْذَنَ لِلنَّاسِ ، حَتَّى لَوْ اجْتَمَعَتْ جَمَاعَةٌ فِي الْجَامِعِ وَأَغْلَقُوا الْأَبْوَابَ وَجَمَعُوا لَمْ يَجُزْ
яъни: “Умумий рухсат – жоме масжиди очилиб, одамлар киришига рухсат бўлишидир. Ҳатто, агар масжидда бир жамоат йиғилиб, эшикни ёпиб олиб жумъа намозини ўқисалар, намозлари дуруст бўлмайди” (“Раддул муҳтор” китоби).
Эътибор берилса, бу масалада, умумий рухсат бўлмаганда, ҳатто бир жамоат масжидга кириб, ўзларича жума ўқисалар ҳам, намозлари дуруст бўлмаслиги баён қилинмоқда.
Хулоса ўрнида айтамизки, ҳозирги шароитда ҳаммамиз иттифоқ бўлиб, шариатимиз кўрсатмаларига амал қилишимиз, Аллоҳ таолонинг синов-имтиҳонларидан гўзал суратда ўтишга ҳаракат қилишимиз лозимдир. Нафл ибодатлар, тиловати Қуръон, дуо-тасбеҳлар, қийин шароитда қолганларга хайру эҳсон қилиш каби Аллоҳ таолога хуш келадиган амалларни кўпайтирайлик. Бошимизга келган синовни ҳам савоб ишлаш учун ғанимат фурсат, деб билайлик. Шоядки, Аллоҳ таоло тез кунларда фазилатли, катта жамоатларда намозларни адо қилишни насиб айласа, халқимизга хотиржамликни қайтарса. Аллоҳ таоло дунё мусулмонлари, жумладан халқимиздан турли бало-офатларни узоқ қилсин! Омин!
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Фатво ҳайъати
Мақолалар
